Ikmaaidei'
Het boterde nooit tussen de NSDAP en de SS
Het doel
in gevaar
N HOLLANDSE
PERS ms
Hiiler zelf sfichUe veel
Himmler doet Rauter de das om
H.M. de Koningin zal korte tijd
rust nemen
verwarring
Order „staakt het vuren" niet
geheel geëerbiedigd
Prinses Juliana wordt
regentes
ONZE STRIJD
4e Jaargang No 10bi
Zaterdag 4 October 1947
Wnd. hoofdred.: A. Eriks - Gedurende
de thans moedwillig geschapen chaoti
sche pers-situatie alle copy en adver
tenties aan n.v. Sprekend Papier,
Schagen, tel. K. 2240 - 543 en 352
Telefoon A Eriks, Alkmaar 3300
Dr. Wimmer doet onthullingen
De tegenstellingen, om niet te zeg
gen de onenigheden tussen Hitlcrs
naaste medewerker uit de party, Bohr-
mann en de Reichsfuehrer der SS,
Himmler, die hun weerklank vonden
in een, naarmate de oorlog voortduur
de steeds sterker naar buiten treden
de, heftige rivaliteit en zelfs in open
lijke vijandschap tussen de NSDAP
en de SS, werden grotendeels veroor
zaakt door Hitier zelf, die geheel
in overeenstemming met zUn twee
slachtige natuur dikwijls tegenstrü-
dige beslissingen nam en wiens beve
len veelal voor tweeërlei uitleg (en
uitvoering) vatbaar waren.
Zo luidt het commentaar van dr.
Friedricb Wimmer. destyds door Seyss
Inquart in ons land aangesteld als
commissaris-generaal voor bestuur en
justitie, over deze twisten, die tijdens
de oorlog in alle bezette gebieden
door de bevolking met nauwverholen
leedvermaak werden gevolgd.
HITLER GEEN DIPLOMAAT
Dr. Wimmer definieerde Hitiers
tweeslachtige persoonlijkheid als volgt
enerzijds was de Fuehrer een fanati
cus, een bezetene, een geroepene, een
profeet, die het als zijn zending zag
het nationaal-socialisme over de ge
hele wereld te brengen, anderzijds
was hy een politicus, die in koel en
nuchter overleg, maar ook met diplo
matieke handigheid moest handelen.
In volkomen overeenstemming met
zijn karakter en aanleg trof hij soms
onbewust maar volgens dr. Wim
mer ook wel opzettelijk, tegen
strijdige beslissingen, die door zi1o
partij- en SS-leiders op verschillende
wijzen werden geinterpreleerd. Het
waren deze verschillende interpretaties
Van Hitiers instructies, die de slechte
verhoudingen tussen party en SS toe
spitsten. Hitier zo zeide dr. Wimmer
voorts ..war ein grosser Folksfueh-
ïer aber kein Staatsman und vor allen
Dingen kein Aussenpolitiker". Niette
min was de Fuehrer tot zijn dood toe
de onbestreden leider van het Duitse
volk gebleven en Himmler één zijner
trouwste medewerkers. Wat de partij
aangaat, deze had te veel profiteurs
geteld.
Dr. Wimmer, het minst beruchte lid
van het viertal commissarissen-gene
raal in ons land (Rauter, Fischbock en
Schmidt waren de anderen) bevindt
zich op het ogenblik op de plek waar
honderdduizend joden werden ver
moord: in het concentratiekamp Da-
chau. De geallieerde leger-autoriteiten
die het kamp hebben opgeknapt, hou
den er op het ogenblik vele Duitse
oorlogsmisdadigers gevangen. De ge
vaarlijkste onder hen (en daartoe be
hoort ook Wimmer) zijn opgesloten in
een bunker en worden d >or overigens
niet al te zachtzinnige Poolse solda
ten bewaakt.
