Ikmaaidsi'
Dr. Beel antwoordde
de tweede kamer
Cholera-epidemie in Nijldelta
breidt zich nog uit
Britten zullen Palestina ontruimen
De verlieslijst
„Wij zijn niet bereid om met
wapengeweld een oplossing
te forceren"
„Defi niiief en weloverwogen"
Roerige persconferentie van Wisjinski
Overval on S'owaakse
parlement
4e Jaargang No 1047
Uitg. N.V. Noordhollandse Pers 1945
i.o. Redactie: TeL 2274. Adm. en
Adv. Ridderstraat hoek Oudegracht
Tel. 3971 - Alkmaar - Postrek. 116876
Zaterdag 27 September 1941
TH. W. REYNDERS
Hoofdredacteur
G. E. DE WINTER
Verduidelijking van de regeringsplannen
Om ruim elf uur is dr. Becl in de
Tweede Kamer begonnen niet de be
antwoording der sprekers, die het
woord hebben gevoerd naar aanlei
ding van de regeringsverklaring in
take Indonesië
Hij begon met. op te merken, dat
het de zevende maal in 1 1/2 jaar is
dat de regering over deze zaak met
de kamer in debat treedt en besprak
achtereenvolgens de opmerkingen om
trent de politionele actie, de behande
ling in de Veiligheidsraad, de con
crete voorzieningen, welke de rege
ring zich voorstelt in de naaste toe
komst te treffen en de houding der
regering ten opzichte van de repu
bliek.
DE POLITIONELE ACTIE.
In antwoord op een vraag van de
heer Romme verklaarde spr., dat de
militaire adviseurs zich niet tegen het
ondernemen der actie hebben verzet.
Omtrent de doelstelling der regering
met de politionele actie is er geen
verschil tussen de verklaring twee da
gen na het begin der actie en de
jongste regeringsverklaring, zoals de
heer Logemann deed voorkomen. De
actie bedoelt niet politiek iets op te
leggen, doch de voorwaarden te schep
pen om een onhoudbare toestand op
te heffen De opvatting van de heer
Logemann moet op een misverstand
berusten.
VEILIGHEIDSRAAD
Wat de behandeling in de Veilig
heidsraad betreft heeft de heer Rom
me gevraagd of de rechtsorde gebaat
is met zich te houden aan onbevoegd
gegeven uitspraken. De rechtsorde
wordt geschaad als bevoegdheden wor
den gebruikt, maar men moest van
twee kwaden het minste kiezen.
De regering betreurt het. dat de raad
de positie van de republiek onjuist
heeft gezien. Een uitsluitend negatie
ve houding aan te nemen zou niet
verantwoord geweest zijn.
WAT ER GEBEUREN ZAI.
Aan de bespreking "-*r derde groep
opmerkingen - die ten aanzien van de
concrete voorzien in een, welke de re
gering denkt te treffen - deed de mi
nister-president enige opmerkingen
van juridische aard en economische
aard voorafgaan.
Hij wees er o.m. op, dat in belang
rijke productie-centra, die braak la
gen. thans met voortvarendheid het
herstel is ter hand genomen. Daarvoor
zi!n veel mensen nodig en in Augus
tus werden reeds 1100 personen uit
gezonderd o w. 800 voor particuliere
ondernemingen.
Komende tot. de voorzieningen merk
te sor. oo. dat deze allereerst beogen
consolidatie in de bevr;;de gebieden
De kwestie-Nadjamoeddin. waar-
On'efvakaroeo bpnarles'de
bakkers voor f 20.000-
Naar wij vernemen heeft de prijs
controle -ingegrepen, toen bleek, dat
de „Ondervakgroep Broodbakkerij"
haar leden bij de verkoop van rij
wielbanden zonder bon voor vele dui
zenden guldens heeft benadeeld door
het hereVenen van te hoge priizen. Een
diepgaand onderzoek naar de trans
act'es van deze vakgroep wordt inge
steld.
