kma&ïder
Brits-lndië verkreeg nnafliankelijklieid
Republiek verwacht spoedig
aanval op Djogia
Gaan Griekenland, Italië en Turkije
defensief blok vormen?
Ook Amsterdamse bakkers
hervatten het werk!
De oplossing
KORT MAAP
KRACHTIG
HET WEER VANDAAG
4e Jaargang No 101b
Uitg N.V. Noordholla"ndse Pers 1945
Lo Redactie: Tel. 2274. Adm en
Adv, Ridderstraat hoek Oudegracht
Tel. 3971 - AlkmaaV - Postrek 116876
Vrijdag 22 Augustus 1947
DAGBLAD VOO* ALKMAAR EN OMGEVING
TH. W. REYNDERS
Hoofdredacteur
G. E. DE WINTI
Radiorede van Dr. van Mook als inleiding
beschouwd
Aneta meldt uit Batavia, dat de ra
diozender „De Stem van Vrij Indone
sië" Donderdagavond heeft medege
deeld. dat de Nederlanders zich op de
vliegvelden van Gombong en Poerwo-
kerto gereed maken voor de aanval op
Djogja.
Politieke kringen te Djogja zagen in
de rede van dr. van Mook een voorbe
reiding voor een grootscheepse aanval
op de republiek met de bedoeling het
gehele republikeinse gebied te bezet
ten, aldus meldde de radiozender".
Republikeinse voorzorgs
maatregelen.
De republikeinse regering heeft vol
gens radio Djogja maatregelen getrof
fen om de zetel der regering naar Boe-
kittinggi op Sumatra te verplaatsen.
Hatta zou vanuit Boekittinggi (Fort
de Koek) namens de regering van
Djogja optreden, waarbij hij zal wor
den bijgestaan door commissarissen
De verplaatsing zal echter alleen ge
schieden, indien de Ned. troepen naar
Tiogja zullen oprukken. Inmiddels is
Hatta ook benoemd tot waarnemend
opperbevelhebber van de republikein
se strijdkrachten. Voor ieder republi
keins ministerie op Sumatra zullen
staatscommissarissen worden aangewe
zen.
Sjarifoeddin voor de radio
Sjarifoeddin heeft in een voor de
radio gehouden rede verklaard, dat de
Ned. propaganda een weloverwogen
poging inhoudt om de politiële maat
regelen te rechtvaardigen, temeer daar
de buitenwereld zich thans met Indo
nesië bemoeit.
Volgens Sjarifoeddin zijn de Neder
landers na de order ..staakt het vu
ren" op West-Java 140 km., op Mid-
den-Java 77 km., op Oost-Java en Ma-
doera 157 en op Sumatra 50 km. op
getrokken.
Verder heeft Sjarifoeddin zich ge-
rioht tegen de mededeling van Dr. v.
Mook. dat de republikeinse politiek
door de Japanners wordt ingegeven
en zijn bevel aan de republikeinse
functionarissen om niet met de Ne
derlanders samen te werken herhaald.
..Indien de beschuldiging van Van
Mook juist was. dan zou het nog de
schuld zijn van de Nederlanders, die
de Indonesiërs onopgevoed lieten en
de intellectuelen naar Bovon-Digoel
verbanden", alaus Siarifoeddin.
Volgens Sjarifoeddin is een docu
ment gevonden over een vergadering
te Soerabaja van Ned. ondernemers
met de ministers Beel en Jonkman tii-
dens hun bezoek aan Indonesië. Vol-
Marshall sprak in Brazilië
"Herstel van Eurooa en Azië
vitaal belang voor Amerika"
Od de inter-Amerikaanse verdedi-
girfseonferentie in Brazilië heeft de
Amerikaanse minister van buitenland
se zaken. Marshall, verklaard, dat het
herstel van Europa en Azië van vi
taal belang is voor de economie van
het westelijk halfrond.
Marshall zeide, dat de Amerikaanse
regering de economische problemen
tezamen mef haar- zusterrepublieken
zal blijven behandelen om een gezon
de grondslag te vinden voor practischc
samenwerking, waartoe elk Ameri
kaans land zijn deel moet bijdragen.
