In alle sectoren maakten de
Nederlanders vorderingen
Laat ons oog niet vertroebelen!
Voornaamste verdedigingslinie op
West-Java zou doorbroken zijn
Republikeinse berichten
bevestigen Ned. opmars
KORT
KORT maar krachtig
„Moreel ongerechtvaardigd,
politiek noodlottig"
DE REGERINGSVER
KLARING VINDT L
OP PAGINA 3
Noodwet
ouderdomsvoorzieni ng
Het weer vandaag
4e Jaargang No 993
Uitg. N.V. Noordhollandse Pers 1945
i.o. Redactie: Achterdam 20. Tel. 2274.
Adm. en Adv. Ridderstraat hoek
Oude-acht. Tel. 3971 Alkmaar.
Donderdag 24 Juli 1947
masoder
OA01LAD VOO* ALKMAAK IN OMGEVING
Directeur:
TH W REYNDERS
Hoofdredacteur:
G. E DE WINTER
Legerbericht van gistermiddag
Eerste verlieslijst meldt 17 doden
Het legerbericht van gistermiddag
uitgegeven, vermeldt als verliezen
aan Nederlandse z|jile sedert het be
gin van de actie: 17 loden, 23 ge
wonden en drie vermisten.
Rond Palembang
C„i Sumatra zyn de bij Palembang
gestationneerde Nederlar Ise troepen
vanuit Palembang meer dan honderd
kilometer Westwaarts doorgedron
gen. Onder meer is Praboemoeli be
zet.
West-Java
In West Java bereikten de Neder
landse troepen Tamboen, Krawang,
en Tjilamaja. Hier zyn dus rond 80
kilometer afgelegd.
Gerekend van Batavia uit.
Vanuit Eindoeng zijn in Noorde
lijke richting en Noord-Oostelijke
richting Tandjonsari en Segalaherang
bezet en gepaseerd. De Spoorlijn
BuitenzorgTjiandjoer is geheel on
der Nederlandse controle gebracht.
Scmarang
In het gebied rond Semarang wer
den in de laatste dagen achtereen
volgens Oengaran, Toentang met het
waterkrachtwerk, Ambawara en Sa-
latiga bezet.
Oost Java
Vanuit Soerabaja zijn Westwaarts
Patjet, Trawas, Tretes, Pandakan en
Bangil bereikt.
Na de uitvoering van de gisteren
gemelde landingen bij Banjoewangi
zyn s voornaamste plaatsen beoos
ten de lyn Probolinggo Loemad-
jang, n.1. Probolinggo, Loemadjang,
Pasirian, Besoeki, Sitoebondo, Bon-
dowoso, Djember en Banjoewangi be
zet.
Medau
In het gebied rond Medan werden
Bandjai en Arnhemia bezet. De ge
hele laagvlakte rond Padang is ge
durende de laatste twee dagen bezet
Omtrent de acties Irf het algemeen
kan worden aangetekend, dat
slechts sporadisch weerstand van
enige betekenis wordt ondervon
den, waardoor de acties in het al
gemeen vlot verlopen.
Er is weinig blijk van verwarring
onder de bevolking; aangenomen
kan worden, dat het uitstrooien
van pamfletten velen heeft gerust
gesteld.
De daders van de moordaanslag
op de Birmese ministers zfln gearres
teerd. Een van de arrestanten werd
tijdens een ontvluchtingspoging dood
geschoten.
De eerste berichten over de ont
ploffing te Berlijn waren overdre
ven. Niet 80, maar 8 personen zyn
gedood. Het bericht, dat er van sa
botage sprake was, is tegengespro
ken: in de kamer, waar ammunitie
was opgeslagen, vond het ongeluk
plaats.
Reuier over de operaties
Na hun landing op drie punten
aan de Oost-Javaanse kust z|jn de
Nederlandse troepen in snel tempo
vele strategische punten gepasseerd.
Tevens wordt van Soerabaja uit een
aanval ondernomen.
Ten Zuiden van Semarang zouden
de Nederlanders langs de weg naar
Magelang en de republikeinse hoofd
stad oprukken.
