PORTUGAL BEKEKEN DOOR HOLLANDSCHEN BRIL Rotterdams haven, land- en tuinbouw ten doode opgeschreven Vrouwen zijn er weinig in tel Stierengevechten Spellingswee PE 5C+I00NMAAIC Kijk_es momQ.,$\hie>-U}oo5 heb zijl-V. mute veigebeiv Groote energie en veerkracht van Nederl. Industrie LAND VAN KURKBOOMEN EN EZELS (Speciale correspondentie) j)E autorit van bet vliegveld bjj Lissabon naar de stad zelf, die op zeven heuvelen heet te zijn gebouwd, ia bU avond fantastisch: enorme Jircede allces, volop verlicht, voeren naar het centrum der stad en ook 's avonds laat krioelt het er van de auto's, ja juist 's avonds na negen uur, want de theaters beginnen pas tegen tien uur. Men kr(jgt al da delijk den indruk, dat het Portugal tijdens den Spaanschen burger oorlog en den tweeden wereldoorlog niet slecht is gegaanWat pus Hollanders natuurlijk direct opvalt is, dat alle winkels afgeladen liggen. Maar erg goedkoop is het er niet. Zoo kost een behoorlijk over hemd f 20.een linnen boord f 1-50, een behoorlijke sigaar f 0.70. Lis sabon heeft prachtige hotels en het eten is er uitstekend, evenals de Portugeesche wijn. Deze laatste kan het transport niet goed verdragen en leent zich daarom niet goed voor export, de bekende portwijn na tuurlijk uitgezonderd. Deze laatste drinkt men in Portugal niet vóór maar n& het eten. Koffie wordt altijd zonder room of melk gedronken. In groote tegenstelling met de luxe in de hoofdstad is de armoede op het platteland. In de bergen ziet men veel huisjes van op elkaar gestapelde keien gebouwd, met wat cement bestreken. Deze huisves tingen maken een zeer armoedige indruk. Op het platteland loopen vrij wel alle vrouwen en ook vele mannen, op bloote voeten. De vrouwen Zijn over het algemeen in Portugal niet erg in tel. Wordt men bij een Portugeesche familie ten eten tenoodigd, dan krijgt men de gastvrouw piet te zien vóór men aan tale. gaat. En op het platteland valt het op, 'Ai\t de man óp den ezel zit, steeds gewapend met zijn parapluie, terwijl lijn wederhelft er naast loopt, zooals gezegd barrevoets. AIS DUITSCHLAND NIET HERSTELT IN BERLIJN VECHTEN DE VROUWEN OM EEN MAN minder bloedig dan in Spanje, maar toch YjfAAR in Portugal geen water leiding is zijn het ook weer de .vrouwen, die het water halen in grooto aardewerk-kruiken, die zij los op het hoofd dragen, na eerst een kussentje op haar krullebol te hebben gelegd. Zijn de kruiken le dig, dan worden die op hun kant los op het hoofd gedragen. Je staat Steeds weer verwonderd, dat die kruiken er niet af vallen. In Oporto zag ik heele rijen vrouwen, die zand in manden op hun hoofd transpor teerden. Allen zagen er even ar moedig uit en keken even somber. Het ontwikkelingspeil in Portu gal is nog niet hoog. Men zegt, dat het grootste deel der bevolking nog pnalphabeet is. En van diegenen, Jlie wèl kunnen lezen en schrijven, gijn er maar betrekkelijk weinig, iie het werkelijk goed kunnen. jWij hebben ons dan ook niet druk er over gemaakt, dat Portugal niet mder de zuivere democratieën kan vorden gerekend, want wat heeft kiesrecht eigenlijk voor waarde, als ie grootste helft lezen noch schrij- i yen kan? Vrijwel overal in Portugal ziet men de kurkboomen, die tot aan de kruin zijn geschild. Het duurt tien jaar voor de schors weer aange groeid is. Zooals men in Holland langs de «Wegen rijwielpaden ziet, heeft men in Portugal aan iederen kant een «mal zandpad voor de ezels. Voor zoover wij de industrie hebben ge zien, staat deze bij lange na niet op hetzelfde niveau als bij ons, met het gevolg, dat de loonen er ontzettend laag zijn. Een ongeschoolde arbeider «chijnt een gulden of vijftien per Week te verdienen. Voor den oorlog moet dit nog veel lager geweest zijn. Er z\jn in Portugal, evenals in Spanje, stierengevechten en wy I hebben ze gezien ook. Eigenlijk met tegenzin, maar w(j werden Een onzer lezers is zoojuist te ruggekeerd van een zakenreis naar Portugal. Hij geeft in ne venstaande reisbeschrijving zijn indrukken van het land van Sa- lazar