Federale regering op het program ■rr Opheffing van Commissie-Generaal «ii De Republiek zal niet worden vernietigd Amsterdams broodvoorziening opnieuw bedreigd Hinder kaas, brood en melk Schip gestrand Zonder piloot over de Oceaan Petkof terechtgesteld Zondag weer 7 doden Zomer van 1868 geëvenaard 4e Jaargang No. 1043 Uitg. N.V. Noordhollandse Pers '45 i.o. Tel. Redactie 2274. Administratie en adv. 3971. Postgiro 116876. Ridder straat hoek Oudegracht, Alkmaar maaide Dinsdag 23 Sepiember 1947 DAGBLAD VOO» ALKMAAR IN OMGEV1NQ Directeur TH. W. REÏNDERS Hoofdredacteur G. E. DE WINTER Beginselen van Lingadjatti blijven gelden Nadat deze reeds enige malen was uitgesteld en verschoven naar „later", heeft minister-president dr. Beel dan Dinsdagmiddag om één uur in de Tweede Kamer der Staten Generaal de regeringsverklaring over Indonesië afgelegd. Dr. Beel bood de Kamer allereerst zyn ver ontschuldiging aan voor het lange wachten. „Het ontbreekt de rege ring niet aan bereidwilligheid om de Staten-Generaal jran haar poli tiek op de hoogte te brengen en met de Kamer van gedachten hierover te wisselen. De regering meent echter, dat een vruchtbare gedachtenwisseling eerst mogelyk is, zodra de feiten en de ontwikke ling der omstandigheden, die haar gedragslijn mede bepalen, voldoen de kunnen worden overzien, alsook het nodig geoordeelde interne overleg is beëindigd. Eer een dergelyk afgerond stadium is bereikt, zou spreken meer"gebrek aan deferentie jegens de Kamer aan de dag leggen dan zwijgen" De politionele actie Vervolgens herinnerde spreker aan de vorige regeringsverklaring, kort na het begin van de „politionele actie". De doelstelling van deze militaire actie kon slechts een beperkt gebruik van de aanwezige militaire machts middelen tot een zuiver politionele actie, begrensd zowel in omvang als in tijdsduur, rechtvaardigen. Een der gelijk ingrijpen mocht om de woor den aan te halen, die minister Jonk man op 11 Juli in deze Kamer sprak „tot niets anders dienen dan om het onhoudbare karakter van de toestand op te heffen". De Veiligheidsraad Daarna kwam minister Beel te spre ken over het ingrijpen van de Veilig heidsraad, waartegen Nederland zich op goede gronden meende te kunnen verzetten, nsaur dat men tenslotte tccb de facto heeft aanvaard. De uitnodiging van de Veiligheids raad om het vuren te doen staken kwam op een ogenblik, waarop Ne derland het doel van zijn politionele actie vrijwel had bereikt. In de nacht van 4 op 5 Augustus werd het ge vraagde bevel gegeven en de politio nele actie beëindigd. De regering der republiek gaf eveneens bevel tot sta king der vijandelijkheden. Dr. Beel besprak dan uitvoerig het verdere optreden van de Veiligheids raad, dat wij bij de lezers bekend ver onderstellen. Het eindresultaat van de behande ling der Indonesische kwestie in de Veiligheidsraad heeft aangetoond, dat Nederland met deze voorstellen een constructieve bijdrage tot een aan vaardbare oplossing van-de moeilijk heden heeft geleverd. In de resoluties, die ten slotte door de raad werden aangenomen, vindt men met enige wijzigingen in grote trekken de Nederlandse voorstellen terug. Hei optreden van de Republiek Uitvoerig stond de minister-presi dent stil bij de z.g. ..gruweldaden" van de Republiek en de onmacht, die zich in het optreden van de Republikeinse leiders demonstreert. De omstandigheid, dat de Republiek in de Veiligheidsraad geen enkel we zenlijk succes bereikte; het feit ,dat de Nederlanders, alle Republikeinse aan vallen ten