De Ondervakgroep verleent haar
medewerking bij de levering aan haar
leden van transport- en tourbanden,
welke de overheid heeft beschikbaar
gesteld voor kleinbedrijf broodbakke
rij. Het zijn zgn. foutbanden 'ban
den met een kleine afwijking), die de
kleinbakkeni zonder bon kan betrek
ken De Ondervakgroep, die als tus
senpersoon optreedt, krijgt deze ban
den met 30 procent korting op de prijs
van goede banden, doch heeft haar
leden de volle prijs laten betalen.
Oorspronkelijk werd het in het ge
hele land teveel geinde bedrag op
f 000 geraamd, doch van bevoegde
zijde vernemen wij. dat dit bedrag
aan dc lage kant is
Naderhand heeft dc ondervakgroep
h' -Tadeling van de bakkers ontkend.
Men verklaarde, dat door het batig
s^'tïo van de handenverkoop de con
tributie van het komende jaar minder
ver^no-d zal behoeven te worden of
mogelijk verlaagd kan worden.
Utrechtse bakkers hebben de kwes
tie aan het rollen gebracht. Zij acht
ten zich benadeeld voor ongeveer
f 1600.— en zij zowel als de priiscon-
stelzich op het standpunt.
r'nt ondervakgroep onrechtmatig ge
fcandeld heeft.
naar de heer de Groot informeerde,
is een aangelegenheid van de staat
Oost-Indonesië, waarin de regering
7'ch niet wenst te mengen.
Door het vormen van een collegi
aal orgaan wil men de taak van de
landvoogd, met behoud van zijn wet
telijke verantwoordelijkheid, door an
deren doen delen en zo te verlichten.
Opgemerkt, was dat de Ned. reg.
haar vrijheid van handelen niet zou
kunnen hernemen. Hoezeer z\j de
voorkeur geeft aan een vredelievende
oplossing, waarna zij zal blijven stre
ven, zij zal nimmer prfc' geven haar
recht en haar plicht om op te tre
den tegen terreur en willekeur.
Het valt niet te zeg en of de be
zette gebieden zullen terugkeren naar
de republiek; daarover beslist de be
volking en niet de Ned. regering.
Spr. vroeg zich af of het verwijt,
dat de regeringsverklaring niets po
sitiefs bevat, nu wel gewettigd is. In
dit verband vatte hij nog eens samen
wat de plannen der regering zijn. zo
als in die verklaring uiteengezet.
De inhoud van de motie-de Groot,
welke indruist tegen de plannen der
regering, is voor haar onaanvaard
baar, verklaarde dr. Beel. Vervolgens
betoogde hij, dat z.i. op het juiste o-
genblik naar het andere middel is ge
grepen. toen onderhandelingen geen
zin jneer hadden.
In verband met de opmerking van
de heer Schouten, dat hij geen toe
gang tot de regeringskeuken verlangt
gaf de minister te kennen, dat al te
naarstig pottenkijken niet goed is.
Overigens wees hij er op. dat ieder
lid van het kabinet zijn eigen ver
antwoordelijkheid heeft. Z.i zullen in
partij-organen geen mededeling ge
daan worden, die binnen de vertrou
welijke sfeer van het kaoinet dienen
te blijven.
Hierna kwamen de kamerleden op
nieuw aan het woord.
DE MIDDAGVERGADERING
In de middagvergadering van Vrij
dag werden de beraadslagingen voort
gezet en was het allereerst de heer
Schouten (AR), die van oordeel was
dat de republiek moet worden geli
quideerd. De heer Logemann heeft
gesteld, aldus spreker, dat samenwer
king met de nationale beweging sa
menwerking met de republiek in
houdt.' Deze conclusie is voor de A.R.
onaanvaardbaar. Na nog enkele vra
gen gesteld te hebben kondigde de
heer Schouten een motie aan, waarin
wordt vastgelegd, dat de instelling
van „een centrale organisatie" en
van een „collegiaal orgaan" voor In-
dië dient te steunen op een wette
lijke regeling. De motie was mede-
ondertekend door C.h!, Vrijh. en S.G.-
fractieleiders.
De heer Romme (KVP) meende,
dat de heer Schouten nog steeds niet
gezegd heeft wat hij nu wel precies
wil en zeide, dat de KVP-fractie het
op vrijwel alle punten eens is met
het kabinet. De motie van de heer
Schouten was spr. nog onduidelijk, al
heeft hij zich in eerste instantie ge
schaard achter de gedachte, welke
daaruit spreekt.