weer. Wij merken hierbij op, dat het niet eenvoudig is Por tugal binnen te komen. De Vreemdelingenpolitie te Lissabon beslist namelijk of iemand een visum krijgt en is daarmee verre van soepel. De schrijver van het artikel had alle medewerking van de Nederlandsche autoriteiten en bovendien den steun van Portu geesche relaties. Het mocht niet baten. Pas na bemiddeling van Hr Ms Legatie had hij succes. Door al die strubbelingen arri veerde hij twee maanden later dan aanvankelijk verwacht op het vliegveld te Lissabon. Men leze zijn interessant relaas. er voor uitgenoodigd. Laten we direct zeggen, dat het ons erg meegevallen is. Deze vermaken z(jn in Portugal bij lange na niet zoo ruw als in Spanje, voorna melijk doordat men in Portugal de hoorns der stieren omwoelt of de punten er afvijlt; verder wijl men jonge, vurige paarden gebruikt. Vlak voor het begin klinkt een trompetsignaal, ten teeken dat een minister is aangekomen. Het publiek staat dan onmiddellijk even op. Daarna begint de voorstelling en worden in iets meer dan twee uur zes stieren afgewerkt en wel op verschillende manieren. Laten we in dit verband vertellen van no. 1 en no. 4, waar de ruiter te paard bij te pas komt Eerst gaan de deuren aan één zijde der arena (die naar schatting een middellijn van 5060 M. heeft) open en komt een ruiter op een prachtig paard binnen. Hij is mooi en kleurig gekleed en rijdt recht vooruit naar de loge \an den mi nister,, waar hij, steeds zijn hoed of steek in de hand, een buiging maakt. Daarna laat hij zijn paard recht achterwaarts terugloopen, rijdt op nieuw naar voren tot aan den rand der arena en laat dan zijn paard steeds opzij stappen, tot hij, al bui gende, geheel in de rondte is ge weest. Dan wordt de stier binnengelaten. Met een paar roode lappen wordt het dier een beetje gesard en als het nu in het midden der arena staat, gaat de ruiter op een afstand van een meter of tien, dwars voor hem staan, den stier eenige malen roe pend. Eerst krabt het beest wat met de voorpooten in het zand, om dan plotseling recht vooruit te rennen. Op hetzelfde oogenblik krijgt het paard de sporen en vliegt het als een pijl uit een boog vooruit langs de ombeining en precies, maar dan ook precies, voor den stier langs. Dit kunstje herhaalt de ruiter. Bij no. 4 werd het paard Inderdaad even getikt. Daarna krijgt de ruiter een paar bandarillos in de rechterhand. Weer rent de stier op het paard toe, dpch de richting is nu anders en tiet paard draait vlak voor de ho rens om langs den stier, zoodat deze rechts van het paard in tegenover gestelde richting loopt Op hetzelfde oogenblik prikt de ruiter de twee stokken met de ijzeren puntjes in de huid van het dier. en wel zoo, dat er aan iederen kant van de ruggestreng één zit Dit wordt twee maal herhaald. Daarna klinkt een trompetsignaal en verlaat de ruiter de arena. Men vertelde mij. dat hij circa f 2.000 per middag verdient Leuke sport Vervolgens komt het voetvolk in actie. Een der kunsten bestaat hierin, dat een dezer lieden den stier, als die woedend komt aan rennen, tegemoet loopt en boven op den kop springt! Ik had geen enkele behoefte het hem na te doen, vooral niet, toen de sprong mislukte en de stakkerd, drui pend van bloed en meer dood dan levend de arena werd uit gedragen. Maar deze menschen hebben een sterk eergevoel. Na de pauze was hU weer present, zy het ook met een hinkend been. HU herhaalde de waag- h&lzerU die ook toen mislukte, gevolgd door een oorverdoovend gegil en gefluit van het publiek. Na genoemden sprong op den kop, vindt men het blijkbaar wel letjes en wordt het arme dier de arena uitgelaten en niet, zooals in Spanje, door een degen gedood. Om Portugal te kunnen verlaten moet men weer een uitreisvisum halen, dat ca. f 12. kost plus wat geduld. Met dergelijke dingen Is Portugal nogal bureaucratisch; Wie langer dan 8 uur buiten Lissabon vertoeft, moet zijn pas weer naar de Vreemdelingenpolitie brengen. Der gelijke dingen zijn vrij irriteerend. Een verdere