Echtscheidingen ontwrichten
onze samenleving
Bij ons bestaat geen „zwarte markt"
„Huwelijksraad voorkomt veel leed",
zegt mr. De Jongh
r
Niemand is tevreden over
servies-distributie
Vraag echter niet naar de
prijzen op de pasar
V.J
Slecht weer voor
de kappers
PRECISIE-ARBEID!
Iets voor slapende
chauffeurs
,,'t Is druk vanmorgen met de
echtscheidingen", zegt de portier
van de rechtbank. De deur van de
wachtkamer gaat open en dicht, jon
ge vrouwen treden binnen, soms «en
oudere,, een enkele man. Advocaten
steken hun hoofd ont de hoek, knik
ken naar één der wachtenden, «lui
ten de deur In een hoek fluisteren
twee vrouwen, klagen elkaar hun
nood. De deurwaarder roept de na
men af van een echtpaar, alleen de
vrouw is er met haar moeder. Zf
verdwijnen, gaan de rechtszaal bin
nen en daar horen de heren achter
de groene tafel weer één van die
bekende maar tragische verhalen.
Ze ontmoetten elkaar op een feest-
avondje, dansten een slow fox, von
den elkaar dadelijk „erg" aardig en
maakten een afspraakje Weken van
bioseoopjes ..pikken", van dansen
en intiem gefluister op stille gracht
jes volgden Ze waren „weg" van
elkaar. Toon kwam Ie katastrofe:
ze moesten trouwen. Weg was de
aardigheid, het erge bleef. Heftige
verwijten over en weer. buïlpartijen
thuis, de „liefde" bleek op slag ver
dwenen. Pa en ma van hem on haar
confereerden, besloten (hef fat
soen!): „Ze trouwen". Het slotbe
drijf speel hedenmorgen voor de
rechtbank: hij heef haar geslagen
ze kunnen het absoluut niet met el
kaar vinden: echtscheiding.
„Zijn ze nog bij elkaar?"
We kennen ze allen, de mislukte,
ontwrichte huwelijken; lichtvaardig
dikwijls gesloten en. ontbonden
Oude kennissen, je durft ze niet op
zoeken of op straat aan te spre
ken: zijn ze nog bij elkaar? In 1939
werden 3000 echtscheidingen uïtge
sproken, in 1945 meer dan 4500....
Welk een teleurstelling, vernietigde
illusies, ruzie en verdriet, maar bo
venal: welk een kinderleed schuilen
achter deze cijfers. In de 'eerste
helft van 1939 waren ian de Voog
dijraad in Amsterdam 22 kinderen
toevertrouwd in Rotterdam 84; in
1946; Amsterdam 1148. Rotterdam
1400' Niet al deze kinderen komen
uit gezinnen waar vader of moeder
weg ia, maar er rijn er *eer velen ij
Ret echtscheidingsproees zelf?
Meestal een gruwelijke grap, waar
bij de man gedwongen is „overspel"
te bekennen om scheiding mogelijk
te maken Rechters, advocaten, fa
milie allen spelen mee in deze co
medie.
en het ergste is: het lijkt
wel of'ons volk blind is voor
de ontzaglijke gevrren. welke
onze samenleving bedreigen, de
regering sehijnt er zelfs geen
©og voor fp hebben" klaagt
mevrouw Ploeg, echtgenote van
de Utrechtse wethouder. Als lid
var» de voogdijraad komt ze da
gelijks in aanraking met huwe
lijken. die geen huwelijken meer
zijn. waar man en vrouw elkaar
het leven ondraaglijk maken,
waar kinderen dreigen ten on
der tegaan
Er gebeurt niets!
„Want wat gebeurt er? Niets! De
regering kondigde vori jaar aan
dat 7,ij maatregelen voorbereidde ter
voorkoming van lichtvaardige schei
dingen: 't is bij woorden gebleven
Trouwens, wat wilde minister Van
Maarseveen9 Evenals mr. fïoseling.
jaren geleden, het overspel bewe
zen zien? Maar dat zou ontzettend
zlin! Dat moet leiden tot morele
verwildering!"