De héér Logemann (P. v. d. A.)
achtte de motie Schouten zodanig,
dat men er eigenlijk niet tegen kan
zijn. Toch klinkt volgens spr. de mo
tie wat te stellig en bovendien lijkt
ze hem overbodig, zodat spr. zijn
stem er niet voor zal geven.
De heer de Groot (CPN) vroeg op
nieuw opheldering over enkele detail
punten en verweet de heer Logemann
dat deze geen democratisering, maar
verbalkanisering van Indonesië voor
staat. Hierna kwamen nog verschil
lende sprekers aan het woord en ten
slotte was het de minister-president,
die de sprekers opnieuw beantwoord
de.
Dringend verzocht hij de Kamer de
regering niet te binden, zoals de mo
tie-Schouten zou doen. De regering
zal geen regeling treffen, die in
strijd met de Grondwet is. De po
litionele actie beschouwt spr. als het
uiterste middel en hij vertrouwt, dat
tot toepassing daarvan niet zal be
hoeven te worden overgegaan. Be
sloten werd tenslotte over de moties
De Groot en Schouten a.s. Dinsdag
te stemmen.
Buitenlandse hulp
ingeroepen
De stad Cairo is tot een „door cho'
lera besmette zone" verklaard. De in
ternationale gezondheidsdiensten heb
ben officieel mededeling ontvangen,
dat Egypte voortaan beschonwd moet
worden als besmet land en voorzorgs
maatregelen genomen moeten worden
volgens de internationale bepalingen
voor reizigers van en naar Egypte. Er
mogen geen pelgrims naar Mekka
reizen, terwijl de heropening van scho
len tot November is u' esteld.
De Egyptische regering heeft offi
cieel de V.N. op de hoogte gesteld
van de toestand met het oog op het
stijgend aantal choleragevallen, dat
uit verschillenue plaatsen in de Nijl
delta wordt gemeld. Onmiddellijk na
deze stap heeft het Egyptische minis
terie van openbare gezondheid hulp
aangeboden gekregen van het Britse
leger, het Rockefeller-instituut en de
Züïd-Afrikaanse regering. Gevallen
van cholera zijn gemeld uit Alexan-
drië, Cairo en Ismailia. De voornaam
ste haard van de epidemie is nog al
tijd het plaatsje El Korein in de pro-
De regering maakt bekend, dat de
Marine de afgelopen week 4 doden
had te betreuren, de Kon. Land
macht 11 en het K.N.I.L. 4. Uit onze
omgeving komen geen namen op de
lijst voor.
Regeringscommissaris
voor het radioweze
beledigd?
De regeringscommissaris voor het
radiowezen mr. L. A. Kesper acht
zich beledigd door het lid van de
raad van state dr. J. W. Meyer Ran-
neft. die hem in een artikel in „El-
sevier's weekblad", betrekking heb
bend op de door hem tegenover prof
Gerbrandy genomen maatregel, be
schuldigd heeft van een partijdige be
slissing Aangezien de heer Meyer
Ranneft geweigerd heeft deze beschul
diging openlijk te herroepen, heeft de
regeringscommissaris terzake een aan
klacht ingediend bij de Officier van
Justitie.
vincie Kalikoebiéh, waar Donderdag
in totaal 42 gevallen van cholera zijn
gerapporteerd en 4 mensen aan de
ziekte overleden.
De ambtenaren van de Egyptische
gezondheidsdienst staan voor de moei
lijkheid voldoende hoeveelheden anti-
cholera serum voor de gehele bevol
king van bijna 20 millioen zielen te
verschaffen. De laboratoria kunnen
niet meer dan 100.000 eenheden per
week leveren. Men hoopt echter, dat
de eerste zendingen serum uit Enge
land vandaag of Zondag per vlieg
tuig in Cairo zullen arriveren.
