TIJI VAM STARIIGM
Reacties op Marshall's plannen
Congrespartij voor verdeling
van Voor-lndië
KORT maar krachtig
Buitenland
Binnenland
Eerste Landdag van Bellamy-
vereniging
4e Jaargang No 960
Uitgave N.V. Noor^jhollandse Pers
1945 i.o. Redactie Achterdam
20 tel. 2274. Adm. en Adv. Rid
derstraat hoen Oudegracht tel. 3971
Alkmaar.
kmaatfder
.DAGBLAD VOO» ALKMAAR EN OMGEVING
Vfaandag 16 Juni 1947
Directeur:
TH. W. RKYNDERfi
Hoofdredacteur:
O. E. DB WINTER
gUITENLAND j
Spoedige ratificatie van vredesverdragen
GENERAAL "Marshall's plan om Europa te helpen op voorwaarde, dat
Europa er zelf voor zorgt een economische eenheid te worden heeft
reeds weerklank gevonden in dit werelddeel. I)e Engelse pers wijst
er in dit. verband op, dat Nederland, België en Luxemburg reeds
In verregaande mate in het klein bereikt hebben, wat spoedig het
voorbeeld zal kunnen worden voor een grotere, verenigde Europese
economie. Frankrijk hpeft onder tussen reeds te Moskou gepolst
naar 'de reacties van het Kremlin. maar nadere berichten omtrent
die reactie ontbreken nog. Ernst Be vin, Engelands voortvarende
minister vjm buitenlandse zaken, heeft bekend gemaakt, dat hjj zo
.spoedig mogelijk naar Frankrijk zal gaan om daar besprekingen te
voeren over het Amerikaanse aanbod. Zijn besluit wordt in Engeland
toegejuicht. Ook de Nederlandse, Belgische en Luxemburgse regerin
gen hebben reeds besprekingen gevoerd naar aanleiding van Mars
hall's denkbeelden. Men verwacht dat deze drie landen met elkaar
tot volledige overeenstemming zijn gekomen en (lat de ervaring, é'z
zij reeds bezitten op het terrein der economische samenwerking
op groter schaal ten goede zullen komen.
HET Britse plan van 3 Juni j.L voor
de verdeling van Vooi^-Indië is goed
gekeurd door het comité van de Voor-
Indische Congrêspartij. Hierdoor heb
ben de hoo'gstë autoriteiten nu hun
goedkeuring gehecht aan de Eneelée
voorstellen. Pandlt Nehroe, vice-
p-esident ven de Voorindische voor
lopige regering, en Sardar Vallabhal
Patel, minister van hinnenlandse za
ken. besloten de debatten over het
Britse, plan en verklaarden onomwon
den. dat men slechts de keuze had
tii»»en verdeling en anarchie.
Naar te New Delhi ^ynrdt verno
men. worden in enkele betwiste ge
bieden maatregelen genomen
om het Britse plari ten uitvoer te
legen. Men verwacht, dat het refe
rendum in de Noord-Weste'ffke grens
provincies om -te maken of de
ze nrovinri» b*1 Hindoestan of Pa
kistan zal komen in de eerste
week van Juli zal worden gehouden
HET ziet er naar uit. dat het Fran
se voorbeeld om het vredesverdrag
roet Italië on eigen gelegenheid te
ratificeren, stimulerend werkt. Ook
de Britse »-e-vering Wil nu -.o SPoedlg
mn-elük deffnitipf mpt nultslftnd's
teilieten Afrekenen. De diplomatie
ke eorrrsv>nnd«nt van Reuter weet te
ipelden. dat dn Britse regering nieu
we diplomatieke staonen zal onder
nemen «m te zorgen dat de ratifica
tie van de vredesverdragen" met- de
vroegere bondgenoten van Duitsland
sriondig door alle vier grote mogend-
hrdnjj rsi "esehieder Engeland deed
reeds enkele maanden geleden stap
pan b>: de Russische regering om de
afwikkeling van deze onaangename
fan vrii nutteloze! zkken te bespoe
digen. Het Is echter niet bekend of
Rusland, gereed is gekomen met de
maat-rageleh, die -»«n dergelijke In
ternationals gebeurtenissen vooraf
gaan.
