Ikmaaidei
Onder de Schijnwerper
Burgeroorlog in Griekenland
Nederland en Republiek beiden
schuldig aan mislukking
N.-HOLLANDSE
PERS 19*»5
Guerrilla's bevechten gendarmes
Ons dagelijks overzicht
Poo!s£ Landdag in de U.N.O.
De Gaulle sprak te Algiers
Vrees voor gewapend conflict
met Moskou
Wilde Sjahrir te grote bevoegdheden?
Nederland is
'n heerlijk land
4e Jaargang No 106Ó
Maandag 13 Ochber 1947
Wnd. hoofdred.: A. ERIKS. Westerweg
338, Telefoon 3300.
Stadsredactie en Corr. adres. Voor-
dam 6 A (niet te verwarren met Voor-
dam 9) tel. 3967, bij geen gehoor 4544
Voorlopig voor Administratie, adver
tenties en hoofdredactie, Tel.: 3300
Het Atheense nieuwsbureau meld',
dat een „machtige strijdgroep" van
guerrilla-strijders het Macedonische
dorpje Métanghistion des nachts aan
gevallen, het garnizoen overmeesterd,
12 huizen in brand gestoken en tien
inwoners vermoord heeft. Gendarmes,
die het plaatsje wilden ontzetten, al
dus het nieuwsbureau, geraakten in
een gevecht met een tweede sterke
guerrilla-afdeling.
Negen gendarmes en 15 guerrilla
strijders zouden gesneuveld zijn. Ook
het plaatsje Litohorox ten westen van
Saloniki zou een aanval te verduren
lebben gehad. De guerrilla-strijders
wisten een deel van het dorp een
tijdlang in handen te houden en 49
jonge mannen en vrouwen te dwingen
zich bij hun aan te sluiten. Bij het
verlaten van het dorp vielen zij in
een hinderlaag en lieten 1 dode en 3
gewonden achter. Vooral in de dorpen
van de bergachtige grensgebieden van
Macedonië zouden de guerrilla-strijs-
ders de methode van gedwongen re-
crutering toepassen.
Naar de correspondent te Athene
van het Britse blad „News Chroni-
cle" meldt .heeft de Griekse regering
Zondag in de hoofdstad een „nood
toestand" afgekondigd.
Naar men te Athene gelooft, wijst
deze beslissing er op, dat men voor
uitbreiding van de burgeroorlog tot
in de omstreken van Athene vreest.
Het besluit van de regering volgt op
de oproep van de communistische lei
der Zachariades aan zijn volgelingen
om ook in de steden buiten het ge-
vechtsgebied actief te zijn om zodoen
de generaal Markos te steunen.
Na een lang debat is er een speci
ale Bakan-commissie gevormd, waar
in ook Nederland zitting heeft.
Aan boord van 'n Ned. schip in
de Canadese haven Vancouver is 186
kg opium ter waarde van ruim 4'A
millioen dollar in beslag genomen, de
grootste zending die ooit werd gevon
den.
De berichten uit de wereld luiden
weinig gunstig. Griekenland, Pales
tina, Indonesië zijn broeihaarden waar
ieder ogenblik het vuur naar buiten
kan uitslaan, in Indo-China is de
strijd weer opgelaaid, de kleine ko
mintern van Belgrado heeft de poli
tieke atmosfeer geladen met span
ning.
De berichten uit Lake Succes, waar
de Assamblée van de U.N.O. verga
dert. zijn even slecht. De heren kun
nen niet verder komen en de bespre
kingen dreigen hopeloos vast te lopen
Het lichaam, dat tot opgave heeft de
orde in de volkerengemeenschap te
handhaven, is-in zichzelf even ver
scheurd als deze volkerengemeenschap
Men behoeft zich daarover niet te
verwonderen .want de meeste der
kibbelende naties zijn in de U.N.O
vertegenwoordigd en de ruzie, die el
ders bestaat, wordt in Lake Success
eenvoudig voortgezet. Zo is de U.N.O.
een weerspiegeling van het wereld
gebeuren.