spijt, blijven waar zij zijn en daarin ook niet worden belem merd, de geruststellende verzekerin gen, die de luitenant-gouverneur-gene raal heeft gegeven, omtrent de terug keer van orde. veiligheid en recht in de bevrijde gebied, het groeiende in zicht ten slotte, dat gevolg geven aan de ophitsende oorlogspropaganda van de Republiek slechts tot ellende van eigen land en volk voeren, dit alles brengt bezinning en doet het vertrou wen weer ingang vinden, dat Neder land er tenslotte toch in zal slagen een definitieve bevrijding uit de ter reur der onverantwoordelijke elemen ten In de Republiek te bewerkstelligen De minister stelt vervolgens de toe standen in de Malinogebieden en het door Nederland bezette deel van de Republiek tegenover de orde en veilig heid in de Republikeinse machtssfeer en constateert, dat deze laatste zeer tekortschiet. Maatregelen van de regering De regering is bereid deze voort gang te bespoedigen, zij stelt zich ten eerste voor in de naaste toekomst over te gaan tot de vorming van een cen trale organisatie, die zich zal kunnen ontwikkelen tot de voorlopige fede rale regering als waarover sprake is geweest in laatste phase van de on derhandelingen met de Republiek. Ten tweede stelt de regering zich voor om, gelijk in de troonrede reeds werd aangekondigd, te bevorderen door een beperkte herziening der grondwet de mogelijkheid te openen, dat wettelijke voorzieningen ter voor bereiding van de nieuwe staatkundige structuur van het Koninkrijk op de kortst mogelijke termijn kunnen wor den getroffen. Een definitieve herzie ning der grondwet kan uiteraard eerst plaats vinden, wanneer de nieuwe stuctuur, door de Rijksconferentie voorbereid, als een afgerond geheel kan worden overzien. De regering heeft besloten geen onderzoek naar deze mogelijkheid op te dragen aan een beperkte commissie, waarvan de samenstelling dezer dagen bekend zal worden gemaakt. Ten slotte meent de regering, dat de wet op de commissie-generaal niet meer aansluit aan de intussen zozeer veranderde omstandigheden. Zij over weegt, o.m. ten einde om in de naaste toekomst de bijzonder zware taak van de luitenant-gouverneur-generaal te verlichten, de instelling van een colle giaal orgaan, waarin de luitenant-gou verneur-generaal zijn verantwoorde lijkheid mede door anderen gedragen zal zien. In verband hiermede hebben de beide leden der commissie-generaal zich bereid verklaard hun mandaat ter beschikking te stellen. De regering zal beide heren uitnodigen haar voors hands van advies te blijven dienen. Spreker komt dan op het derde punt Je.n pracht .pnaiue vaa de beide elftallen voor het begin van de wedstrijd ierland Zwitserland, die door inze Jotuaas met 6-2 gewonnen werd. in het doel, dat de regering zich by de aanvang der politionele actie had gesteld. De Republiek als*zodanig niet te vernietigen, doch voor ha^r de mo gelijkheid te openen om, zodra aan bepaalde voorwaarden zal zijn voldaan alsnog in 't federatieve verband naast de andere delen van Indonesië haar plaats in te nemen. Ook aan deze doelstelling houdt de regering vast. Zij ziet de situatie binnen de Repu bliek aldus. Na een zekere tijd van 'opgang hebben zich in het inwendige van deze organisatie, die aanstond» als een volwaardige staat wenste te wor den beschouwd, verwordingsverschijn selen voorgedaan. De constructief denkende leiders wilden de weg van samenwerking op basis van vrijwilligheid met Nederland Daartegenover stonden echter de fa natici zonder gevoel voor de juiste verhouding