De voormalige Hongaarse minister
president Nagy is Zaterdag in New
York aangekomen. Hij légde tegen
over journalisten een zeer vage ver
klaring af. waarbij hij o.m. zei er
van overtuigd te zijn, dat de vei
ligheidsraad een onderzoek zal beve
len in de Hongaarse kwestie.
Een verklaring van het Russische
ministerie van Buitenlandse Zaken,
Zegt. In antwoord op de Britse stap
pen inzeke Hogarijè, dat op 9 Juni
J.l. de Britse ambassadeur Peterson
een bezoek bracht aan Moldtof en bij
die gelegenheid de Russen van slink
se methoden betichtte ten aanzien
ven dc parlementsverkiezingen, po
gingen om .de partij «van de klein-»
boeren tot ontbinding te brengen en
garttfén. die bij de verkiezingen In
do m'nderhofd bleven aan de macht
to brengen. Mototof wijst de beschul
digingen van de hana, wijzende op
het ooenbare proces te Boedapest,
waarin N^gy's schuld volkomen was
komen vast te staan. Bovendien is
Nagy dt>or e^n partijgenoot vervan
gen», terwijl zijn vlucht onomstotelijk
een tweede bewjjs levert van mede
plichtigheid. Op zijn beurt wijst Mo-
lotof op de Britse én Amerikaanse
stappen, als een nieuwe poging 4.ot
Interventie In Hongaarse binnenland
se aangelegenheden.
President Truman zit niet stil. Za
terdagavond beschuldigde hij de re
geringen van Hongarije, Roemenë
en Bulgarije van onderdrukking van
hun volkeren. Hjj zei het te betreu
ren, dat de regeringen van deze lan
den niet slechts de wil van de meer-
"dorheid hebben genegewd. doch zelfs
tol maatregelen ter onderdrukking
zjn overgegaan, zodat in deze lan-
«tea riet an werkelijk reprensatieve
r l, 'ringen kan worden gesproken".
t-' De regent voor de kroonprins van
Irak, Abdoel Illah, en de voorzitter
van de senaat, Noeri Ali, zullen in
de- eerste week van Juli eeh -bezoek
aan Engeland brengen.
De Paus heeft zijn zegen gegeven
aan honderden motorrijders, die hem
op het balcon hadden geroepen door
op het St. Pietersplein met hun cla
xons te toeteren.
Van 26 tot 28 Juni zal te Parijs een
internationaal congres betreffende het
vervoer over de rivieren worden ge
houden. 22 landen zullen er op verte
genwoordigd zijn.
In lange rijen begeven de kersenplukkcrs met hun volgeladen .hoende-
riken" zJch naar de sorteertafels. Dergelijke tafreeltjes ziet men thans
dagelijks in de Betuwe, waar de kersenoogst ln vollen gang is.
Als protest tegen het verzoek van
de Britse hoge commissaris voor Pa
lestina Sir Alan Cunningham, om van
verzetsdaden verdachte Joden te de
porteren, zijn de Joodse gevangenen
in de gevangenis te Acre een honger
staking van 48 uur begonnen.
De algemene raad van het wereld-
verbond van vakverenigingen, dat
thans te Praag bijeen is, heeft Brussel
gekozen als plaats van samenkomst
voor het volgende W.F.T.U.-congres
dat in September 1948 zal worden
gehouden.
U/Xf, la^en.
De lezer weet, dat wij nogal geïn
teresseerd zrjn in de pogingen om te
komen tot een geleide economie. Als
specimen hoe het niet moet, drukken
wjj hieronder een verhaal af, dat wij
vonden in het weekblad „De Vlam"
De geschiedenis is te koddig om haar
aan onze lezers te onthouden. Tege
lijk echter laat zij ons zien, dat er
toch nog enkele dingen niet ln orde
zijn.