Deze U.N.O. zou een verbeterde Vol
kenbond zijn, men, heeft inderdaad
ook ernsig gepoogd verschillende ge
breken van het instituut van Genéve
te vermijden. Helaas blijkt hoe langer
hoe meer. dat het resultaat onbevre
digend is. De Verenigde Naties zijn
niet bij machte de daden te stellen
waarop de wereld wacht en waardoor
tegenstanders, die elkaar met de wa
penen te lijf willen, tot de orde wor
den geroepen. Scheldpartijen, waar
voor de vroegere gedelegeerden naar
de Volkenbond, die dooreen genomen
wat deftiger schiinen te zijn geweest,
zich zouden hebben gegeneerd, zijn
aan de orde van de dag; de werk
zaamheden zelf gaan ontstellend lang
zaam.
De fout van déze volkeren-verga
dering dunkt ons te zijn. dat ze niet
de macht en de kracht heeft zich bó
ven de dingen te plaatsen. Ze doet
denken aan een arbitrage-commissie
een scheidsgerecht, waarin de beide
tegenstanders juist evenveel leden
hebben benoemd, die alleen in het
rechtscollege zetelen om de belangen
van de eigen partij te behartigen.
Ieder gewoon sterveling voelt on- j
middellijk aan, dat zulk een instelling
waardeloos en zinloos is.
De mogelijkheid, dat het de kant
op zou gaan als thans in werkelijk
heid het geval is. is trouwens door
de oprichters voorzien: men was ervan
overtuigd, dat de organisatie alleen
dan nuttig werkzaam zou kunnen
zijn, wanneer de grote naties het on
derling met elkaar eens bleven.
Dat was in de oorlogsdagen, toen
allen waren verbonden door het ene
grote doel: Duitsland te verslaan.
Dit doel is weggevallen en inplaats
van eensgezindheid, die ook bij de
wederopbouw zo hoogst nuttig had
kunnen zijn, is gekomen onderlinge
naijver, wangunst, wantrouwen.
Onder zulke omstandigheden is
geen enkele samenwerking mogelijk*
niet in een Volkenbond en niet in een
U.N.O.
En daarom doet de U.N.O. eigenlijk al
leen maar denken aan de spreekwoor
delijk geworden Poolse landdag, die
uitmuntte door onvruchtbaarheid en
wanordelijkheid. E.
Morrison over de
Britse economie
Hei bert Morrison, Lord-president of
the Couneil en leider der regering In
het Lagerhuis, heeft m een redevoe
ring te Smethwicker vobr gewaar
schuwd, dat de buitenlandse concur
rentie op de export-markten weldra
de nationale economie van Groot-Brit-
tannië op haar grondveston zal doen
schudden, indien Groot-Britannië zijn
positie niet verbeterde door. e^n gro
tere en doelmatiger productie.
Morrison onderstreepte de noodzaak
tot het verlagen van de invoer en het
verhogen van de uitvoer en 'verklaar
de, dat de Britse regering „een grote
campagne" moest inzetten om de in-
voerrestricties van andere: landen voor
Britse goederen op te heffen. „Wij
maken plannen om op eigen benen te
kunnen staan en zpllen 6lagen", aldus
Morrison. Volgens hem .vertoonde de
internationale handel, de neiging te
krimpen i.p.v. zich uit te .breiden. De
hele wereld had echter meer dan ooit
behoefte aan producten' uit Noord- en
Zuid-Amerika.
Zul'en Y.S. conferentie
beleggen voor plan-Marshall?
De V.S. zullen de mogelijkheid be
studeren van het bijeenroepen van
de 16 Europese landen voor een con
ferentie over het plan-Marshall, al
dus wOrdt van gezaghebbende tijde
vernomen.
D^ Amerikaanse regering zal daar
toe heden besprekingen openen met
Sir Oliver Franks en andere be
stuursleden van de Parijse conferen
tie. Naar verluidt is het doel van de
ze stap Europese goedkeuring te ver
krijgen voor de onvermijdelijke ver
anderingen, die in het originele Pa
rijse rapport moeten worden aamte-
bracht alvorens de Amerikaanse piste
nen aan het congres kunnen worden
voorgelegd. Europese diplomatieke
kringen te Washington schijnen niet
enthousiast over dit Amerikaanse
voorstel te zijn.