Na een overzicht te hebben gegeven
van hetgeen de V.S. voor en door de
oorlog getroffen gebieden hebben ge
daan. verzekerde Marshall, dat zij
door het aanvaarden van deze last
geenszins de economische problemen
van het Westelijk halfrond uit het oog
hebben verloren. Marshall wees er
vervolgens op. dat de Amerikaanse
staten hun vrijheid in naam der de
mocratie hebben gewonnen en heb
ben gevochten voor de onvervreem-
bare rechten van het individu, welke
evêneens voor staat en volk moeten
gelden. „Met de zelfde beslistheid,
waarmee wij inbreuk op de funda
mentele rechten van het individu ver
werpen, verwerpen wij inbreuk op de
fundamentele rechten van staten."
„De resultaten van ons. werk zul
len het aan de gehele wereld duide
lijk maken, dat volken, die in vrede
wensen te leven, dit kunnen in een
atmosfeer van toenemende samenwer
king en welwillendheid".
NEDERLAND IN DE FINALE
Het politietournooi werd voortge
zet met de wedstrijden Zweden—
Frankrijk en NederlandEngeland.
De Zweden wisten de Fransen met
20 te kloppen na een harde strijd
waarin de fanatieke Fransen meer
malen tegen de regels zondigden.
Nederland behaalde een verdiende
30 zege op de Engel.*© ploeg, die
na de eerste helft met 0—1 achter
stond. Vooral van Onselen speelde
een goede partij.
Zweden en Nederland komen tegen
•iKa.-- !':t. in de finale
gens Antara zou minister Beel tijdens
dez vergadering gezegd hebben, dat
Dr. van Mook hem bij zijn aankomst
in Indonesië vertelde, dat er geen
hoop meer was op een vredelievende
oplossing en dat militaire actie de eni
ge mogelijkheid was.
Minister Jonkman zou gezegd heb
ben. dat. indien de republiek niet
loyaal Linggadjati naleefde, Neder
land het defacto en deiure gezag in
Indonesië terug zou krijgen. De on
dernemers meenden, dat het voor In
donesië van belang was om geheel Ja
va en een deel van Sumatra te bezet
ten.
Amerikaanse gift
aan Oostenrijk
Naar verluidt, zullen de Amerikaanse
goederen die voor September naar
Oostenrijk worden verscheept, wor
den beschouwd als een schenking.
Het betreft voedsel, steenkool, me
dicamenten, kleding, meststoffen en
zaden ter waarde van 10.750.000 pd
sterling. waarbH Inberrenen de kos
ten van transport. All° Oostenrijkse
burgers, onverschillig in welke zöne
zh wonen, zullen van de schenking
profiteren.
HOGE PRIJZEN STAATSLOTERIJ.
501ste staatloterjj. 5e klasse,
8e trekking.
1000.—, 8407
400.—, 9337. 13867, 16663. 19397
200.—, 2104, 6098, 10328, 20301
100.—, 4296. 6718, 9427, 9407. 10715.
11629, 18126, 2009, 21329, 21604
„New-York Hera'd Tribune"
over Indonesië
De „New Yoidc Herald Tribune"
van gistermorgen wij-dt opnieuw een
hoofdartikel aan Indonesië. Het blad
Is van oordeel dat de weigering vsn
de republiek om h°t Amerikaanse
aanbod van goede diensten te «ar-
vaarden ©"n prestigeverlies voor de
V.S. betekent. Dit is. zo meent h-1*
blad. de schuld van het State deoart-
ment, daa** dit zijn aanbod heeft ge
daan op een ogenh'ik, wsaron de In
donesiërs ko«den geloven, dat het
aanbod ne«rk*wam op steun aan Ne
derland. H°t blad is van mening, dat
het Amerikaans Initiatief genomen
I? op een wfjze. welke voet geeft aan
d« verdenking, dat het idealisme van
de V.S. alechts schijn is en dat de
Amerikanen de blanken tegen de
kleurlingen in bescherming nemen.
Tenslotte acht het blad twee op
lossingen morelfik In de huidige si
tuatie en wel een Ingrhpen van de
*fe'l?giuddf*'*and of het uitoefenen van
druk on Nederland teneinde de Ne
derlanders arbitrage te doen aan-
!*s«rden.