Ook uit Ambarawa, waar in 1945
Britse enVoor-Indische troepen in
actie zijn geweest om Nederlandse
en geallieerde interneerden te hulp
te komen, worden gevechten gemeld.
Volgens nog onbevestigde berich
ten hebben de Nederlandse troepen
de voornaamste republikeinse verde
i' ginslinie op West Java doorbroken.
Soekaboemi, waar door de republi
keinen voor millioenen aan onderne
mingsproducten, o.a. rubber, is op
geslagen, zou zijn bezet Naar ver
luidt zou Soekaboemi zo snel zijn
gevallen, omdat de stad reeds se
dert maanden practisch afgesneden
was van de republikeinse hoofd
macht. Na deze doorbraak van de
Indonesische verdedigingslinie en nu
de hoofdpunten daarop, t.w. Kra
wang, Poerwokarta en Madjalenka,
in handen zyn, kunnen de Nederlan
ders in Noordelyke richting naar de
kust oprukken en zo een van de rijk
ste rrjstgebieden bezetten.
Voorts rukken de Nederlanders
naar verluidt verder op naar Cheri-
bon ei Indramajoe.
"-ïhalve het republikeinse bericht
van gisteren is nog weing bekend
van. gevechten op Sums'-a.
Republikense berichten
Indonesische bronnen hebben gis
ter toegegeven, dat de Nederlandse
troepen Probolinggo en Banjoewan-
hebben 'lezet.
BONNEN VOOR TABAK EN EEN EI
Het C.D.K. deelt mede, dat geduren
de het tijdvak van 24 Juli t.m. 9 Aug.
a s de bonnen „tabak H 31" en „ta
bak H 3?" der tabakskaart elk recht
geven op een rantsoen sigaretten of
kerftabak. Bon „tabak H 35" van de
gecombineerde kaart is aangewezen
voor twee rantsoenen sigaretten of
kerftabak.
Voorts zijn gedurende bovenge
noemd tydvak de bonnen „H 04" re
serve", „H 07 reserve" en „H 14 al
gemeen van de bonkaarten voor voe
dingsmiddelen geldig voor het kopen
een ei per bon.
De Nederlanders zijn met 1000 man
geland, onder dekking 'van oorlogs
schepen en van de luchtmacht. Vol
gens Indonesische bronnen vochten
Indonesische strijdkrachten dapper
tegen de operaties in Oost-Java, al
waar de Nederlanders de verovering
van het belangrijke rijstgebied tussen
Malang en Banjoewang5 op het oog
hebben.
Nederlandse strijdkrachten, best.
uit onge-eer 100 tanks en pantserwa
gens, bereikten gisteren Salatiga en
werden, volgens berichten uit Indone
sische bron, na zware gevechten te
ruggeslagen.
Gisteren werden zware gevechten
gemeld bij Toentang, ten N.W. van
Salatiga. Men neemt aan, dat de
Nederlandse stoot vanuit Semarang
g richt is i.) Diokjakarta.
Radio Djokjakarta riep om, dat
„volgens onbevestigde berichten de
Nederlanders gisteren ten Zuiden van
Toeloetigagoeng op de Zuidkust van
Oost-Java geland zijn.
maar krachtig
BUITENLAND
Gistermorgen heeft zich In het
gebouw van de Schutzpolitie van
Berlijn .gelegen in de Sovjet-zone
een hevige ontploffing voorge
daan. D rechtervleugel stortte in
en rook en stof verduisterden de
omgeving. Men vreest, dat tach
tig functionarissen om het leven
zijgekomen.
De koningskwestie in België
schynt binnenkort wel tot een be-
slissir- te komen. Minister Spaak
zou een plan aan de leiders van
de politieke partyen hebben voor
gelegd en vermoedelijk zyn de
besprekir.ger hierover reeds gis
teravond begranen.
De staking in de Antwerpse ha
ven is Woensdagmorgen voortge
zet. Duizenden scheepsherstellers
verlieten hun werk, doch op de
timmerwerven wordt nog ge
werkt
Een felle anti-communistische wet
zal in Brazilië van kracht worden.
Werkgevers kunnen zelfs communis
ten ontslaan, hetgeen toch wel het
begin van alle willekeur mag wor
den genoemd.
