Pan-Amerikaans isolationisme
Buitenlandj
Aanslagen in Spanje
Nieuwe vliegramp in Amerika
Dimitrof is beledigd
KORT maar krachtig
Buitenland
Binnenland
De E.V.C. over toestand in
Indonesië
Gaan de Hoogovens staken?
Emigranten naar nieuwe wereld
KORT
distributie-nieuws
4e Jaargang No. 945
Uitgave N.V. Noordhollandse Pers
1945 i.o. Redactie Achterdam
20 tel. 2274. Adm. en Adv. Rid
derstraat hoek Oudegracht tel. 3971
Alkmaar.
maarder
DAGBLAD VCO» ALKMAAE IK OMGEVING
Zaterdag 31 Mei 1947
Directeur:
TH. W. RETNDERS
Hoofdredacteur:
G. E. DB WINTER
Enkele dagen geleden heeft Franco wederom een van
zjjn cliché-toespraken gehouden voor het Spaanse volk,
waarin hij het nodig achtte nogmaals te vertellen hoe
sterk zijn eigen positie In Spanje wel is en hoe flink de
Spanjaarden zijn vergeleken bij de rest van de wereld.
Ongetwijfeld heeft zyn rede weer een enorme indruk
gemaakt op de Spanjaarden! Enkele uren nadat onze
vriend was uitgepraat ontploften de bommen zowel in
Madrid als In Barcelona. Aanslagen werden gepleegd
op politiebureaux en gevangenissen. Vry Spanje gaf
een antwoord, dat ook buiten Spanje duidelijk te ho
ren was. Dagelijks wordt het verzet tegen het Franco
bewind sterker en het ziet er op het ogenblik naar uit
dat de Spanjaarden zelf een eind zullen maken aan de
dictatuur. Z\j hebben reeds lang de hoop opgegeven dat
de democratieën, die beweerden voor vrijheid en recht
de oorlog tegen Hitier te strijden, hen te hulp zullen
komen.
Tetsu Katayama, leider van de so
ciaal democraten in Japan, die kor
te tijd geleden tot eerste minister
werd gekozen, heeft een moeilijke
taak. Zowel hij als Mac Arthur doen
hun best het Japanse volk tot ware
democraten op te voeden. Door mid
del van radio en pers worden de Ja
panners de vele voordelen van dit
politieke systeem ingeprent Wat de
Japanners er tot nu toe echter van
aan de lijve ondervinden wekt niet
direct hun vertrouwen op in de de
mocratie. Honger en elelnde dreigen
het land volko
men uit te put
ten. Reeds wor
den uit sommi
ge plaatsen
kleine scher
mutselingen ge
meld tussen de
bezetters
stakende of de
monstrerende
Jappen, die
oude leuzen
meer eten en
hoger lonen
eisen. Mac Arthur heeft reeds aan
gekondigd dat in het vervolg krach
tig zal worden opgetreden tegen de
ze rustverstoorders. Wil hij de de
mocratie invoeren met dictatoriale
Taethodes?
TETSU KATAYAMA
Bulgarije
Dimitrof, de communistische mi
nister-president van Bulgarije is
op zijn teentjes getrapt. Een lid van
de Amerikaanse sectie van de ge
allieerde bestuursraad, kolonel John
Foxhall Sturman, zou n.1. op 18 Mei
zich lasterlijk hebben uitgelaten te
gen de Burgaarsc regering en de
Sowjet-Unie tijdens een dispuut met
gasten in een hut in de bergen bQ
Sofia. Ook zou Sturman een portret
van Dimitrof van de wand hebben
gerukt en op minder zachtaardige
wijze op de grond hebben gedepo
neerd. Nadat deze feiten, of wat er
althans voor door gaat, ter ore kwa
men van Dimitrof, heeft deze knaap
zich onmiddellijk naar de Amerikaan
se politieke vertegenwoordiger te
Sofia begeven en deze doen weten dat
Bulgarije niet langer prijs stelt op
het verblijf van de portret-gooier
Sturman. Onze speciale verslaggever
meldt dat de fotografen van Sofia
protest hebben aangetekend tegen
dit protest van Dimitrof. Zfl juichen
het initiatief van Sturman toe. Hoe
meer portretten er worden vernield
des te meer zal er weer gefotogra
feerd moeten worden.