Mevrouw Plnegs levendige ogen
fonkelen van ver mtwaardiging Fle'
Is even stil in de ruime zondoorgo
ten kamer r|an vraagt ze: „Kent l'
de brochure van mr O. T. J. de
Jongh, de bekende oud-kinderreeh
ter uit Amsterdam: „Echtscheiding
en het kind?"
In, onze hi'r'nnpring rijst het beeld
van mr. De Jongh: groot, slank bet
goede bezielde gezicht omljjst me'
zilverwit haar Hij spreekt over wa'
bem altijd aan hef hart
lag: het misdeelde lcind. Met tiental
len voorbeelden bewijst hij, dat veel
jongens en meisjes betrapt tijdens
l.un eerste schreden op bet pad der
misdaad of prostitutie, opgroeiden
in ontwrichte gezinnt Ruzies, da
genlang mokkend zwijgen, vechtpar
tijen. dreven ze de straat op: naaT
de zelfkant van 't leven. Eén vraag
pijnigde hem voortdurend, hoe de
steeds dieper vretende plaag der
echtscheidingen te voorkomen? Na
dat hij gepensionneerd was werkte
hij de ideeën uit, die al jarenlang in
hem gistten.
Taak van huwelijksraad
Stel een huwelijksraad in, zegt
hij. Die zal tot taak hebben te on
derzoeken in hoeverre een huwe
lijk werkelijk ontwricht Is, voordat
de rechter de echtscheiding behan
delt, de rechter alle mogelijke
adviezen daarover te verstrekken
en zich vooral ernstig te beraden op
de vraag: „Waar krijgen de kindo
ren de beste ontplooiingskansen,
bij de vader of de moeder?"
„Nu gebruikt nien. bij echtschei
ding, de kinderen vaak als sjacher-
object. De belangen van man of
vrouw komen eerst. kinderen ver
geet men dikwijls. En het moest
iuist andersom zijn!" zegt mevrouw
Ploeg. „O, IJ kunt zich niet voorstel
len om welke pietluttigheden man of
rouw de deur uitlogen".
Zij vertelt het verhaal van een
echtpaar, gescheiden, terwijl er van
een echte breuk geen sprake is. Man
en vrouw lijden er onder: gekrenkte
trots, misverstand en wanbegrip wa
ren aanleidingen voor de scheiding.
Hier had de huwelijksraad prachtig
werk kunnen doen. hier was verzoe
ning mogelijk geweest. De pogingen,
waartoe de rechter verplicht i8,
le laatste Troonrede indeelde de
regering met geen woord op herzie
ning van de echtscheidingsprncedu
re. Er moet iets g ;urcn, «naar dan
moeten de lieren op het departe
ment wakker worden!"
moeten mislukken. „Op één mid
dag moest ik oens vijftig gevallen
afdoen", schrijft mr. De Jongh, „ter
wijl men, wil men iets bereiken,
soms wekenlang rustig met wan en
vrouw moet praten.
Wordt wakker, herent
„Zoals het nu gaat kau het niet
langer. Wij kunuen met al dat ge
knoei geen vrede hebbea". zegt me
vrouw Ploeg, „het rapport van de
z.g. commissie-De Jongh, waarin
vertegenwoordigers van alle bevol
kingsgroepen zaten, is maanden ge
leden verschenen en nog heeft „Den
Haag" niets van zich laten horen. In
WORDT „BENELUX"
„UPABA?"
De naam „Benelux",afkomstig
van Belgisch-Nederlands-Luxem
burgse tolunie, die al vrij alge
meen burgerrecht heeft gekre
gen, schijnt tn de hogere regio
nen geen genade te vinden. De
heet Hommel, secretaris-gene
raal der Belgisch-Luxemburgse
tolunie, heeft voorgesteld „Bene
lux" te vervangen door „Union
des Pays Bas" (Unie van de
Lagt Landen), Eén onzer taal
kundige relaties, zeer bedreven
in het scheppen van nieuwe
woorden, fabriceerde er onmid
dellijk „Upaba" (Nederlandse
vertaling „Ulala").
Eerlijk gezegd: „Benelux" be
valt ons beter...
