Wat IIII?
Er heerst een tekort aan dollars in
de gehele wereld"
India steunt de eisen van
de republiek
Zelfs de niet door de oorlog
Wereldbank
leent Nederland
Republiek verzoekt Amerika om
iniernationale arbitragecommissie
Australië biedt hulp
'V:
u'
4e Jaargang No 1006
Uitg N V. NooidlioUandse Pers 1945 I
1.0 „cuoclie: Atlileiaam 20. Tel. 2274
Aam. en Adv. tudderstraat Doelt
üuaegracnt Tel. 3971 Alkmaar
Postrekening 116870
Vrijdag 8 Augustus 1947
kmnarder
DAQBLAD VOOt AL1MAAI IN OMCIVlNa
Directeur
TH V* REYNDERS
Hoofdredacteur;
G E. DE WINTER
DALTON IN HET LAGERHUIS
getroffen landen in moeilijkheden
Oppositie tegen de regeringsmaatregelen
De Engelse minister van financiën,
Hugh Dalton, opende gister de tweede
dag van de debatten over de economi
sche positie van Engeland in het La
gerhuis met de verklaring, dat de
Amerikaanse lening de moeilijkheden
waartegenover Engeland zich thans
geplaatst ziet, een jaar heeft uitge
steld. Daar Engeland thans de solda
ten demobiliseert, de industrie op vre-
desproductie is overgeschakeld, de
vooruitzichten op verhoging van de
productiviteit beter zün en de kans op
het verkrijgen van de voor de indus
trie noodzakelijke steenkool groter is
is de positie van Engeland thans ster
ker dan een jaar geleden. Dalton ver
klaarde, dat de omvang van de huidi
ge moeilijkheden bepaald wordt door
de mate waarin het Amerikaanse cre-
diet vermindert.
Chronische kwaal.
Na gewezen te hebben op de stijging
van de prijzen in Amerika, zeide Dal
ton: „Er heerst een tekort aan dollars
in de gehele wereld. Zelfs Canada, de
Zuid-Amerikaanse landen en Zweden,
welke landen in het geheel niet van
de oorlog te lijden hebben gehad, heb
ben hiermede te kampen".
De exporten van Amerika zijn twee
maal groter dan de importen en het
verschil tussen beide is het totale on
gunstige saldo op de balans van de
overzeese handel van alle landen ter
wereld, aldus Dalton. De reden hier
van is, dat het herstel van Europa en
Azië veel langzamer is gegaan dan
men had gehoopt.
Dalton gaf toe, dat de regering zeer
verontrust is over het feit, dat in Juli
een bedrag van 700 millioen dollar aan
de Amerikaanse lening is onttrokken.
Een van de redenen hiervan is, dat de
Engelse regering op verzoek van de
Amerikaanse regering de opneming
van een bedrag van 150 millioen dol
lar. dat zij in Tuni nodig had, tot Juli
heeft uitgesteld.
Dalton behandelde vervolgens punt
voor punt de economische toestand in
Engeland, sprak over de mogelijkhe
den en zei, dat de reserves zoveel mo
gelijk gespaard moeten worden.
Inzake de vermindering van de
sterkte van het leger, teneinde ar
beidskrachten beschikbaar te krijgen
voor de vitale industrieën, deelde Dal
ton mede, dat de regering een studie
maakt van de moeilijkheid om de
overzeese troepenmacht te verminde
ren, door een ruimer gebruik van de
luchtmacht, waardoor de sterkte van
de troepen op de grond zou kunnen
worden verminderd.
Hij deelde mede. dat het noodpro-
gramma, dat door de eerste minister is
uiteengezet, zal leiden tot een jaar
lijkse besparing van 200.000.000 pond
sterling. Het dollartekort op het wes
telijk halfrond bedroeg dit jaar
600.000.000 pond sterling.
Ook in Duitsland zal men gaan be-
195 millioen dollar
voor herstel
productiemiddelen
Gisteravond om 8 uur Ned. tijd is
een overeenkomst getekend, waarbij
de Wereldbank aan Nederland een
crediet verleent ten bedrage van
195.000.000 dollar.