Hier volgt het „Vlam'Vstuk, waar
op wjj verder geen eommen
ben:
„Toen het gerucht ging, dat we
geen koffie meer op de bon zouden
krijgen, heb ik mijn broer in Sap
Paulo gevraagd met spoed eet)
paar kilo te sturen. Brazilië stikt
in de koffie, het zou een paar
scheepsladingen niet missen. Maar
mijn broer schreef me, dat hij me
niet kon helpen. Koffieuitvoer is
in Brazilië verboden. Om zijn goe
de wil te bewijzen zond Gerrit me
tabak. Twee ons: meer mag niet.
Brazilië is een tabakslandl
Toen de eerste lauwe voorjaarsda
gen me maanden zekere voorzie
ningen te treffen voor de vacantie,
ging ik er op uit om badpakken
voor mijn dochtertjes en mezelf te
kopen. Zonderling, ln heel Amster
dam was geen badpak voorradig.
Broer Gerrit moest uitkomst bren
gen. En hij deed het. Gister kreeg
ik een pakje, per vliegpost ge
stuurd, met drie badpakken. Bra
zilië heeft badpakken en ze mo
gen uitgevoerd worden. Vandaag
zijn we fe water gegaan, in keurige
wollen badpakken. Merk... Jant-
zen, Nederlands fabrikaat.
Het begint me nu duidelijk te wor
den, wat geleide economie ia."
IN het kapitalistische tijdvak, waar de macht van de arbeid
worstelt met de macht van het kapitaal, behoort de werksta-
ge tendentie aan te wijzen, die de
kapitalistische oligarchie met zorg
kan verv llen. Deze veranderde si
tuatie brengt echter voor de mas
sa een veranderde tactiek met zich
mede. In principe blijft het sta
kingsrecht voor de arbeidende
HHflflHHI massa onaangetast. In de practijk
king ongetwijfeld tot de geoorloofde wapenen waarmede de za, zjj zi(,h echter op de huidige
arbeidende klasse haar strijd mag voeren. Wij erkennen dus waarde van dit wapen hebben te
onomwonden het stakingsrecht. Sterker in een tijd, dat de ar- bezinnen en er voor hebben te
beidersklasse vrijwel .uitsluitend object voor uitsluiting was, zorgen, dat het zich niet tegen
had zij naar onze mening de plicht zo nu en dan door massale haar keert.
stakingen van haar wil tot verzet te doen blijken. Het was
het enige machtsmiddel waarover zij beschikte. Een wapen
dat - als het juist werd aangewend
scherpte kon zijn, Daarvan zijn in.de historie van de laatste
hondèrd jaren trouwens vele voorbeelden aan te wijzen.
Voor alles productie
IN deze na-oorlogse ontwrichte we-
van buitengewone
t t reld is een onbelemmerde produc
tie eerste noodzaak. Millioenen
verkeren door gebrek aan de pri
maire levensbehoeften aan de rand
van de ondergang. Regeringen,
Kapitaal en arbeid hele wereld te begeesteren. Het
DE negentiende eeuw was o.a. de wekte opnieuw in de slaafse ar-
eeuw van het steeds machtiger wor beider de mens. Het opende voor waann het arbeiderselement ruim
dend kapitalisme. De grote vlucht zijn doffe bestaan nieuwe perspeo is vertegenwoordigd, spannen alle
der natuurkundige wetenschap, ge- tieven. krachten m. om de vastgelopen
paard aan de toepassoing van de En zo groeiden de o-flen der ont- wonomie weer °P 2anS te hijgen,
stoom en later van de electriciteit -rechten, die niet langer vrede wil- Met elk verloren arbeidsuur doet
hadden een enorm industrieel ap- den hebben met hun slaafse toe- de Proletarische massa zichzelf
paraat in het leven geroepen. Het stand en die bereid waren te strif- scha(*e en ondergraaft zij haar
individuele handwerkpfóduct maak- den om de ketenen te verbreken. eiRen socIale toekomst. Daarom
te plaats Voor het massaproduct De klasse der proletariërs begon dsent zl^ het waPen ^er werksta
van de industrie: De gildebroeder het kapitalistisch ondernemenden
met zijn welomschreven rechten eisen te stellen. De grote aanval
werd tot de rechteloze indsutrie-
proletariër. De vreugde om de ar
beid werd tot een vreugdeloos slo
ven in vunzige fabrieken tegen ka
rig loon en niet onmenselijke ar
beidstijden.
king met de uiterste voorzichtigheid
te hanteren en zich voortdurend af
te vragen of het middel thans niet
erger is dan de kwaal.