BU een poging om in onderling overleg een zo mogelijk alle partijen
bevredigend einde te brengen aan de verwarring in de Noordhollandse
pers werd overeengekomen, dat de „fusiebladen" alsnog één week te
Alkmaar zullen worden uitgegeven. De partijen krijgen hierdoor gelegen
heid tot het zo nodige nadere overleg.
In deze week zullen onze uitgaven zich onthouden van elk com
mentaar op de persstrijd in onze provincie.
N.V. SPREKEND PAPIER
De Kerstpakketten voor de Nederlandse scldaten in Indonesië komen reeds
in Indonesië aan. Na het lossen worden zij naar alle delen verder verzon
den om gedistribueerd te worden.
In een Zondagmiddag te Algiers
uitgesproken rede, heeft generaal De
Gaulle zich voornamelijk beperkt tot
de toestand in Algerije. Meer dan in
zijn andere redevoeringen vestigde
hij evenwel de aandacht op de positie
van de Sowjet-Unie. „Het is te ho
pen", aldus de Gaulle, „dat Moskou
er naar zal streven de toekomst te
bouwen op samenwerking en niet op
onderdrukking van anderen. Alles
wijst er echter op, dat het tegenge
stelde moet worden aangenomen".
Hij onderstreepte de strategische
positie van Algerije en zag zeer dui
delijk, waarom Algerije en de Franse
Unie de voornaamste doelwitten van
de communisten vormen. „Omdat.
Opzienbarende rede van Schermerhorn
Voor de vrouw. Xen zandkleurig pak
je ran wollen jersey, gedragen met
een bontgarni-vur vais r«*al. Een uit-
stek«nde dracht vso? .-aeole berfsftta-
ésn- A.P.A. P
Zowel van Nederlandse als van Republikeinse zijde is in Linggadjati
eerlijk naar een conceptie gestreefd, waarin het volstrekt nieuwe vorm
kreeg, zij het ook alleen in zeer grote en brede lijn, maar dat daarnaast
toch in toenemende mate verschijnselen zichtbaar werden, die aan
weerskanten het ongeloof in elkaar deden toenemen. Dit ongeloof heeft
tenslotte in zeer belangrijke mate bijgedragen tot de ontwikkeling, die
op 20 Juli een voorlopig einde vond.
Het is voor ieder, die nadenkt duidelijk, dat er in de historie altijd op
zijn minst twee verschillende sferen zijn, waarin de krachten werken,
die het gebeuren uiteindelijk bepalen. In de eerste plaats is er de voor
tallozen onzichtbare, maar toch allesbeheersende onderstroom, die in een
historische periode de hoofdrichting van 't gebeuren bepaalt, soms schijn
baar onafhankelijk van wat er aan de oppervlakte speelt. In de tweede
plaats zijn daar de dingen van alle dag, de verschijnselen, die zich aan
onze voeten afspelen, de ontmoetingen, die wij in het leven en in de
strijd van alle dag hebben. Kortom, dat geheel van verschijnselen, dat
voor een mens, die niet dieper schouwen wil, het eigenlijke leven uit
maakt en bepaalt.
Herinnert u zich nog, hoe velen in
de jaren rondom 1930 met een zeker
enthousiasme over het fascistische
Italië spraken, waar in de wereld
der dagelijkse verschijnselen Musso-
lini kans zag er dan toch maar voor
te zorgen, dat de trein op tijd liep,
dat de welvaart van het volk duide
lijk en zichtbaar toenam? Hoevelen
hebben zich daardoor laten verblin
den: het ging er in Italië uiteindelijk
niet om, of de trein op tijd reed,
maar het ging er om welke geestelijke
krachten de leiders bezielden, die dit
technisch apparaat aanvoerden. Ik
zou bijna geneigd zijn om hier direct
achter te zetten: zo gaat het er ook
niet om, of de Indonesische wereld
in de gestalte van de republiek alle
kinderziekten van een opkomende
staat vertoont, die maar denkbaar zijn.
