manïder
Vijf jaar tegen ex-burgemeester Voute
H
Felle brand in
Wollenstoffenfabriek
Nauwe samenwerking met S.D.
Prof. Banning over het
beginselprogramma
Toerisme in
België
Geruchten rond
von Paulus
Deviezenbeschikking emigratie
4e Jaargang No. 918
Uitgave N.V. Noordholiandse Pers
1945 i.o. Redactie Achterdam
20 tel. 2274. Adm. en Adv. Rid
derstraat hoek Oudegracht tel. 3971
Alkmaar.
Zaterdag 26 April 1947
TH. W. REYNDERS
Hoofdredacteur:
G. E. DE WINTER
DAGBLAD VOOR ALKMAAR EN OMGEVING
Verrader van groot formaat
Vrijdag is het proces begonnen tegen de 57-jarige E. J. Vóute uit Ber
gen (N.H.), die tijdens de bezetting door de Rijkscommissaris Seyss-In-
quart tot burgemeester van Amsterdam werd benoemd. De heer Vóuto,
die na de bevrijding geruime tyd in een interneringskamp heeft doorge
bracht, werd enkele maanden geleden in afwachting van zijn berechting
in vrijheid gesteld en woont thans te Amstelveen.
Om tien uur 's morgens verscheen hij voor het Amsterdams Bijzonder
Gerechtshof, dat door Prof. mr. J. A. van Hamel werd gepresideerd.
Mr. X. J. G. Sikkel, procureur-fiscaal, vertegenwoordigde het Openbaar
Ministerie.
Er waren drie getuigen charge opgeroepen en 10 decharge, waar
onder Wllly Lagos, ex-Krimlnal-Secretar van de S. D.
Het Hof begon met de ondervra
ging van de getuige ft charge G. J.
van Rossum, secretaris van de Offi
cier-fiscaal. Getuige heeft aan de op
stelling van een rapport over ver
dachte medegewerkt, In dit rapport
komt o.a. een stuk voor dat Voüte
schreef kort na Dolle-Dinsdag en
waarin hij uiteenzette hoe hij tot bur
gemeester werd benoemd. Volgens
deze „verdediging" hebben de Duit
sers er bq Voüte op aangedrongen
ET KLEINE LEVEN
MIJN vriend van Kleumen
heeft een zoon. Zo iets komt in
de beste families voor en is dus
op zichzelf geen feit, het ver
melden waard. Dat hg een eer
ste klas galgenstrop is, lgkt my
ook al niets bijzonders. Menig
galgenstrop heeft het deson
danks tot minister of dictator
gébracht. De jongen bezit ook
een rode pruik, hoogblond
noemt Liesje zijn moeder
dat. Ook dat feit echter zou
geen speciale vermelding be
hoeven. Onder mijn journalistie
ke kornuiten vindt U verschil
lende roodharigen. Het zgn er
niet minder brave huisvaders
NEEN, wat de knaap kenmerkt
is de eeuwige pech, die hl}
heeft. Vertelt hij eens en en
kele keer een klein leugentje,
dan wordt hg daar steevast op
betrapt Wordt hij met een nieu
we broek uit wandelen ge
stuurd, dan schgnt zijn onder
broek er stellig binnen een
uur doorheen. Valt er een jon
gen in het water dan kan je
er donder op zeggen, dat het
van Kleumen Jr. is. Alle on
heilen ,die een mens kunnen
treffen, raken hem met wis
kundige zekerheid.
VORIGE week was de jongen
jarig. Hy had een schaar vriend
jes op visite. Zg lebberden ge
zamenlijk aan glazen limonade
zonder-suiker en smakten met
dozgnen bonloze taartjes. In
een pauze tussen deze bedryvig
heid stond de jarige van zyn
heldendaden aan de vrienden
menigte te verhalen. Ondertus
sen steunde hy met beide han
den op de openstaande deuren
van het mooie Friese dressoir.
