4^.
„Mounfondergetnige''
Wij
RADIO
Heerlands jeugd zwoegde op het platteland
IN DE OOGSTHULPKAMPEN
VACANTIES TEN BATE DER VOEDSELVOORZIENING
Is de oogst 1947 hierdoor gered?
Autoriteiten zijn er van overtuigd
Kampleven kweekte goede eigenschappen
Een {toot deel vu Nederlands studerende jeugd heeft een werk
zaam aandeel hy het binnenhalen van oogst 1947 gehad. HBS-ers,
leerlinge* van Lycea, Gymnasiasten, MTS-ers en wat dies meer z\J,
hebben la de afgelopen maanden ook hun handen uit de mouwen ge
stoken en la de landbouw het voor hen zo vreemde werk aangepakt.
Haar het waren niet alleen de Jongens, óók de meisjes mogen In dit
verband worden genoemd. Oók zij hebben voor zover het moge-
iyk was! hun best gedaan en door hun werk te kennen gegeven,
dat een Hollandse vrouw of meisje nog niet, wat men noemt:
„vies" van werken ls!
Ook „krukken"
Natuurlyk zaten onder deze jonge
mensen ook „krukken", jongens, die
het nooit leerden, die de boel op stel
ten wilden zetten of te-kort-konden-
verdienen. Er waren er ook, die het
té zware werk op moesten geven;
óók by de meisjes. Tot ere van het
•wakke geslacht moet worden ge
zegd. dat in de meisjeskampen hoofd
zakelyk zy het opgaven, die het werk
niet kónden verrichten. Dat is be-
grijpelyk. Landwerk is geen vrou
wenwerk en mag dat alleen by uit
sondering zfln. Want hoeveel jaren
hebben de organisaties van werkne
mers gevochten om de vrouwenar
beid vooral ook op het laneï zo
In zwang! beperkt te krijgen?
Wanneej^ meisjes nu op het land
gaan werken, dan moet dat zyn, om
dat zy hun vacantie tot nut van de
gemeenschap door willen brengen.
De kampen
Nederlands jeugd, die als oogst-
hulp hebben gewerkt en in kampen
waren gehuisvest, was voorname'ijk
verzameld door de Ned. '--ugd Ge
meenschap. Bureau Oogstvoorzierting
borgde voor de verspreiding der
werkkrachten, Volkshuisvesting zorg
<fe voor de inrichting der kampen en
het geheel stond zo ongeveer onder
auspiciën van de Ned. Heide Maat
schappij, welk lichaam trouwens heel
Bauw samenwerkt met Bur. Oogst-
voorziening. Deee oogst kam pen wa
pen over het gehele land verspreid,
maar uit de aard der zaak, stonden
•r in Noord-Holland heel wat. In het
Noorderkwartier vonden wty ze in de
«utbjjheid van Schagen, in Anna Pau-
lownapolder, in dé Wierlngermeer, op
Wieringen naby den Oever en zelfs
•p Texel.
Bewoners in alle soorlen
Deze -werkende jongelui kwamen
Wit alle- provincies van ons land,
fnaar de kampen in onze omgeving
werden voornamelijk bevolkt door
Noordholl&nders - uit de grote ste
den Zuidhollanders en Utrechtena
pen. Toch werden er ook Friezen,
Groningers en Geldersen gevonden.
Uit alle rangea en standen komen
wij: lerende arbeiderskinderen en
kinderen uit hegere standen. Zelfs
•en zoon van het Tweede Kamerlid
v. d. Goes van Naters vonden we
•nder hen!
Enige tijd geleden zyn alle kampen
Weer opgeheven en voorzover de
Jongelui reeds niet op de schoolban
ken hebben plaats genomen, brengen
zij thuis nog enkele rustige dagen
door. Op de laatste dag, dat deze
oogsthulpkampen in ons Noorder
kwartier bestonden, brachten wij 'n
enkele er van een bezoek. Wy wilden
eens weten, hoe deze jongelui het er
hadden, hoe zij over het werk dach
ten en of ze een volgend Jaar weer
het landwerk boven een vacantic van
luieren en pretmaken zouden appre*
tl* ren.
