Ikmaader
Prinses Juliana beëdigd als regentes
Onder de Schijnwerper
N.-HOLLANDSE
PERS 1945
Sobere plechtigheid in de Ridderzaal
„Ik zweer trouw aan de Koning"
Overal gejuich
In de Ridderzaal
De beëdiging
Churchill gelooft niet aan oorlog
Prof. Schermerhorn naar de V.S.
In kort bestek
De Regentes
4e Jaargang No 106 2
Woensdag 15 October 1947
Wnd. hoofdred.: A. ERIKS. Westerweg
338. Telefoon 3300.
Stadsredactie en Corr. adres. Voor-
dam 6 A (niet te verwarren met Voor-
dam 9) tel 3967, bij geen gehoor 4544
Voorlopig voor Administratie, adver
tenties en hoofdredactie, Tel.: 3300
Gezagsoverdrachi in hei Koninkrijk
H.K.H. Prinses Juliana der Nederlanden, ingevolge de wet „toepassing
van artikel 43 van de Grondwet", welke tijdelijk neerleggen van de
uitoefenirfg van het Koninklijk Gezag regelt benoemd tot regentes van
het Koninkrijk voor het tijdvak van 14 October tot 1 December 1947,
zulks overeenkomstig het Kon. Besluit van 11 October 1.1., is in een
verenigde zitting van de beide Kamers der Saten-Generaal in de Rid
derzaal gistermiddag plechtig als zodanig beëdigd.
In gezelschap van Haar Gemaal
heeft H.K.H. zich' gistermiddag voor
deze plechtigheid tegen drie uur van
het paleis Woordeinde naar het Bin
nenhof begeven, waarbij de stoet de
zelfde route volgde als gebruikelijk
is bij de plechtige opening der Staten-
Generaal.
Langs de weg, welke de stoet volg
de. hadden velen zich eey plaatsje
gezocht. Bij het passeren van de auto
met het Prinselijk Paar weerklonk
overal gejuich.
Bij de Ridderzaal was een erewacht
van 70 man van het regiment Prinses
Irene opgesteld.
Inmiddels hadden zich in de Rid
derzaal met de leden der beide Ka
mers van de Staten-Generaal een
groot aantal autoriteiten verenigd,
zodat de zaal nagenoeg dezelfde
aanblik bood als de verenigde ver
gadering, waarin H. M. de Koningin
de Troonrede pleegt uit te spreken
Met de leden van het kabinet en de
leden ttan de Raad van State had
den voor het voorzittersgestoelte te
vens plaats genomen het Staatshoofd
van West-Borneo. Sultan Hamid rl
van Pontianak. dr. P. Kasteel. Gou
verneur van Cnracao en de heer Da
Co«;ta Gomez. vertegenwoordiger van
C'"-acao in Nederland.
Verder waren o.a. aanwezig vele
leden van het corps diplomatique en
leden dpr hofhoudingen.
Toen de Prinses met Haar Gemaal
had plaats genomen, hield de voor
zit,ter der eerste Kamer, prof. mr
Kranenburg een toespraak, waarin hii
o.m zeide-
He omstandigheden, die hebber,
geleid tot de wet waarbij aan Uwe
Koninklijke Hoogheid de waarnemint
van het Koninklijk Gezag als Re
gentes werd opgedragen, hebben de
Stitnn-Generaal met leedwezen ver
vuld.
Een reden tot tf ote dankbaarheid
Is het echter, dat het Nederlandse
volk vol vertrouwen de waarnemin-
g<-" van het Koninklijk Gezag aan Uv
handen ziet toevêrtrouwd. Uwe Ko
ninklijke Hoogheid heeft de liefde en
aanhankelijkheid van ons volk ver
worven. Ons volk is diep overtuigd,
dat Uwe Koninklijke Hoogheid zal
worden geleid bij de uitoefening van
dat Gezag door het hoge voorbeeld
van H. M. de Koningin en door de
nobele tradities van haar roemrijk
geslacht, dat in de verwerving en
handhaving van de vrijheid en de
rechten van ons volk een zo groot
aandeel heeft gehad.