In het vuur van zgn rede steun
de hy zelfs een klein beetje te
veel. Plots namelgk viel het
hele pronkstuk om. Het duurde
een kwartier eer alle scherven
van het antieke Friese blauw
bg elkaar waren geveegd.
HET slot van de opruimings
plechtigheid heeft de jongen
echter niet meer bygewoond.
Zgn vader greep de delinkwent
namelgk hardhandig in zgn
nekvel, verkocht hem een paar
flinke opstoppers en verwees
hem voor de rest van de dag
naar de slaapkamer.
Kgk, zo iets vind ik nu gru
welijk onrechtvaardig. Kon de
jongen het helpen, dat die kast,
omdukelde? Als de oude van
Kleumen zo iets was overko
men, had hy een borrel gepakt,
was zgn vrouw drie dagen ont
lopen en had tenslotte het on
geluk met een bloemetje geho
noreerd. Neen zgn vaderiyke
opvoeding is niet om te roe
men.
THIALF
dat hy het burgemeestersambt van
A'dam zou aanvaarden. Andere lezin
gen, zowel als brieven door Voüte ge
schreven aan Rost van Tonningen
toonden aan dat Voüte zelf getracht
heeft via zgn N.S.B.-relatie dit ambt
toegewezen te krijgen.
Aangeven van personen
In het rapport van Van Rossum
wordt waardering uitgesproken over
Voüte's beleid als burgemeester. Wan
neer echter de president dit beleid
aan de hand van de feiten onder de
loupe neemt, worden vele beschuldi
gingen geuit waarby verdachte geen
antwoord geven kan.
Verdachte had o.a. de bevoegdheid
wethouders te benoemen, waarvan hy
gebruik maakte om N.S.B.-ers aan te
stellen. Voorts schonk Voüte f 125.000
uit de gemeentekas aan de Oost-
Compagnie. Als politie-president
werkte hy nauw samen met de S.D.
Hy zond een copie van alle byzondere
correspondentie aan deze instantie,
waardoor hy vele landgenoten in ge
vaar bracht
De president zeide hierover: „Dit
is een soort van samenwerking, die
belangryk de smaak begint te dra
gen van overtreding van art. 26: het
aangeven van personen, hen dus
blootstellen aan vervolging, opsporing
en vrgheidsberoving.
Voorts had Voüte de S.D. een vol
ledige lgst van de besturen der stu
dentencorpsen verstrekt. Een illegaal
studentenpamflet, dat by ongeluk in
de brievenbus van Voüte's zoon te
recht was gekomen, stuurde hy door
aan Lages. Hetzelfde gebehrde met
een nummer van het illegale blad
„De vrije Katheder".
Salaris
Voüte's salaris bedroeg f 25.000 per
jaar, waarby hy vrg woonde en een
auto met chauffeur tot zgn beschik
king had. Met de drie getuigen ft
charge (de commissie-leden, die het
rapport hebben samengesteld) be
sprak de president vervolgens de
extra uitgaven, die de burgemeester
voor representatie had gedaan. Daar
onder was een lunch in 1941 met Max
Blokzijl van f 63 en vele ontvangsten
van Duitse autoriteiten, diners en
feestavonden met S.D.-officieren e.d.
De president maakte hier de opmer
king, dat enkele van Voüte's vrien
den deze partytjes wyten aan een
„ydelheidscomplex" van de oud-bur
gemeester. Tydens de Meistaking van
1943, zo biykt uit de lange ïyst van
representatiegelden, at de heer Voüte
,van het geld der burgery met de vy-
anden van die burgery" zoals Prof.
van Hamel het uitdrukte, n.L met al
lerlei Duitse officieren. Tydens de
hongerwitner at de heer Voüte met
de heren Hirschfeld, Louwes, Binnen-
dyk en Mr. Ivens, die toen in de cen
trale redery zitting hadden, een tien
tal malen in het Amstelhotel voor ge-
mideld f 350 per diner.
Getuigen a decharge
By de getuigen ft charge is o.aaHr.