Het zijn de Chinezen niet, die het
buskruit uitgevonden hebben! Dit is
de verrassende mededeling gedaan
voor de Amerikaanse vereniging van
scheikundigen te New-York. Er zijn
historische bewijzen, dat de Hindoes
in India al in de vierde eeuw voor
Christus gebruik maakten van bus
kruit, vlammenwerpers, rookgordij
nen enniespoeder. De Chinezen
kvffamen er pas negen honderd jaar
later achter. Het valt ons hard van
van hen tegen!
„Hou even vast", zei de vreemde
ling, die een bar binnentrad in New
York, en overhandigde Otto Stein
Jr. een lijn, waaraan een wasbeer
vastzat. Op het ogenblik zoekt Otto
nog, wie hem dit diertje present
heeft gedaan.
WANT ZIJN DAG WAS
LAl'G EN WARM, en, zijn zor
gen menigvuldig. Het valt niet
mee, ook .ziet voor de Vorst der
Goden, om in deze hitte onder
(welk een ironieI) de Jupiter-
lampen te staan en de bevelen te
moeten opvolgen van een tyran-
nieke en geïrriteerde regisseur.
Daarom heeft hij voor een ogen
blik Alexandra Palace. de studio
waar de Engelse film „One fine
Day" gemaakt wordt, de rug
toegekeerd en is hij een uilt Ie
gaan knappen In het park, waar
geen eenhoornr en saters hem in
zijn slaap zulten storen.
PUNTEN TE WEINIG, SERVIEZEN TE GROOT
Over de distributie van serviesgoed is eigenlijk niemand tevreden. In
de eerste plaats de klant niet. Hij heeft zijn „porceleinkast" waarvan de
„voorzichtigheid" wel .pens een ontrouwe „moeder" is geweest, gedurende
vijf oorlogsjaren zien uitdunnen, terwijl er practisch nooit aanvulling is
gekomen en na de oorlog is „schraalhans keukenmeester" gebleven. Wie
de woonkamers in zijn omgeving
Brieven uit Batavia
o\
i'q üc
MEVR. A. C. PLOF.
de echtgenote van de Utrechtse
wethouder H Ploeg Jr., ferme
strijdster tégen lichtvaardige
echtscneidingen en vóór de rech
ten der kinderen Zij spreekt
regelmatig voor de radio over
onderwerpen als: .Het huwelijk
In de branding" „Wat denkt U
van een huweliiksraad" en jWal
gebeurt er met het verwaarloos,
de en bedreigde kind?"
7at zou U er van zeggen,
als morgen op de Cool-
singel, op de Broersvest of de
Spuistraat plotseling een aan
tal mannen, vrouwen, knapen
en meisjes verscheen, dat op
primitieve stalletjes een keur
van importsigaretten in pakjes
en tinnetjes uitstalde en van die
heerlijke, zoet-aromatische ta
bak-voor-de-pijp, ook al lucht
dicht in blik verpakt, te koop
aanbood? Ge zoudt nog wel
even aarzelen als ge de prijzen
hoorde: de sigaretten van 2.50
tot 3.75 per pakje van 20
stuks, een tinnetje Pall Mali -
van die lange! - voor 12.-; een
blikje pijptabak in prijzen van
8.- - 12.-.
En wat zoudt ge er van zeggen als
Uw kruidenier of bakker eensklaps
geen belangstelling voor bonnen
meer had. geen boter en suiker meer
vroeg als ge koekjes wilde hebben
en geen duik meer onder de toon
bank nam om voor een goede klant
een extraatje te voorschijn te tove
ren? Als hij in plaats daarvan met
1 d gebaar en een grijns op
het gelaat zou wijzen op stapels blik
ken biscuit van de beste merken en
op een schare stopflessen, waarin
koekjes en andere heerlijkheden te
kust en te keur zouden prijken?
De prijzen zijn weliswaar gepe
perd: zo'n blik biscuit een gulden of
twintig, een ons koekjes 1.50, een
ons chocolade-batons 3.—, een
reep chocolade 60 cent.- Accoord. het
is niet te grof Maar het is er dan
toch en net als die sigaretten in on
beperkte hoeveelheid te krijgen
i als de portemonnaie maar dik ge-
i noeg is.