en ook de kwaadwillende elementen, die zich indertijd van de Japanse wapens meester maakten, voordat de geallieerden deze hadden ingenomen en die door de Jópanse geest en door eigenbelang werden ge leid. Met bezorgdheid heeft de rege ring waargenomen hoe deze laatste groep geleidelijk aan invloed binnen de republikeinse regering won. Zij heeft de hoop gekoesterd, dat het be reiken van overeenstemming in Ling- gadjati versterking zou brengen aan de constructieve elementen in de Re publiek, die zich zeer bepaaldelijk voor het bereiken van dit resultaat hadden ingezet. Het heeft niet zo mo-> gen zijn. De wijze, waarop tegen het einde van de onderhandelingen, toen het politioneel ingrijpen ging dreigen, verscheidene der constructieve ele menten in Djocja ter zijde werden ge schoven of werden gedesavoureerd, bewees onmiskenbaar dat deze groep het onderspit had gedolven. Het is de ze omstandigheid, die het hernieuwd overleg tussen Nederland en de Repu bliek. dat de commissie van drie on getwijfeld zal willen bevorderen, voor alsnog ernstig dreigt te bemoeilijken. De regering realiseert zich zeer wel, dat door het optreden van de Veilig heidsraad het internationale aspect van het Indonesische vraagstuk een bijzondere belichting heeft gekregen. Deze bemoeienis heeft zich aanvanke lijk tegen ons gekeerd. Thans echter heeft de wereld de gelegenheid de feiten beter te leren kennen. De consuls zullen rapport uitbren gen en Me commissie van drie zal de toestand in ogenschouw nemen. De regering ziet het resultaat van dit al les met vertrouwen tegemoet. Onzer zijds zullen wij alle medewerking ver lenen tot het welslagen van de arbeid zowel der consuls als der commissie, gedreven als wij worden door een eerlijk streven om middels deze goede diensten tot een reële oplossing te ge raken. Staakt het vuren moet uitgevoerd De regering wijst er echter met na druk op, dat de thans bestaande toe stand niet bestendigd kan blijven en voorts, dat het „staakt het vuren" be vel door de republiek in woord en daad dient te worden toegepast. Zij spreekt de dringende wens uit, dat binnen zeer korte tijd de arbeid der commissie tot resultaten zal leiden. Onze uiteindelijke verantwoordelijk heid voor de handhaving van veilig heid en recht ook binnen de republiek een verantwoordelijkheid, zelfs door de president der republiek in zijn ant woord op de Amerikaanse aide-me- moire, waarin deze uitdrukkelijk werd gesteld, erkend, blijft uiteraard be staan. Mochten binnen het gebied der republiek toestanden blijven voortdu ren, die een gevaar vormen voor de veiligheid in het Verre Oosten, mocht daar een haard van onrust en terreur blyven bestaan, dan Is Nederland er van overtuigd, dat het beter begrrp zal vindèn voor de taak, die ook te genover de Verenigde Volken op haar rust: de taak om tesamen met Indone sische gezagdragers de veiligheid te waarborgen, het recht gelding te ver schaffen en de voorwaarden te schep pen voor het economisch en geestelijk welzijn der Indonesische volken en voor de duurzame samenwerking met Nederland, Suriname en de Ned. An tillen. Dit is echter alleen mogelijk, indien de beginselen van Llnggadjati ook ten aanzien v-n de republiek weer tot leven kunnen komen. Nogmaals: de regering blijft hopen, dat aan republikeinse zijde de wil tot werkelijke samenwerking aanwezig blijkt. Wil de regering der republiek langs vreedzame weg tot oplossing van de gerezen moeilijkheden geraken wil zij inderdaad aan de vorming van de Verenigde Staten van Indonesië deelnemen, dan zal de leiding moeten berusten bij de constructieve elemen ten, die willen werken aan het schep pen van welvaart en rechtsorde in het Republikeinse gebied, en aan de op bouw van de Verenigde Staten van In donesië en de Ned.