Tegen v. d. Spek de doodstraf geëist „HIEUW WESTLMD" De Invasie FILMSHOW Er is maar één dorp en dat is Bergen'' .,De dood is geen straf voor mij - deporteer me, of sluit mij op" „Hij" en „Zij" voor het Tribunaal INTREK NEMEN afwezig zit-slaapkamer Tapvergunning KOOI-TAX C GROEN HONDJES Valkenburg ^Auitpxileil „Als mes m hst dak springt dan kan ihea niet zeggen. by welke éta ge men op wil konden te vallen. In bet requisitoir van de procureur- fiscaal komt naar voren dat ik conse quent ben geweest en ik ben daar blü om. Ik was consequent en wilde verantwoordelijkheid aanvaarden. U liad nog wel dertig feiten ten laste kunnei) leggen waarin de ver klaringen van mfj en de getuigen ge heel zouden kloppen, en op grond waarvan U de doodstraf tegen my had kunnen eisen en uitspreken. U heeft vier gevallen genomen, waarin getuigenverklaringen met de mijne niet overeenstemmen. Door niet al les toe te geven, daarvan ben ik m}j wel bewust, verlicht ik mijn straf niet. Dat ik volhoud in mijn ervkla- ringen ls een kwestie van eergevoel. Als lk In Zwaag overwogen had dat die mensen niet meer konden ont snappen of géén gevaar meer voor mf| konden betekenen, dan zou lk ge handeld hebben met voorbedachten rade. Maar lk heb gehandeld in een impuls. Ik vestig er de aandarht op, dat Mayer op 14 April 1945 aan mijn commando werd toegevoegd. HIJ kwam niet vrijwillig: het was «en maatregel tegen hem. de streek waar ik mijn commando uitoefende was een soort deportatie-oord voor ïanffwacn- ters. Daarna gebeurt er twee maal Iets wat nooit tevoren had plaats gevonden. Ik heb minstens evenveel spyt als Jonker van het geval waarvan van de Bos het slachtoffer is geworden. Ik erken dat andere onschuldige men sen door mijn toedoen zyn gedood. Maar ik heb een overtuiging en dat ls deze: dat lk door een dood straf niet gestraft word. Ik heb nooit angst voer de dood gehad toen niet; waarom zon ik het nu hebben? Een straf is een kwestie van boeten. Door een deportatie naar een of ander Duivelseiland of een levens lange gevangenisstraf zou ik,boeten. Door de doodstraf voor mij boeten uitsluitend myn vrouw en kinderen en verdere familie. Een man vocht voor zijn leven Zo luidden de laatste woorden die de landwachter W. A. van der Spek voor het Bijzonder Gerechtshof in de zitting van gistermiddag in het Alk- maars Gerechtsgebouw tot. zijn ver dediging mocht spreken. Zoals te verwachten was had mr. W. P. Bak hoven de doodstraf geëist tegen de ze voormalige schaarleider van de landwacht. Hijzelf, de hoofdmisdadi ger in de treurige gebeurtenissen die zich in West-Friesland vlak voor de bevrijding hebben afgespeeld, had ook niet anders kunnen verwachten na de zitting van de vorige week, waarin de zelfe maatregel tegen zijn drie ondergeschikten Jonker, Mayer én Aldérs werd gevraagd. Wat kan de bedoeling dan geweest zijn van de woorden van Van der Spek en zijn houding ter zitting, er op berekend de Indruk van eeriykheid, flinkheid, en rondborstigheid te maken, tegen de bezwarende verklaringen ook van zijn vroegere ondergeschikten en te gen alle schijn ln? Waarom hield hy zo harnekkig vaat aan zyn bewering, dat hij de drie ongelukkigen, gepakt tijdens de razzia té Zwaag. niet met voorbedachte rade. maar in een im puls, in een schrikreflex omdat een van hen een bukkende beweging zou hebben gemaakt, had doodgeschoten? Was het inderdaad een kwestie van eergevoel voor hem, in te blijven gaan tegen de verklaringen van de andere landwachters, dat hij des op dracht had gegeven voor de moord op De Graaf