Rusland—Amerika
Het plan voor de economische her
opbouw van West-DuitsJand, dat
door de Brits-Amerikaanse commis-
sij werd opgesteld, ondervindt zo als
wel van zelf spreekt de nodige weer
stand van Russische zflde. De Russen
beweren dat een economische raad
voor de gecombineerde Brits-Ameri
kaanse zónes de kloof tussen de eco
nomie van West -en Oost-Duitsland
nog dieper zal maken, en daarenbo
ven zal leiden tot stabilisatie van de
Duitse economie op basis van mo
nopolies. De Russen voelen niets
voor een spelletje monopolie.
Binnen 24 uur nadat een Skymas-
ter bö het vliegveld van New York
naar beneden stortte heeft zich een
nieuwe ramp voorgedaan in de Ame
rikaanse burgerluchtvaart Het Is
wederom een Skymaster die op weg
van Newark naar Miami in de lucht
is geëxplodeerd. Het toestel had 53
personen aan boord, waaronder een
baby. De politie heeft reeds ver
klaard dat er geen overlevenden zijn
Hiermede is het droevig record van
de ramp van het vliegveld Laguar-
dia, waarby 39 personen om het leven
kwamen, gebroken.
Het is nu ook bekend geworden
dat het vliegtuig, dat in de omge
ving van Tokio naar beneden stort
te veertig personen vervoerde. Alle
passagiers en leden der bemanning
kwamen om het leven. De lijken
waren onherkenbaar v rminkt
De Dakota, die gisteren op IJsland
werd vermist is gevonden. Men
vreest dat alle inzittenden om het le
ven zijn gekomen n.1. 21 passagiers
en 4 leden der bemanning.
In Argentinië deden zich gisteren
drie vliegtuigongelukken voor. Vier
personen werden hierbij gedood en
een ernstig gewond.
Nagy exit?
De Hongaarse minister-president
verblijft nog steeds in Zwitserland,
ondanks de dringende uitnodiging
van zijn regering om naar Hongarije
terug te keren. Reeds doen geruch
ten dt ronde dat de gehele Hongaar
se regering zal aftreden. De Hon
gaarse legatie te Bern heeft deze
berichten reeds officiëel tegenge
sproken. Nagy, de minister-president
zou, aldus deze officiële bron, nog
verscheidene dagen in Zwitserland
blijven. De Hongaarse legatie heeft
er echter vergeten er bij te vertellen
of Nagy daarna terug zal keren naar
Hongarije of eventueel zijn tenten el
ders zal opslaan.
Bij het uit elkaar springen van
een op de grond staand Liberator-
bombardementsvliegtuig der RAF
in Staffordshire hebben gisteren
vier burgers hevige brandwonden
opgelopen. De brandende hitte
van de zon is de meest waar
schijnlijke oorzaak der explosie.
Het aantal werklozen in de Brit
se zóne van Duitsland is in April
tot 323.000 gedaald.
In de Citroën-fabrieken te Parijs
is men een langzaamaan-actie be
gonnen. De arbeiders vragen een
verhoging van de premie voor
hogere productie.
Te New Delhi wordt medegedeeld,
dat Voor-Indië en België besloten
hebben ambassadeurs uit te wis
selen.
500 Joegoslaven zijn uit Canada
naar hun land vertrokken. Zjj
vormen een deel der Joegoslaven,
die de wens te kennen hebben ge
geven onder Tito's regering mede
te werken aan het herstel van
Joegoslavië.