-Indonesische Unie Elementen welke de samenwerking tussen Oost en West en tussen alle volken in de kring der Ver. Naties ter harte gaat. Meermalen reeds heeft de regering een beroep op deze con- structieve. elementen gedaan. Zij moge dit beroep thans herhalen, daarbij er op wijzend, dat de samenwerking nu meer dan ooit geboden is, en dat de goede diensten van de Veiligheids raad 'n ontwikkeling in deze richting kunnen vergemakkelijken." Staking in meelfabrieken nog niet bijgelegd De situatie in de Amsterdamse bak kerswereld begint zich in ongunstige te ontwikkelen. Sedert enige da gen wordt een actie gevoerd voor stopzetting der brandstof voorziening aan de bakkers. Dit betreft niet al leen de bakkers, die hun meel betrek ken van de bU de staking betrokken meelfabrieken „Holland" en „Ceres", doch alle bakkers van Amsterdam. De stakers motiveren dit door aan te voeren dat de nog werkende meelfa brieken, in het bijzonder Wessanen, die normaal 25 procent an de Am sterdamse meelvoorziening verzorgt, thans veel meer leveren dan voorheen en zodoende de actie der stakers scha den. De stakingsleiding stelde er prijs op te verklaren, dat zij het conflict niet tot een algemene staking willen doen uitgroeien. Zij heeft in de vier weken van de staking alle pogingen gedaan tot overleg te komen en noemde In dit verband de bemiddelingsbespre kingen door de burgemeester, terwijl ook thans nog een mogelijkheid tot bemiddeling aanwezig is, waarvan de directie van de „Holland" volgens de ze zegsman wel gebruik heeft gemaakt doch niet op de wijze, die de stakers wensen. Men wees op het toelaten van afvoer van de meelvoorraden uit de „Holland" en op het ordelijke verloop van de staking. Brandstofvoorziening De uitwerking van de stopzetting der kojenaanvoer zal niet direct merkbaar zijn, daar de bakkers tijdens de bakkersstaking een ze kere buffervoorraad konden vor men. Enkele kleine bakkers zou den echter reeds zonder brand stof zitten en by voortzetting van deze actie zou ernstig gevaar voor de Amsterdamse broodvoorziening ontstaan. Volgens de directie van de „Hol land" is de meelpositie tamelijk pre cair. Men leeft in Amsterdam, wat meel betreft, van dag tot dag. De voorraden Amerikaanse bloem raakt op en de verdeling van meel, die van het oude dok uit dagelijks over de bakkers geschiedt, is mondjesmaat. Er staan nog steeds ongeveer 6000 balen meel, die volgens de directie niet in Minister Mansholt kondigi aan: Geen grond voor ernstige ongerustheid Maandagavond heeft minister Mans- holt in een radiotoespraak via beide zenders een rede gehouden over de nationale en internationale voedselsi tuatie. In een uitgebreid overzicht gaf hij een uiteenzetting over de ge volgen van de droogte en de strenge winter, die o.m. de graanoogst een verlies van 350.000 ton of 25% van de oogst van 1946 bezorgd hebben. „Het gaat er om", zo zeide de mi nister, „onze voedselpositie zo goed mogelijk te beveiligen door het voe ren van een voorzichtig beleid. Dit brengt mede, dat wil reeds thans de rantsoenen zullen moeten verminde ren om kritieke perioden in de toe komst op te vangen en té ingrijpende besnoeiingen te voorkomen." Tenslotte kondigde de minister de volgende maatregelen aan, waarbij hU er te voren op gewezen had, hoe be