INTERESSANT ONDERHOUD
Dit alles vertelde dr. E. Cohen.
het hoofd van de afd. voorbereiding
publicaties van het rijksinstituut voor
oorlogsdocumentatie te Amsterdam,
tijdens een persconferentie die hij
hield na zijn terugkomst v«. een reis
door Duitsland. In Dachau heeft hij
bijna 2 dagen 'ang de gelegenheid ge
had dr. Wimmer te ondervragen Dr
Cohen. die in het uniform van officier
in civiele dienst kortge'.eden in Da
chau arriveerde, ondervond alle me
dewerking toen hij verzocht een on
derhoud met dr. Wimm_r te hebben
Hü werd in de bunker toegelaten,
waar hij in een ruime zaal een aan
tal voormalige Hohere SS und Polizei-
fi.ehrers aantrof, die bij zyn binnen
komst onmiddellijk in de houding
sprongen. Hij behoefde -'echts: „Wim
mer, Friedrich" te roepen of dr. Wim
mer trad naai voren en begaf zic.-h
onder bewaking van een Pool naar n
apart vertrek. Hier voerde dr. C
urenlang gesprekken met de vroegere
commissaris-generaal die al juist als
Seyss-Inquart in Oostenrijk geboren
is. Trouwens, ook Rauter en Fishbock
waren van origine Oostenrijkers.
Schmidt was de enige van de vijf.
die zich Duitser kon noemen.
SEYS EN DE BIJBELKRING
Wimmer toonde weinig reserve in
zijn gesprekken met dr. Cohen, op
wie hij de intelligente indruk van een
wetenschapsmens maakte, die tot zijn
eigen noodlot in de politiek is terecht
gekomen. Wimmer zeide dan ook zich
„als hij vrij zou zijn" uitsluitend aan
wetenschap te zullen wijden. Hij
toonde zich over Duitslands capitula
tie niet teleurgesteld zag niet om naar
het verleden, maar richtte zyn blik
op de toekomst. Hy had Seys-Inquart
leren kennen in 1936, toen zij elkaar
op een bijeenkomst van eenbijbel
kring, waarby Seyss een inleiding
l^ield, hadden ontmoet. Op 20 Mei '40
ontving Wimmer telegrafisch verzoek
van de Rijkscommissaris naar Neder
land te komen en kreeg zijn aanstel
ling als commissaris-generaal voor be
stuur en justitie. Volgens Wimmer
was Seyss-Inquart in de kringen der
NSDAP een weinig geziene figuur, om
dat hij Oostenrijker was, bovendien
katholiek en zich eerst laat by de par
tij had aangesloten. Hoewel de rijks
commissaris een vage sympathie voor
het Nederlandse volk koesterde, ge
voelde'hij zich in Nederland niet thuis
en had er_ de voorkeur aan gegeven
m Berlijn een hoge functie te bekle
den, bijv. die van minister van bui
tenlandse zaken. Naar men weet is
daarvan vlak voor de totale ineenstor
ting van het derde ryk nog sprake
geweest, toen Goebbels ten tijde van
Hitiers zelfmoord op papier een nieu
we Duitse regering had samengesteld
met Dönitz aan het hoofd en Seyss
Inquart als minister van buitenlandse
zaken. Een grote depressie, zo ver
klaarde Wimmer verder, had zich van
de rykscommissaris meester gemaakt
toen geheel tegen zyn verwachtin
gen in het Nederlandso volk in Fe
bruari 1941 met een machtige staking
tegen het Duitse regiem had geprotes
teerd. Ook Wimmer zelf had zich toon
teleurgesteld gevoeld, „omdat er uit
bleek, dat de missie der Nazi's in Ne
derland een verkeerde loop had ge
nomen." Het meest had Wimmer zich
verbrasd over de correcte levenswijze
van Seys-Inquart. Deze zou nimmer
levensmiddelen van de zwarte markt
hebben betrokken. Verscheidene ma
len was Wimmer in Den Haag bij
hem od bezoek geweest en bemerkte
dan. dat de familie niet alleen zeer
sober, maar ook zonder vlees de maal
tijd gebruikte omdat het vleesrantsoen
reeds op was.
KLEURPOTLODENWET
Wimm^.- deed nog een interessante
mededeling: het recht op het gebruik
van kleurpotloden. Het was een on
geschreven wet in Nazi-Duitsland, dat
alleen ministe hun kanttekeningen
op brieven met een groen potlood
mochten maken. Aan Wimmer was
dit dan ook verboden en hem was de
kleur oranje toegewezen Daarmede
is het raadsel opgelost, waarvoor vele
zich zagen geplaatst., die belast met
het opsporen onderzoeken van
Duitse documenten aantekeningen
op brieven in d<* meest vreemdsoortige
kleuren aantroffen.