Wfytafyui.
In een artikel in de „Alkmaarse
Courant" schrijft de hoofdredacteur
van dit blad naar aanleiding van de
jongste ontwikkeling in Indonesië
o.a. de volgende regels:
Want wanneer, na het sluiten van
een overeenkomst tussen twee par
tijen, door een der deelnemers twijfel
wordt uitgesproken aan de goede
trouw van de ander, verliest zulk
'n overeenkomst, welke toch op ver
trouwen gebaseerd moet zijn, vrij
wel haar betekenis.
Tenzij van de zijde der Republiek
alsnog stappen worden gedaan om
dit vertrouwen te herstellen en
de weg daartoe is door onze rege
ring in bovengenoemde nota uitge
stippeld zal men de overeenkomst
van Linggadjati moeten beschou
wen als een voortaan vrijwel waar
deloos document. Nochtans, in één
opzicht zal het zijn waarde behou
den, nl. als overtuigend bewijs van
de goede wil onzer regering om aan
de aspiraties der Republiek tegemoet
te komen zo ver als dit, met het
handhaven van de Nederlandse sou-
vereiniteit verenigbaar is.
Dit gedeelte, zowel als het gehele
artikel, ademt een toon, die maar
nauwelijks de voldoening verbergt,
dat de mannen van Linggadjati hun
doel bedreigd zien. Bedreigd? Stel
lig! Maar ons volk dient toch wel
te bedenken welke de consequenties
zullen zijn van het mislukken van de
verzoeningspolitiek, waaraan Ling
gadjati uitdrukking gaf. Het bete
kent óf een gewapend conflict óf
een algeheel slaken van de band
die Indonesië en Nederland verbindt.
En beide feiten kunnen slechts on
heil betekenen voor ons volk en de
volkeren van Indonesië.
Wanneer de .Alkmaarse Courant"
spreekt van Linggadjatie als een
„overtuigend bewijs van de goede
wil van onze regering", dan heeft
zij zeker gelijk, maar ran verzoelt
zy tegelijk de schuld die de reacti-
onnaire oppositie in ons land aan
het mislukken van Linggadjati heeft.
^4èe oppositie heeft er niet bijzon
der toe bijgedragen het vertrouwen
van de Indonesiërs in onze goede
bedoelingen te vergroten. Daarover
zwijgt de .Alkmaarse Courant" he
laas in alle talen.
Neen, er is geen reden verheugd te
zijn over de huidige situatie!
DE dagen van de wereldpolitiek vanRoosevelt liggen reeds
ver achter ons. In Roosevelt verloor de wereld een man van
ongekend formaat en gezag. Met straffe hand gaf hij voor
een belangrijk deel leiding aan de enorme oorlogsinspan
ning. Had de dood hem niet aan ons ontnomen, wellicht
vertoonde de wereld dan thans een minder somber beeld,
was de vrede in veiliger en rustiger bedding geleid. Ging er
van Roosevelt, de lichamelijk zwakke, een ongekende kracht
uit, in de figuur van Harry Truman ontdekken wij slechts
zwakte, gebrek aan breedheid van visie en een steeds sneller
terugval naar het gevaarlijk isolationisme van de tijd vóór
Roosevelt. In weinige jaren is de hele erfenis van Rooseveld
totaal gelikwideerd en heeft Truman zich laten vangen door
het Amerikaanse groot-kapitaal, dat geen andere waarde
erkendt dan 'n oppermachtige dollar. Die dollarpolitiek drijft
Amerika de isolationistische weg op en kan straks een be
dreiging vormen voor de toch reeds ze wankele wereldvrede
Trumans jongste boodschap bestanddeel uitgemaakt van
De president van de Verenigde de Amerikaanse politiek. De leer-
Staten heeft aan het Huls van wa3 overiSena °P het wederkerig-
Afgevaardigden een wetsontwerp heidsprincipe gegrondvest: geen
doen toekomen, waarin hij voor- inmenelnK van Europa in de Ame-
stelt te komen tot een volledige rikaailse zaken' maar omgekeerd
militaire samenwerking met de ook bemoeienis van Amerika
Zuid-Amerikaanse staten. Wordt met de intcrne aaagdeSeaheden
dit voorstel inderdaad wet en daar- van Europa. Ndch In de 19e, ndch
aan behoeven wij niet te twijfelen,
dan krygt de traditionele isolatie-
politiek van de Verenigde Staten
ta groter verband, nml. dat van in „e twintigste eeuw echter heb-
het gehele Westelijk Halfrond, ben de verenigde Staten de laat-
nieuwe vonn- ste stelling in uiterste consequen-
De AAonrop/ppr üe toegepast, afgezien nog van
T t de afwijkende politiek van Roo-
In het begin van de vorige 8eVelt.