treurenswaardig de noodzaak der be perkingen op zichzelf ooV is, er geen grond voor ernstige ongerustheid be staat. BROOD. Met ingang van 28 Sept. a.s. zal het broodrantsoen voor cersonep var 6 jaar en ouder met 200 gr. per week worden verlaagd. Daarnaast moet bin nenkort 5% aardappelmeel in de brood-bloem-melange opgenomen wor den. MELK. Het meikrant men wordt eveneens per 28 Sept. verlaagd en wel als volgt: voor kinderen van 0-4 jaar van 12 1. tot 10 1. per 2 weken, voor kinderen van 5-14 jaar van 7 1. tot 6 1/2 L per 2 weken, voor persQnen van 15-20 jaar van 7 1. tot 6 liter per 2 weken en voor personen van 21 jaar en ouder van 1. tot 3 3/4 1. per 2 weken. KAAS. De grote aanvoer van slachtvee in de laatste tijd maakt een extra rant soen van vlees noodzakelijk. Rekening houdend met deze situatie is, in het kader van het totale rantsoen een dierlijk eiwit, een tijdelijke halvering van het kaasrantsoen verantwoord te achten. De extra vleesbonnen van de 15-20 jarigen van 50 gr. blijft gehand haafd. Zodra ^een extra vleesbonnen meer worden uitgegeven zal het kaas- rantsoen weer worden verhoogd, zo mogelijk tot het oude peil, terwijl 1 et tevens ln de bedoeling ligt. terzelfder tijd het basisrantsoen van 150 gr. vlees per week tot het oude peil van 200 ta «Bi-hfiirpn prima conditie verkeren en die zul len worden gedistribueerd als vee voer. Hierover worden thans onder handelingen gevoerd. In de fabriek zelf heeft de broeiing in de machines aanleiding gegeven tot een ware in secten plaag: larven, motten en klan- ders vermenigvuldigen zich in de warm vochtige atmosfeer met ontstel lende snelheid en vormen een plaag voor de omgeving. Bij de „Ceres" is de toestand stationair. Hier staken 60 man en ook hier zijn de machines in ongereinigde staat achtergelaten. Op het strand bü St. Maartenszee is bij het ruwe weer van Zondag 'n kleine botter gestrand, waarin zich 4 Duitsers bevonden. Het kleine, doch goed uitgeruste scheepje was op weg van Hamburg naar Emden. Het is nog een raadsel, hoe de botter hier te rechtgekomen is, daar de inzittenden weinig ot niets zeggen. De zaak is ln politichanden. „Mechanisch brein" bestuurde het toestel De Amerikaanse luchtmacht heeft bekend gemaakt, dat een viermotorig C 34 „Skymaster" Maandag de eerste trans-atlantische vlocht zonder piloot heeft volbracht De machine startte te Stephensville op New Foundland en landde 10 uur en 15 minuten later in Engeland. De machine' werd bestuurd door een „mechanisch brein", dat alle nodige berekeningen omtrent windsnelheid en windrichting en dergelijke maakt en door middel van radiogolven het vliegtuig impulsen doet toekomen voor zijn besturing. De maemne ha(j 14 personen aan boord .waaronder een noodbemanning van 9 koppen. Gedurende de ganse vducht heeft geen mensenhand de apparaten van het vliegtuig aangeraakt. Volgens waarnemers wordt Engeland volledig op de hoogte gehouden v«n deze proefneming. Onder de 14 inzit tenden bevonden zich ook enige RAF- officieren. Naar verluidt zal het toe stel ongeveer 14 dagen in Engeland blijven. Het ..mechanische brein" zal door deskundigen van do RAF en door niet-militaire deskundigen inzake geleide projectielen worden bestu deerd. Naar de Zwitserse radio hcdcuocn- tend meldde, is Kicola Petkof. de op 16 Augustus ter dood veronrrt—i-»». lei der der Bulgaarse boerenpartM "»nno- sltle). In de nacht van Mmaiioag op Dinsdag terechtgesteld. AFP meldde uit Sofia, dat Petkof om 15 minuten na middernacht, is opgehangen. Het Nederlands communiqué van gister meldt, dat de republiek onver minderd voortgaat met agressieve handelingen in de grensstreken en met het plegen van sabotage en daden van terreur in de bevrijde gebieden. „Onzerzijds wordt hier krachtig togen •opgetreden". De verliezen van Zon dag bedroegen 7 gesneuvelden en 32 gewonden. In de grensstreken van M.