Ondanks verlies geen
duurder waier
In het verslag over het boekjaar
1946 van het Provinciaal Waterlei
ding bedrijf van Noord Holland
wordt medegedeeld, dat ook dit jaar
een nadelig, saldo heeft ongeleverd,
namelijk rond" 133.000 gulden. De
Raad van Toezicht op de provinciale
bedrijven heeft desondanks geadvi
seerd, de verlaagde tarieven van 1935
te handhaven. Ter dekking van het
verlies zullen de bedrijfsreservees moe
ten worden aangesproken, hetgeen
echter niet lang kan worden voort
gezet zonder de solide basis van het
bedrijf aan te tasten. Er zijn thans
115.358 abonnementen, tegen 112.051
in 1945.
Een woordvoerder van het Britse ministerie van buitenlandse zaken
heeft, aansluitend op de verklaring van minister Jones te Lake Succes,
meegedeeld dat Groot-Brittannië het plan koestert onmiddellijk na be
ëindiging van de thans plaats hebbende discussie en nog vóór de alge
mene vergadering van de V.N. te New York zal worden gesloten, voor
bereidingen te treffen om uit Palestina weg te trekken. Het enige, dat
een dergelijk terugtrekken zou tegenhouden, zou zijn het wonder van een
oplossing der kwestie door overeenstemming. Groot-Brittannië is niet
van plan het mandaat te bleven uitoefenen wanneer de algemene ver
gadering de beslissing over deze kwestie uitstelt tot de volgende zitting.
De woordvoerder verklaarde, „dat
het besluit van Groot-Brittannië om
het mandaat op te geven tenzij de
V.N. met een zowel voor de Aï-abie-
ren als de Joden aanvaardbare oplos
sing voor de dag komen „definitief en
weloverwogen" was. Het is geen ge
heim. dat de Britse functionarissen te
Londen niet geloven, dat de V.N. een
dergelijke oplossing zouden kunnen
produceren, waar Groot-Britannië dit
in geen kwart eeuw heeft kunnen be
reiken. (Inderdaad duidde de voorzit
ter van de speciale commissie van de
V.N. voor de Palestijnse kwestie, in
de bijeenkomst van de commissie voor
Palestina op de onmogelijkheid een
dergelijke oplossing te vinden).
Naar het gevoelen van gewoonlijk
welingelichte kringen te Londen zal
de volgorde der gebeurtenissen thans
waarschijnlijk als volgt zijn: 1. Groot-
Brittannië gaat voorbereidingen tref
fen om Palestina te verlaten zodra de
bespreking in de algemene vergade
ring beëindigd is. 2. Daarna terugtrek
king zo spoedig mogelijk als tech
nisch mogelijk is. 3. Groot-Brittannië
zal zich niet bekommeren over de
overdracht van de macht aan enige
volksgroep in Palestina, zodat er een
periode van anarchie zou kunnen aan
breken.
De nadruk werd er op gelegd, dat
het besluit om Palestina te verlaten
Weer felle critiek op
oorlogsophitsers
Andrei Wysjinsky, de Sowjet-Russi-
sche gedelegeerde ter V.N., heeft tij
dens een persconferentie in de zaal
van de Veiligheidsraad, waarbij onge
veer 600 personen aanwezig waren,
critiek geoefend op John Foster Dul-
1 es, de republikeinse deskundige In
buitenlandse aangelegenheden, en
George Earle, de voormalige diplo
maat, die hij beschuldigde van oorlogs
ophitsing. Ook critiseerde hij de door
Mc Neil, de Britse gedelegeerde, in
de algemene vergadering gehouden
rede als „bijtend en sarcastisch en
vol pogingen om grappig te zijn". Als
oorlogsophitsers noemde Wysjinsky
ook William Bullitt de vroegere A-
merikaanse ambassadeur in Moskou
en de radio-commentator Walter Win-
chell. Wysjinsky zeide, dat hij na zijn
rede in de algemene vergadering vele
brieven had ontvangen, welke uiting
gaven aan „onvriendelijkheid en
kwaadwilligheid". Hij ergerde zich
ten zeerste, toen tegen het einde van
de voorlezing van zijn verklaring een
vijftigtal journalisten aanstalten maak
te om heen te gaan. Vele diplomaten
waren ter conferentie aanwezig, o.a.
Sir Alexander Cadogan. de permanen
te Britse vertegenwoordiger ter V.N.,
die vijf minuten in de zaal verbleef.