Een republikeinse afgevaardigde
heeft aan het Amerikaanse Huis van
Afgevaardigden een wetsvoorstel
voorgelegd, dat de registratie van
communisten en groepen, bladen,
brochures enz., geleid door commu
nisten, beoogt.
BINNENLAND
De Alg. Jongeren Vredes Actie
heeft het gewapend optreden ten
stelligste veroordeeld.
Sjahrir is gister te Rangoon aan
gekomen. Hy verklaarde hier: „Wy
zullen vechten tot de laatste man.
Wö overwinnen of gaan ten onder"
In verband met het feit, dat het
in Batavia rustig is, werd de
avondklok met vier uur verkort
De Franse bladen schryven zeer
verschillend over het Nederland
se optreden in Indonesië. Het ra
dicaal socialistisc' blad „France-
libre" heeft het over „Hollandse
wilskracht" en is het met de maat
regelen volkomen eens. Een ande
re stem laat het ccntrumorgaar
„Combat" horen, dat min of meer
teleurgesteld is. Het comm. or
gaan „L'Humanité" heeft het over
„imperialistische dryfveren", ter
wijl het soc. blad „Populaire" zich
volkomen in het midden houdt en
beide partyen verantwoordelyk
stelt.
De Britse consul-generaal te Ba
tavia is nog steeds niet in con
tact geweest met Tamzil en Gani,
die zich nog in huisarrest bevin
den. Tamzil en Gani hebben langs
diplomatieke weg om een onder
houd verzocht.
De „New York Times" hoopt, dat
de Ver. Naties zelf de Indonesi
sche'kwestie ter hand zullen ne
men omdat zy dit verplicht is we
gens „bedreiging van vrede en
veiligheid".
Een arbeider werd door de ruiten
geslingerd en twee anderen kon
den zich ternauwernood redden,
toen gistermorgen in een voorraad
dextrine van een fabriek te Veen
dam een geweldige explosie ont
stond. Steekvlammen tot 30 m.
hoogte waren het gevolg en yze-
ren balken bogen als stroohal-
men. De betreffende afdeling van
de grote fabriek werd totaal ver
nield.
Berichten als zouden de by de
oogstwerkzaamheden ingeschakel
de militairen in verband met de
ernstige toestand naar hun gar
nizoenen terug moeten, zyn vol
komen ongegrond.
By -Padang zou volgens republi
keinse berichten zwaar gevochten
worden en bieden de Indonesiërs
hardnekkige tegenstand.
India maakt zich ongerust over
de hervatting van de oorlogs
handelingen en Indonesië heeft
zich tot de Britse regering ge
wend met de suggestie om in 't
bestaande gesahil met spoed te
bemiddelen. Een overeenkomstig
verzoek is gericht aan Amerika.
De Groot Moefti van Jeruzalem
heeft een oproep gericht tot alle
Arabisch - en Mohammedaanse
volken, waarin opgewekt wordt
„hulp te verlenen aan de dappe
re Indonesische natie, die strijdt
voor haar onafhankeiykheid"
P.v.d.A.-leden zijn het
niet eens met de
partijleiding
Een aantal leden van de P. v. d. A„
w.o. Ds. B. J. Arls, Da. J. J. Buskes
Jr., Mr. G. J. van Heuven Goedhart,
Dr. P. J. Merrtens, W. Komijn, Dr.
B. Sajet, Prs. B. W. Schaper, hebben
zich met de volgende verklaring ge
richt tot het partijbestuur en de Ka
merfracties van de P. v. d. A„ als
mede tot hun party genoten-ministers:
„Ondergetekenden, leden van de
Partij v. d. A., hebben met veront
waardiging kennis genomen van het
besluit der regering tot gebruik van
geweld in Indonesië over te gaan.
Zij zijn er in geen enkel opzicht
van overtuigd, dat een gewapend
conflict met de Indonesische repu
bliek onvermijdelijk was, noch dat
van Nederlandse zijde voldoende
pogingen zijn ondernomen om tot
overeenstemming met de republiek
te geraken. Zij achten het gebruik
van wapenen na hetgeen reeds was
bereikt moreel ongerechtvaardigd
en politiek noodlottig.