eeuw scheidden de Spaanse kolo
niale gebieden in Zuid-Amerika Amerikaanse aaneensluiting
zich van het moederland af en OP de Monroeleer is het streven
werden een groot aantal nieuwe naar aaneensluiting van Noord-
staten gesticht. Een ogenblik en Zuid-Amerika gebaseerd. Inde
scheen het of verschillende Euro- laatste halve eeuw werden reeds
pese staten zich solidair zouden verschillende conferenties gehou-
verklaren met Spanje. den om dit streven kracht by te
DIT Europese streven werd ech- zetten. Het vond in 1945 zjjn be
ter doorkruist door een verklaring kroning in het verdrag van Cha-
van de toenmalige president van puctepri. Doordat Groot-Brittan-
de Verenigde Staten James Mon- nië niet langer de wereldzeeën on-
roe, waarin deze iedere inmenging beperkt beheerst en daarmede ook
van Europa in de Amerikaanse de Amerikaanse veiligheid van de
zaken resoluut van de hand wees. zflden van de Atlantische- en
Bij een Europese Interventie in Grote Oceaan verzekert, voelt
Zuid-Amerika zouden de Verenig- Amerika zich meer dan ooit ge-
de Staten ongetwijfeld tussenbei- noodzaakt eigen verdediging te
den zijn gekomen. Deze z.g. Mon- de ene kant de deelname van de
roeleer heeft sedert een wezen- organiseren. Dit verklaart van
Verenigde Staten aan de beide
laatste wereldoorlogen en onthult
ons van de andere kant de ach
tergrond van WaShingtons stre
ven de beide Amerika's nader tot
elkander te brengen. De bedoe
ling is het gehele Westelijk Half
rond in militair opzicht te ver
enigen om de eventuele frontlijn
zover mogelijk van de eigen na
tuurlijke grenzen vooruit te schui
ven. Als het kan, zouden de Ame
rikanen van Noord en Zuid een
toekomstige oorlog gaarne uit het
eigen huis houden en zo ver mo
gelijk weg uitvechten.
Angst voor de Sowjet-Unie
DUITSLAND moge verslagen zgn
en voorgoed als grote mogend
heid en dus als gevaar zijn uitge
schakeld, voor het besef van de
Amerikaanse wereld is er een gro
ter gevaar voor in de plaats ge
komen, n.1. dat -an de over veel
rijker middelen beschikkende Sow-
jet Unie. Wy laten voor ditmaal
de controverse tussen Amerika en
de Sowjet Unie als zodanig nis
ten en constateren slechts het
steeds groeiende gevoel van onbe
hagen in Amerika. Daarom zoekt
men kracht in de isolatie en het
sterke oorlogspotentioneel, dat
ongetwijfeld in de Zuid-Amerikaan
se landen ligt. De Verenigde Sta
ten nemen daarbij de weinig de
mocratische gezindheid van de
verschillende Zuidamerikaanse sta
ten blijkbaar gaarne op de koop
toe. Het doel heiligt nu eenmaal
de middelen.