Nader vernemen wij nog, dat de le
ning van de Wereldbank aan Neder
land een looptijd heeft van 25 jaar,
terwijl de rentevoet 3%% bedraagt. In
overeenstemming met de voorwaarden
van de overeenkomst wordt echter op
het uitstaande gedeelte van de lening
nog een commissie berekend van 1%
's jaars, voor het vormen van een spe
ciale reserve.
In beginsel zullen de eerste 5 jaren
geen terugbetalingen plaats vinden.
VOOE VREEDZAME
DOELEINDEN.
Naar het AFP verneemt, heeft de
Wereldbank bepaald, dat deze lening
"iet in Indië mag worden aangewend,
noch voor militaire uitgaven mag wor
den «el.ruikt. De Wereldbank heeft 't
do.-l van de lening als volgt omschre
ven: ,Zy mag uitsluitend worden ge
bruikt voor het herstel van de Neder
landse productiemiddelen, daar het
herstel hiervan aanzienlijk zal bijdra
gen tot het herstel van Europa.''
sparen. De minister verklaarde, dat
bepaalde fiscale veranderingen nood
zakelijk zouden kunnen zijn.
Dalton maakte duidelijk, dat de door
Attlee gedane aankondiging slechts de
eerste stap is. Verdere stappen zullen
waarschijnlijk noodzakelijk zijn.
Oppositie „teleurgesteld"
De vorige minister van financiën,
Sir John Anderson, zeide, dat Attlee's
verklaring onvolledig en teleurstellend
was. Hij verweet de regering, de toe
stand verergerd te hebben. Hij criti-
seerde de Amerikaanse lening, die hij
een „geweldige werklozensteun"
noemde, en de nationalisatie-maatre
gelen. „Vroeg of laat moeten wij over
gaan tot deflatie of devaluatie", aldus
Anderson. Hij gaf tenslotte te kennen,
dat de oppositie niet geloofde, dat de
taak, waarvoor de regering zich ge
plaatst zag, een onmogelijke was.
Davies, leider der liberale partij, be
schuldigde de regering van het gemis
van een vooruitziende blik. Ook voor
hem was de rede van premier Attlee
een teleurstelling geweest.
Eden, voormalig minister van bui
tenlandse zaken, was de laatste spre
ker voor de oppositie. Hij kenschetste
de door de regering beoogde maatre
gelen als „ondoordacht, haastig ge
ïmproviseerd en onvoldoende". De re
gering was volgens hem onvoorbereid
en zonder een vastomlijnd plan, te
rechtgekomen in een crisis, die zij niet
had voorzien. Hij had het geVoel, dat
men slechts ten dele een beeld gekre
gen had van de huidige economische
positie.
„Wij kunnen dit allegaartje van ze
kere verminderingen en onzekere ver
wachtingen niet beschouwen als een
werkelijk geneesmiddel voor onze
kwalen", aldus Eden. Eden eiste, dat
de regering erin zou toestemmen, het
zomerreces van het parlement over
enkele weken te onderbreken om de
situatie in ogenschouw te nemen.
Bij de beëindiging van het twee
daagse debat heeft de oppositie dan
ook tegen de-regering gestemd om
haar ongenoegen uit te drukken over
hetgeen volgens haar de ontoereikend
heid van de Britse regeringsplannen
moet heten. De oppositie werd met 318
tegen 170 stemmen verslagen, het
geen een meerderheid van 148 stem
men voor de regering betekende.
De „Zeearend", een Nederlands
jacht, heeft de zee-zeilwedstrijd IJmui-
den-Solent gewonnen.
Een 12-tal leiders der Duitse poli
tieke part\jen in de Britsche zone van
Duitsland vertoeven momenteel in
Londen
REPUBLIEK MELDT NIEUWE
SCHENDINGEN VAN BESTAND
Volgens een officieel Republikeins
communiqué hebben de Nederlanders
opnieuw het bestand geschonden,
toen Nederlandse vliegtuigen Woens
dag en Donderdag op verschillende
punten over republikeins gebied vlo
gen, met name boven het vliegveld
van Soerakarta. Deze verkennings
vluchten hadden volgens dit commu-
neque eveneens plaats boven het ge
bied van Malang en verschillende an
dere streken van Midden-Java.