Amerikaanse koenen zotden
voorlopig in Italië bliiven
De Atheense correspondent van het
liberale Engelse blad. News Chronl-
cle scb lijft, dat de stappen, die ge
daan worden om een defensief blok
tussen Italië, Griekenland en Turkije
te vormen ten nauwste verband
houden met het hulpprogram van
Trnman.
Het blad schrijft, dat deze stappen
te Athene beschouwd worden als het
bflangrhkste resultaat van het be
zoek van de CMekse minister van
buitenlandse zaken, Tsaldarls, aan de
V.S.
De correspondent van de News
Cronicle, Stephen Barber, voegt er
nog aan toe: ..Naar van vele zijden
verluidt, zou deze Entente met goed
keuring van bet Amerikaanse mini
sterie van buitenlandse zaken uitein-
delHk kunnen worden uitgestrekt tot
Perzië en de landen van de Arabisch»
'iga. waarmede reeds besprekingen
hieromtrent zouden zijn begonnen.
De eorresnondent van de „N°w
Vork Times" te TJvomo schrijft ver
nomen te hebben, dat de plannen van
bet Amerikaanse leger om Ttnllë te
ontruimen voor onbepaalde ti'd zlln
on»*"«schort wegens bet uitstellen
door de Sowjet Unie van de ratifica
tie van het Italiaanse vredesver
drag". Voorts zou Groot Rrlttann's
volgens deze correspondent bet terug
trekken van een groot aantal van
zHn troerm uit Ita"x 1n overweging
nemen, echter niet voorzover bet de
Britse troepen in Julisch-Venetië be
treft
Wijziginaen in Brils kabinel
De politieke corresnondeut van de
conservatieve „Dailv Mail", d'e
Woensdag schreef, dat Attlee ande
re ministers van ztfn voornemen om
af te treden in kennis had gesteld
hopft later verklaard, dat in de eer
ste week van Sentember een belang-
riike kabinetswijziging zal nlaats
vinden. De correspondent, Wilson
Broadb»ut, heeft zulks van betrouw
bare züde vernomen. Fr zouden on
dit punt besprekingen tussen de re-
«■cingslelders gaande zijn. In offi
ciële kringen te Tanden is gister»n
tegengesnrokpn. dat Attlee voorne
mens zou zijn af te treden.
Woensdag werd door de Haagse
nolitle on het Sebeveningse strand
129 verdwaalde kinderen verzameld.
Tn 27^ gevallen werd eerste hulp ver
leend aan personen, die verwondln
gen hadden opgelopen.
Arair Sjarifoeddin, de premier van
de Republiek Indonesia, die ter gele
genheid van het tweejarig bestaan
van de Republiek opnieuw een be
roep deed op het volk zich achter
de Republiek te scharen-
Volgende week
regeringsverklaring
In de gistermorgen gehouden ver
gadering der Tweede Kamer heeft de
voorzitter medegedeeld, dat de re
gering voornemens Is In verband met
de ontwikkeling van de toestand ten
aanzien van Indonesië op korte ter
mijn aan de Kamer inlichtingen te
verstrekken. Het Is niet onwaar
schijnlijk, dat dit a.s. Dinsdag zal
kunnen geschieden.
Een woordvoerder ln Den Haag
verklaarde naar aanleiding van de
vele geruchten, welke circuleren om
trent belangrijke beslissingen, welke
door het kabinet genomen zouden
zijn, het volgende:
Het is onmogelijk op alle geruch
ten en speculaties commentaar te ge
ven. Wel kan verklaard worden, dat
de regering zich op het standpunt
blijft stellen, dat de Veiligheidsraad
niet bevoegd is t.a.v. het conflict in
Indonesië beslissingen te nemen en
dat de regering met bijzondere be
langstelling uitziet naar het verloop
van de zitting van de Veiligheidsraad
van Vrijdag. Het kabinet zal onge
twijfeld na deze zitting van de Veilig
heidsraad alle aanleiding vinden om
bijeen te komen ter bespreking van
de situatie.