en Commandeur? Want niet alleen Mayër getuigde dit, maar ook Alders al gaf deze toe dat er de mogelijkheid bestond dat hij de opdracht verkeerd had verstaan, om dat hij last had van doofheid. In Den Burg op Texel worden thans wekeiykg lammerenmarkten gehou den. De verklaring van de man, die nu nog prat ging op zijn consequent-zyn, die maar één verontschuldiging aan te bieden had: als je van het dak valt kun je niet zeggen by die of die étage wil ik ophoudep met vallen, kwam na het pleidooi van zijn toege voegde verdediger, mr. H. Schuur man, die, zij het met de nodige ge reserveerdheid en na zich gedistan- ciëerd te hebben van wat zyn ge hoor op zou kunnen vatten als biyk van een geïnfecteerde mentaliteit, naar voren bracht dat het hier ging om een strijd op leven en dood tus sen ladivwacht en illegaliteit. Een ieder van beide groepen moest elk ogenblik op zijn qui-vive zijn voor een aanslag op zyn leven, bedoelde m>-. Schuurman. Daarom achtte hij het volkomen aannemelijk dat, toen de drie gevangeneh van. de landwacht met hun gezichten tegen de muur van het raadhuis in Zwaag stonden, Van der Spok die een van hen een bukkende beweging zag maken, naar hjj volhield in een impuls schoot De verdediger plaatste tegenover het standpunt van de procureur-fiscaal, die moord met voorbedachte rade be wezen achtte, het zyne, nil. dat hier eventueel van doodslag sprake kon zijn. Gedachtig het ,in duiis abstijie" (onthoudt u in twijfelgevallen van het ergste aan te nemen) vroeg de raadéhian dan ook aan het Hof, niet de doodstraf uit te spreken, maar een langdurige gevangenisstraf b.v. In de andere gevallen, Van der Spek ten laste gelegd/ viel de verdediger de getuige Mayer aan en zeide hij, de verklaringen van Van der Spek aannemelgk te achten. Was het niet dit kansje op lijfsbe houd, dat de verdachte aangreep door te volharden bij zijn verklarin gen, tot het laatst toe? Hier stond een man te vechten voor zijn leven... met de woorden: ,*,geef my niet de doodstraf, want ik ben niet bang voor de dood en dit is dus geen straf voor mij. Deporteer me of zet me ge vangen." De getuigen Van de getuigen «was Maer dui delijk tegen Van der Spek. Jonker legde wederom de neiging aan de dag, zijn ex-commandant te bescher men en Alders .weigerde zelfs aan vankelijk om een verklaring die in het nadeel van Van der Spek kon zijn, af te leggen. „De rol van verrader heeft mij, ook in oorlogstyd zelfs tegenover myn ergste vyanden, nooit gelegen", zo zei deze getuige, die de indruk maakte van eèn fanaticus, met gro te nadruk. „Ik heb er bezwaar tegen om vrijwillig een getuigenis af te leggen tegen hem die eens myn com mandant was en ik vraag om het verschoningrecht". Toen hem dit niet verleend werd, verklaarde hy even later: „Van der Spek gaf mij opdracht om de gevangene De Graaf dood te schieten. Dat moest gebeu ren bij een zyweg en het moest goed gebeuren ook, want er mocht geen gedonder over komen". Toen Van der Spek zich daarop tot deze getuige wendde en hem vroeg: „Is het ook mogeiyk, dat je* door je doofheid iets verkeerd verstaan hebt?" antwoordde Al ders prompt: „Er is altyd een kans dat ik eits misverstaan heb". De verdediger van verdachte tot Al ders: „Vond u het begrijpelijk dat Van der Spek een dergeiyke op dracht kon geven?' Hoe oordeel de u over hem als mens?" Alderfc: „Toen, in die tyd, dacht ik met hem aan de goede kant te staan. Ja, ik had achting voor hem. Ik meen nog in Van der Spek te zien iemand die eeriyk is en recht door zee gaat". (Hilariteit op de publieke