Reeds in een vorig bericht is medegedeeld, dat H.M. de Koningin zich
nog zeer vermoeid gevoelt en zich opnieuw genoodzaakt ziet rust te nemen.
Deze rust kan eerst doeltreffend zyn, wanneer Hare Majesteit tydeiyk
zich ontheven weet van de zorg voor de zaken van de staat. Teneinde hier
toe de mogeiykheid te scheppen zal eerstdaags by de verenigde vergade
ring der Staten-Generaal een wetsontwerp aanhangig worden gemaakt,
waarin met toepassing van artikel 43 van de Grondwet de gelegenheid
wordt geopend, dat Hare Majesteit zodra Haar gezondheid daartoe aan
leiding geeft, de uitoefening van het koninkiyk gezag tUdeiyk neerlegt.
Het wetsontwerp zal inhouden, dat voor de tyd gedurende welke de
Koningin het koninkiyk gezag neerlegt H. K. II. Prinses Juliana als regen
tes van het koninkryk zal optreden. Hare Majesteit is voornemens om
terstond na de totstandkoming van deze wet daaraan voor enige tyd toe
passing te geven.
H. M. de Koningin verzoekt uitdrukkeiyk mede te delen, dat voor enige
ongerustheid voor haar gezondheid geen aanleiding bestaat. Het behoeft
nochtans niet te verwonderen, dat de zware zorgen, welke op haar hebben
gedrukt en nog steeds drukken niet ongemerkt aan haar gezondheid zyn
voorbij gegaan.
Als grootste fout van de Duitse po
litiek hier te lande merkte Wimmer
aan: de onbekendheid met de Neder
landse aard. De Nederlanders waren
volgens hem relatief objectiev elie-
den, die overigens gaarne neen zei
den, maar deze gewoonte ook onder
elkaar botvierden. „In Nederland", zo
merkte hij op, „ben ik Engeland gaan
begrijpen".
Hij schilderde Schmidt als een fana
ticus. Rauter, die tegen de zin van
Seyss-Inquart door Himmler in ons
land was aangesteld en steeds een fel
tegenstander van Schrmdt was ge
weest, weigerde aanvankelijk in Mun
ster de begrafenis van Schmidt bij te
wonen nadat deze door zijn val uit een
rydende trein in Frankrijk (algemeen
wordt thans aangenomen dat het zelf
moord is geweest) gedood was. Himm
Ier antwoordde toen echter aan Rauter
dat hij er wel naar toe moest gaan
„omdat anders het gerucht als zou
de SS Schmidt hebben vermoord an
ders nog meer voedsel zou vinden",
RAUTER VERVLOEKT HIMMLER
Van deze correspondentie" heeft het
rijksinstituut voor oorlogsdocumenta
tie afschriften aangetroffen in het ge
heel in tact gebleven archief van Him
Ier, bestaande uit niet minder dan 800
ordners. Binnenkort zullen 20.000 foto-
copieën van voor ons land belangrijke
stukke" naar Amsterdam worden ge-
zanden. Er ia vooral uit gebleken wel
ke intense belangstelling Himmler
voor ons land toonde. Byna dagelijks
stuurde Rauter hem een vrij uitvoe
rig overzicht van de stand van zaken.
Deze overzichten worden thans als
troeven in de hand van de Nederland
se justitie by het vooronderzoek tegen
deze voormalige SS-gruppenfuhrer en
generaal-leutnant der polizei, die zo
als men weet in Rotterdam gevangen
wordt gehouden, uitgespeeld.
Reeds verscheidene malen heeft men
Rauter op valse verklaringen betrapt
en deze weerlegd met zijn eigen brie
ven. hetgeen Rauter tenslotte in ver
twijfeling deed uitroepen, dat het nota
bene juist Himmler was geweest, die
er steeds weer op had gehamerd alle
geheime brieven en documenten als
de nood aan de man kwam tijdig te
vernietigen, terwijl het nu diens eigen
archief is. dat met alle geheime en ver
trouwelijke tukken in ongeschonden
staat in handen van de geallieerden
is gevallen.
Te- de voorbereidingen voor het
proces tegen Rauter zodanige vorderin
gen maken, dat de SS-gruppenfuehrer
binnen afzienbare tyd voor zyn Ne
derlandse rechters zal worden geleid,
is over de berechting van dr Wimmer
nog geen enkele beslissing genomen.