Politieke stakingen
JUIST in deze dagen van de ergste
op de kapitalistische maatschappij nood van Europa en de wereld
Zo bracht de negentiende eeuw op- vorm was begonnen. De strijd voor breken aüerwege stakingen uit
nieuw de grote massa des volks in oen betere maatschappelijke orde die het economisch leven ontwrich-
een toestand van slavernij. Voor de van Sociale gerechtigheid hield de( ten niet in de laatste plaats ten
meerderheid der ondernemers wa- geesten der besten van de volkeren' nadele van de minst-draagkracht!-
ren de dure en ingewikkelde ma- bezig. En in die strijd was "de gen en het spook van de hongers-
chines 'n kostbaarder bezit dan de werkstaking op critieke mor-- n0od op vele plaatsen dreigend na-
werkkrachten, die deze machines een machtig wapen. Hoe waai derbij brengt.
moesten bedienen. Werkkrachten bet woord, dat de arbeider ver- Helaas kan de aandachtige toe-
toch waren er genoeg! kondigde, dat heel het machtig ra- schauwer niet aan de indruk ont-
derwerk zou stil staan, als zijn komen, dat er in deze stakingsgolf
Marx wekroep machtige arm dat wilde. systeem zit en dat zij moet dienen
MIDDEN in de wereld van het om West-Europa stormrijp te ma-
kapitalistische ondernemenden Ondergraven kapitalisme ken voor het bolsjewisme. Maar
slingerde Karl Marx zjjn wekroep: SEDERT de dagen van Marx ls er dan dient de'werkstaking niet lan-
„proletariërs aller landen verenigt reeds veel terrein op het kapltalis- ger een sociaal-economisch-, maar
U!" Men kan vele van Marx stel- me veroverd. In menig Westeuro- een politiek doel.
li'ngen afwijzen en de rest verou- pees land is het 'sisser faire, laisser En wij zeiden het reeds vele
derd achten, doch niettemin de aller van 't liberaal Kapitalisme ver- malen het bolsjewisme moge
grote betekenis van deze martiale vangen door een In vele opzichten misschien voor de anders geaarde
figuur erkennen. Reeds voor hem gebonden economie, die ruimte laat Slavische ruimte aanvaardbaar zijn
hadden vele nobele mannen een om aan de gerechtigheidsels van de voor West-Europa is het dat stel-
weg gewezen naar wat zij zagen, brede massa te voldoen. In de Sow- lig niet. Wij waarderen de West
als een betere wereld voor de mas- jet Unie moest .de kapitalistische Europese cultuur, de geestelijke
sa. Hun streven was overwegend orde plaats maken voor een soda- vrijheid en verdraagzaamheid te
min of meer utopisch. Ook het listische. Helaas ging hier de gees- zéér, dan dat wij deze zouden wil-
marxisme is niet vrij van utopieën, telijke vrijheid voor een goed deel len zien onder gaan in een materl-
het ls in zjjn maatschappijcritiek onder en verloor de mens aan de alistisch collectivisme,
echter veel jncreter en weten- ene ..aai wat hij aan de andere Dat de bewuste arbeiders van
schappeljjker. won. Alleen in Amerika, staat het West-Europa zich spoedig het drei-
Maar los van deze overwegingen kapitalisme schijnbaar nog onge- gend gevaar bewust mogen worden
wist het vele millioenen over de ge- schonden. Ook hier echter ia meni- DEWI
Belgisch- Nederlands-Luxemburgse
interparlementaire Unie
Voorstel tot nationalisatie Ned. Bank
DE Belgisch-Nederlands-Luxcmburgse interparlementaire Unie heeft
haar tweede conferentie gehouden ln Den Haag. Zaterdag werden
de Belgische en Luxemburgse groepen officieel ontvangen ln de Rid
derzaal. Nadat o.a. de heer Serrarens, voorzitter van de Nederland
se groep en tevens voorzitter van de Fnle ,en de voorzitters van de
Belgische en Luxemburgse groepen het woord hadden gevoerd, be
gonnen (vanzelf sprekend na de lunch) depuit leden van de drie
groepen bestaande commissie voor het Duitse probleem afzonderlijk
haar besprekingen. In de openbare vergadering werd oa. aan de or
de gesteld deinterpenetratie van de cultuur der drie landen. Uit
wisseling van de producten der schilderkunst bleek de algcpicne be
langstelling te hebben. Aanbevolen werd een tentoonstelling In Bel
gië en Luxemburg van schilderijen van Greltner en In Nederland en
België vn de Luxemburgse meester Rutter. Meerdere plannen om het
culturele accoord tussen de drie landen In practijk te brengen zul
len aan een nader onderzoek worden onderworpen. Ook op letter
kundig en muziekgebied kan veel gedaan wórden.