tribune. De presi dent, mr, A. Ruys, eist stilte op straffe van het ontfuimen xder zaal). in de richting en xz xzevbgken Dirk Jonker, de jonge scherp schutter van de groep, ging voor zichtig om met zyn verklaringen. Over het gevalVén den Bos, de man die op zyn fiets omdraaide en vluchtte toen hij zag dat er fietsen gevorderd werden en die door een schot van Jonker werd neergeveld toen deze en Van der Spek hem op een vrachtauto hadden ingehaald, zei hy: „Van der Spek gaf mjj op dracht in de richting van een van die mensen te schieten". „Heeft hy er nog iets by gezegd?" vraagt de president. „Neen" is het positieve antwoord. In het geval van De Graaf, de illegale werker die zgn. „op de vlucht", werd doodgeschoten, ver klaart hy, zélf geen opdracht van Van der Spek gehad te hebben. Van de drie mannen die hy tijdens de razzia in Zwaag had gearresteerd en naar Van der Spek gebracht, wist hy nu niet meer of hy gerappor teerd had, dat hij ze had gefouilleerd. Hy had niet gezien, dat zy hun jas sen moesten uittrekken en hg had niet gehoord, dat Van der Spek ge zegd zou hebben: „Doe je jassen maar uit, het is zonde als daar gaat jes in zouden komen". Alleen Mayer keert zich positief te gen Van der Spek. „Hy heeft mij de opdracht gegeven om De Graaf neer te schieten. Ik begryp niet dat hy nu anders verklaart, want als hy die opdracht niet gegeven had, zouden noch Alders noch ik daartoe ooit uit ons zelf zyn overgegaan". Mr. Bakhoven neemt requisitoir „Dit is de laatste behandeling die wy wijden aan de feestelijke gebeur tenissen die hier in West-Friesland kort voor de'bevryding plaats von den", aldus ving mr. Bakhoven zyn scherp requisitoir aan. De procureur fiscaal betuigde zyn deelneming met de nabestaanden van de slachtoffers die door deze landwachtersgroep zyn gemaakt. Hy achtte in het ge- val-Zwaag moord met voorbedachte rad bewezen. Verschillende getuigen verklaringen wijzen er op, dat Van der Spek. van te voren het plan ge maakt had om te schieten en wacht te tot klokslag 12 uur. Van schrik door een plotseling vluchten van een der arrestanten kan geen sprake zijn, want de loop die de kogel nam wyst uit, dat het slachtoffer rechtop is blyven staan. Indien Van der Spek werkelijk bevreesd zou zyn geweest dat zjjp gevangenen nog iets konden ondernemen, dan zou hy ze grondig hebben laten fouilleren. Uitlokking tot moord achtte de proc-fiscaal be wezen ln de gevallen-De Graaf en Commandeur. De derde tenlastelegging, het op dracht geven tot het doden van Van den Bos, achtte hy niet bewezen. Zyn slotsom was: de doodstraf. De president, mr. A. Ruys, bepaal de de uitspraak op 1 Juli a.s. te Amsterdam. Burgemeester dr. W. Huygens „AL beft ik in Den Haag geboren, er. is voor my maar één stad en dat is Amsterdam, maar er is maar één dorp en dat is Bergen en ik hoop dat ik hier nooit vandaan behoef te gaan". Kon dr. W. Huygens, Bergens burgervader die zijn ambt thans on geveer e*en jaar bekleedt, raker èn Bergen èn zichzelf typeren dan met deze woorden? Wie Amsterdam verkiest boven Den Haag, verkiest die niet het woe lige leven boyen de deftige rust, de volkshumor boven de ambtelijke taal, het romantisch-plttoresque der grachten boven het stemmige van wijde pleinen en boulevards, het koop mansgenie boven de adelstand, de zonen der Muzen boven het renje- niersgilde En is het een wonder dat, wie al deze dingen boven die ande re verkiest, zich in een dorp als Ber gen thuis gevoelt? Wy hebben geen grachten, maar het schoon geboomte dat ze mooi maakt, in overvloed; by orw