Na de rede van prof. mr. Kranen
burg legde H.K.H. Prinses Juliana
vervolgens in handen van de voor
zitter de in artikel 44 van de Grond
wet voorgeschreven eed af, waarvan
de tekst luidt als volgt:
..Ik zweer trouw aan de Koning
Ik zweer, dat ik in de waarneming
van het Koninklijk Gezag, zolang de
uitoefening van het Koninklijk Ge
zag is neergelegd, de Grondwet zal
onderhouden en handhaven.
Resolutie der Poolse
boerenpartij
De bestuurscommissie van de Pool
se boerenpartij, welke onder leiding
staat van Mikolajczyk, heeft een re
solutie aangenomen, waarin de na
druk wordt gelegd op de e\ tige in
ternationale toestand. De resolutie
geeft-fclijk-van "de oppositie der par
tij tegen een politiek, welke Polen
zou onderwerpen aan vreemd kapi
taal. „Trouw aan het verbond tussen
Polen en de Sowjet-Unie en aanhet
beginsel van vreedzame samenwer
king tussen alle democratische lan
den .acht de partij het in het belang
van de Poolse staat dat overeenstem
ming tussen Oost en West wordt be
reikt"
Volgens deze resolutie hebben
slechte twee leden van de nationale
raad der partij en niet 46. zoals ge
meld was het uittreden van Mikolajc
zvk geëist.
VOETBAL
NEDERLAND—ZWEDEN
Op Woensdag 9 Juni 1948 wordt in
ons land de wedstrijd ^Jederland—
Zweden gespeeld. Waar de ontmoe
ting zal plaats hebben zal nader door
de KNVB worden beslist.
Redevoering te New-York
Op een diner te New York is een
gramofoonplaat afgedraaid, waarop
voor deze gelegenheid door Winston
Churchill gehouden rede over de ver
houding van de Sovjet-Unie en de
westelijke mogendheden was opgeno
men. Hoewel hij de mogelijkheid
van oorlog niet uitgesloten acht, was
Churchill van mening, dat de heftige
schimpscheuten, die de regering der
S.U. en haar communistische aanhan
gers over de gehele wereld over alle
bestaande vormen van beschaving uit
storten, niet noodzakelijkerwijs een
teken van gevaar zijn. „Het lijdt
geen enkele twijfel, of de Engelse
regering en de overweldigende meer
derheid van de Engelse bevolking in
het gehele gemenebest zal, indien er
een groot gc--:hil mocht rijzen, dat de
vryheid van de mens bedreigt, m
dezelfde solidariteit en met hetzelf
de broederlijk vertrouwen met de V.S
samenwerken, waarmee wij de over
winning hebben behaald op het dic
tatorschap van Duitsland, Italië en
Japan", aldus Churchill.
WAAROM AGRESSIEF?
Churchill vroeg zich af, waarom
de Sovjetrussische regering een zo
agressieve gedragslijn volgt. Chur
chill kon zich niet indenken, dat de
14 zeer kundige en welingelichte lei
ders van het Kremlin, indien zy op
oorlog uit waren, de democratie niet
in slaap zouden wiegen met een ge
voel van schijnbare veiligheid. Chur
chill achtte het waarschijnlijker, dat
deze gedragslijn om interne redenen
werd gekozen, namelijk om het aan
de anders geblinddoekte massa van
brave en goedige Russische bewoners
ïo voor te rtellen, dat de Sovjet-re-
gemig instaat tussen hen en een her
haling van de schrik der invasie.
BELEEFDE DIPLOMATIE
Overigens spoorde Churchill zijn
hoorders aan, niet te gauw de hoop
op het welslagen van de V.N. te laten
varen en zich niet te laten neerdruk
ken, indien de Sovjetrussische com
munistische krachten zouden beslui
ten om zich terug te trekken uit deze
wereldorganisatie, daar grote oorlo
gen alleen komen, indien beide par
tijen geloven, dat zij meer or min te
gen elkaar opgewassen zijn en elk
meent een goede kans op de overwin
ning te hebben, aan welke voorwaar
den volgens Churchill niet meer vol
daan zou worden, indien de Sovjet
regering en haar aanhangers een ei
gen organisatie zouden oprichten.