Deze weg zal naar hun vaste over
tuiging voor de toekomstige samen
werking van Nederland en Indonesië,
alsmede voor een progressieve poli
tiek in ons land tot rampzalige ge
volgen leiden. De uitvoering van het
accoord van Linggadjati, waarvoorde
regering zich garant heeft gesteld, is
volgens dnm mening door het gewa
pend optreden onmogèlijk gemaakt.
WIJ WILLEN oftS"thans niet bezig houden met het militair
gebeuren, zoals het zich in Indonesië ontwikkelt. Dat gaat
zyn niet te stuiten gang, geiy-k ieder militair ingrypen zyn
eigen niet te weerstane loop neemt. Daar komen wy met onze
Rede niet meer aam te pas. Waar de macht der wapenen de
wil dicteert, is aan de Rede de stem ontnomen. Als wy dit
constateren, doen wy dit zelfs zonder enige bitterheid; het
is in de lange menselijke historie nooit anders geweest en het
zal naar wy vrezen wel nooit anders worden, zolang
de mens niet principieel af wil zien van het militair geweld,
als middel om geschillen op te lossen. En daarvoor hebben
nog tevelen een boze angel in het vlees. Niettemin is het zo,
dat het besluit van onze regering om de weg der onderhan-
delingen te verlaten, ons denken en ons idealisme opnieuw
v voor grote problemen heeft geplaatst. Problemen waarby de
zachte mildheid van de schone theorie stuk breekt op de
hardheid van de levenspractyk.
Beeld
van verwarring
LATEN WIJ rustig vaststellen,
dat Indonesië speciaal de be
trekkingen tussen het Nederlandse
element en dat der Republiek
de laatste weken een beeld van de
grootste verwarring te zien gaf.
Aan beide zyden stonden zonder
enige twyfel mensen, die bezield
waren met een grote dosis idea
lisme en die bereid waren het on
mogelijke te proberen om de te
genstellingen langs vreedzame
weg tot een oplossing te bren
gen. Wy hebben de diepste ach
ting voor mannen als Sjahrir, Ga
ni, Setiadjit,, Sjariffoeddin en
verschillende anderen, zoals wy
ook groot respect moeten hebben
voor de mannen van de Commis
sie-Generaal, dr. van Mook en ve
le anderen, zo in Indonesië als in
Nederland. Zij allen tezamen zijn
echter niet in staat gebleken de
verwarring op te heffen „binnen
de tyd, die men daarvoor had be
stemd". Laten wy de dingen in
deze critieke uren maar op deze
voorzichtige manier zeggen.
Het feit is namelijk onmiskenbaar
dat men aan beide zyden had te
rekenen met een oppositie, die niet
afliet de oppositie van de officië
le onderhandelaars te ondergra
ven. Aan Nederlandse zyde roer
den groepen, die leefden by de
„grootheid" van een voorby ver
leden, op een wel zeer luidruch
tige wyze de trom. Tevelen had
den als ideaal eerder Coen, dan
Schermcrhorn. Tevelen meenden,
dat Nederland toch feiteiyk een
onvervreemdbaar-recht heeft op
die „gordel van smaragd" daar
aan de evenaar. Al dezulken wa
ren verblind voor de doorgaande
ontwikkeling van de historie. Zy
wilden het verleden vasthouden,
in stede van door een moedig re
alisme, dat tegeiyk een gezegend
idealisme zou zyn, deel te nemen
aan het tot stand komen van een
schone toekomst. Zy leefden vol
komen statisch en zagen voorby
dat het leven vol zit van dyna
miek. Zij hadden geen oog voor
de ontwikkeling van de volkeren
van het Verre Oosten, die lang
zaam, maar heel er streefden
naar bewustwording van edgen
kracht. Zy trachtten het Indone
sische geval te isoleren en zagen
voorby, dat het in de gehele Oos
terse wereld gist en bruist.
Deze groepen in het vaderland
dragen een niet geringe schuld
aan de loop, die dc historie op
Java en Sum&tra thans heeft ge
nomen. Zij hebben op het keer
punt van de tyd niets weten by
te dragen om het in eeuwen van
koloniaal bewind geschokte ver
trouwen der Indonesische volke
ren steun te bieden en geloof te
geven in de oprechtheid van Ne
derland om de nieuwe tyd te ver
staan.