Wij vermoeden echter, dat vijf mi
nuten, nadat die stalletjes waren
verschenen en de winkeliers hun
lekkernijen hadden uitgestald, de
hele economische recherche met een
colonne overvalwagens zou uitruk
ken en het ganse geval, stalletjes en
winkeliers naar het politiebureau
zou transporteren En die winkeliers
zouden het grijnzen wel verleren als
de economische rechter een paar da
gen later het vonnis over hun schul
dige hoofden zou hebben uitgespro
ken. Want er is immers prijsbeheer-
sing en er zijn nog rechters die over
de naleving van de voorschriften
waken in het Koninkrijk der Neder
landen binnen Europa.
Maar wat onmogelijk is in dat
deel "~n het Koninkrijk. die siga
retten en koekjes zo open en bloot
verkocht tegen dikke prijzen is
de doodgewoonste zaak ter wereld
in dat andere deel van het Fific, dat
deel buiten Europa, onder de
evenaar.
Wie hier in Batavia trek heeft in
een sigaret de vijf pakjes per
maand, die de distributie geeft, zijn
natuurlijk zo op behoeft zich niet
als een dief-in-de-nacht, schichtig
om zich heen ziend, omdat de koper
imm even strafbaar is als de r-
koper. op te houden op de plaatsen,
waar de zwart-handelaren hun be
drijf uitoefenen. Open en bloot, on
bevreesd dat de hand van een dien
der zich op zijn schouder zal leggen,
koopt hij hier, waarin hij trek heeft:
Camel, Domino, Zipper. Hij moet
alk n maar wat „tawarren" af
dingen. Want die grote en kleine
bruine knapen vragen natuurlijk al
tijd een paar kwartjes meer als zij
aan de uitspraak van het Maleis
merken, dat zij te doen hebben met
iemand, die zijn eerste pikol rijst
nog niet achter de kiezen heeft.
Rijst, een leuke raak
Die rijst, dat is helemaal een leuke
zaak! Er is te weinig van, zelfs in
dit rijstland. En daarom krijgen sinds
enige tijd alleen nog maar de kleine
werkers de mensen met de platte
beurs rijst van de distributie. Dat
is rijst van ongeveer 15 cent per kg.
Maar die andere werkers moeten
ook levenvan. rijst. Want elke
dag aardappelen van drie gulden
per kilo op tafel kunnen zij zich niet
veroorloven. En dus koop je rijst
buiten de distributie. Zoveel als je
wilt: 10 liter, 100 liter tegelijk des
noods. Slinkse wegen behoef je daar
voor niet te bewandelen. Dat is alles
eerlijke handel! Zwarte handel ken
nen we hier niet. Alleen de prijs
van die rijst is: 1.40 tot 2.per
liter. j
Een zwarte prijs?
Nee! Want in de pasarprijzen, de I
marktprijzen dus, die regelmatig in i
de dagbladen worden gepubliceerd, j
is de koers van de rijst officieel ge-
r Want dat lijstje met 'die pa
sarprijzen de prjjs van de rijst et
telijke malen zo hoog als in de dis-
tributie is geen grapje van die
kranten. Het wordt verstrekt door: I
de Tijdelijke Bestuursdienst Java.
kantoor voor Gemeentezaken Bata-
via.
Zoals hel met de rijst is, is het met
alk zaken, die je nodig hebt om in
het leven te blijven. Een voedsel
pakket. dat tenminste een minimaal
bestaan waarborgt, kennen wij niet j
De distributie geeft wat zij heeft en
daar dat te weinig is, moet de papar
heel normaal het ontbiedende
a; "en. "-ar tegen pasar
d.w.z. abnormale prijzen: rundvlees
kost op de vrije nee, zeg geen
zwartemarkt 8 tot 12 gulden per kg.,
varkensvlees is duurdej, (zwijnen
zijn hier blijkbaar zeldzaam) n.1. 12
tót 15 gulden, kippon 7 tot 10 gulden
per stuk, eieren 0.55 tot 0.60 per
stuk, boontjes 3.50 tot 4.50 per
kg., peultjes 6.— tot 7.50, toma
ten 4.— tot 4.50, prei 6.— tot
7.50, uien 4.tot 4,50, suiker
3.25 tot 3.50, verse vis 6.50 tot
7.50, alles per kilo.
er- 'ri. het is niet voor de poes,
maar toch niet zwart!
i ze dat nu allemaal maar,
daar in Indonesië, zult U zeggen.