Indonesië weer in de veiligheidsraad
Phifippijnen niet bij
besprekingen toegelaten
Gisteravond liecft Australië in de
vergadering van de Veiligheidsraad
voorgesteld tezamen met de V S in
Indonc'ë als bemiddelaar op te tre
den. De Phiüppynen hebben officiëcl
verzocht de bespreking van de Indo
nesische kwestie te mogen bijwonen.
Hiertegen hebben België en Groot-
Brittannië zich verzet, doch de Aus
tralische afgevaardigde, William
Hodgson, bepleitte krachtig, dat de
Philipprjnen een vitaal belang had
den bij het Indonesisch geschil en
de verwarring in het Pacific-gebied,
welke daarvan het gevolg is.
Het Philippijnse verzoek werd ech
ter met. zes stemmen voor verwor
pen, daar er vijf onthoudingen waren,
zodat de nodige meerderheid van ze
ven stemmen niet werd bereikt.
INDIA EIST EN BESCHULDIGT
De Voor-Indische gedelegeerde Sen
deed een beroep op de Veiligheids
raad om een bevel uit te vaardigen.
dat zowel de Indonesische als
Nederlandse st rijdkrachten "zich zon*,
den terug trekken op de stellingen"
welke zij voor het uitbreken der vij
andelijkheden innamen, aangezien de
Indonesiërs ernstig in het nadeel
zouden zijn bjj de onderhandelingen.
De heer Sen beschuldigde de Ne
derlandse regering ervan het accoord
van Linggadjati op eigen wjjze te
interpreteren. De Indonesiërs waren
bereid met de Nederlanders op alle
punten accoord te gaan, behalve op
dat betreffende het handhaven van
de orde door een gemeenschappelijke
Nederlands-Indonesische politiemacht
zo zeide hif.
Hij verklaarde voorts, dat India,
hoewel ooghebbend voor de goede in
tenties der V.S. bij het voorstel tot
bemiddeling er de voorkeur aan zou
geven, dat de kwestie behandeld zon
worden door een Internationale com
missie van arbitrage.
NEDERLANDSE ONT
KENNING
Mr. van Kleffens ontkende ten
sterkste, dat de kwestie van de ge
meenschappelijke politiemacht het
struikelblok was geweest.
Hij herhaalde, dat de redenen voor
de Nederlandse militaire actie waren:
het vasthouden van gijzelaars, het
staken van de levensmiddelentoevoër
waardoor hongersnood ontstond:
meer dan duizend" bestansschendin-
gen; de onmacht van de Indonesische
regering om ongeregelde elementen
in bedwang te houden. Van Kleffens
verklaarde vervolgens, dat als ge
volg van de Indonesische blokkade
13% der inwoners van Madoera van
honger was omgekomen en dat 27%
van honger ongen--slijk ziek was:
„Wij konden dat niet langer tolere
ren".
De zitting van de Veiligheidsraad
werd tot Maandag verdaagd.
OOST-INDONESIE
Mr. van Kleffens heeft aan de Vei
ligheidsraad een dringende bood
schap van de republiek Oost-Indo-
nesië doorgegeven, welke republiek
zich zoals bekend heeft opgeworpen
als voorvechter in de verdediging van
de Nederlandse opvattingen. De Oost-
Indonesische republiek tracht in de
verklaring aan de Veiligheidsraad het
Ned. standpunt uiteraard op vrij
wel dezelfde gronden als mr. van
Kleffens als juist aan te tonen,
verklaart, dat de politiële oplossing
de enig mogelijke was en toont zich
zeer „verbaast" over het verzoek
van Australië en India om te inter
veniëren.
De Indonesische regering heeft, In
antwoord op het Amerikaanse aan
bod om bemiddeling te verlenen in
het geschil met de Nederlanders,
Amerika verzocht om zjjn invloed
aan te wenden bjj Nederland en de
Veiligheidsraad om te besluiten, on
middellijk een internationale arbitra
gecommissie naar Inonesië te zen
den.