De Indonesische keerzijde
WIJ ZOUDEN ecl-.er te kort
schieten aan objectiviteit en de
waarheid geweld aandoen, als wy
alle schuld voor deze noodlottige
ontwikkeling zouden stapelen op
de hoofden der Nederlanders.
Keer op keer moest nameUjk biy-
ken hoe weinig homogeen het ge
zelschap in Djokja was. In de
eerste plaats verstrekte men aan
de eigen onderhandelaars maar
een zeer geringe bevoegdheid.
Over elke kleinigheid moest een
gedachtenwisseling tussen Bata
via en Djokja plaats vinden. Was
dan na veel moeite eindeiyk een
zekere mate van overeenstemming
bereikt, dan liet men de eigen re
gering en de eigen vertegenwopr-
digers keer op keer in het hemd
staan. Dit was een methode, die
in Batavia het bloed wel tot het
kookpunt moest brengen. Dit
was een methode, die ook weinig
mede kon werken om vertrouwen
voor de toekomst te wekken, als
het er op aan zou komen de over
eenkomsten in de practyk te
gaan uitvoeren.
Nu zyn wy bereid van deze me
thodiek veel te begrijpen. Onge-
twyfeld heeft in Republikeinse
kringen, na de bevrfding een ogen
blik de overtuiging geleefd, dat
men tot een absolute souvereini
teit zou kunnen komen. Men zag
reeds een geheel onafhankelijke
Republiek Indonesia. Toen bleek,
dat de gang van de historie niet
zo snel gaat en het voor Neder
land en Indonesië wenseiyk en
nóodzakeiyk is in federaal ver
band voorlopig te biyven samen
werken, ontstond een begrypeiyke
maar onverstandige recalcitrantie
die de indruk van onbetrouwbaar
heid moest verstevigen.
Voegen wy daarby dat beide par
ty en maandenlang aan de fronten
de legers tegenover elkander lie
ten staan, dan mag men het een
wonder noemen dat de uitbarsting
nog zo laag op zich heeft laten
wachten.
Tekori aan wijsheid
INTUSSEN IS nu een situatie
ontstaan, die ons met zorg ver
vult Wy laten voor een ogenblik
nog buiten beschouwing het men-
seiyk leed, dat het huidige mili
taire avontuur met zich zal bren
gen. Wy zijn ook bereid te aan
vaarden, dat het de regering nog
steeds ernst is met de uitvoering
van de beginselen van de over
eenkomst van Linggadjati. Maar
wy vragen ons wel bezorgd af, of
men meent straks na dit mi
litair optreden een toestand
te hebben geschapen, waar in
de toenadering tussen West en
Oost gemakkelijker zal zyn. Wy
vrezen, dat aan beide kanten de
haat tot ongekende hoogte zal
zyn opgelopen en dat een gunsti
ge regeling verder af is dan ooit.
Aan beide kanten is men tekort
geschoten in wysheid. Aan Ne
derlandse kant, door in brede la
gen van het volk teveel vast te
houden aan het verleden met zyn
roem, zyn eer en zyn goede divi
denden. Aan Indonesische zyde
door eigen kracht en eigen kun
de reeds te hoog te waarderen.
Nog is het misschien niet te laat
Dan echter zal men over de ver
bittering en de teleurstelling van
het ogenblik moeten heen stappen
en op korte termyn een einde die
nen te maken aan het wapenge
weld, dat thans de geesten bene
velt. Dat zal bovenmenseiyke in
spanning vrag-.i. Maar het doel
is zo groot, dat wy de pogingen
daartoe moeten aanwenden. Er
ligt hier een grote taak voor al
les wat in deze dagen progres
sief en internationaal denkt. La
ten allen hun stem verheffen: de
in de UNO samenwerkende na
ties, het internationale christen
dom, de wereldvakbeweging, het
internationale socialisme, dat eens
scheen het zout der aarde te zyn.
Laat ook vooral de pers, zo hier
als in Indonesië en de wereld
haar grote taak verstaan.