J. F. Franken, oud-gemeente-secre
taris van Amsterdam. Hy verklaart,
dat de verdachte destyds tegen bur
gemeester de Vlugt heeft gezegd: „Ik
hoop, dat ik u te zyner tyd de stad
zo onbeschadigd mogeiyk weer zal
kunnen teruggeven".
Op Dolle Dinsdag stuurde Voüte
Mr. Franken inderdaad naar burge
meester de Vlugt toe. Men meende
toen, dat de geallieerden reeds in
Lisse waren. In opdracht van Voüte
vroeg de gemeentesecretaris de heer
de Vlugt toen, of hy bereid was het
stadsbestuur weer over te nemen,
wanneer de geallieerden de stad had
den bereikt.
Niemand van het gemeente-perso
neel behoefde, volgens Mr. Franken
zyn politieke mening voor de heer
Voüte te verbergen, die zyn N.S.B.-
wethouders verbood in het gemeente
huis de Hitler-groet te brengen. De
materiële belangen der gemeente
heeft de heer Voüte steeds zoveel mo-
geiyk behartigd, vooral waar het vor
dering van trammateriaal e.d. door
de Duitsers betrof.
Requisitoir
'a Avonds om half negen begon mr.
M. J. G. Sikkel zyn uitvoerig requisi
toir, waarin hy Voüte een verrader
van groot formaat noemde.
„Hy heeft de vyand hulp verleend
in al datgene wat de vyand beoogde",
aldus de procureur-fiscaal. „Onze vy
and heeft in deze verdachte het in
strument gevonden ter uitvoering
van zyn nazificeringsproces. In deze
figuur vond de vyand iemand, die in
lang niet de slechtste kringen van de
hoofdstad een zeker vertrouwen ge
noot Met deze figuur was de vyand
veel beter gediend, dan met een
N.S.B.-er die voor het gros van het
Nederlandse volk onaanvaardbaar
was.
Eis
Aan het eind van zyn requisitoir,
dat ongeveer een uur duurde, eiste
de procureur-fiscaal tegen ex-burge
meester Voüte vyf jaar gevangenis
straf en ontzetting uit alle rechten
voor de tyd van het leven.
Het Hof zal Vrydag 9 Mei uit
spraak doen.
Congres P. v. d. A.:
Vorrink tegen het communisme
De Party van de Arbeid zette gisteren in het gebouw Tivoli te Utrecht
haar driedaagse congres voort met de behandeling van de jaarverslagen
met de daarby behorende amendementen, waaraan niet minder dan veertig
sprekers deelnamen, die allen hun mening over het beheer van de finan
ciën en het beleid van het partybestuur, de kamerfractie, en de hoofd
redactie van het Vrge Volk te kennen gaven. Zy werden beantwoord door
de heer K. van Woudenberg, Jhr. Mr. v. d. Goes van Naters, minister ir.
H. Vos, Koos Vorrink en K. Voskuil.
De motie Romme
Namens de kamerfractie spreken
de zeide mr. v. d. Goes van Naters
dat de vrgwel nieuwe fractie die
voor nieuwe problemen kwam te
staan, een aanzienlgk gemoderni
seerde werkwyze heeft gevolgd. De
algemene regeringspolitiek behande
lend zeide spreker meer speciaal over
de bekende motie Rommev. d. Goes
van Naters, dat dit niet alleen een
motie van de K.V.P. was. Het aan
deel van de Party van de Arbeid
daarin is positief geweest en spyt be
hoeven we daarover niet te hebben,
aldus spreker.
De samenwerking tot een reëel be
stand te maken is z.i. een juiste ge-
Naar wg vernemen zullen de Brit
se toeristen hun vacantle in België
tegen een vastgesteld bedrag, in het
Verenigd Koninkryk betaalbaar, kun
nen doorbrengen. Een verbiyf van
weken in een eerste-klasse hotel kost
49 pond, een tweede klasse hotel 35
pond en e enderde klasse 25 pond. In
deze pryzen zyn begrepen: de passa
ge Dover-Oostende en terug, een
abonnement op de Belgische spoor
wegen en volledig pension gedurende
14 dagen. De vacantiegangers ont
vangen by hun vertrek een aantal
bons, die door de hotels en restau
rants in btdaling aangenomen wor
den. Dientengevolge hebben de reizi
gers alleen maar deviezen nodig
voor hun kleine lopende uitgaven.
dachte. Er moet geprobeerd worden
de samenwerking hechter te maken
en wederzyds van elkander te leren.