is er het leven, in het zomer» seizoen woeliger en fleuriger daq zelfs Amsterdam het kent; de han? delsgeest bloeit hier in haar beste vor» men en het dorp en zyn omgeving is een dorado voor hen die de Kuqa| minnenDromers en dichters voel len zich hier thuis, even goed als de mannen van de daad, de ondernemen de geesten. „In het eerst Ujkt de Westfries stug maar „Myn Indruk van de bevolking? Vergeleken met de Zuid-Hollander ïykt de West-Fries in het eerst stug. Maar wanneer men enige tyd con tact heeft gehad met de mensen en zeker geldt dat wel voor Bergen dan weet men, .dat zij „het hart op de tong" hebben, dat zy er van houden om eeriyk voor hun mening uit te komen en dat, als zij zich voor een of andere zaak interesserenn, zij zich zonder enige reserve, voor de volle honderd procent, wensen te ge ven. Zo kan men te allen tijde staat op hen maken. „Beregn zelf? Bergen is mij by- zonder meegevallen". Het accentu eert nogmaals het dynamische in de geest van de nog betrekkelijk jonge man, die nu tegenover ons zit, dat hij direct het meest nypende probleem in ons dorpsleven aansnijdt: het wo ningvraagstuk. Met enkele korte, schetsende lynen geeft hy de omtrek aan van dit vraagstuk en de richting waarin het moet worden opgelost „Dertig procent van de bevolking woont by elkander in",zo gegt hy. „Het is onmogelijk deze inwoning nog verder uit te breiden, want er zjjn geen woningen meer waar men een tweede keuken in kan maken. En twee gezinnen in één huis met één keuken, dat betekent misverstan den. Er is een andere oplossing. Ber gen gaat weer bouwen. Twaalf wo ningen aan de .Kogendyk waarvan de helft reeds gestort Is; de bouw van een huizengroep „Merelhof" voor Ouden van Dagen, aan de Renbaan- laan, die minstens 21 woningen vry zal maken; van elf villa's voor par ticulieren ls voor vier reeds een bouw vergunning verleend. Dat er ge bouwd moet worden staat voorop, maar het hoe spreekt ook nog een hartig woordje mee. Alles zal hier in de lage bouwtrant blyven om het dorps aspect niet te storen. Maar voorlopig, zegt hy lachend, ,Js het woningtekort nog niet van de baan: wie hier wil komen wonen moet zjjn als de slak, hy moet zyn huisje meebrengen". Ik heb cr vertrouwen ln. „Het kunstenaarscentrum" Het was niet moeiiyk om dr. Huy gens aan het spreken te krijgen over het KunstenaarscentrumDe kunst in Bergen en dc waarde hier van voor Inwoner en vreemdeling ligt onze burgemeester wel zeer na BURGEMEESTER Dr, W. HUYGENS aan het hart. Hy was het Immers die het geestelyk vaderschap over het centrum verwierf door de kun stenaars byeen en tot elkander te brengen? Aan zyn bezielende woorden en zyn vasthouden aan de eenmaal uitgestippelde lijn is het te danken, dat het Centrum thans op een paar stevige benen staat. „Ik heb er vertrouwen in", zo zei* de hy ons. „Niet alleeh, dat reeds tal van schilders van naam, als Nie- haus, Tjepke Visser, Van Herwfnen, Ponstein, Sax, enz. zich hebben aan gesloten, anderen zullen dat in de naaste toekomst .ook zeer zéker doen. Zy voelen voor de taak die zy kunnen vervullen, een steun te zyn voor hun jongere collega's door ge- luktijdig met hen te exposeren. Zy beseffen, dat zy door een onderling, stevig contact hun Kunst kunnen die nen en Bergen vooruit brengen. En naast de scheppende kunstenaars hebben ifl. het bestuur der vereniging ook mensen zitting, die over orga nisatorische talenten beschikken". Het stemde ons tot tevredenheid te vernemen, dat Bergen's burge meester waardering had voor do steun welke de pers inzonderheid Waar