Ons idealisme wordt op de proef
gesteld. Laten wy niet tekort
schieten!
DEWI
Staakt de militaire actiel
In de thans geschapen situatie kan
slechts het onmiddellijk staken van
de militaire actie en het aanvaarden
van het aanbod van goede diensten
van de Engelse en Amerikaanse re
geringen de noodlottige gevolgen van
de gevoerde politiek beperken.
Rondom ons verlaten tallozen, diep
teleurgesteld in de houding van de
leiding, de party op een punt, hetwelk
zy tot de toetssteen van haar progres
sieve politiek heeft gemaakt. Terwille
van de Indonesische zaak, het belang
van ons land en de toekomst van het
democratisch-socialisme dient niets te
worden nagelaten om de noodlottige
gevolgen van het besluit tot onder
steuning van de regeringspolitiek on
gedaan te maken.
Van de regering, die de politiek de»
geweldslieden voert en die de reële
vredeskansen afwijst kan en mag de
P. v. d. A. geen deel uitmaker Z|J
dient te streven uaar een zodanige
wijziging In het beleid en In de sa
menstelling der regering, dat de over
gang van de huidige faze naar de
vredestoestand onmiddellijk kan wor
den voltrokken.
Slechts op deze wyze zal het diep
geschokte vertrouwen van duizenden
kunnen worden hersteld in de moge-
ïykheden van een democratisch-soci-
alistische politiek".
Met ingang van 1 October 1947
treedt de noodwet ouderdomsvoorzie
ning in volle omvang fc» werking.
Hier en daar heeft de mening post
gevat, dat reeds op 1 October de uit
betaling der ouderdomsuitkering 'n
aanvang zal nemen. Dit is echter
niet het geval.
Men krygt eventueel met ingang
van 1 October aanspraak op een uit
kering, waarvan de betaling plaats
heeft in maandeiykse termynen. D<
uitbetalingen over een bepaaldo
maand zullen in het algemeen na af
loop dier maand plaats hebben.
Voorts valt er mede rekening te
houden, dat, in verband met het gro
te aantal der door de Raden van Ar
beid en de Rijksverzekeringsbank te
verwerken aanvragen, de uitbetaling
der eerste uitkering enige vertraging
zal kunnen ondergaan. Zij wordt dan
echter met terugwerkende kracht
toegekend.
Auto-ongeluk op
de Afsluitdijk
In de nacht van Dinsdag op Woena
dag is op de Afsluitdyk nabij het
monument een auto-ongeluk gebeurd,
waarby twee lifters zwaar werden
gewond. Om ongeveer 12 uur reden
twee vrachtauto's met slechts enke
le meters tussenruimte op de Afsluit
dyk by Den Oever in de richting
Friesland. Toen de voorste auto, een
melkwagen van de firma van dei
Kooy uit Makkum plotseling voor
een langs de weg staande luxe auto
moest stoppen, schoof ''e achterste
wagen met de motorkap onder de
laadbak van de melkwagen, waar-
doe. de cabine werd ingedrukt.
Twee lifters, de heren W. de Haan
B. Brouwer uit Makkinga (Fr.),
die met de chauffeur bekneld raak
ten, werder ernstig gewond. Zy zyn
naar een ziekenhuis ln Leeuwarden
cvergebraöht. De chauffeur liep geel
noemenswaardig letsel op.
FIETSEN IN SEPTEMBER VAN
DE BON
Naar we uit goede bron vernemen
zouden de fletaen in September a.a.
van de bon gaan. De banden zullen
voorlopig alleen nog door middel van
de distributie verstrekt worden.
STAATSLOTERIJ
501e Staatsloterij, 2e trekking
Hoge prijzen
f 25.000 16991; f 2000 19271; f 1500
3998, 11926; f 1000 2586, 13787,
19057, 20715; f 400 1520, 3146, 4099)
f 200 17245, 19083; f 100 2335, 2554
9518, 9573, 17386 en 19371.
AANHOUDEND WARM WEER
Warm zomerweer, met geleidelijk
wat meer locale onweersbuien. Aan
de kust tijdciyk zeewind, overigent
weinig wind.