moeilijkheid Is, dat zelfs zakenmenschen nauwelijks Pransch of Engelsch spreken. De conversatie geschiedt dan ook meestal in een mengelmoes van beide talen. De ge wone man spreekt alleen Portu- geesch en niemand kan je te woord staan. Ook in hotels heeft de bui tenlander moeite zich begrijpelijk te maken. ffET zal met U zijn als met mij; gc kunt na die vijf jaar oorlog zoo het een en ander gebruiken in Uw hulshouding: Wat linnengoed, ser vieswerk, potten en pannen, om al leen maar aan het hoognoodige te denken. Of, wanneer ge wat ver nieuwing in de aankleeding van Uw woning wenscht, een aardige huls- kamerlamp, een remplacant voor Uw radiotoestel, dat ge in den be zettingstijd inleverde, wat leuk kin derspeelgoed, ja wellicht hebt ge als gewoon burgermensch reeds Uw zinnen gezet op een mooie vulpen als verjaarsgeschenk voor Piet.... VIJI MEI IN GEVAAR Vergeten wij onzen Nationalen Vrijheidsdag PR is reeds teveel over gesproken. Na deze zes woorden is er zelfs reeds teveel over geschreven, maar de verontwaardiging moet ons toch van het hart en daarom nogmaals de vinger op een teere plek, een plek, die ieder jaar schijnt terug te moe ten komen tegen den tijd, dat wij onze dooden gaan herdenken en onze zwaar bevochten vrijheid gaan vieren. Want schreven wij vorig jaar ook al niet over een dergelijke teere kwestie? Toen echter schreven wij n a alles wat er was gebeurd, nu willen wij het er voor doen en pogen te red den wat er nog te redden valt. Onze Nationale Vrijheidsdag is in gevaar! Onze Nationale Feestdag, de dag, waarop onze vrijheid terug kwam. Vijf Mei. Er zijn voorschrif ten, die luiden: „Doorwerken! Wij houden ons aan dit of dat". En als wij dat nu even nagaan, dan zullen er in den komenden tijd misschien overal voorschriften ver schijnen want papier en inkt zijn geduldig en meegaand en is over eenige, neen, al over een jaar, onze mooiste dag van het jaar weg. Ver dwenen. Onder papieren voorschrif ten bedolven. Vergeten Vergeten. Wij zijn al teveel ver geten in dezen na-oorlogschen tijd en voor sommige dingen is dat goed. Maar zullen wij onszelf de schande aandoen onzen Nationalen Vrijheids dag te vergeten? Als wij onze ge vallenen hebben geëerd op den der den Mei, mogen wij ons dan niet met ingetogen vreugde overgeven aan de zoo zeer door hen bevochten vrij heid? Een ieder, die dezen dag nu reeds onder voorschriften gaat be graven, begraaft onze gevallenen dieper en dieper tot er ook van hen niets meer over is. Want al het gesol van vrij of niet-vrij om den Natio nalen Feestdag zijn slagen in het ge zicht van hen, die vielen, omdat zij wilden, dat wij leefden en ons een maal in het jaar zouden opmaken dit nieuwe vrije leven te vieren. Of, als ge dit alles onbelangrijk vindt, oog voor een paar van die doddige zwart-suède schoentjes met teenstuk, een vlotte japon voor mid dag of avond, een prettig zittend costuum, opdat ge eindelijk weer eens ieta anders kunt aantrekken dan Uw half-sleetsche trouwpak, treurig restant van wat eens een burgermans-garderobe was, of Maar laat lk niet verder gaan. Er zijn zoo van die dingen in dit na- oorlogsche leven, waarover men niet moet spreken. Het gaat goed in Nederland.... Alleen de doorsnee burger merkt het niet, omdat hij „Nederland heeft groote belan gen by een snellen opbouw van Dultachland; niet alleen aard- rykskundig, maar vooral ook economisch. Indien wy ons ach terland zullen verliezen", zoo zei de heer Moser, „behoeven wy de haven van Rotterdam niet meer op te bouwen en zullen vele land- en tuinbouwbedrijven ten doode opgeschreven zyn". De burgerbevolking daar krijgt een dagrantsoen aan voedsel van 1500 calorieën, doch, daar niet alle bonnen gehonoreerd kunnen worden, is het in werkelijkheid niet meer dan 800 cal. Bovendien raken de voorraden uitgeput en zullen zooveel menschen den hongerdood sterven, als er in Amsterdam, Rotterdam en Den Haag wonen. De Duitscher» zijn er niet van overtuigd, dat de voed seltoestand uiterst critiek is. Men meent, dat