Of het kabinet dan belangrijke be
slissingen zal nemen van welke aard
ook. zal rustig moeten worden afge
wacht.
Generaal Peron, president van Ar
gentinië. zal een serie radio-praat-
1es" houden, gericht tot de tegen
standers van ztfn regering.
„Plijzendictaiuur van ambtenaren tendentieus
en onjuist" genoemd in scherpe motie
In een Donderdag gehouden spoed
vergadering hebben de Amsterdamse
bakkers besloten Vrijdagochtend weer
brood af te leveren. Verschillende
bakkerijen hadden hun ovens gedu
rende de staffing op temperatuur ge
houden en tesamen met collega's, die
over moderne outillage beschikken en
die dus dadeljjk konden gaan bakken
zouden zij de bakkers, die nog niet
direct kunnen bakken met brood hel
pen, zodat ook deze hun klanten het
dagelijks brood zullen kunnen ver
strekken.
SCHERPE MOTIE
De vergadering besloot tot het op
heffen van de bedrijfssluiting, om
dat zij meende, dat, nu het houden
van een interpellatie door Dr. Ir.
Hacke is toegestaan, het overleg
eerder vrucht zal dragen, wanneer
de partijen niet meer op voet van
oorlog staan. De volgende motie werd
door de vergadering aangenomen:
„De samenwerkende bakkerspa
troons e*» coöperatieve organisaties
in Amsterdam, van oordeel, dat in
hun strijd teg%n de door de regering
getroffen maatregelen ten aanzien
van de bloemprijs een zeer grote
eensgezindheid geconstateerd kan
worden: dat deze strf-' willens en
wetens door tendentieuze en onjuiste
voorlichting de minister geforceerd
TIEN BOERDERIJEN IN BEERS
AFGEBRAND
In Beers (N.B.) ontstond Donder
dagmiddag een enorme brand waar
van een tiental boerderijen en verder
talrijke hooimijten, kippenhokken etc.
ten offer vielen.
De brandweer uit Mill, Grave.
Cuyk en Nijmegen ramen aan het
blusslngswerk deel. maar konden het
door de felle Oostenwind aangewak
kerde vuur slechts moeilik bedwin
gen.
Socialisten en MRP boycotten
De Gaulle
De Franse socialistische party en
de MRP hebben aangekondigd, dat
elk hunner afgevaardigden, die zich
aansluit bij de Woensdag gevormde
parlementsfractie van de Gaulle, au
tomatisch buiten de party gesloten
zal worden. Reuter tekent hierbij aan
dat het moeilijk is na te gaan, welke
afgevaardigden vooralsnog in het ge
heim met de fractie van de Gaulle
zullen sympath'seren en dat derge
lijke sympathisanten zich misschien
in October a.8., wanneer het parle
ment na het zomerraces weer bijeen
komt, als zodanig zullen laten ken
nen.
DE BRITTEN HEBBEN altijd een zekere flair gehad 1>m zich bij veranderde situaties
aan te passen. Zij wisten, als het getij verliep, steeds tijdig de bakens te verzetten.
Daardoor is het Britse wereldrijk in staat geweest vele en waarlijk niet geringe
schokken te overwinnen, en staat het-nu practisch nog ongeschokt, al heeft het reeds
menige gedaanteverwisseling ondergaan.
Zo werd het oude koloniale rijk geleideliik omgebouwd tot een unie van dominions,
die ieder een zeer grote mate van autonomie bezitten. Wij behoeven slechts naar Canada,
Zuid-Afrika, Australië en Nieuw-Zeeland te kijken om te weten van welk een enorme
betekenis deze dominionstatus is. Nog in dek jongste wereldoorlog hebben wij ervaren
hoe alle dominions zich zonder voorbehoud naast het Engelse moederland schaarden
om de gezamenlijke vijanden te verslaan. De hierbij betoonde vrijwillige coöperatie
kan een voorbeeld voor de wereld worden genoemcf.
versen in het oog houden, dan valt het licht te
begrijpen, dat een ongedeeld Indisch dominion
aan innerlijke verscheurdheid spoedig zou be
zwijken. Men heeft dan ook andere wegen moeten
zoeken om de zaak tot een aanvaardbare oplos
sing te brengen.