CONSTRUCTIEVE ARBEID
Zeker, aan de oppervlakte vinden
in Indonesië allerlei dingen plaats,
die ik op geen enkele wijze wil
trachten goed te praten. Toch kan ik
niet anders dan telkens weer er op
wijzen, dat wij het met dezelfde or
ganisatie en met dezelfde mensen zul
len moeten doen.
Waarom? Wel, niet alleen omdat zij
de grote onderstroom van hel histo
risch gebeuren iu Azië vertegenwoor
digen, maar ook omdat zij eraooz ge
dragen en gestuwd worden. Ondanks
hun persoonlijke tekortkomingen, ook
m hun politieke optreden. Het zal in
de toekomst niet gaan om de tot he
den toe politiek onverschilligen, die
thans bereid zijn met de Nederlands-
Indische regering een rol te spelen,
maar om hen, die wezenlijk aange
raakt zijn. De vraag is alleen of zij
in staat zijn om de motorische kracht,
die zij aan deze aanraking ontlenen,
te richten op constructieve arbeid, op
het volstrekt nieuwe plpn, dat Ling
gadjati in wezen was, of dat zij deze
kracht niet zullen kunnen opbrengen
en wij in Indonesië verschijnselen
gaan krijgen zij het ook in andere
vorm zoals wij die thans in India
en Pakistan zien. Of zij deze kracht
zullen kunnen opbrengen, hangt er
echter voor een belangrijk gedeelte
van af, of wij als Nederlanders mee
zullen willen werken in de richting
van deze onderstroom, daardoor hun
positie versterkend, of dat wij tegen
hen in de taaie afbrokkelingsstrijd
van een teruggedrongen Nederlands
gezag verkiezen.
TWEE FACTOREN
Het gebeurde in Azië, dat deze keer
ook ons land zo sterk beroert, wordt
in wezen bepaald door twee factoren.
De eerste is de rondom de eerste we
reldoorlog begonnen bewustwording
van een zeer dunne laag in Zuid-
Oost-Azië. Di». proces is door het
Westen ingeleid en de moderne tech
niek en wetenschap hebben een in
valspoort in de Aziatische wereld ge
smeed, waardoor de invloed van deze
allesoverheersende krachten ook daar
voelbaar is geworden. De volkeren
van Azië zijn bezig iets van hun eigen
persoonlijkheid uit vroeger eeuwen
terug te winnen, zich als zodanig te
ontplooien en hun plaats als eigen
nationale persoonlijkheid in de we
reld op te eisen. Dat is de ene kant.
De andere kant is de zichtbare ver
zwakking van West-Europa, dat eeu
wenlang het centrum van koloniale
macht is geweest.
Europa was dit, omdat het in de
laatste eeuwen het branflpunt was
van de technische ontwikkeling van
de mensheid en van de daarop ge
bouwde economische krachtcentra. Die
technische ontwikkeling is van Euro
pa uit echter over de gehele wereld
verspreid en Amerika heeft ons over
vleugeld. De economische centra zijn
mede verhuisd en twee wereldoorlo
gen hebben de rest gedaan, die nodig
was voor een verzwakking van Euro
pa, die thans vrijwel catastrophaal is.
Is het wonder, dat dit alles een twee
de factor is gaan vormen, die werkt
in de richting van een ontbinding
van alle koloniale verhoudingen? Is
het dan zo gewaagd te veronderstel
len, dat dit proces ten gevolge zal
hebben, dat Europa voor deze eeuw
ten einde is, nergens ter wereld meer
koloniale macht zal bezitten?