En zo wordt de oude Monroeleer
thans gebruikt als wapen tegen
de Sowjet Unie. Het is maar het
beste het kind ronduit bij zj}n
naam te noemen. Voor de toe
komst van de wereld kan een
dergelijke blokvorming enkel nood
lottig worden genoemd. De red
ding van de wereld ligt niet in
blokvormingen en isolatiepolitiek,
maar in een federaal samengaan
van alle landen der wereld, een
uitbouw van de U.N.O. tot een
werkelijke macht. Trumans poli
tiek is er één van het allerbeden-
kelijkste soort. Dat wy de moed
mogen hebben het gevaar duidelijk
te zien. DEWL
De landelUke raad van de Eenheidsvakcentrale kwam in vergade
ring: oueen om te Deraaosiagen over de Jongste ontwikkeling van de
toestand in indonesie. Allereerst werd verslag uitgebracht door de
afgevaardigden van de E.V.C. naar net congres van de Indonesische
vakbeweging, de SOBSI, te Ma-lang.
Ten aanzien van de ontwikkeling in Indonesië werd besloten, dat
ernstige pogingen zouden worden gedaan om te geraken tot een ge
meenschappelijk optreden van alle progresssieve krachten tegenover het
steeds dreigender wordend oorlogsgevaar. e,r zaï een nauw contact
met de Indonesische vakbeweging worden onderhouden.
Arbeidsconflicten
Het dreigende conflict bij het Hoog-
ovenbedrijf te IJmuiden is in een
nieuwe fase gekomen. De voorstellen
zijn ter behandeling doorgezonden aan
het college van rijksbemiddelaars, dat
nog voor a.s. Woensdag een beslis
sing zal nemen. In verband hiermede
heeft de directie van de Hoogovens
aan het personeel een dringende op
roep gericht aan het werk te blijven,
aangezien uitstel van de beslissing
om te staken voor het personeel geen
enkel risico met zich brengt. Onder
leiding van de directeur van de Me-
taalbond werden besprekingen ge
voerd met de N.V. Industrie te Vaas-
sen, waar een dezer dagen een wilde
staking is uitgebroken. Aan de on
geschoolde arbeiders is de loonsver
hoging, die werd verlangd, nml. 50
ct per dag toegezegd. Daarmede is
de oorzaak van het conflict weggeno
men. Ook enige andere grieven kon
den uit de weg worden geruimd.
Baby gestikt
Te Nijverdal viel een baby van ne
gen maanden in een onbewaakt ogen
blik uit de kinderwagen. Ongelukki
gerwijs bleef het kind hangen aan
een riem, waarmede het was vastge
bonden. Het kind wurgde zichzelf.
Toen de moeder verscheen waren de
levensgeesten reeds geweken.
Van Kleffens ambassadeur
Reeds lange tijd
werden er voor
de minister-zon
der - portefeuil
le, van Kleffens,
die, daar Neder
land geen lid
meer is van de
Veiligheidsraad,
feitelijk geen em
plooi meer heeft,
allerlei nieuwe
functies genoemd
Het schijnt thans wel vast te staan,
dat Mr. van Kleffens, dr. Loudon zal
opvolgen als ambassadeur te Washing
ton.
De Hollandse Schouwburg
De Hollandse Schouwburg te Am
sterdam, waar zoveel Joden werden
gehuisvest, voor zij naar de gaska
mers van Polen werden gestuurd, zal
thans definitief geen bioscoop wor
den. Indertijd hebben B. en W. van Am
sterdam aan een bioscoopexploitant
geweigerd toestemming te geven de
schouwburg als bioscoop in te rich
ten. De exploitant ging in beroep bq
Geduputeerde Staten van Noord-Hol
land, die thans het beroep heeft ver
worpen. Wij hopen deze schouwburg,
oord van leed, nu spoedig als een
nationaal monument te zien inge
richt
Emigrantenschip naar
Canada
Dinsdag 17 Juni a.s. zal het eerste
schip met 800 tot 1000 Nederlandse
emigranten naar Canada vertrekken.