ENIGE duizenden leden van de In
ternationale vereniging „Bellamy"
bekochten Zondag het openluchtthe
ater „Birkhoven" brj Amersfoort,
waar de eerste Béllamylanddag
werd gehouden sinds de bevrijding.
Uit alle delen van het land wraren dc
leden en belangstellenden der orga
nisatie samengestroomd. Het woord
werd o.a. gevoerd door de algemeen
voorzitten J. Horsmeier Jr., die een
parellel trok tussen de economische
situatie van voor en na de oorlóg.
Grote bijval vond de rede - van da.
Westmijse, die aan de hand van tal
van gebeurtenissen in de geschiede
nis in een uitvoerig betoog de le
vensvatbaarheid van de Bellamy ge
dachte trachtte te bewijzen. De
Zweedse ingenieur Gunnar Knös
sprak over de noodzaak van inter
nationale samenwerking, die moet re
sulteren in de vorming van een we
reldregering.
Uit Semboeloeng op Oost-Java wordt
van Indonesische zijde gemeld, dat
een Nederlands oorlogschip getracht
heeft de kust-artillerie uit te scha
kelen. Van officiële Nederlandse zij
de wordt naar aanleiding hiervan ge
zegd, dat de Nederlandse marine tij
dens geregelde patrouilles van tijd
tot tijd door kust-artilleria beschoten
werd. Hierbij werd. waar dat nood
zakelijk bleek, het vuur beantwoord.
De Nederlandse militaire autoriteiten
hebben een Indonesisch bericht, dat
„troepen, die met verlof waren, me*
tanks op Ball zijn geland" tegenge
sproken. Zij voegden hieraan toe, dat
Ball een verlofscentrum Is, waar ge
regeld troepen komen en gaan. Er
worden geen tanks meegenomen.
Op de Staatsmijn .Maurits" hebber
zich twee dodelijke ongevallen voor
gedaan. In de nacht van Vrijdag op
Zaterdag is een houwer bjj zjjn werk
zaamheden getroffen door een om
hooggaande kooi. Het slachtoffer
overleed onmiddellijk. Op het boven
gronds terrein van de zelfde mijn
werd Zaterdag een arbeider dood
aangetroffen naast het spoor. Dit
slachtoffer is vermoedelijk tussen
twee mijnwagcn8 bekneld en moet
eveneens vrijwel op slag zijn gedood.
De Minister van Financiën heeft
aan de Tweede Kamer aangeboden
het ontwerp van wet inzake de
nieuwe bepalingen van het statuut
van de Nederlandse Bank N.V. Ge
lijktijdig Is ingediend het hiermede
samenhangende wetsontwerp tef re
geling van de eigendomsovergang op
de staat van do aandelen In het
maatschappelijk kapitaal van de
bank, m.a.w. Inzake de nationalisatie
van de Nederlandse Bank, welk ont
werp mede-ondertekend Is door de
Minister van Justitie.