Churchill acht het zelfs mogelijk,
dat in dat geval de twee grote te
genstanders beleefd tegen elkaar zou
den beginnen te worden en weer een
gematigde diplomatieke taal zouden
spreken.
Kardinaal de Jong
doctor hon. causa
De Leuvense oniversiteit heeft
Kardinaal de Jong, aartsbisschop van
Utrecht, gepromoveerd tot doctor ho-
noris causa in de theologie. De aarts
bisschoppen van Westminster, New
York en Toulouse is dezelfde eer te
beurt gevallen. Deze promotie ge
schiedt om de Aartsbisschoppen hulde
te brengen voor hun verzet tegen het
fascisme.
„Ik zweer, dat ik de onafhankelijk
heid en het grondgebied van de
staat met al mijn vermogen zal ver
dedigen en bewaren, dat ik de alge
mene en bijzondere vrijheid en de
rechten van alle des konings on8er-
danén en van elk hunner zal be
schermen en tot instandhouding en
bevordering van de algemene en bij
zondere welvaart alle middelen aan
wenden, welke de wetten te mijner
beschikking stellen, gelijk een goed
en getrouw regent schuldig is te doen.
„Zo waarlijk helpe mij God Al
machtig".
Na deze plechtige beëdiging zeide
dr voorzitter nog het volgende:.
„Mogen aan Uwe Koninklijke Hoog
heid de kracht en de wijsheid ge
schonken worden voor - de vervulling
van Haar hoge taak en moge :Gods
zegen op Hare arbeid rusten".
De plechtigheid was .hiermede ten
einde. Uitgeleide gedaan dqor de le
den der commissie verlieten de Prin
ses-Regentes, Prins Bernhard en hun
gevolg daarna de Ridderzaal.
Egyptische penetratie
naar Palestina?
Tienduizend manschappen van het
Egyptische leger .onder commando
van generaal Attala Pasja, chef van
de generale staf, zijn het' Suez-ka-
naal overgestoken en hébben hun
kamp opgeslagen in de provincie Si-
nai. Het hoofdkwartier is gevestigd te
El Arisj op 80 k.m. van de Pales
tijnse grens.
Prinses Elisabeth van Engeland met haar a.s. bruidegom Luitenant Philips
Mount batten.
Indonesië zal uit de luchi in kaart
wordenqgebrachi
Dinsdagavond om half acht vertrok
de K.L.M.-constellation Venlo naar
New-York met aan boord Prof. Dr. W.
Schermerhorn en de heer J. Th. Ver
stellen, technisch expert op het ge
bied der luchtkartering.
Voor zijn vertrek deelde Prof. Scher
merhorn nog een en ander mede over
het doel van zij nreis naar de Ver.
Staten. De Nederlandse regering heeft
de V. S. toegestaan bepaalde typen
luchtopnamen te maken in het Indo
nesische gebied, welke luchtkartering
als onderdeel van een groot pro
gramma voor Zuid-Oost Azië en an
dere delen der wereld door Amerika
worden uitgevoerd. De diecte aanlei
ding tot dit plan is het feit, dat men
voor de navigatie der vliegtuigen over
onvoldoende gegevens beschikt. Dit
heeft er toe geleid, dat men op vrij
drastische wijze poogt de „world aero-
nautical charter" op te heffen. Ook
voor andere doeleinden zal van de
resultaten dezer kartering gebruik
worden gemaakt, deelde Prof. Scher
merhorn mede.