De vraag of de geallieerde bezettings
autoriteiten hem daartoe aan Neder
land zullen uitleveren kan nog niet
worden Leantwoord.
Voorlopig rapport in Veiligheidsraad
De order „staakt het vuren" ia Indonesië is niet geheel geëerbiedigd,
aldus het voorlopige rapporfebcUt door de zes consuls Maandag J.J. werd
ingezonden en waarover de Veiligheidsraad Vrydagavond het debat
opende. „De vorderingen van de Ned. troepen tussen 20 Juli en 4 Aug.
waren wigvormig en terwyi de hoofdmacht der republikeinse troepen
zich terugtrok, bleef een aantal manschappen tussen de wiggen achter.
De Indonesische tactiek der verschroeide aarde, met inbegrip van plun
dering, in het byzonder van Chinezen, werd tussen de wiggen geïntensi
veerd. De Nederlanders besloten het gebied tussen de wiggen te zuive
ren en dit leidde tot voortduring der gevechten ,met veronachtzaming
van het „staakt het vuren".
DE DEBATTEN
Ds. Evatt (Australië) meende uit
dit rapport te moeten concluderen,
dat de order van de Veiligheidsraad
niet was uitgevoerd. Hy diende 'n re
solutie in, waarin op aanwo rdt ge
drongen, dat de comm. van drie (Aus
tralië, België en de V.S.) onmiddel-
lyk haar werk begint
Gromyko (SU) maakte hiertegen be
zwaren. Hy meende dat dit slechts
mensen zand in de ogen zou strooien
en niets tot stand zou brengen. Hy
zag als enige mogelijkheid: de troe
pen van beide partyen order te geven
om terug te trekken op de posities,
die zij bezetten voor de vijandeiyk-
heden begonnen. Nadat de Russische
afgevaardigde verklaard had, dat het
rapport z.L niet onpartijdig was, de
ernst der gebeurtenissen verkleinde
en beschuldigingen tegen Nederland
had geuit diende hy eveneens een re
solutie in. waarin het standpunt: „te
rugtrekken op vroegere stellingen
naar voren wordt gebracht.
Nieuw
m-del bonkaarten
in November
Dc thans in gebruik zynde bonkaar
ten voor voedingsmiddelen hebben
aanleiding gegeven tot de klacht, dat
deze niet voldoende overzichteiyk
zijn. Op deze bonkaarten zijn de bon
nen „diversen", „reserve", brood",
„vlees", „boter" en .,me!k", ten dele
voorzien van dezelfde nummers en het
is gebleken dat dit tot vergissingen
aanleiding heeft gegeven.
Teneinde aan de bezwaren tegemoet
te komen is thans een nieuw model
bonkaart ontworpen, welke op 23 No
vember a.s. in gebruik zal worden ge
nomen. Op deze kaart komen bonnen
„algemeen", „reserve", „boter", „vlees"
en „melk" voor welke voorzien zyn
van een doorlopende nummering.
Voor verschillende artikelen kan dus
nimmer een bon met hetzelfde num
mer worden aangewezen. In de pro
vincies Noord-Holland, Zuid-Holland,
en Utrecht is bovendien op deze kaart
op de vlees en melkbonnen de op
druk „West" aangebracht.
Hierdoor is het, wanneer dit wense
lijk zou blyken, mogelijk voor de bo
vengenoemde provincies bonnen
voor deze artikelen aan te wyzen,
welke in de rest van het land niet
geldig zyn en omgekeerd. Of een zo
danige maatregel zal worden geno
men staat nog niet vast.
MR. VAN KLEFFENS
De Ned. afgevaardigde, Mr .van
Kleffens, vroeg zich af, hoe lang het
nog zou duren voor de wereld het
Ned. standpunt begrypt. Hij uitte op
nieuw beschuldigingen aan het adres
van de republikeinse regering en waar
schuwde de raad voor het aannemen
van het Russische voorstel. Nederland
kan niet verantwoordelijk zyn voor
wat er dan gaat gebeuren, zo zeide hy,
Mr. van Kleffens stelde alleen de re
publikeinen verantwoordelyk voor
't niet-uitvoeren van de order „staakt
het vuren" en legde de raad docu
menten voor over gewelddaden van re
publikeinse aanhangers; aansporingen
daartoe en opzettelijke inbreuken op
de order.