Ik wil in mijn critiek op Nederland
zeker niet eenzijdig te werk gaan,
maar ik kan ook volledig oog hebben
voor het schrijnend tekort, dat er
aan Indonesische zijde bestaat. Indien
ik nog eens bedenk in welke gezind
heid de overeenkomst van Lingga
djati tot stand kwam in October-No-
vember 1946, verder welke ontvangst
dit ontwerp in Nederland te beurt
viel, hoeveel toorn erover is uitge
stort en ik lees dan wie zich vandaag
op Linggadjati beroepen, dan zeg ik
tegen dezulken: Gij zyt te laat, zoals
gij ook de volgende keer weer te laat
zult zijn. De traagheid ziet men aan
wanneer op zekere dag een gewapend
conflict zich zou voordoen, waardoor
Afrika een buitengewone strategische
betekenis zou krijgen, Frankrijk zeer
veel moeite zal hebben om de gebie
den, die een prooi zijn van anarchie,
voor zijn verdediging te gebruiken.
Spreker ging vervolgens uitvoerig in
op de redenen waarom het in het be
lang was der Fransen en inheemsen
van Algerije om nauw verbonden te
blijven met het moederland daar an
ders de „deur voor de ondergang zou
worden geopend".
Peccavi
In ons nummer* van Zaterdag komt
in de rubriek „Kerkdiensten" een
fout voor, die wjj ten zeerste en op
recht betreuren. Wij zullen deze hier
niet herhalen, het opnoemen ervan
zou weer 'n krenking van 'n bepaal
de groep van onze lezers betekenen.
We geven toe, dat het een onver
geeflijke fout was, die wij nimmer
hopen te herbalen. Hoe het zetdui-
veltje dit voorelkaar kreeg Is ons
'n raadsel, maar het was zo. Peccavi..»
BEEEDIGING VAN DE PRINSES
Z.K.H. Prins Bemhard zal II.K.H.
Prinses Juliana vergezellen bü de
plechtige beëdiging van de Prinses
als regentes op a.s. Dinsdag.
Nederlandse en aan
zijde bijna gelijk.
Republikeinse
SJAHRIR EN DJOCJA
Ook geloof ik. dat het wel goed is
eens duidelijk te zeggen, dat Sjahrir
in werkelijkheid niet is afgetreden
omdat hij ten aanzien van Nederland
verder wilde gaan dan de Republi
keinse regering, maar dat zijn aftre
den en daarmee het verdwijnen van
een groot gedeelte van de groep,
waarop wtf tot heden bouwden, toe
te schrijven is geweest aan het feit,
dat hij meer volmachten wilde ont
vangen voor het voeren der onder
handelingen dan Djocja hem wenste
te geven. Misschien is zijn vragen
overvragen geweest en betekent dat
een fout met bedenkelijke gevolgen.
Het is ook niet juist, dat cr in die
maanden in wezen niets bereikt werd.
zij het ook, dat dit bereiken van
overeenstemming op allerlei punten
met grote moeilijkheden gepaard ging.
Gaat men echter zakelijk na wat tus
sen April en Juni werd overeengeko-
men, dan zou dat zeker een grond
slag hebben kunnen zijn voor een
vruchtbaar optreden van de geraamde
interimregering, indien niet het we
derzjjdse ongeloof in elkander alles
ondermijnd had.
PROF. SCHERMERHORN
BESLOOT:
Ik meen nog altijd, dat de schep
ping van de souvereine verenigde
staten van Indonesië maar die dan
ook werkelijk souverein zijn, zonder
achterdeurtjes, gebouwd met een vol
strekt vrijwillig aanvaarde en van In
donesische zijde gevraagde bijstand,
de eerste stap moet zijn. Pas indien
dat door ons innerlijk kan worden
aanvaard, zal de vereniging in de Ne
derlands-Indonesische Unie reële be
tekenis hebben en wat anders zijn
dan een juk. dat het Indonesische
volk zal proberen kwiil te raken
In de afgelopen week vierde de
Vereniging voor Vreemdelingenver-
teer te Heiloo haar 40-jarig jubileum
en ter ere van dit gedenkwaardig feit
mocht ze als gastvrouwe optreden bij
de ontvangst der afgevaardigden naar
de 25ste vergadering van het alge
meen bestuur van V.V.V.'s in Noord
Holland benoorden het Noordzeeka
naal.