het dwarsdrijverij van de bezettende machten is. De textiel- positie is, dank zij de oude voorra den, nog vrij behoorlijk. Wit de huis vesting betreft, in de groote steden is ongeveer 80 van de huizen ver nield, waardoor 20 millioen men schen gedoemd zijn in holen te leven. Spr. bezocht in Hamburg een grot van 4-3-1)6 meter, waarin zeven menschen woonden. Alleen het rui men van het puin zal 20 jaar in be slag nemen. De maatschappelijke structuur is geheel veranderd. Er hebben zich n.1. twee klassen gevormd: de „aus- gebombte" en de „nicht-ausgebomb- te". De spanning tusschen deze twee klassen is groot en spr. achtte het zich niet elk oogenblik voor oogen stolt, dat we moeten rekenen op zeven of meer magere jaren, na de vette met veel werkloosheid en on gezonde sociale verhoudingen. yOOR al dezulken, die iets van noode hebben, omdat ze achter op raakten en niet „in zaken" waren, is de jaarbeurs 1947 in die prachtige oude Domstad Utrecht een Tanta luskwelling. Zinnenbegoochelend evenementWanneer ge er ten minste niet als nuchter zakenman tegenover gaat staan en de show bekijkt en aanvaardt, zooals gij den onvermijdelijken overlast van een groot, zeer groot, wellicht te groot aantal zakelijke belemmeringen hebt leeren aanvaarden met een opstan dig gemoed. Zij deze zakenmen schen zien de grootheid, veelzij digheid, het fijnzinnige vernuft, goeden smaak en den taaien wil van den Nederlandschen koopman, den Nederlandschen fabrikant en zijn duizenden deskundige medewerkers in de enorme verscheidenheid van de fijnste en meest practische arti kelen, die hier tentoongesteld zijn, de zeer hooge prijzen der stands en derzelfder aankleeding ten spijt. Nederland toont met de Jaarbeurs 1947 tot wat het na vijf jaar oor logsellende en verwoesting en een goed jaar van moeizaam herstel, kón presteeren, zoo het de materia len ter beschikking krijgt. En dat Is niet gering. Vandaar, dat Utrecht weer als voorheen magneet is voor de buitenlanders. Een magneet die vele deviezen naar zich toesleept en dus van enorm belang fs voor ons land. Toen ik als heel klein jochie, Met beentjes in een bochie, Voor 't eerst naar school moest komen, Om in een bank te droomen En ik door 't letterbordje, Op 't allereerste sportje, De ladder heb bestegen. Op weg naar aardsche zegen. Toen hebben lieve juffers, Aan ons nog jonge suffers. Gezegd en onderwezen: „Zoo moet je Hollandsch lc Hou goed in je gedachten, Er zijn twee taalgeslachten. Een „n" Is goed onthouwen Voor mannen en bij vrouwen Komt nooit een „n" te staan. Jan, Onthou, dat komt van pas, man, Een vrouw krijgt altijd minder, Da's weer wat minder hinder, Je schrijft dus aan dén heer, hoor, Dat komt bij vrouwen niet voor, Dat zal zoo altijd blijven. Je schrift op tafel.... „Schrijven!" Na jaren lesjes lezen, Was ik dus onderwezen. Ik heb 't rapport gekregen. Voor taal een echte negen! Maar zooals nu de zaken staan, Zal 'k weer naar school toe moeten gaan! JAN HOTTENTOT. De heer Al/red Moser. die van een reis door de vier bezettlnft- zónes Is teruggekeerd, Kaf hier over in een lesing *Un meening weer. Hiernaast vindt U z(jn visie op het probleem Duitschland. niet onwaarschijnlijk dat dit tot een botsing zou leiden. Bij een volkstel ling is gebleken, dat er op 100 man nen 150 vrouwen zijn. In Berlijn is dit zelfs 35-150! Er wordt letterlijk om een man gevochten en vele vrou wen hebben de hoop, nog eens te kunnen trouwen, maar laten varen. De verhouding tusschen sterfte en geboorte is 10 1. Zeer veel kinderen worden nioj meer naar school gestuurd. Men heeft een groot tekort aan onderwij zers, zoodat de klasse-sterkte veelal over de 100 bedraagt. Dit alles ver oorzaakt een geestelijke afzakkinjf en men daalt tot een primitief levenspeil. De bevolking JJESEFFEN de Duitschcrs, dat zij schuld hebben aan de toestanden door het Hitler-rcgime veroorzaakt?, Het antwoord op deze vraag formu leerde spreker kort: „Alleen zij, die zelf schade hebben ondervonden tij dens de bloeiperiode van het