MOTir EVATT AANGENOMEN
De raad nam tenslotte de Australische
motie aan met 9 stemmen vóór en 2
onthoudingen (Rusland en Polen). De
inhoud van de motie gaven wy reeds
hierboven. De volgende zitting van de
Veiligheidsraad zal Dinsdagmorgen be
ginnen.
Het werk van de consulair, commis
sie zal vermoedelyk over ongeveer 10
dagen gereed zijn en alle binnengeko
men rapporten zullen dan in een
hoofdrapport verwerkt zijn.
SPIJSOLIEBONNEN
Het C.D.K. deelt mede dat zy, die op
de bonnen K 01 algemeen .welke van
17 Aügustus t.m. 13 September j.l.
recht gaven op het kopen van 120 gr,
spysolie, geen olie hebben kunnen
verkrijgen, deze bonnen tot uiterlyk
6 October a.s. in kunnen leveren by
een detaillist
By een volgende verstrekking van
olie zal alsnog op deze bonnen olie
worden afgeleverd.
PAP EN YOGHURT 1 CENT
DUURDER
In verband met de verhoging van de
omzetbelasting van 2 op 3% op melk
producten zijn nieuwe maximumprij
zen voor pap en yoghurt vastgesteld.
De nieuwe prijzen welke op Zaterdag
4 October ingaan, zyn één cent per li
ter hoger dan de tot nu toe gelden
de prijzen. De prys van consumptie
melk biyft ongewijzigd.
Clandestiene
immigranten
Herhaaldelyk worden in
ons land zwijnen gesigna
leerd, soms tot dicht by de
woningen, waar zy hun
kostje trachten op te schar
relen in aardappel- en mais-
velden. Een Tegelse huis
vrouw zag dezer dagen zelfs
een moederzwijn met zes
jongen aan haar raam voor
bijtrekken. Het behoeft geen
betoog, dat er yverig jacht
wordt gemaakt Een Tegelse
onderwyzer, die onlangs al
een wild varken had gescho
ten, slaagde er in deze week
een exemplaar van byna 80
kg neer te leggen. Een wel
kome aanvulling van het
vleesrantsoen! In de Lim
burgse grensstreek waren
wilde zwynen vroeger een
zeldzaamheid. Men schryft 't
veelvuldiger voorkomen toe
aan oorlogsomstandigheden
en aan de uitgestrekte bos
branden in Duitsland, waar
door de dieren uit hun
schuilplaatsen zyn opgejaagd
J
Grondwet voorziet in deze
maatregel
Naar aanleiding van het bericht
waarin wordt medegedeeld, dat H. M.
de Koningin korte tyd rust zal nemen,
kan nog worden opgemerkt, dat de
mogelykheid om de koninkiyke waar
digheid tydeiyk te doen waarnemen
door een regent by de grondwetsher
ziening van 1922 in de grondwet is
opgenomen in verband met de destyds
wel eens geopperde gedachte ener reis
van H. M. naar Ned. Indië.
Men heeft deze mogelykheid in de
grondwet ook opgenomen voor het ge
val de Koningin een reis naar het bui-
te.iland zou willen maken, of de rege
ring tijdelijk zou neerleggen tot her
stel van gezondheid.
Verwacht mag dus worden, dat bin
nenkort een wetsontwerp aan de
Staten-Generaal zal worden aange
boden. Prinses Juliana is In dit ge
val niet automatisch regentes. Het
wetsontwerp zal de aanwijzing van
Prinses Juliana tot regentes bevat
ten.
De voorzitter van de Eerste Kamer
roept de Staten-Geenraal in verenig
de vergadering byeen. De behandeling
zal weinig tyd in beslag nemen. Vol
gens het reglement van orde voor de
verenigde vergadering kan geen be
sluit worden genomen indien niet 76
leden aan de stemming deelnemen.
Is het wetsontwerp wet geworden,
dan zal Prinses Juliana in een ver
enigde vergadering der Staten-Gene
raal beëdigd worden.