De vorstenstaten
Hef nrnhloom inriia vo!kirlS' die voor het grootste deel utt Europa
fj u eefii 'Uia js gekomen en ter plaatse een nieuw vaderland
heeft gezocht en gevonden. Cultureel en politiek
steunen deze dominions in overwegende mate op
de Europese traditie. Qeze traditie bestaat in In
dia. dat een eigen oeroude bevolking heeft, niet
Ondanks het hoge cultuurpeil Van de Indische
bevolking heeft het de Britten en de bewoners
van de dominions enige moeite gekost om de In
diër als gelijkwaardige partner in de Britse vol
kerengemeenschap te aanvaarden.
DE 56 ZOGENAAMDE vorstenstaten stonden ln
een speciale verhouding van vazal tot de Britse
kroon. Voor deze staten moest derhalve een af
zonderlijke oplossing worden gezocht binnen het
raam van de nieuwe Indische status. Dank zij
de takt* van de onderkoning Lord Mountbatten
schijnt ook deze zaak tot ieders bevrediging te
zijn geregeld.
ZEER VELE JAREN was het Indische probleem
voor Groot-Brittannië een bijna onoplosbare
kwestie. De nationale zelfstandigheidsbeweging
was hier zeer sterk geworden, vooral tengevolge
van de bezielende leiding van Gandhi, Nehroe
en Jinnah. Wij allen herinneren ons nog de ja
renlange burgerlijke ongehoorzaamheidsbeweging
door Gandhi geleid, die met geweldloze middelen
streefde naar de zelfstandigheid voor de volkeren
van India. Hoeveel kracht is er van deze bewe
ging uitgegaan om het resultaat te bereiken, dat
de Indiërs thans hebben mogen boeken?
Drie factoren maakten het Indische probleem
zo bij uitstek ingewikkeld. In de eerste plaats het
feit, dat anders dan in de reeds bestaande do
minions de bevolking hier niet van overwe-
gend-Europese afkomst is. Ten tweede had men
rekening te houden met de eeuwencrtide veten
tussen hindoes en mohammedanen en ten laatste
moest men een oplossing zoeken voor het vraag
stuk van de vele traditionele vorstenstaten, die
vaak op de meest grillige wijze met de Engelse
traditie zijn verweven.
Geen Europese bevolking
DE „OUDE" BRITSE dominions hebben een be-
Hindoes en Mohammedanen
EEN VAN DE grootste moeilijkheden die een op
lossing in de weg stond waren de voortdurende
godsdiensttwisten tussen de hindoes, die de meer
derheid vormen, en de mohammedanen. Deze
twisten hebben vaak geleid tot formele veldsla
gen in de Indische steden, waarbij vele doden
en gewonden vielen. En ook nu nog duren deze
moeilijkheden onverminderd voort. Nog deze
week werden er uit Calcutta weer een honderd
doden gemeld. Wanneer wjj deze scherpe contro-
MEN HEEFT TENSLOTTE besloten de Indische
volkeren de dominionstatus te geven en op te
nemen in het Britse gemenebest van volkeren.
Daartoe heeft men India verdeeld in twee staten,
n.1. Pakistan voor het mohammedaanse deel van
de bevolking en India (Hindoestan) voor het hin
doegedeelte. Van het eerste dominion wordt Ka-
rachi de hoofdstad, van het tweede Dehli. De
vorstenstaten mogen kiezen van welk dominion
zij deel wensen uit te maken of zU mogen voor
lopig als een zelfstandige grootheid binnen het
Britse rijk blijven voortbestaan. Van de laatste
gelegenheid heeft o.a. het vorstendom Haiderabad
gebruik gemaakt. Pakistan krijgt de mohamme
daanse leider Jinnah, als gouverneur-generaal;
India, met toestemming van het Panindisch Con
gres, de voormalige onderkoning Mountbatten.