Als antwoord op een tot hem ge
richt verwyt van te radicale bestry-
ding van het communisme, deed de
partyvoorzitter Koos Vorrink in een
hartstochteiyk uitgesproken betoog
een felle aanval op het communis
me en zyn methodes.
Rede van Prof Banning
In de avondzitting behandelde prof.
W. Banning in een algemene inlei
ding de verschillende amendementen
die over het beginselprogramma zyn
ingediend. Prof. Banning zeide o.a.
dat de oude proletarische ideologie
voor de nieuwe party niet meer bin
dend is. De principes van een socia
listische party die werkt in het ge
loof aan een rechtvaardige toekomst
moet een geesteiyke achtergrond
hebben, en deze is duideiyk in het
programma aanwezig. Het beginsel
programma brengt tot uitdrukking
dat de P. v. d. A. het politieke te
huis is voor gelovigen en ongelovi
gen. Zo alleen groeit het geesteiyk
leven in een socialistisch volk. Spr.
verklaarde verder dat een specifiek
katholiek of een specifiek protestant
karakter evenmin in de Party tot
uitdrukking mag komen, als een spe
cifiek Marxistisch karakter.
Over de verhouding tot de kerk zei
Prof. Banning, dat duideiyk naar vo
ren komt dat de party niet anti-ker-
kelijk ia. „Een stryd als vroeger ge
voerd zullen we in de toekomst niet
meer terug willen. Daarvan zal het
socialisme alleen maar schade hebben
te verwachten".
Politiebureau te
Sarona opgeblazen
Naar officieel bekend gemaakt is,
is in het politiekamp van Sarona
(Palestina) een postwagen in de
luöht gevlogen, waardoor een bureau
en telefooncentrale in de nabyheid
werden verwoest. Deze explosie kost
te vier Britse politieagenten het le
ven, terwyi zes andere gewond wer
den van wie een ernstig.
De postwagen werd door een man
In politieuniform het kamp ingere
den en by het bureau, dat later ver
woest werd, geparkeerd. Negentig
seconden later volgde de explosie.
De postwagen werd gistermorgen
in Tel Aviv door zes gewapende lie
den aangehouden en buitgemaakt De
bestuurder van de wagen en een in
zittende, die vastgebonden werden,
wisten zich te bevryden en te ont
komen, aldus de officiële mededeling.
Een felle uitslaande brand heeft in
gisternacht de spinnery van de wol
lenstoffenfabriek der firma W.
Brands en Zonen te Tilburg in de as
gelegd.
Een bewoonster van de Kotterstr.
waar de spinnery, een bygebouw van
het fabriekscomplex, gelegen is, ont
dekte de brand tegen kwart voor
drie. Toen de gealarmeerde brand
weer arriveerde, stond het gebouw in
lichterlaaie. De eerste taak van de
brandweer was het vuur te. sluiten,
daar de brand de woningen, gelegen
aan de overzyde van de straat, be
dreigde. Na ongeveer drie kwartier
slaagde zy hierin.
Vervolgens werd het vuur met ne
gen stralen aangetast. Na ongeveer
twee uur blussen was men het vuur
meester. Gistermorgen om tien uur
duurde 't nablussingswerk nog voort.
Grote hoeveelheden spingaren alsme
de kostbare machines, waaronder een
aantal nieuwe, welke men bezig was
te monteren, gingen verloren.
De berichten in buitenlandse bla
den, dat veldmaarschalk von Paulus
en andere krygsgevangen Duitse ge
neraals in Rusland in gereedheid wor
den gehouden voor het overnemen
van belangrijke posten in de Russi
sche zone van Duitsland werden te
Beriy'n door een hoge Russische bron
als „stompzinnig" terzyde geschoven.