NatUuri'ik slikken we het: die dure
rijst en dat prijzige vlees, dat prach
tige wittebrood, waarvan we offi
cieel een half broodje per dag tegen
distributieprijzen krijgen. maar
waar i raison van een guldentje
pc broodje de bakker U net zo
veel levert als ge hebben wilt.
Maar dat slikken bedoelt U na
tuurlijk niet. U wilt weten of wij
het „nemen". Vanzelfsprekend niet;
we zouden geen goede Nederlanders
zijn als we niet in ingezonden stuk
ken onze gram over die hoge prijzen
hadden gespuid, zo goed als we in
dagelijkse gesprekken onze toorn
hebben gelucht. Zo zelfs, dat het De-
l nt van Econom. Zaken zich
enige tijd geleden genoodzaakt heeft
gezien in het Economisch Weekblad
voor Indonesië in een lang artikel
uiteen te zetten, waarom het.
niet anders kan. Wij hebben hier
geen geordende samenleving, heet
het, al merk je dat aan de belasting
helaas niet Er is geen personeel
om bij eventuele prijsvaststelling
c Me uit te oefenen en overtre
ders in de kraag te grijpen. Er zijn
te weinig deviezen en dus is
gebrek aan importgoederen en als
we dus -maximumprijzen vaststel
len, zouden tal van artikelen prompt
van de vrije markt verdwijnen en
zouden we nog hogere prijzen op
de dan heuse zwarte markt moeten
betalen. En dus laten we de zaak
zoals zij is, met de aanbeveling om
niet t kov i, dan zakken de prijzen
vanzelf!
binnengaat komt tot de schrikba-
rendste ontdekkingen, voor wat het
serviesgoed betreft.
Vrijwel iedereen heeft tekort aan
kop en schotels, borden, 9chalen,
juskommen. Overal gebruikt men
geschonden eetgerei of behelpt men
zich zelfs door in een conserven
blik de maaltijd op te dienen.
„Dove", d.w.z. oorloze kommen ziin
geen zeldzaamheid meer en een
kopje met vreemde schotel, wat de
volksmond ..blouse en rok" noemt,
vindt men vrijwel in elk huis. ïs het
eigenlijk nog nodig om te vertellen
hoe slecht het er met ons servies
goed voorstaat, nu ieder er zich
dagelijks over ergert Na de oorlog
heeft men maar zitten wachten op
verstrekking van punten, terwijl
hier en daar in de etalages weer
enkele serviezen werden uitgestald
en een groo'handelaar in Utre'ht
zijn kelders zag „blootleggen" door
de C.C.D. Jonggehuwden, repatrian
ten en oorlogsgetroffenen kregen
wat punten en konden met veel
Tnoeite hun toewijzingen honoreren,
maar het grote publiek kreeg na
Augustus 1945 ..geen vinger in de
pao" en keek met lede ogen naar
de zieltogende scherven, die ditmaal
geen geluk brachten.
Is het wonder dat dit publiek op
roerig werd, zich in riien zette, als
er eens een buitenkans ie te halen
scheen en met alle mogelijke mid
delen trachtte de leveranciers te
vermurwen om zonder punten af te
leveren. Aan de andere kant ont
stond er een levendige handel «n
punten, waarbij de jonggehuwden
soms meer de voorkeur gaven aan
klinkende munt dan aan het in den
beginne nog slechte gerei. Dit bliikt
ook. als we ter bespreking van
de serviesproblemen enige win
keliers opzoeken. Hun winkel staat
vol en er wordt grif gekocht, maar
het is ondenkbaar dat ai deze men
sen hun punten or> eerlijke wijze
verkregen hebben. Maar 1e kunt de
pap ook niet op het ontbütlakon
opdienen..