Het is niet direct onze bedoeling
u een totaal-indruk te geven van 't
leven in een dergelijk kamp. Dóór
hebben wy al eens eerder over ge
schreven en bovendien is de kwestie
niet meer zó urgent, daar zoals
wy reeds zelden de kampen in
middels alle zyn opgeheven. Het is
meer onze bedoeling te schrijven over
de werkzaamheden der jongelui, hun
mening over het landwerk waar
wy. Noordhollanders van de vlakte
aHe dagen middenin zitten en dat
deze scholieren enigszins of in het
geheel vreemd ls èn over de pro
ductleve waarde dezer oogsthulp-
kampen.
In een jongenskamp
Ons eerste bezoek gold het jon
genskamp naby de boerdery van de
heer Geertsema aan de Zwinweg in
de Anna Paulownapolder. Het wns
#r vry rustig buiten de schuur
tenminste maar dat kon ook moei
ïyk anders, want de 120 bewoners
van dit kamp verorberden binnen
hun middagmaal. Aan lange tafels
gezeten deden tij zich te goed aan de
hutspot, die deze dag werd opge
dist en welks kwaliteit om stryd
werd geroemd. Met Indi&nengeloei
werdeu we ontvangen, iets wat wel
door ons op prys werd gesteld, want
hieruit bleek in ieder geval, dat het
min of meer zware landwerk deze
jongens geen kwaad had gedaan! Ztj
waren tenminste nog vol jeugdige
kracht Zoals gezegd: het eten, dfULr
had niemand over te klagen. Het \^&s
de ene dag wel eens iets later dan
de andere, maar de kwaliteit dóér
mocht niets van gezegd worden.
Natuurlyk eet je in een werkkamp
niet zoals bij moeder thuis, maar
Ton Goejer uit Beverwijk, leider van
een jcugdoogstkamp
over de voedselvoorziening ook
wat betreft de broodmaaltijden
werd geen kwaad woord gezegd.
De kampleider
Spoedig dook uit het drukke be
weeg van kauwende, slikkende, le
pelende en vorkend e jongens, iemand
op.
Kan ik U ergens mee van dienst
zijn? vroeg hy ons. Bent U de
kampcommandant? was onze weder
vraag. Inderdaad hy was het: Ton
Goejer, een flinke, ryzige, sportieve
twintigjarige jongeman uit Bever-
wyk, via de N.J.G. benoemd tot
kampcommandant Gedurende vyf a
zes weken zwaaide hy hier de scep
ter; eerst over een groep van circa
160 jongelui later over ongeveer
100. In zyn „salon" geïmprovi
seerd en in het geheel niet van „lan-
deiykheid' 'ontbloot, want hoe kan
het anders in een hoekje van een
schuur? hebben wy enige tijd met
hem gesproken. Wij moeten erkennen
dat hy sympathiek was en ook zyn
jongens hebben hem zo gevonden. Hy
kón er mee omspringen, hoewel hy
toegaf, dat een discipline-tot-in-de-
puntjes niet te handhaven was. Dat
is ook licht te begrypen, want je
bent jong onder elkaar en het was
tenslotte geen concentratiekamp, is
het wel?
Zwaar, maar dankbaar
Ton Goejer vertelde ons, dat het
leiden van een jongenskamp geen
pretje was. Wc begrepen dat en had
den het by onze binnenkomst al ge
zien. Bovendien was er nog de ad
ministratieve arbeid, die de kamp
leiding slechts zeer korte nachten
gunde.
Het zal o.L wel noodzakelijk zijn,
dat de organisators van oogsthulp-
kampen er in de toekomst rekening
mee houden, dat dc leiding van een
dergeiyk kamp niet overbelast wordt
Dat zal en het leven In het kamp en
de werkzaamheden van deze jonge
lui ten goeed komen.
Nogmaals, Ton Goejer heeft het
niet gemakkelijk gehad en de groeps
leiders onder hem, die ieder het op
zicht over een twintig jongens had
den, ook niet Maar toch waren zy
tevreden en ook opgetogen, want
zo zeide de kampcommandant
er „zit iets in dit werk". Je leert er
een massa van en niet alleen wy,
maar ook de jongens, die hier hebben
gewerkt".
Men enkele eenvoudige voorbeel
den lichtte Ton Goejer zijn woorden
toe.