Het zijn hoofdzakelijke zelfstandige
landbouwers en boerenzoons, groten
deels met vrouwen cn kinderen. Het
schip neemt tevens een aantal met
Canadezen verloofde Nederlandse meis
jes en oorlogsbruidjes mede. Voor
zover de emigranten niet naar reeds
eerder geëmigreerde familie gaan,
zullen zij worden geplaatst in Zuid-
Ontario, het oudste en meest ontwik
kelde landbouwgebied van Canada.
In deze streek treft men overwegend
gemengde bedrijven aan van 40 tot
50 HA
De Volkstelling
Overal kan men thans de tellers
voor de twaalfde volkstelling van
huis tot huis zien trekken. De meeste
rijks- en gemeentebureaux werken
slechts op zeer bescheiden wijze of
hebben hun deur voorzien van het
bordje „gesloten in verband met de
volkstelling". Zaterdag moet de uit
reiking van de formulieren voltooid
zijn. Maandag 2 Juni begint men de
formulieren weer op te halen.
maar krachtig
Binnenland
De minister van Defensie heefteen
condoleantiebezoek gebracht aan Gilze-
Rijen. Hij betuigde zijn deelneming
met de bij de vliegramp omgekomen
militairen.
De K.L.M. heeft een crediet van
drie millioen dollar ontvangen voor
de aankoop van nieuwe vliegtuigen.
O.a. zullen een aantal Constellations
worden aangekocht.
Prins Bernhard is benoemd tot ere
lid van het Studentencorps van de
Vrije Universiteit Maandag 2 Juni
zal hy als zodanig plechtig te Am
sterdam worden geïnstalleerd.
Franse landbouwers brengen mo
menteel een bezoek aan Walcheren.
Zq waren vol lof over de landbouw
organisatie op dit eiland.
VERLAGING VLEESRANTSOEN.
Het vleesrantsoen zal gedurende de
zomermaanden worden verlaagd tot
drie ons in de veertien dagen. Het
is een gelukkige omstandigheid, me
nen de officiële voedselautoriteiten,
dat de hoeveelheid eiwitten met ha
ring op peil kan worden gehouden.
Het devies wordt dus: in plaats van
biefstuk Hollandse nieuwe.
De verlaging van ons portie vlees
zal op 6 Juni ingaan.
MEAT EN VEGETABLES.
Volgende week zal er voor eenmaal
een bon worden aangewezen voor
meat en vegetables, waarmede een
restantje wordt opgeruimd. De blik
ken van 450 gram per bon zullen niet
onmiddellUk overal beschikbaar zyn,
daarom heeft de bon een lange gel-
digheidstijcL De kinderen beneden de
vijf jaar zullen met de ouderen moe
ten mede-eten, zij krygen zelf geen
blikje.
ONGELDIGE TEXTIELBONNEN.
Met ingang van 21 Juni a.s. zullen
de bonnen van de textiel-lederkaart
VA 510 niet meer geldig zyn Wie
er nog heeft schaffe zich spoedig een
costuum of jurk aan.
PETROLEUM.
Gedurende de maand Juni zyn de
onderstaande bonnen aangewezen voor
petroleum voor kook- en verllchtings-
doelelnden.
Kaarten UA 611: bon A 29 tot en
met A 32, 4 liter per bon.
Kaarten U B 611: bon B 15 en B16,
4 liter per bon.
Kaarten U C 611: bon C O, 4 liter per
bon.
Kaarten UD 611; bon D 13, 2 liter
per bon.
Het weer vandaag
AANHOUDEND WARM.
Meest matige wind tussen Oost en
Zuid. Warm weer. Vrywel overal on
bewolkt