werd oprechter trouw Zaken, die met voor het Tribunaal thuis behoren Het klinkt misschien wat oneer biedig.' maar we vonden, dat de ernst op de tribunaalzitUng van Woens dagmorgen wel min of meer zoek was. Byna de hele ochtend was gewjjd aan de behandeling van een ruzie tussen twee voormalige echtelieden, die Vondel stellig nooit zouden heb ben geïnspireerd tot enkele van de schoonste regelen, welke hy ooit heeft geschreven: Waar werd oprechter trouw Dan tussen man en vrouw. Ter wereld ooit gevonden. Althans, zulk een gedachte ligt na, wanneer de president tot dc als getuige optredende man de vraag meent te moeten richten: Dus U erkent, dat het kind uit Uw echtvereniging met beklaagde van U is? Overigens kregen we af en toe het gevoel verzeild te zyn geraakt by de opvoering van een kluchtspel ln plaats van ons te bevinden in een rechtszaal. Men ga eens na: Tegenover de ernstige heren die het tribunaal vormden, zaten als twee eilandjes in de vrijwel ledige zaal de twee elkaar beoorlogende cx- echtelieden. Behalve de zaalwachten de verdedigers en de pers. die nu een maal iedere rechtszaal stofferen, be vonden zich op de publieke tribune Is het te boud qm te beweren dat Bergen zich hoe langer hoe meer op de voorgrond- plaatst? Wy geloven van niet. Door de Berger Kunstkring, die zich reeds heeft onderscheiden op toneelgebied en van plan schynt te zijn ook in de film- regionen een rol van betekenis te gaan vervullen en door het jonge Kunstenaars Centrum» de band tussen onze scheppen de kunstenaars, komt Bergen als woonoord van de Muzen meer en meer in het middelpunt van de belangstelling; wij bezitten verenigingen die in staat zyn grotè, nationale muziek- en ruiterconcoursen te organise ren; onze WV heeft zich een klinkende naam verworven tot in het buitenland; onze ho tels en pensions hebben zich niet alleen vai: de oorlogsslagen krachtig hersteld zy betjve- ren zich om tot de aantrek- kelykste van de Nederlandse badplaatsen te gaan behoren. Kortom, wy bevinden ons in een in cqltureel en sociaal op zicht groeiende gemeenscnap. Dit besef was voor ons een dryfveer om onze burgemeester dr. W. Huygens, eens te vra gen naar zyn bevindingen, wy troffen hem in een optimisti sche stemming kon dit an ders? ons blad, heeft gegeven aan de ver heffing van het culturele leven van zyn gemeente. ,ïk ben er van over tuigd dat ook Uw krant ons kan helpen in ons werk voor de toekomst van Bergen", aldus burgemeester Huygens. Wel, wy willen nieto liever. Want wy vinden mét dr. Huygens, dat Ber gen het ten volle waard is! één heer en één dame, die zich elk in een hoekje hadden teruggetrokken, zover van elkaar verwijderd -««u» mogeiyk was. Uit wenken, bil aken van verstandhouding en gefluisterd® woorden bleek al spoedig, dat de heer behoorde by de beklaagde dame en de dame by de getuigende heer. Het waren de tweede man en de tweede vrouw van de leden van het vroegere echtpaar. Wanneer Molière nog leefde, zou hy er stellig iets goeds van heb ben gemaakt, meende iemand. En ihderdaad, zo was het Een achryver van blyspelen slechts kon dc aller* wonderiykste situaties tot zyn volle recht laten komen. Geduldig luisterde het tribunaal naar de aantygingen, die de beide gedaagdenelkaar naar het hoofd slingerden, Daarby ging het in wezen om het volgende. In de eerste dagen na de caputula- tie in 1940 was zij op een keer aan de deur van de echteiyko woning verschenen met yerzoek om toelating Hy echter bewaakte de toegang als een tweede Cerberus en Het haar in letteriyke zin op straat