-Java nam de agressie weer toe. Verder meldt het communiqué be schietingen van patrouilles en activi teit van sluipschutters en saboteurs. In de omgeving van Malang werden re- publüreinse troepen verdreven, terwijl bezuiden Malang het tot een treffen met de ^NI kwam. Volgens officiële, doch nog onvol ledige gevens zijn vorige week bij do overstroming in de buurt van Tokio 836 personen om het leven gekomen. 1581 gewond en 1171 vermist. Naar schatting zijn 250.000 huizen over stroomd. September-iemperaruur vèr boven gemiddelde Zitcraag kwam er een einde aan een periode vap grote warmte. Door de Inval van koelere lucht over de golf van Biscaye. Tot die dag was de temperatuur ver boven normaal ge weest. De maxima kwamen nog ver schillende malen boven de 25 graden, soms zelfs boven dé 30 graden. De Bilt had in de eerste 20 dagen van September nog 10 zomerse dagen. Het totale aantal zomerse dagen kwam rfiarrfoe- op 02. waardoor het Jaar 1947 tot nu toe, voor zover het aantal zo merse dagen betreft, gelijk staat met 1968. Overtroffen ls deze beroemde zomer dus niet. Twee tropische dagen Tweemaal in September kwam de maximumtemperatuur in de Bilt nog boven 30 graden, het aantal tropische dagen daarmee op 19 brengend. Ook de nachtelijke minimumtemperaturen waren soms bijzonder hoog en lagen eiJcele malen in de buurt van de nor- mal temperatuur voor de maand Juli. Door de hoge maxima en minima steeg ook het 24-uursgemiddelde van de temperatuur tot zeer hoge waarc'en. De Bilt had zelfs twee dagen met een gemiddelde temperatuur van niet min der dan 9 graden boven normaal. Over de eerste 20 dagen genomen bereikte het etmaalgemiddelde van de temperatuur een waarde van 20.0 gra den, het geen niet minder dan 4.1 graad boven normaal is. De gemid delde maximumtemperatuur over de zelfde periode bracht het tot 26.7 gra den. Inmiddels passeerde Zondag een riouw ]roivV»fvnnt ai tmMl <1- aan ons land. Dit ging met uitg brei de regenval gepaard, al lopen de af getapte hoeveelheden nogal uRccn. Zo had Groningen 13 mm., de Bilt 20 mm., en Eindhoven 35 mm. fn Vlissingen daarentegen viel slechts 'r halve mm. De verwachting Het weer blijft nog enigszins wis selend van karakter, waarbij over 't algemeen maar weinig regen zal val len. De temperatuur is minder hoog dan vorige week. doch komt nog niet ondei de normale waarde, welke nu inmiddels ook nog maar 'ongeveer 13 graden bedraagt. Critiek in Suriname op rondetafel-conferentie In verband met het Nederlandse plan om een rondetafelconferentie te hou den verklaart het nieuwsblad „Suri- narr dat Suriname zich van deel name hieraan behoort te onthouden. Het blr4 „De West" betitelt de invita tie als een koloniaal gebaar. Ook „het Nieuws" becritiseert het plan. „De Surinamer" beschuld.gt de Ne derlandse regering van dotnneden De Algemene indruk van de pers is. dat Nederland gevaarlijk spel sm-e' m dat dc nu gevolgde politiek» lijn t bevredigend zal blijken te »n. weerbericht KOEL EN VEEL WIND Wisselend bewolkt niet enke'e 'diiIck Vooral aanvankHUk »cg tUdeliiU har de wind tussen West en N- V.'cst. Vo*l -.--ar

Kranten Regionaal Archief Alkmaar

De Vrije Alkmaarder | 1947 | | pagina 1