Ook dc winkeliers
In de tweede plaats klagen de
winkeliers zelf. Ze zijn ontevreden
over de toewijzing van punten en
de distributie van serviesgoed. Hu
wenden krijgen 35 punten, maar als
ze opgewekt de winkel binnens'an-
pen. moet er maar al te vaak
„neen" worden verkocht. Er zijn
geen eetserviezen beschikbaar, om
dat er in dit artikel een enorme
achterstand is. De aardewerkfa
brieken kampen met personeelste
kort. hadden gebrek aan brand- en
grondstoffen, terwij! de Import,
waarop ons land voor de oorlog
voor een groot deel was aangewe
zen. is weggevallen. Bovendien ziin
35 punten niet voldoende voor een
eet-, ontbijt- en theeservies Een
gevolg daarvan is dat de winkelier
wanneer hü zijn klant wil helpen,
ziin serviezen gaat splitsen, maar
dan kar» bil het overgebleven ge
deelte niet verkopen omdat nie
mand meer punten heeft. Het argu
ment van de vakgroep is dan ook:
het publiek krijgt te weinig punten,
en de serviezen zijn te ui'srebreld
Er is gebrek aan coördinatie tus
sen industrie en distributie en een
schromelijk tekort aan complete
serviezen.
Het Rijksbureau zal een oplos
sing moeten vinden door óf
meer punten te verstrekken,
öf de distributie vrij te geven
en aan de handel over te ia'en
öf de diverse keramische pro
ducten lager te waarderen
Wil dit Rijksbureau niet luiste
ren naar de argumenten en klach
ten uit de middenstand en het pu
bliek. dan overweegt de vakgroep
de serviesultzet te besnoeien, zodat
voor 35 punten wel een servies kan
worden gekocht, zii het dan dat de
handel met tegenzin incomplete
serviezen verstrekt. Het aantal
borden b.v. zal dan moeten worden
teruggebracht op 3 platte, 3 diepe
en 5 dessertborden.
voorwerpen te fabriceren. In dit
verband moge wel worden opge
merkt dat het publiek zich vaak
ergert aan de z.g.n. sierproducten.
Doch uit vakkringen is ons ver
klaard. dat deze producten komen
van speciaal daarvoor ingerichte
fabrieken, die geen ander aarde
werk kunnen afleveren, terwijl de
grondstoffen ervoor vaak in over
vloedige mate in ons land aanwe
zig zijn. Ook moet ons land wel
eens sierproducten aanvaarden uit
andere landen, die hun overtollige
goederen spuien omdat vvii hen ook
onze bloembollen ..aansmeren". Bo
vendien is het wel eens noodzake
lijk sierproducten of minder ur
gente goederen te importeren, om
hier de belangstelling van de bui
tenlandse markten levend te hou
den.
Met dat al zit ons land nog in
grote problemen, wat de kera
mische industrie betreft en de over
heid zal spoedig dienen in te grij
pen.
!\/f IJS' kapper is maar niets te-
4 -* ttreden over hef weer van de
laatste dagen. Zo'n barbier moet het.
net als de wijnbouwer, van d
warmte hebben. Met 't warme weer
groeit hef haar als het gras onder
een. voorjaarsregen. En rh mensen
hebben veel eerder last van al dat
haar op hun hoofd en lopen et "I
gauw mee naar de kapper. Maar bij
hef. eerste na jaarsbuit je worden de
hoeden voor de dag gehaald en
ieder die nog haar op zijn hoofd
heeft prijst zich jelukkig en wil het
zo lang mogelijk laten zitten omdat
hij anders misschien kou val. Abc
maal larie natuurlijk, maar het >s
tenslotte nief onze ergste waan-,
voorstelling. In ieder geval is de.
kapper er maar mee gsehorenom
in dc stijl te blijven. En van de win
ter, als er sneeuw ligt en de mensen
toch al niet graag over de straat
gaan, wordt het bezo nog minder,
Hoe kouder het tpordt hoe minder
de kappers le doen krijgenVan dc
zomer hebben ze een goede tipt ge
had, vooral omdat er hier In Amers
foort nog al wat gasten geweest
zijn. flrt kwam ze wel toe ook, want
dc tarieven zijn nog altijd niet van
die aard, dat je er rijk van wordt
met het, knippen van een andermans
haren en hei scheren van een ander
mans baard. Daar hebf u misschien
nooit aan gedacht, maar u kunt het
vrij eenvoudig zelf uitrekenen- Nee.
ook voor de kanpers is het maar be
ter dat hef tiUijd mooi weer blijft-
We moesten dc winter maar af schaf
fen. Soms iets voor een hüt>r inflatie
in de gemeenteraad?