In de uitgebreide memorie van toe
lichting wordt o.m. gezegd, dat de
Nederlandse Bank N.V. onder de
huidige omstandigheden meer en
r.eer het karakter had gekregen van
een centrale bank en dat zij door het
verleende voorrecht bankbiljetten te
mogen uitgeven openbare werkzaam
heden verricht, die tot de overheids
taak behoren, zodat de regering van
mening is, dat het karakter van dc
bank meer gkat vragen om een wet
telijke erkenning van het gemeen
schapselement.
De houders van aandelen zullen
een schadelosstelllng ontvangen, niet
in geld, doch in de vorm van in
schrijvingen in een der grootboeken
en wel zodanig, dat 6% rente verze
kerd is.
De bankwet 1937 zal vervangen
worden doo een nieuwe bankwet,
terwijl voorts de werkzaamhedm- '!er
bank uitvoerig w toe_.»hcht.
Het bankbestuur zal volgens ar». '!6
gehouden zijn aanwijzingen van de
regering uit te voeren. Er zul'en
tenminste drie en teiT hoogste vjlf
directeuren worden benoemd, zulks
In tegenstelling tot de bepalingen
van 1e bankwet 1937, welke be
paalt. dat de directie bestaat uit en
president, een secretaris en t -n
hoogste één directeur. Thans su'l*n
behalve de president' en de secro'a-
ris ook de directeuren vfnpger
gekozen door de aandeelhouders
door dc Kroon benoemd worden.
Er zal een Bankraad benoemd
worden van zestien leden en als
voc zitter een koninklijke commissa
ris: voorheen waren er 8 leden. Pe
nieuwe bankraad telt 4 leden van de
raad van commissarissen en 12 le
den, die door de Kroon worden be
noemd. o.m. te kiezen uit vertegen
woordigers de verschillend takken
van het bedrijfsleven en de arbeids
organisaties.
Indien de volksvertegenwoordiging
d-ï nieuwe bankwet goedkeurt, zal
deze op een nader door de Kroon *e
bepalen ti'dstlp !n werking treden.
De Partijraad van de P. v. d. A.t
he-»ft Zaterdag te "Ams' -rdam een re
solutie aangenomen, waarin wordt
gewezen op de totaal verschillende
Indonesische en Nederlandse onvst««
tingen t.a.v. Linggadlati en de daar
uit voortvloc'ende snanning. In pn.it
8 zegt deze resolutie, dat de oplos
sing niet langer kan worden uitee-
steld, daar and ra een onhoudbare
toestand zou ontstaan, terwijl daarna
een beroep wordt gedaan op de bel
de regeringen, om bgreld te ziln met
uiterste inspanning een catastronhe
te voorkomen. Aan de Ned. regering
wordt gevraagd:
a) Hernieuwd contact, teneinde te
pogen omtrent de meest dringende
punten alsnog op korte termijn tot
een resultaat te geraken:
b) Het onderwerpen van de daar
voor vatbare punten van het geschil
aan een uitspraak overeenkomstig 't
accoord van Llnggadjati.
c) Duidelijke maatregelen. ge
schikt om de ernstig verstoorde ver-
trouwensfeer te herstellen en met na
me:
I: In verband met de aankomst van
de 2e divisie In Indonesië, onmiddel
lijke aflossing van troepen en zo
spoedig mogelijk verdere verminde
ring van do troepenmacht.
II: Algeheel herstel van de toestand
ln Buitenzorg, zoals die was voor de
aarisHg van de P.R.P., tenminste
met verwijdering uit Buitenzorg van
de voor het gebeurde mede-verant
woordelijke Nederlandse autoritl-
ten.
Hl: Beëindiging van d- -ompefn"
als thans door de regcrln.,«rltcu-
tlngsdlenst te Batavia wordt ge
voerd, die ontaard is In een psycholo
gische oorlogsvoorbereiding.
IV: Benoeming van progressieve fi
guren op leidende posten In Indone
sië.
Het weer vandaag
TIJDF.1.I.IK OPKLAREND
Aanvankelijk meest matige wind
tussen Noord en West. Wisselend be
wolkt met nog enkele regenbuien.
Na tUdelUke opklaring later op
nieuw toenemende bewolking met in
het Westen van het land enige regen
en naar Zuidelijke richtingen krim
pende wind. Weinig verandering la
temperatuur.