Nog een
„Exodus"-tragedie"
De Britse zee- en luchtstrijdkrach
ten, die belast zijn met de bewaking
van de Palestijnse kust, zijn gealar
meerd, daar een Brits schip, dat zich
in volle zee bevindt, melding heeft
gemaakt van vier a zes kleine sche
pen. die trachten de kust te bereiken.
Volgens Joodse bron te Tel Aviv
is een schip met naar men gelooft
450 Joodse illegale immigranten aan
boord voor de Palestijnse kust door
Britse marine-eenheden onderschept.
WEG MET DE ZWARTE HANDEL Aangezien er in de grote steden van
ons land geen middelen zijn om de heren Zwartjoekers voldoende res
pect in te boezemen ,is men er nu toe overgegaan, de politiehonden in te
schakelen, waarmede tot nu toe grote resultaten worden behaald.
Toen Wysjinsky critiek ging leveren
op Mc Neil fronste Sir Alexander z'n
wenkbrauwen en ging heen. Er wer
den heftige woorden gewisseld tussen
Wysjinsky en journalisten van de
Hearst-pers, en toen een der journa
listen vroeg, of ook sommige uitla
tingen van Stalin als oorlogsophit
sing aangemerkt moesten worden,
wond Wysjinsky zich zeer op. „Deze
vraag kan ik niet beantwoorden, al
dus antwoordde hij, „mijn antwoord
zou de vragensteller niet aanstaan."
Gevraagd naar zijn mening om
trent het Britse plan uit Palestina
terug te trekken, antwoordde Wys
jinsky: „ik ben bang, dat het Britse
plan voor uiteindelijke terugtrekking
uit Palestina begrepen moet worden
als een voorstel tot uiteindelijke terug
trekking van de Joden uit Palestina.
In dat geval zal onze reactie zeker
negatief zijn."
Joods meisje werd SD-spionne
Tot 2'/2 jaar veroordeeld
Het Amsterdamse bijzonder gerechts
hof deed uitspraak in een der meest
tragische zaken, die dit hof tot op
heden heeft behandeld. De verdachte
uit dit proces, het 23-jarige Joodse
meisje Rosalie Roozendaal, werd in
1943 gearresteerd, doch ontkwam aan
deportatie omdat de beruchte S.D.-
agent Mozer onder haar bekoring
kwam en haar in vrijheid stelde. Zij
werd echter ondergebracht in de Je-
kerstraat, waar Ans van Dijk en Bran-
ca Simons woonden. Tegen wil en
dank leerde Rosalie hier „het vak"
joden in de val te lokken. Ook on
derhield zij een nauwe relatie met
Mozer, die vele malen arrestaties van
joden, waarmee Rosalie niets te ma
ken had, op haar naam schreef, op
dat de S.D.-chefs over haar optreden
als V-vrouw tevreden zouden zijn.
Nadat Rosalie er begin 1944 ten
slotte in geslaagd was een onderduik
adres te vinden bij Nijmegen, be
wees zij de ondergrondse beweging
grote diensten door o.a. munitie dwars
door de Duitse linies naar bezet ge
bied te brengen.
Op 12 September werd een gevange
nisstraf van vier jaar en ontzetting uit
beide kiesrechten voor de tijd van tien
jaar tegen haar geëist.
Het hof nam de tragische omstan
digheden, waaronder het Joodse meis
je reeds op zeer jeugdige leeftijd voor
grote problemen gesteld werd in aan
merking en veroordeelde haar tot 2
jaar en zes -maanden met aftrek zon
der ontzetting uit de rechten.
Telegrammen op luxe
formulieren
Met ingang van 1 October a.s. kun
nen zoals gemeld in het binnenlandse
verkeer wederom telegrammen wor
den verzonden, die gelukwensen of
rouwbeklag bevatten.
Tevens is dc mogelijkheid weei
opengesteld om telegrammen, tegen
betaling van f 0.40 extra, op luxe-for
mulieren te doen afleveren.
niet betekent, (lat Groot-Brittannië
zich uit geheel Midden-Oosten terug
trekt. De terugtrekking uit Palestina
zal. naar verluidt, deel uitmaken van
een algehele hergroepering van de
Britse strijdkrachten in dat gebied.