Ingrijpen nodig
Tevens zal de Industrie moeten
worden aangemaand doelmatiger
OH net gebiCi ian de bouw van
vliegtuigmotoren neemt Enge
land een vooraanstaande, zo niet de
eerste plaats 'w de wereld in. Voor-
al in de oorlo ivas het opmerkelijk
hoe de britse motorenfabrieken er >n
slaagden aan de *teed~ hogere eisen,
die aan vliegtuigmotoren werden ge.
steld, tr voldoen en selfs kans za
gen een geheel nieuwe type voort-
stuwingsapparaat de reacfie-mn-
tcr - te ontwikkelen. Eerst waren
de motorfabrikc.nter ten achter bi)
de vliegtuig ntwernerthans bre
ken de vliegtuigonfwerpers zich het
hoofd de vorm van hef supersoni
sche vliegtuig te tinden! In de he.
roemde RoUs Ravcubriek te Derby
worden nu de turbo-jelmotor enin
serie vervaardigd. De toto toont ^en
bankwerker van deze fabriek y
met de bewerkinvan een turbine-
schoepenrad van een straalmotor,
flef vervaardigen van zo'n rad uit
oerhard materiaat - cobalt nikkel-
staal komt voornamelijk neer op
weergaloos zuiver draai in en slijpen.
Het zijn meesterstukken van uiterst
bekwame bankwekers Dc schoepen,
raderen d'aaien in.da turbo-jetmotor
met supersonisch snelheid rond nn
worden daarbij bloot gesteld aan de
zeer hoge 'smperr'nur van de ver
brandingsgassen. en - ftna fabri
cage is hi( r d 's absoluut noodzake
lijk, willen niel o"mi 'dellijk defecten
i optreden
Twee Amerikaanse geleerden
doen op het ogenblik proeven om
te komen tot de uitvinding van een
„automatische wekker" voor sla
pende chauffeurs, piloten, treinma
chinisten ennachtwakers.
John L. Kenncdy en Roland C.
Travis, twee psychologen van het
Tufts College, hebben het idee op
gevat om een klein apparaat te ma
ken. dat in de zak kan worden mee
gedragen en met het lichaam vaa
de drager verbonden wordt, en dat
op bet ogenblik waarop dc man
„wegzakt" bet een of andere alarm
signaal geeft.
Zij verklaarden op dc 55ste bij
eenkomst van de Amerikaanse bond
van psychologen, dat onderzoekin
gen, uitgaande van de marine, had
den aangetoond, dat er een uitge
sproken phvsiologische verwant
schap is tussen de electriciteitspro-
ductie van bepaalde voorhoofds
spieren en de toestand van waak
zaamheid. waarin een bepaald indi
vidu zich bevindt.
Dit wil zeggen: als er minder
elcctriciteit wordt geproduceerd, of
de productie varieert zoals bij
iemand, die vermoeid is gaat er
meer tijd mee heen. voordat iemand
rcagce.t op een onverwachte situa
tie. die voor dc betrokken persoon
gevaar oplevert.
Dc psychologen hebben proeven
genomen met studenten.
Zij verbonden clcctn den aan het
voorhoofd van enkele, die klaar
wakker, en van anderen, die ver
moeid waren, en konden op die
wijze opmetingen doen van de tijd,
die nodig was eer op een bepaalde
situatie werd gereageerd.
Vervolgens was het mogelijk een
automatisch lichtsein of zoemer in
te schakelen, die begon te werken
op het ogenblik, waarop de elec-
triciteits-productic van een bepaald
individu gevaar ging opleveren voor
de waakzaamheid.
Kennedy deelde aan een verslag
gever mede. dat het onderzoek de
mogelijkheid schept vo°r dc ver
vaardiging van een practisch instru
ment.
„Wat wij willen." zei hij. „is een
svstccm, waarbij de electroden in
de hoed van de persoon In kwestie
worden ariigebracht en hij hl zijn
zak het wekapparaat draagt"
„Het middel tcr waarschuwing."
vcrv.ilgde hij. „sta.it echter nog niet
vast. Het zou een lichte clcctri^che
schok kunnen zijn of een mechani
sche tiup tegen 's mans achter-
i werk".