Onder de schijnwerper
Enkele dagen geleden lieten we ons
ironisch uit over de houding van „Het
Vryc Volk" in de courantenoorlog, die
hier is uitgebarsten. We vestigden er
de aandacht op, hoe door dit blad heel
wat minder hete tranen war-n •<>-
plengd by het verscheiden van
illegale pers in Noord-Hollanci .„u
enige weken geleden aan het graf van
de „Vrye Twentse". Een en ander
brachten we in verband met het feit,
dat de heer v. d. Waarden van de
N.V. De Arbeiderspers zelf r^ht-
streeks aan de totstandkoming van de
fusie had medegewerkt.
Tot ons genoegen mogen we thans
vaststellen, dat in de houding van dit
blad zich een wyziging ten goede be
gint af te tekenen. Gisteren schreef
het:
Doel in gevaar.
Alles byeengenomen is het een on
verkwikkelijke affaire. Wij begin
nen er aan te twyfelen of de op
zet van deze door de financiële
omstandigheden van beide par
tyen noodzakeiyke fusie, het ma
ken van een progressieve krant,
zal slagen. De naam van de te be
noemen hoofdredacteur was ons
daarvoor een waarborg, doch de
benoeming van deze progressieve
hoofdredacteur is tot nu toe nog
niet tot stand gekomen. Het Dag
blad van Alkmaar is een vry ge
trouwe copie van de Alkmaarse
Courant.
Inderdaad, het doel is In gevaar.
De fusie-pers heeft met progressivi
teit niets te maken.
Het blyft Jammer, dat het Vrye
Volk dit wat laat heeft ontdekt. Door
de nauwe relaties, welke het onder
hield met de oud-illegale combinatie
in dit gewest, had het beter op de
hoogte kunnen en moeten zyn. Wel
licht waren de brokken, die nu ge
maakt zyn, dan vermeden.
Gedane zakén nemen echter geen
keer.
Het doel. dat het Vrije Volk na
streeft en dat ook het onze zeer naby
komt, zou in dit gewest misschien ge
heel onbereikbaar zUn geworden, in
dien wy even slecht op ons qui-vive
waren geweest als „Het Vrye Volk".
Onze stryd ls zwaar en iedere mede
werking is ons welkom.
We menen te mogen verwachten, dat
„Het Vrye Volk" gedachtig aan het
spreekwoord „beter ten halve gekeerd
dan ten hele gedwaald" zijn sympa
thieën zal verleggen. Het zou al te
dwaas zyn, wanneer degenen, die
voornemens zUn zich in het vuur te
leggen voor werkend Nederland en
die daartoe ongeveer dezelfde weg
willen bewandelen, elkaar onderling
gingen beoorlogen of zelfs maar el
kaar zouden negéren.
Het doel zou dan met recht in ge
vaar zijn. A. ERIKS.
Mevrouw Churchill zal haar man ver
tegenwoordigen by dc doopplechtig
heid van IL K. H. Prinses Maryke op
Donderdag a.s. in de Domkerk te
Utrecht.
De stryd aan het krantenfront
gaat voort. Hoe de afloop zal
zyn, kunnen we op dit moment
nog niet zeggen, maar onze pa
piersituatie is aanmerkelijk ver
beterd en dat was zéér belang-
ryk.
Intussen: de moeilijkheden bly-
ven groot. Onze lezers kunnen
er van verzekerd zh'n, dat we
allen vol goede moed zyn en de
krant zo goed mogelijk zullen
verzorgen. Tot onze spyt moest
echter een voetbalverwachting
deze keer nog achterwege blij
ven en ons meestgelezen hoek
je, dat voor de jeugd, zal eerst
Dinsdag een plaatsje kunnen
krygen.
Moed en vertrouwen!
De verlieslijst
De regering maakt bekend, dat de
Kon. Marine in de afgelopen week
geen verliezen leed De Kon. Land
macht verloor 17 man en het KNIL
5 man aan gesneuvelden.
Uit onze omgeving komt op de
lyst voor soldaat G. Zentveld uit Eg-
mond aan Zee, die op 28 September
ten Zuiden van Salatiga sneuvelde.
weerbericht
DROOG WEER
OvcrdrUvcnde wolkenvelden. Droog
weer. Ongeveer dezelfde temperatuur
als gisteren.
In het Noorden van het land: mati
ge Noord-Westeiyke wind. In het Znl»
den: veranderiyke wind.