Gemeenschapszin
De jongens, zo vertelde hy, ken
den elkander niet of namvetyks, toen
zij hier kwamen. Nu zijn er groe
pen van vrienden gevormd ver
schillend van pluimage, maar toch
met waardering voor elkander en
voor eikaars levensovertuiging. We
hebben avonden gcltad, waarin we
met elkaar owr een of ander onder
werp debateerden. Natuurlijk bleven
wij daarby binnen de perken „der
welgevoegciykheld", maar we hebben
geleerd In elkanders ziel te kyken,
omdat zo maar eens te zeggen."
Hy vertelde ons verder, hoe de
jongens en ook hyzelf! menin
gen van anderen hebben leren ken
nen, waarvan zy het bestaan slechts
by name kenden. Samen werkten
,hier de jongens van één volk aan
één oogst in één kamp voor éen
volk! Velen zullen dat niet zo dui
delijk hebben beseft, maar toch zal
er Iets daarvan by hen zyn blijven
hangen. Anderen hebben het begre
pen en zullen er In het leven hun
winst mee kunnen doen! Er ls ge
meenschapszin en wederzyds begrip
voor elkaar gekweekt.
Productieve waarde
Natuurlyk was dit niet het be-
langrykste, waarvoor deze kampen
werden gevormd. Dat was ook Ton
Goejer wel duideiyk, maar toch leg
de hy er even de nadruk op en wij
vonden het een te waardevolle zijde,
om deze onaangeroerd te laten. Het
hoofddoel was echter de hulp by de
oogst.
Wy vroegen de commandant of dit
geslaagd mocht heten. Hy meendej
van wel. Zyn mening was, dat daarr J
by natuurlyk de kwaliteiten en ca-'
paciteiten van de verschillende jon
gens niet uit het oog verloren
moesten worden, maar het grootste
gedeelte van hen, heeft toch wel hun
best gedaan.
Ook elders hebben wy over dit
punt nog geïnformeerd. Hieruit bleek
ons, dat dergeiyke groepen wel een
welkome aanvulling by het tekort
aan arbeidskrachten betekenden. Wel
moet er de nadruk op worden gelegd
en dat zal een leder zonder meer
ook duideiyk zyn! dat van de ca
paciteiten van deze oogsthulpen
nooit geen zuivere schatting is te
maken. Het zUn tenslotte geen ge
schoolde werkkrachten. En zoals
de jongens van het platteland!
zijn ze niet gewend aan betrekkelijk
zware handenarbeid. Haar toch heb
ben ze een niet onbelangTyk deel der
werkzaamheden verricht. Er zyn
tenslotte zoveel karweitjes grote
en kleine die door een nlet-ge-
schoolde werkkracht kunnen worden
verricht. En bij gebrek aan deze niet
geschoolde arbeidskrachten zou op
de zelfde plaats een geschoolde land
arbeider moeten werken, terwyi deze
terzelfder tyd belangrijker dingen
kan verrichten.
„O en O"
We merkten het zojuist al even
op: de jongelui waren nogal tevre
den met hun kamp en frun werk. We
geven toe: het kampleven is vry
Spartaans, maar we geloven, dat
het de bewoners geen kwaad heeft
gedaan..
By onze rondgang langs de tafels
hebben wy tenminste behalve de
nodige, gekruide kwinkslagen!
geen wanklanken gehoord.
Ook de avonden wisten de jongelui
wel om te krijgen. Er was tyd om
te zwemmen, te voetballen, enz.
bovendien werden er verschillende
avondjes „in elkaar gezet", welke
werden gevuld met muziek, zang
goocheltoeren en wat dies meer zy.
Verveeld hebben zy zich byna niet
of het moet al tydens de enkele
spaarzame regendagen zyn ge-
Peggy Rager, assistentleidster van de
Indische afdeling in het meisjeskanp
te Anna Paulowna
weest. „Last not least" was Ds. van
Blyenburgh er ook nog, welke veel
werk verzet voor de geestelyke ver
zorging van de diverse werkkam
pen, die hier en daar en overal op
gericht waren. Hy was het, die een
massa jongelui vele avonden heeft
vermaakt met intereressante lezin
gen, welke zyn films moesten toe
lichten. Hij heeft hen daarbij echter
niet alleen de zo hoog nodige ont
spanning gegeven, maar de door hem
georganiseerde avonden stonden ook
op een hoog peil, wat de ontwikke
ling betreft. De heer Hazeloop uit
Wieringerwaard heeft eveneens ^er-
dlenstelyk weric onder deze jonge
ren verricht met zijn films over het
leven der vogels.