Hoge officieren van de Britse in
lichtingendienst deelden een verte
genwoordiger van Reuter mede, dat
dergeiyke geruchten reeds geruime
tyd de ronde deden. „Het zyn die
zelfde oude geruchten en ze bevatten
geen nieuws". Kort voor het begin
van de conferentie van Moskou heeft
de Britse inlichtingendienst een rap
port opgesteld over alles wat de
dienst wist over de „Vry Duitsland-
beweging" (waartoe von Paulus en
andere Duitse generaals toetraden,
toen zy krygsgevangen gemaakt
werden). Deze beweging vond haar
einde zodra de oorlog geëindigd was.
Von Paulus is nog steeds krygsge
vangen in de Sowjet-Unie.
Kort maar krachtig
De Britse Labourparty heeft een
uitnodiging aanvaard om een waar
nemer te zenden naar de tweede con
ferentie van socialistische partyen in
de Donaulanden, welke half Mei te
Boedapest zal plaats hebben en zich
bezig zal houden met de verbetering
van de economische samenwerking
tussen de centraal- en Oost-Europese
staten.
Naar de Britse nieuwsdienst in
Duitsland meldt, zal de le Mei in de
Britse zone een betaalde vacantledag
zyn.
Nederlandse Bank ingeschakeld
In de Staatscourant werd opgeno
men de deviezenbeschikking emigra
tie. Deze heeft de bedoeling, te ver
hinderen, dat door emigratie een ver
lies ontstaat voor het Nederlandse
devlezenvermogen.
Teneinde dit deviezenverlies tegen
te gaan, zo deelt men ons van be
voegde zyde nader mede, zal de con
trole op de emigratie geschieden,
volgens sedert 1941 in Suriname ge-
brui keiyke regelen. Emigratie zal nu
n.1. alleen mogeiyk zyn met een ver
klaring van de Nederlandse Bank,
dat uit een oogpunt van deviezen-
controle hiertegen geen bezwaar be
staat. Deze verklaring wordt pas af
gegeven, nadat aan bepaalde voor
waarden is voldaan, Lw.:
a aanbieding en eigendomsover
dracht van de in art. 28 van het de-
vlezenbeslult 1945 genoemde waar
den (goud, edele metalen, buitenland
se betaalmiddelen, vorderingen, effec
ten, geldswaardige papleren enz.)
b. bewaargeving van effecten.
c. het doen van afstand door de
ingezetene van bepaalde aanspraken
op overmakingen naar het buitenland
ten laste van zyn in Nederland be
rustende vermogenswaarden.
Indien een ingezetene het voorne
men te kennen geeft, het land tyde-
ïyk te verlaten, doch het gegronde
vermoeden bestaat, dat de woon
plaats naar het buitenland word:
verlegd, kan door de Nederlandse
Bank zekerheid wordm gevraagd, dat
bovenstaan" e voorschriften vooraf
worden nagekomen.
Ten aanzien van specifieke land
verhuizers zal overlqg worden ge
pleegd met de stichting Landverhui
zing Nederland.
Niets extra's met de
nationale feestdag
De algemene voedselsituatie in ons
land maakt het niet mogeiyk, dat
wegens de nationale feestdag op 5
Mei a.s. extra verstrekkingen wor
den gegeven. Dit geldt zowel voor
de gehele bevolking als voor bepaal
de groepen, die feesteiykhedec wil
len organiseren, zoals kinderfeesten
e.d. Officiële instellingen zullen aan
desbetreffende verzoeken niet kunnen
voldoen.
De schade, welke door verzekering
wordt gedekt, wordt geschat op
500.000 gulden. Het overige gedeelte
der fabriek kon, dank zy het korda
te ingrypen der brandweer, behouden
biyven. Hier konden de arbeiders gis*
teren het werk hervatten. De oor
zaak van do brand is vermoedeiyk ge
legen in het feit, dat een brandend
sigarettenpeukje achteloos is weg
gegooid.