In de republikeinse verklaring
wordt de mening uitgesproken, dat
de V.S., Engeland en Nederland het
er over eens zullen zün, dat in arbi-
Nederlands
actie-communique
Het Nederlands „actie-communi
qué" van gisteren meldt: in de sec
tor van Grissee bjj Soerabaja werd
een Nederlandse vrachtauto bescho
ten. Op enkele plaatsen ten W. van
Soerabaja werden enkele patrouilles
onder vuur genomen. In hetzelfde ge
bied werd de post Randegankoelon
met „brandflessen' 'bestookt en met
mortieren en mitrailleurs beschoten.
Midden Sumatra: ten Noorden van
Padang werl een Nederlandse pa
trouille beschoten met automatische
wapens.
Onze verliezen sedert 4 Augustus
middernacht bedragen: vier gesneu
veld, één vermist en 17 gewond.
REPUBLIKEINSE REGERING
NAAR SUMATRA
Dr. Sjarifoeddin, minister-presi
dent der Indonesische republiek,
heeft gisteren bekend gemaakt, dat
de voorbereidingen gereed zün om
de wettelijke autoriteit ven de repu
bliek ten alle tgde ever te brengen
naar Boekittinggi, 96 k.m. ten N.O.
van Padank op Sumatra, waar vice-
president dr. Mohamad Hatta zijn
hoofdkwartier heeft gevestigd.
Aan deze bekendmaking is een re
publikeins bericht voorafgagaan over
een Nederlandse opmars van Gom-
bong, ongeveer 112 km. ten Westen
van Djokja, naar Karanganjar, dat
meer naar het Oosten op de weg
naar Djokja ligt.
s.s. „Lombok" in Bombay
geboycot
Tengevolge van de boycot tegen
Ned. schepen in Bombay is het SS
„Lombok", een Victory-schip, Woens
dagmorgen zonder lading uit deze
Brits-Indische haven vertrokken. Het
schip werd in Bombay wel gelost,
maar men weigerde de goederen, die
het zou opnemen voor transport naar
Indonesië en dc Pacific, te laden. Ook
de loodsen weigerden aan boord te
gaan om de „Lombok" buiten de
haven te brengen. Volgens een tele
grafisch ontvangen bericht hebben
zij echter, na een oponthoud van 3
dagen, het schip naar buiten ge
bracht, waarna het koers zette naar
Colombo.
MEM K.AN GELUKKIG constateren, dat de sinds enige dagen in Indonesië geldende
wapenstilstand door beide partijen nauwkeurig in acht wordt genomen. Toen van Mook
en Soekarno het bevel „staakt het vuren" lieten horen, zwegen inderdaad aan weers
zijden van de frontlijn de kanonnen. Voor het overige kunnen wij hier spreken van een
zeer merkwaardige wapenstilstand. Deze is namelijk niet tot stand gekomen door een
overeenkomst tussen de strijdende partijen, maar door een door iedere partij onder
druk van de Veiligheidsraad gegeven eenzijdig bevel. Mede hierom is een spoedig
contact tussen Nederland en de Republiek dringend noodzakelijk. Zoals de toestand
momenteel is, bergt zij nog vele gevaren in zich en kan de geringste aanleiding aan het
verstarde front tot nieuwe verwikkelingen leiden. Belangrijker is echter, dat wij ons rea
liseren ln welke fase de ontwikkeling van het Indonesisch probleem thans is gekomen.
Onpopulair avontuur
WIJ KUNNEN VEILIG zeggen, dat het „politio
neel optreden" van onze troepen op Java en Su
matra in ons land verwarring heeft gesticht en
in het buitenland een pijnlijke indruk heeft ge
maakt. Wat de verwarring in eigen land betreft,
behoeven wij slechts naar het verzet in de Partij
van de Arbeid te verwijzen, om te weten in
welke précaire positie de regeringscoalitie ver
keerde. Wij hebben sterk de indruk dat een zeer
belangrijk deel van de leden van deze regerings
partij allerminst de verantwoordelijkheid toe
juichten, die de partijgenoot-ministers op zich
hebben moeten nemen; hoewel zij van de andere
kant natuurlijk niet blind waren voor het duivels
dilemma, waarvoor deze ministers werden ge
plaatst. Ook in andere kringen heerste allerminst
enthousiasme over het militair avontuur.