'n Groot verschil
Later brachten wy een bezoek aan
het meisjeskamp by de boerdery van
de heer Wilms aan de Lotweg. Het
eerste wat ons hier opviel, was de
■etrekkelyke rust, die hier heerste,
'erwyl wy by de jongens met ge
joel werden ontvangen en onder nog
groter gejoel uitgeleide werden ge
daan, ging hier alles even rustig.
Toen onze tekenaar in het jon-
enskamp een paar koppen schetste,
hingen de jongelui als klitten op
zyn rug; in het meisjeskamp was
daar geen sprake van. Bovendien
was in het laatste het lang niet zo
rommelig als in het jongenskamp,
iets wat pleit voor de zindeiykheid
der Hollandse vrouw!
Bovendien; mevr. van Heusden had
de wind er heel goed onder!
In het meisjeskamp kwamen we
betrekkelyk ongelegen: alle dames
waren zich aan het oppoetsen voor
de slotfeestavond en dan behoren er
geen mannen in de buurt te zyn...
Slotavond
Achteraf hebben we gehoord, dat
deze feestavond, waar de jeugd-uit
verschillende kampen byeen was,
succes is geworden.
De heer van Blijenburgh, secre
taris van de commissie voor cultu
reel werk by de Wederopbouw, was
er de organisator van en hy heeft
alle eer van zijn werk gehad.
Verschillende hoogwaardigheidsbe
kleders betrokken by dit soort
oogstwerk waren aanwezig; zoals
de heer Slikker, gedelegeerde van
Bur. Oogstvoorziening by de N.J.
G., de heer Peters, algemeen secre
taris van de N.J.G. en Ir. Melse.
hoofdinspecteur by het Departement
van Landbouw. Zy allen voerden het
woord en spraken over de verricht
te werkzaamheden en gewaagden
van de dank, die het Nederlandse
volk verschuldigd is aan de jeugd-
oogsthulp. Het overige gedeelte van
deze avond werd door de jeugd
In de meeste gevallen grote-stads-
jeugd! op heel beschaafde w^jze
gevuld. Aanwezige bezoekers trof het
dat ernormale dansen werden uitge
voerd en dat swing en boogie-woogie
onnodig bleek!
Conclusie
Terloops stipten wy de productie
ve waarde dezer jeugd-oogsthulp-
kampen reeds even aan. Enerzijds is
het voor vele jongelui een leerschool
geweest en heeft het hen dichter by
de mensen van het platteland ge
bracht. Anderzijds hebben deze Ne
derlandse jongeren met opoffe
ring van een vrije vacantie een
werkzaam aandeel by het binnenha
len van de oogst. En wanneer wy
dc sprekers op de slotavond mogen
geloven dan is het aan deze Jeugd
te danken dat, terwijl in 1946 de
oogst pas op 7 October geëindigd
was, in 1947 dit resultaat eind Aug.
werd bereikt.
wy en zyn we er erg ver
.naast? vinden dit wel wat dl te
optimistisch, maar dat de hulp van
de jeugd de oogstwerkzaamheden
heeft versneld en alszodanig ook ge
waardeerd werd, is een feit.
Ongetwyfld zullen volgend jaar
weer dergeiyke kampen worden ge
sticht. Het verdient dan wel aanbe
veling om de meeste zorg aan ligging
en voeding te besteden en daarnaast
en dót vooral! ook aan de werk
verdeling. Het moet geen plaats vin
den, dat de jeugdige oogsthulpen te
zware werkzaamheden moeten ver
richten of... moeten helpen by de in
maak van slabonen of iets derge-
lijks. Het eerste ls niet verantwoord
en het laatste is strydig met de eer
van deze jongens en meisjes, die wel
willen werken ,maar bij de oogst be
trokken willen zyn!!
Verder zal ook gelet moeten wor
den op het tydig uit betalen der
lonen. De jeugd wil nu eenmaal spoe
dig resultaten zien en dat is begry-
peiyk.