nazi- regime, begrijpen, dat zij daarvoor zelf verantworodelijk zijn" Als men een Duitscher vraagt, of hij lid geweest is van de „Partei", zal hij ontkennend antwoorden. Dit is een algemeen verschijnsel geworden, zoodat een conférencier daarover zelfs een mop vertelde (het was tij dens een voorstelling in een Ber- lijnsch cabaret): „Wanneer Hitier nog leefde, en men arresteerde hem, zou hij vrij uitgaan, want hij is na- tuurlijk óók nooit lid van de .Partei" geweest!" Men kan de bevolking naar haar leeftijd In drie groepen verdeelen: boven 50 jaar, deze groep is over het algemeen betrouwbaar. 30—50 jaar, deze groep is onbruikbaar en hoogst onbetrouwbaar. De jeugd van 18—30 jaar. De laatste groep begrijpt, dat zc door de nazi's bedrogen is en is daarom zeer gedesillusioneerd. Zij Is zeker tot betere gedachten te brengen, als diegenen, die het voorbeeld willen geven, de daad bij het woord voegen! Deze kwestie van heropvoeding staat bij de bezettende machten als nummer één op het programma. De Duitsche jeugd haalt ech ter de schouders op voor mooie leusen. want zy ziet óók de prak- tyken van de Geallieerde legere: Deze dryven zwart-handel op groote schaal. De zuivering is volledig mis lukt. In een internationaal persbe richt werd verklaard, dat een wapenfabriek In de Amerikaao- schc zóne was opgeblazen. Er wordt echter op het oogenblik in die fabriek in drie ploegen ge werkt (Spr. bracht zelf een be zoek aan deze fabriek). 700 deskundigen (nazi's) zyn tewerkgesteld In groote bedry- ven in Engeland. Amerika en Canada. 40 hooge nazi-officieren zjjl door de Russen uit de Britichc zóne weggehaald en zyn th.'.ns als docent werkzaam op de Mili taire Academie in Moskou. De S.8.-ers in de kampen krij gen viermaal zooveel voedsel als de burgers. De Russen zeggen hierop: „Dat is omdat Jullie ze direct tegen ons gebruiken wil len". Spreker schreef deze wantoestan den toe aan het groote wantrouwen, dat nog steeds heerscht tusschen Amerika en Rusland. De heer Mozer beëindigde zijn le zing, waarvoor veel belangstelling bestond, als volgt: „Een eventueele oorlog tusschen Amerika en Rusland zal de ondergang van West-Europa bcteekenen. Daarom mogen we niet vijandig tegenover de een, noch te genover de ander staan, maar wij moeten trachten een brug te zijn tusschen Oost en West!" TULBAND IN DE MODE Er is weer een nieuwigheid Ui Amerika. Schoudertasschen hebben afgedaan! Karin Booth toont ons bij haar complet een suede tasch, die met 'n vergulde ketting aan de ceintuur van de jas hangt. Haar costuum Is «en deux-pièces (mantel en jurk combinatie). De jas heeft vlinder mouwen en een capuchon die ach ter op den schouder gedragen wordt BU dit geheel wordt een tulband van dezelfde stof gedragen. Dit is in Amerika zeer in de mode op het oogenblik. Den Oceaan over Voor bezoek aan hun Amerikaanschen onderduiker Purmerend. Tijdens de laatste negen maanden van den bezet tingstijd hield de familie Schric- ken aan de Wilhelminalaan den Amerikaanschen piloot Victor Ki„cger, die met een parachute bij het Jisperdijkje was neerge komen, verborgen. Na de bevrij ding werd Victor benoemd tot eereburger van Purmerend, waarbij hem een zilveren medail le van de stad op de borst werd gespeld en hem een oorkonde werd overhandigd. Ook na zijn vertrek naar de nieuwe wereld bleef er een hartelijke briefwis seling bestaan tusschen de fami lie Schrieken en Victor en vele zijner familieleden. Voor wat de familie Schrieken voor den Amerikaan heeft ge daan, wilde men gaarne het Pur- merender echtpaar persoonlijk danken. Daarom noodigde men reeds langen tijd geleden den heer en mevrouw Schrieken uit eens den Oceaan over te steken. Deze uitnoodiging werd aan vaard. Volgende week nu ver trekt het echtpaar Schrieken voor drie maanden naar Amerika, waar het den Purmerendere aan hartelijkheid zeker niet zal ont breken. JAARBEURS 1947: NEDERLAND MAAKT HET Van onzen special en verslaggever

Kranten Regionaal Archief Alkmaar

De Vrije Alkmaarder | 1947 | | pagina 3