Maar ook de internationale positie van ons land
werd door ons optreden tegen de Republiek aller
minst versterkt. Dat bleek wel heel sterk in de
vergadering van de Veiligheidsraad. Het was hier
-,at de Sowjet-Unie zich zonder reserve achter
de Republiek schaarde. Men kan de Russische
houding willen zien, als een vissen in troebel
koloniaal water, met het doel eigen positie te
versterken. Niettemin zal m:n met het feit reke
ning hebben te houden. Maar ook van andere
zijde kwamen hevige verwijten aan het adres van
Nederland. De toon van de redevoeringen van
b.v. de Australische afgevaardigde was voor ons
land allerminst plezierig.
De Engelse- en Amerikaanse afgevaardigden
waren stellig minder scherp in hun commentaar.
VANDAAG
maar de eerste .liet toch duidelijk blijken, dat
hij de sympathie van India voor de Republiek
wilde ontzien en Amerika bevestigde opnieuw
de anti-koloniale politiek, waarvan Roosevelt zo'n
groot voorvechter was.
Men toonde begrip
GELUKKIG TOONDE Nederland begrip te heb
ben voor deze critische stemming in het buiten
land en wilde het daaraan niet achteloos voorbij
gaan. Hoewel het zich had kunnen verschuilen
achter de de jure nog steeds van kracht zijnde
souvereiniteit van Nederland over het gehele ge
bied van Indonesië, heeft men toch niet voorbij
willen zien, dat de Republiek Indonesia, ook in
de ogen van het buitenland, de facto een realiteit
is. En zó werd de aanbeveling van de Veilig
heidsraad aanvaard en het bevel „staakt het vu
ren" gegeven. Dat de Republiek deze steun van
de U.N.O. aanvaardde, mag vanzelfsprekend wor
den geacht, wanneer wij bedenken, dat het juist
de wens van de Republiek was, dat haar zaak
door de U.N.O. In behandeling zou worden ge
nomen. En zo heerst er thans rust aan de fronten.
Wij moeten verder
HET IS ECHTER duidelijk, dat nu de wapens
zwijgen, er opnieuw langs de weg van overleg
een oplossing zal moeten worden gezocht. Daar
voor staan verschillende wegen open. Het schoonst
zou het zijn, wanneer van beide partijen man
nen van goede wil en met voldoende gezag aan
de conferentietafel plaats namen, de ipoeilijkhe-
den van de laatste weken terzijde schoven en
eerlijk en oprecht naar een voor beide partijen
eervol vergelijk zochten, waardoor de door Ne
derland en de Republiek aanvaardde overeen
komst van Linggadjati alsnog tot uitvoering zou
kunnen komen. Dat het echter zover zal komen,
achten wij niet waarschijnlijk. Blijven twee an
dere wegen open: nml. bemiddeling, waarvan
Nederland een voorstander blijkt en arbitrage
door onpartijdige derden, voor welke gedachte
de Republiek is geporteerd.
Ook wij voelen meer voor bemiddeling, waar
door tenslotte de belde partijen tót elkander kun
nen worden gebracht. Bij arbitrage wordt de be
slissing geheel in handen van derden gelegd. En
wij hopen nog steeds dat de Republiek en ons
land deze moeilijke zaak zelf tot een oplossing
kunnen brengen. Blijkt dit niet mogelijk, dan
zullen wij in uiterste noodzaak arbitrage te aan
vaarden hebben. Wij dienen ons er dan echter
mede te verzoenen, dat de oplossing een andere
zal kunnen zijn, dan wij hadden gehoopt en dat
met name de Verenigde Staten van Indonesië en
de Nederlands-Indonesische Unie voor altijd een
schoon sprookje zouden kunnen blijver.
Terwille van de vrede en de vrijheid van de
mens zullen wij dan ook dit offer hebben te
brengen. DEWI.
-«V
trage door een commissie der V.N.
de enige en laatste hoop is gelegen
op een vreedzame byiegging van het
geschil.
De republiek verzoekt de Ameri
kaanse regering een vertegenwoor
diger naar Djokja te zenden, zodat
zij vollediger ingelicht kan worden
over het officiële Indonesische stand
punt, en vraagt per radio van zün
vermoedelijke tijd van aankomst ver
wittigd te worden.
Australië biedt arbitra
ge aan.
De Australische regering heeft gis
teren aangeboden samen met de V.