In negen van de tien gevallen
hebben de jeugd-oogstkampen
goed gefunctionneerd, heeft Ne
ÊVBrU eew „TUKJCI& A/A HS-T BTEtd
FEUILLETON
door Anihony Berkeley
64)
Dat juffrouw Sinclair cr op een of andere wijze
door de man toe gebracht is, alleen in het Hotel
achter te blijven. Misschien vertelde hij haar,
dat hij slechts even weg moest en direct terug
zou keren.
AANTEKENINGEN OMTRENT DE ONTMOE
TING IN DE LOUNGE
Dat juffrouw Sinclair een ogenblik Ijpig twij
felde. of dc man naast haar wel haar neef was,
wordt misschien l e.vrzcn door het feit, dat zy
hem zo eigenaardig, ja strak opnam.
Dat de ene bril vergeten en de andere gebro
ken werd. was bijzonder fortuinlyk voor de moor
denaar: zo fortuinlijk, dat het moeilijk is aan een
(Ook hiernaar een onderzoek
toeval te geloven,
instellen)
Dat de man, die ik met juffrouw Sinclair zag,
niet de majoor was, kan nog niet onomstotelijk
worden bewezen. In dit opzicht kan ik slechts
steunen op de indruk, die ik bij de confrontatie
kreeg. Ik meende toen, dat de man, die bij juf
frouw Sinclair aan het tafeltje had gezeten, er
jonger en minder fors uitzag dan de majoor. Het
verschil was echter zeker niet groot genoeg om
my er van te kunnen overtuigen, dat ik met twee
in plaats van met een persoon te doen had.
Dat de man. die de majoor uitbeelde, ten slotte
niet zo'n moeilijke taak had. Niet alleen kon juf
frouw Sinclair hem niet goed zien, maar boven
dien was zy het, die het meest sprak; hij behoef
de slechts te luisteren. Overigens heeft hij haar
misschien verteld, dat hy schor was en daarom
wat eigenaardig sprak.
Dat ik, wanneer ik mijn herinnering raadpleeg,
er meer en meer van overtuigd raak, dat de man
de beweging boven bpt kopje van juffrouw Sin
clair zo opvallend mogelijk maakte, opdat het myn
aandacht zou trekken.
AANTEKENINGEN OMTRENT HET BUISJE
Dat de moordenaar iemand moet zijn, die niet
slechts met juffrouw Sinclair in verbinding staat
(hij wist imers van de afspraak in het Piccadilly
Hotel af), maar dat ook met de majoor (hy be
zat zyn vingerafdrukken)
Dat het feit, dat de moordenaar in staat was de
vingerafdrukken van de majoor op het buisje te
verkrijgen van het grootste belang kan zijn bij
de ontdekking van zijn indentiteit.
Dat het heel goed mogelijk is, dat het buisje
niet slechts een valstrik is, om de verdenking op
de majoor te brengen, maar bovendien een valstrik
voor de politie en dat het geenzins het middel ge
weest is, waardoor het vergif werd toegediend. In
dat geval
Na deze woorden geschreven te hebben, wierp
mijnheer Chitterwick plotseling zijn pen neer, ging
rechtop zitten en liet zijn mond openvallen. In de
ze houding volhardde hij bijna een minuut, sprong
dar na op, rende de kamer uit en de trap op en
stormde vervolgens zonder kloppen de hertogelij
ke kamer binnen.
„Mouse!" riep hij uit, ..ik heb een geweldige
blunder gemaakt. Werkelijk ik begrijp niet, dat
ik zo'n voor de hand liggend bewijs over het
hoofd heb kunnen zien".
Wordt vervolgd
derlands jeugd het -tekort aan ar*
beidskrachten in de drukke zomer
maanden drastisch verminderd.
Bovendien hebben de jongens en
ook de meisjes! elkaar leren
waarderen en kennen. Er la ge
meenschapszin gekweekt en vee»
antwoordeiykheldgevoel. wy go-
loven, dat ook volgend jaar dezo
kampen waardevol kunnen zi de
fouten zullen dan moeten worden
voorkomen en het geheel zal moe
ten worden geperfectionneerd!
LAZEN
IN:
De zaak „Oud
Het artikel van Mr. Oud in „Het
Handelsblad" over de wederoprich
ting van de V. D. Bond heeft in de
pers heel wat stof doen opwaaien.