Zo heeft de wijsheid van de Britse, maar ook
van de Indische leiders, tenslotte toch geleid tot
een algemeen aanvaarde oplossing, die aan het
zelfstandigheidsstreven van de Indische volkeren
tegemoet komt en toch het Britse wereldrijk in
tact laat Een voorbeeld, ook voor het Koninkrijk
der Nederlanden. DEWL
hebben tot beslissingen, welke in ho
ge mate onredelijk worden geacht co
welke voor de bakkery een rechts-
streekse aantasting van haar be
staansrecht betekenen; met instem*
ihing vernomen hebbende, dat van
verschillende zijden bi) de minister be
middelingspogingen zijn ondernomen
om aan het bestaande conflict zo
spoedig mogelijk een einde te makevii
in de wetenschap, dat het lid van de
tweede Kamer, Dr. Ir. Hacke een in
terpellatie, welke reeds is toegestaan
zeer binnenkort zal houden; con
staterende, dat hierdoor de strijd der
bakkers wordt getrokken uit de
sfeer van ambtelijke willekeur en in
het volle licht der openbaarheid op
democratische wijze kan worden be
handeld; overtuigd zijnde en ln het
volle vertrouwen, dat het recht In
deze aan de zijde de Neder'*» nd-
se bakkers staat; anderzijds zich
ten volle bewust zijnde van de zeer
zware verai 'woordelijkheid tegen
over het publiek, welke op de bak
kers rust bij een ongemotiveerde
voortduring der bedrijfssluiting;
besluiten, zij het onder protest egen
het hun aangedane onrecht, de brood
productie te hervatten".
Ell boerderijen in
de as gelegd
Donderdagmiddag ontstond er
brand in een heg nabij-een boerderij
te Heusden. Door de wind aangewak
kerd sloeg deze brand over op de na
bij gelegen boerderij en van hieruit
op tien andere boerderijen, zodat in
het geheel elf boerderijen een prooi
der vlammen werden.
De brandweren v. Helmond en Venlo-
alsmede de plaatslijke brandweer,
bestreden het vuur.
De brandweer kon slechts water
betrekken uit één brandput en moest
zich daarom beperken tot het vrij
houden van enkele belendende pan
den.
De brandweren van Venlo en Hel
mond kenden pas optreden, toen men
over een kilometer lengte uit de ka
steelgracht water had gepompt
Veel huisraad, landbouw-werktul-
gen en landbouwmachines, alle win
tervoorraden turf, de gehele oogst,
varkens en een paard verbrandden
eveneens. Verzekering dekt slechts
tn dele de schade.
Mosje Sjertok, hoofd van de poli
tieke afdeling van het Jewish Ag en-
cy, die te Belgrado is gearriveerd r«m
te trachten de steun van Joego-Sla-
vië te verkrijgen in de Assemblee der
VN voor de zionistische zaak, zal
voor zijn vertrek naar Geneve ecu
onderhoud hebben met de Joegosla
vische ministér van buitenlandse za
ken en diens plaatsvervanger.
De Tsjechslowaakse premier Gott-
wald, heeft een telegram gezonden
aan zijn Britse collega, Attlee, waar-
In hij zijn medeleven betuigt met de-
ramp ln de mijn „William" te Whlte-
haven.
In de afgelopen drie weken werd
door de controleurs der CCD in het
rayon Waalwijk een honderdtal var
kens, voor het houden waarvoor geen
vergunning aanwezig was in beslag
genomen.
De afgevaardigden op de confe
rentie van de wereldfederatie van
verenigingen, die de VN steunen,
kregen Dinsdag vijf Tsjechische do
cumentaires en een film over het
handvest der VN te zien.
THEE WORDT DUURDER
Ingaande 12 Scpt a.s. zal de prijs
van de thoe worden verhoogd. De
oude maximumprijs stijgt dan van
38 tot 54 ct. in de laagste kwaliteits
klasse, de maximumprijs voor de bcs-
ste kwaliteie van 50 tot 74 ct. per
ons.
MEER BEWOLKING IN HET
ZUIDEN
In het Noorden van het land zon
nig en ongeveer dezeh'de tempera
tuur als gisteren. In het. Zuiden van
het land meer bewolking en Iets la
ger© temperatuur.
Vrijwel overal droog weer. .Matige
tijdelijk krachtige wind «rit Oostelij
ke richting.