S. arbitrage te verlenen In het Ne
derlandsIndonesische geschil. Het
aanbod werd in een officiële radio-
ultzending van radio .v-stralie aan
Djokja overgebracht.
In deze uitzending werd gezegd,
dat Australië aanneemt, dat de Vei
ligheidsraad arbitrage, niet bemid
deling, heeft voorgesteld, en dat de
Australische regeri: geeft
aan haar bereidheid zich, om op ba
sis by U" V.S. aan te sluiten.
Volgens radio Djokja heeft S
foeödin verklaard, dat zün regering
naar hü verwach' het r mbod gaar
ne zal aanvaarden.
Hü heeft de V.S. verzocht de V.N.
te overreden óm een Internationale
arbitragecinrn'^sie te benoemen
voor de definitieve bülegging van het
geschil. Hij hoopte, 1 de V.r pl-.
geland, Australië. India. PhilippU-
nen en Siam in deze commissie ver
tegen wou-fT*""! zullen zün.
EEN GOEDE DAA" ÏR-
GENS DE MENSHT"
Blükens nadere berichten -kt
de republikeinse regering ln haar
antwoordnota aan de regering van
de Ver. Staten de eenstemmige over
tuiging uit, dat, als de Amerikaanse
regering in staat is om het republi
keinse voorstel te ondersteunen dit
een goede daad jegens de mensheid
zou zün. Hiervoor worden dan de «i-
gende redenen opgegeven:
1. De republiek en Nederland zouden
accoord gaan om loyaal elke uit
spraak van een arbitrage-commis
sie op te volgen.
2. Ter is sterke reden om dnn te ne
men, dat een internationale com
missie een duurzame oplossing zou
vinden.
3. P' Ver. Naties zullen zodoende 'n
zeer noodzakelijk praecedent
schcijpen om aan de wereld te be
wijzen. dat haar organisatie in
star' is oorlogen te doen beëind».
g"n en -onflict^ o te loss*1
Einde van de World Friendship
Association
J. W. Niemann. de Ned. oprichter
van de orgr-usatle thans direc
teur-generaal van de wereldfedera
tie van de WFA, heeft tegenover 'n
correspondent van Reuter verklaard
aldus de „Daily Herald", dat het per
soneel van de WFA te Londen, be
staande uit 140 personen, met een
week opzegging is ontlsagen Het
treedt morgen reeds uit fcmeti
heer Niemann zeide A: de? t-
regel is genomen ter ^epérkin^, van
uitgaven. De WFA heeft nog een
schuld van 15.000 pond sterling. Over
de toekomst van de organisatie zal
worden beslist op de dezer dagen te
beleggen büeenkomst ven het inter
nationale comité. Niemann 2elde het
zeer te betreuren, da» zaak deze
wending heeft genomen.
Hü had alles gedaan om de Britse
WFA te redden. Als de Britse orga
nisatie zou verdwijnen, wat Niemann
nog steeds niet kan geloven, zal het
waarschijnlük met de gehele wereld
organisatie afgelopen zün.
Niemann was geroerd doiv de
houdln" van het personeel, dal heeft
aangeboden, zolang de buitenlandse
bezoekers nog in Engeland vertoeven
zonder salaris te werken. Een kleine
kern blijft ln functie ter afdoening
van de lopende zaken.
Spanje weigert visa
De Spaanse autoriteiten hebben
geweigerd visa te verstrekken aan
een groep jongelieden uit Engeland,
Italië, Frankrük, Zweden en Zwitser
land, die een bezoek aan Madrid
wilden brengen om een onderzoek
ln te stellen naar de beweerde ver
volging van studenten onder het re
giem van Franco. Slechts één 1M
van de groep krügt een visum, til.
Margaret Richards. secretaresse vat
de Britse studentenbond. Zfl is In
middels, vergezeld door een tolk, naaf
Spanje vertrokken, volgens haaf
zeggen vrü van vooroordelen en ver
langend le .stand van zaken te leren
kennen.
HET WEER VANDAAG
VRIJ ZONNIO
Wisselend bewolkt met langer pe
rioden van zonneechtJn. O"- ud
droog. Matige wind tttsaen «a
Noord, iets warmer dan