In ons hoofdartikel van Vrijdag heb
ben wij er het onze van gezegd en
vastgesteld, dat er aan een nieuwe
partij geen behoefte is. De „Leeu
warder Koerier" is van een andere
mening en geeft daar op de volgende
wijze uiting aan:
Inderdaad is, zoals de dingen thant
staan, wel ruimte voor een partij
tussen PvdV en PvdA in. Laatst be
doelde heeft de laatste tyd niet
gelukkig geboerd. Inzake IndonwUt
is en blijft ze in zichzelve 'erdeel#
en kan zij slechts resoluties
men die, gelijk deNRC terecht zegt,
geen vlees en geen vis zijn. Wat de
binnenlandse politiek betreft, heerst
ook een tamelijk verlammende ver
deeldheid. Het Vrije Volk gaat zeker
te ver in zijn conclusie, dat de VD
die tot de partij toetraden, het de
mocratisch socialisme van ganser har
te aanvaarden er was overigens
destijds vooral sprake van een „per
sonalistisch socialisme", dat echter
weinig tot de verbeelding der gro
te massa gesproken schijnt te heb
ben terwijl zelfs het zich allengs
bewust worden der uiterste conse
quenties van het socialisme in het
algemeen, gezien in het licht der
tegenwoordige practijk en de gege
ven onvolkomenheid der menselij
ke natuur, ook nog menigeen uit de
aangetrokken groepen zal hebben
afgeschrikt.
Voor de keuze
In een hoofdartikel onder boven
staand opschrift schrijft de heer
Koejemans in „De Waarheid" over
de Indonesië kwestie.
Speciaal de PvdA politiek betrekt
de schrijver in zijn beschouwing als
hij meent, dat deze partij voor de
laatste maal voor de keus is gesteld.
Wij delen het sombere standpunt van
de heer Koejemans niet, maar d-uk
ken toch gaarne zijn conclucie af:
De oorlog laat niet met zich schip
peren. De regering hèèft gekozen,
reeds lang voor de 20ste Juli, en
waar zij thans over peinst is slechts
hoe zetten we de oorlog in de nie-
we omstandigheden voort?
Vele honderdduizenden van ons
volk hebben eveneens gekozen: on
voorwaardelijk tegen! Hun aantal
groeit met de dag: onder de man
nen, die Nederlands naam hooghou-,
den op het gebied van de weten
schap en de kunst, in de kringen
der godsdienstigen van allerlei rich
ting, in de vakbeweging en óók in
de Partij van de Arbeid.
Er komt, eindelijk, leven onder
hen, die „neen" zeggen tegen het
geweld. Ook zij spreken en hun
stem zal steeds' luider worden, en
zich paren aan de daad.
De PvdA staat aan de kruisweg
Wellicht is er vandaag haar laatste
kans, om de \neg in te slaan, die
uit het moeras van de Beel-politiek
voert. Zal men die kans grijpen?
Het „Gewogen en te licht bevon
den" is reeds aan de wand van het
partijbouwsel geschreven
A.J.K.
UITZENDINGEN
DINSDAG 9 SEPTEMBER 1947
Hilversum I - 301 m. - Nieuws om
7, 8, 13, 19, 20 en 22.30 uur.
KRO - 7.30 Morgengebed; 815 Pluk
de dag; 10.00 Voor de kleuters; 10.50
Opera concert; 12.33 en 1,35° tT,%* or
kest zonder naam; 14.31 de
vrouw; 13.50 en 15.00 On.ioepkarr-i'-
orkest; 16.00 De Zonnebloem. 18.20
Sportpraatje; 18.30 Ned Strijdkrach
ten; 20.20 Radio Philharmonisch or
kest; 21.30 Pianorecital; 22.15 Avond
gebed.
Hilversum II - 415 m. - Nieuws om
7, 8, 13, 18. 20 en 23 uur.
AVRO 7.30 en 8 15 Gram. muziek;
9.15 Morgenwijding: 9.35 Arbeidsvi
taminen;
minen; 10.00 Droomsymboliek, lering
van de RVU; 12.00 Lyra trio; 13.15
AVRO-Musetteorkest; 15.15 Werken v.
Ra vel; 17.30 The Skymasters; 20.15
Bonte - Dinsdagavondtrein met o.a.
Snip en Snap; 21.30 Contact; 22.15 Bul
tenlands weekoverzicht.