Volgens gewoonlijk welingelichte krin
gen zal dit omvatten een ontwikke
ling van bases in Oost-Afrika terwijl
de komende besprekingen tussen de
Grote Vier over de toekomst van dc
voormalige Italiaanse koloniën met cri
tisehe belangstelling gevolgd zullen
worden.
De Britse positie in het Midden-
Oosten zou, volgens de woordvoerder
tot op zekere hoogte versterkt worden
door het beëindigen van de kostbare
taak in Palestina, waar de Britse troe
pen practisch or> voet van oorlog moe
ten verkeren. Hij voegde er aan toe,
dat men in officiële Britse kringen
hoopte, dat de definitieve mededeling
over het terugtrekken de Joden en
Arabieren tot samenwerking zou bren
.gen om anders onvermijdelijk bloed
vergieten te voorkomen.
DE VERKLARING VAN JONES
De verklaring van minister Jones in
de commissie voor Palestina stemt vrij
wel overeen met de bovenstaande uit
eenzetting. Hii gaf een historisch over
zicht van de feiten en zeide tenslotte:
„De Britse regering maakt plechtig
bekend, dat zij bij het uitbliiven van
een regeling een spoedige ontruiming
van Palestina door alle Britse strijd
krachten en het Britse bestuur zal
moeten voorbereiden, de Britse rege
ring is niet bereid om met geweld
van wapenen een bepaalde po'it'ek
aan Palestina op te leggen en steunt
de aanbeveling van de speciale com
missie der V.N. voor Palestina om liet
land zo spoedig mogelijk onafhanke
lijk te verklaren".
Volgens de Praagse bladen heeft
„een groep van meer dan 400 parti-
sanen" een overval gedaan op het
Slowaakse parlement te Brat is Ir. va.
Voordat zij zich toegang tot hel ge
bouw verschaften, hielden zij een ver
gadering, waarop zij een radicale zui
vering van de Slowaakse regering
eisten. Er werden geen arrestaties
verricht
Volgens een Praags blad zochten de
partisanen, die zich tot een semi-mi-
litaire groep aaneengesloten hadden,
in het parlementsgebouw naar Josef
Lettrich, de president van de Slowaak
se nationale vergadering en de leider
van de democratische partij.
RANTSOENBONNEN TEXTIEL
SERIE B NA 18 OCT. ONGELDIG
Het CDK deelt mede, dat de rant
soenbonnen voor textiel van de serie
B na 18 October a.s. niet meer gel
dig zijn. Na genoemde datum zijn
alleen de rantsoenbonncn voor tex
tiel van de serie C geldig. De geldig
heid van de punten der gewone tex-
tielkaarten ondergaan geen wijziging
Schoenenbon op
stamkaartnummer EEN
Het CDK deelt mede, dat tegelijk
met de uitreiking van bonkaarten
voor voedingsmiddelen in het tijdvak
van 29 September tot en met 22 No
vember een schoenenbon naar keuze
zal worden verstrekt a^n hen, wier
stamkaartnummer eindigt op het cij
fer één, voor zover ae bon 612 zich
nog aan het Inlegvel bevindt. De 2e
distributiestamkaart moet worden over
gelegd, evenals het imegvel, waarvan
bon 612 zal worden verwijderd.
Tevens zal in bovengenoemd tijdvak
aan kinderen geboren In de maand
October of November van een der ja
ren 1932 tot en met 19*?. alsmede aan
kinderen geboren in de maand De
cember van het jaar 1946 of Januari
van het jaar 1947 een schoenenbon
worden verstrekt van de soort en
maat als overeenkomt met leeftijd en
geslacht van het kind. Bij laatstge
noemde uitreiking zal bon 604 van t
inlegvel worden verwijderd.
Het besluit van het bestuur det
FIFA om de wereldkampioenschappen
voetbal een jaar uit te stellen en deze
in 1950 te doen houden, heeft de in
stemming gekregen van het organise
rende land, Brazilië.
Na een afwezigheid van bijna 2
jaar is Vrijdag de „Piet Hein" de ha
ven van Den Helder binnengelopen.
Voor de aankomst bestond grote be
langstelling.
weerbericht1
IETS WARMER
Afnemende wind uit Ncorc-Ooste
lijke richting. Overdrijvende wo'keo»
velden. Droog weer. Iets waneer.