staan. Zij vroeg toen om haar V en. Maar het enige, wat ze bereikte was, dat hU haar in haar gezicht uit lachte. Het resultaat laat zich denken: ze liep naar de politie. Ze moest echfcr ervaren, dat hy als de hoofd van het gezin, zulke dingen mocht doen en dat zy rechteloos en mach* Hos .stond. Waarop zy zich ongeveer verweer de als volgt: Zo! Mag hy dat allemaal! En mag hy dan ook twee fietsen en twee de kens en een doos margarine in luns hebben, die afkom<»ti~ zyn uit het Ne derlandse leger? Onbegrypeiyker wyze bemoeide de politie zich met het geval en hy werd ?en dag of drie vastgehouden. Verder overkwam hém niets. In die dagen gebeurden er nog geen erge dingen. -Evenwel, uit een en ander co. i- eerde hy een aanklacht, waarby «an haar werd ten laste gelegd haar man by de Duitsers te hebben aangege ven.* Het was allemaal te dol om los te lopen. We begrypen niet, waarom het tribunaal niet en beklaagde^en ge tuige met een degeiyk standje naar huis stuurde. In plaats daarvan werd een hernieuwd onderzoek gelast om te trachten wegwijs te worden in het web van verzinsels en leugens dat door hem en haar in de loop van de tyd was gesponnen. Waneer het tribunaal de ernst wil bewaren en de belangstelling wil be houden, dan moet het voorzichtig zyn en zich niet lenen tot dingen als deze De kiftende echtgenoten hadden ditmaal eigenlyk dc touwtjes in handen cn iieteii ne heren van het tribunaal dansen. Zo althans vonden wy. En ieder za! toegeven, dat het nlefc zo behoort te zyn. AFHALEN DISTRIBUTIE BONNEN TE ALKMAAR. Vrijdag zijn de letttcrs G. en II. tot Helder aan de beurt voor het af halen van de bonkaarten 7W. Iemand die wil gaan trouwen en die gene gen is de gehele inboe del over te nemen, kan, mits hij een woonver gunning heeft of kan krijgen,, dadelijk zijn Brieven onder no. 2810 bureau van dit blad. H. Beukenhorst chirurg v. 21 Juni tot en met 17 Juli Gep. ambtenaar op lft vr. by echtpaar of wed. (Arb. kL) op lft. m. volle kost in Alk maar of omg. Brieven onder no. 2811 bureau v. d. blad Te koop gevraagd in Alkmaar. Br. m. opg. van prijs onder nr. 4461 bureau van dit blad. Nieuwlanderaingel 69, ALKMAAR TeL 3224, rijdt zowel buiten- als bin nenland. Ook op Zondag ge opend. Te koop: 15.006 Deense witte 20.00# Rode planten 26.006 Gele planten 12.000 Herfst wit St. Panera» 31 B Telefoon 317. TE KOOP: TWEE JONGE billijk. Rembrandtstraat 80, Alkmaar Gevraagd voor zeer spoe dige indiensttreding een NETTE JONGEN voor loop- en expeditiewerk en tevens een leerling of gevorderd meubelmaker. Aanmelden bij Jan Buis, Laat 148, Alkmaar. Uw adres voor - REPARATIE EN STOFFE REN VAN MEUBELEN EN BEDDEN ENZ. is J. de Jong - Leeuwerikkade 33. 2 en 3-daagse tochten haar per KOOY TAX Tel. 3226, Alkmaar ELKE DAG VERSE: AARDBEIEN EN KERSEN. TOMATEN, DRUIVEN EN PERZIKEN. FNIDSEN 115 TEL. 2982 ALKMAAR GULDEN VLIES Op Zaterdag 21 Juni a.s. ten bate van de Herstellingsoorden voor Oud-Illegale Werkers. Aanvang 's avonds 8 uur. Een uitnemend program ma van uitstekende geluidsfilms, o.m. Duizenden vliegtuigen, de grootste vloot ter wereld, stormloop op dé kust, landingen, doorbraak, slag om Caen, glorieuze opmars. Dit alles trekt uw oog voorbij!! In ons bijprogramma o.a.: Bestrijding V 1 wapen, Malta. Beanfighters, Battle Ship, Sea Scouts. Deze films zijn afgestaan door het „British Minis- try of Information". Plaatsbewijzen a 50 ct, 75 ct, en f 1.—. voor de aanvang aan het loket Voorverkoop bij fa. Kühne.

Kranten Regionaal Archief Alkmaar

De Vrije Alkmaarder | 1947 | | pagina 3