„Telegraaf'-personeel
protesteert
TOT de vele na de bevryding verbo
den dagbladen behoort naar men
weet ook het Holdcrt-blad „De Te
legraaf". Het verschynen van dit blad
werd onmogeiyk gemaakt, omdat
men de houding ervan gedurende de
bezettingsjaren niet byster kon waar
deren. Het andere Holdert-orgaan, de
roemruchte „Courant Het Nieuws van
den Dag" trof een geiyk lot. Ove
rigens bevonden beide bladen zich in
gezelschap van een hele stoet bladen,
die het vaandel der collaboratie naar
stig hadden gedragen.
ONS volk meende, dat met de col
laboratiekranten, evenals met de col
laborateurs zou worden afgerekend.
Het één noch het ander is echter ge
beurd. Of, om héél eeriyk te biyven;
het is zeer met mate gebeurd. Menig
blad, dat de Jaren der Duitse bezet
ting ,al dan niet met bloedend hart,
naar de pypen der overheersers heeft
gedanst, krygt thans weer gelegen
heid de goede vaderlander te spe
len. Om dicht by huis te biyven, be
hoeven wy slechts de naam van het
„Dagblad voor Noordholland" te noe
men.
EN zo kunnen wy de ongerustheid
begrypen van genoemde „Perooneele-
raad" waarvan zy uiting geeft in een
rekwest aan de betreffende minister.
In het stuk lezen wy:
„Deze ongerustheid is uitgegroeid
tot verontwaardiging, nu inmiddels
vele oude bladen, wier houding In de
bezettingsjaren zeker niet gunstig
afstak by die van „De Telegraaf',
zonder veel moeite zyn hcrvcrsche-
nen".
Begrypen wy de ongerustheid, dan
vinden wy de „verontwaardiging"
toch een beetje koddig. Men argu
menteert niet, dat eigen houding juist
zou zyn geweest. Integendeel, men
bouwt zyn .verontwaardiging" op het
feit, dat de houding van vele ande
ren al even lamlendig is geweest
Dftftr werd echter de spons gehan
teerd; in het geval van „De Telegraaf
echter niet Er zit Inderdaad iets on-
biliyks in; doch dan enkel zó, dat men
ten opzichte van die andere bladen
veel te lankmoedig ia geweest.
IN het rekwest lezen wy verder:
„Het gezameniyk personeel meent
dan ook op de scherpste wyze te
moeten protesteren tegen het feit
dat de herverschyning van „De Te
legraaf" in een troebele atmosfeer
ia geraakt, waardoor niet alleen
zyn belangen, maai ook de be
langen van een vrye Nederlandse
journalistiek, die waarde weet te
hechten aan de jarenlange vakman
schap van hot gezuiverde en erva
ren Telegraafpersoneel, op onge
rechtvaardigde wyze in gevaar
wordt gebracht".
Dat Is heel wat! Vooral dat scherpe
protest tegen 't feit dat door het nog
niet verschynen van „De Telegraaf'
de belangen van de vrye Nederlandse
journalistiek worden geschaad. Wat
echter belet die gezuiverde en vak
bekwame Journalisten do vrye pers
elders in den lando te gaan dienen?.
Wy hebben reeds vele malen uiteen
gezet, dat ons bezwaar meer geldt
de onzuivere bladen, dan do vakgeno
ten ,dle in de jaren der bezetting een
gebrek aan ruggegraat hebben ge
demonstreerd. Wanneer zy geen for
meel verraad hebben gepleegd, zyn
wy bereid veel met de mantel der
liefde te bedekken. Tot het verraad
der pers strekt onze vergissingsge
zindheid zich echter niet uit.
DE „porsoneelsraad" van „De Tele
graaf" Is begaan met het lot van de
vrye Nederlandse journalistiek. Dat
is haar goed recht. Mogen wy om
gekeerd van haar eens vernemen In
hoeverre in 't merkwaardige r.kwo»®
„his mastera voice" gesproken woratT,
DEWI