Voor ons is dit aanleiding om de
aandacht te vestigen op een tak van
bedrijf en daarmee op een bron van
inkomsten, waarvan de belangrijk
heid tot veel te weinigen is doorge
drongen. Het gevolg daarvan is, dat
de mogelijkheden, welke ons land in
dit opzicht biedt, nimmer ten volle
zijn uitgebuit.
Dit is geen verwijt aan het adres
der V.V.V.'s. Integendeel, daar is men
van een en ander ten volle over
tuigd en gedurende een reeks van
jaren hebben deze lichamen hun ui
terste best gedaan, niet alleen om de
vreemdelingen aan te trekken. oer
ook om het Nederlandse publieic z>n
te doen krijgen voor de schoonheid
van het eigen land. Aangezien ons
volk in dit opzicht een merkwaardi
ge lauwheid aan de dag legt en de
regeringen tot op zekere hoogte een
weerspiegeling zijn van de algemeen
heersende inzichten, is het weinig
verwonderlijk, dat de V.V.V.'s ook
van het landsbestuur niet die krach
tige financiële steun ondervinden als
•aarop ze feitelijk recht hebben.
Ook hier is het zo dat de kost
voor de baat uitgan En zolang Ne
derland weinig geld overheeft voor
het maken van propaganda in het
buitenland, zal het vreemdelingenver
keer nooit tot volle ontplooiing ko
men. Het is daarbij waarlijk niet zo,
dat ze niets te bieden hebben.
Ons strand is wellicht het mooiste
ter weref8. Bergen hebben we niet,
maar ons polderland, voor welks
schoonheid de meeste landgenoten
blind schijnen te zijn, is enig op aar-
de. De beoefenaar van de watersport
leeft te midden van een natuur, die
menig vaderlander nooit heeft aan
schouwd en waarvan al te velen geen
begrip hebben.
Wat onze folklore betreft, de bui
tenlander kende alleen Volendam.
Een tiental jaren geleden werd de
Alkmaarse kaasmarkt ontdekt op het
ogenblik, waarop haar stervensuur
scheen te zijn geslagen. Deze ont
dekking was voorlopig haar redding.
En het was de laatste oorlog, die
de ogen van duizenden en nog eens
duizenden geallieerde soldaten open
de voor de Zeeuwse kleedcrdrachtcn.
Wat men daar vond was niet minder
typisch dan Volendam! Het wordt tijd
dat de Nederlander begint te besef
fen, dat zijn vaderland en een is.
overvloeiend van schoonheid en van
overlevering. Eerst wanneer dat ten
volle tot hem begint door te dringen,
zal ieder onzer in den vreemde een
propagandist 2ijn. Hij zal toegeven,
dat het hier anders is dan in het
bergenrijke Zwitserland, dan op de
woestijnachtige hoogvlakte van Leon.
dan in de tuin van Valencia of langs
de boorden van Rijn, Rhóne of Loire.
Maar dat het hier minder mooi of
karakteristiek zou zijn. dat zal hij
met alle overredingskracht, welke in
hem is, ontkennen.
Want dat is niet rol
Ieder, die ogen heeft om te zien,
zal moeten toegeven: Nederland is
een heerlijk land.
Zodra ons volk. dat dikwijls een
7.o overdreven ontzag aan de dag
legt voor alles wat buitenlands is. het
eigene meer leert waarderen, zal dit
besef ook doordringen in de hoogste
regeringsinstanties en zal alles steeds
gemakkelijker gaaifc
Het zover te brengen is een der
takken der V.V.V.'s. En wat ons be
treft, we stellen ons gaarne ter be
schikking om naar vermogen aan dit
doel mede te werken.
A F i Us.
In Schotland is een bericht ont
vangen dat een vliegtuig ir: moc-.lijk-
heden verkeerde. Eén motor rookt®
en een andere stond stil.
weerbericht
*s MIDDAGS VRIJ WARM
Na het oplossen van In de nacht ge
vormde mist perioden van r.i»ni»®-
schijn en vrij warm. Droog weet. m«4
meest «wakke wind tussen Kntd tm
Oost.