Onze taak, aldus de Prof. zal er in
bestaan, uit dit kostbare materiaal een
voor Indonesië zo nuttig mogelijke
keuze te doen en bovendien de werk-
zaamh%Jen van Engeland. Amerika en
Nederland op dit gebide te coordi-
Over de rol van Nederland zeide
Prof. Schermerhorn. dat het vaststaat
dat dit luchtkarteringswerk straks
ook van Nederlandse zijde ter hand
zal kunnen worden genomen. De K
L.M. voert reeds de kartering van
Suriname uit en heeft grote opdrach
ten in Venezuela. De Nederlandse re
putatie van voor de oorlog op dit ge
bied is er waarborg voor, dat ons
land aandeel zal nemen in dit zeer
langdurige en kostbare werk, dat voor
de economische ontplooiing van de
betrokken gebieden onontbeerlijk is.
Rantsoenbonnen voor scheerzeep
In verband me de aanwijzing van
bon „tabak 5 reserve" der tabaks-
kaart voor een rantsoen scheerzeep
maakt het C.D.K. bekend, dat man
nelijke personen van 18 jaar en ouder
die in het bezit zijn van een gecom
bineerde of versnaperinengkaart zich
op nader vast te stellen dagen tot de
distributiedienst kunnen wenden. De
ze dienst zal hun tegen overlegging
der tweede distributiestamkaart een
rantsoenbon voor scheerzeep uitrei
ken.
REGENT WIL SAMENWERKEN.
De republikeinse regent van Pasoe-
roean, Djedjono, die in Augustus J.1.
door de Nederlanders gevangen werd
genomen, en daarop weer vrijgelaten,
zal volgens berichten uit betrouwbare
bron thans geneigd zijn met de Ne
derlanders samen te werken, terwijl
de mogelijkheid bestaat ,dat hij weer
^gent van Pasieroean worden zal.
De sportieve huisvrouw
In Arden werd Zondagmiddag
een unieke wielersportgebeur
tenis georganiseerd. Er deden
weliswaar geen wereldkampi
oenen aan mee, noch werd in
ijverige jacht op secondes een
poging tot het verbeteren van
een wereldrecord gedaan. Het
bijzondere was, dat behalve
mannen ook dedames om
het hardst fietsten. De prijzen
varieerden van kubieke meters
brandstof tot taarten en vlaaien
voor de dames en van pantof
fels tot liters zeer oude genever
"voor de mannen. Luidsprekers
installaties hielden de vele toe
schouwers nauwkeurig op de
hoogte en de Harmonie zorgde
er voor, dat deze thuis-front-
actie want daar was het om
begonnen tot een waar dorps
feest uitgroeide. Naar verluidt
zou de kampioene der ongehuw
de dames haar zinnen gezet
hebben op het pas door een
Francaise gevestigde wereld
uurrecord voor vrouwen.
Huldiging Dr. P. H. Ritter Jr.
Op 16 Augustus j.L vierde de be
kende literator, journalist en radio
spreker Dr. P. H. Ritter jr. zijn 65ste
verjaardag. Bij die gelegenheid heeft
zich een comité gevormd, dat zich
voorstelde Dr. Ritter in een gunsti
ger jaargetijde te huldigen. Deze be
hoefte werd des te sterker gevoeld,
daar de herdenking van Dr. Ritter's
60ste verjaardag in 1942 ongemerkt
voorbijging, wijl hij toen in gijzeling
te St. Michielsgestel vertoefde, terwijl
over de dag zelf de schaduw viel van
de dood van 5 mede-gegijzelden, die
daags tevoren werden gefusilleerd.
De datum van de huldiging is
thans vastgesteld op Zaterdag 25 Oct.
a.s. in hotel „Des Pays Bas" te U-
trecht, waar van 4 tot 5 uur een re
ceptie wordt gehouden, gevolgd door
een diner. De voorzitter van het hul
digingscomité is Anton van Duinker
ken, secretaris de heer J. Küppers en
penningmeester Jhr. Dr. M. R> Rade-
macher Schorer.
A.F.L. STEUNT PLAN-MARSHALL.
De „American fedeation of labour",
een der grootste vakorganisaties in
de V.S. heeft Dinsdag een scherpe
veroordeling van de Sowjetrussische
buitenlandse politiek gepubliceerd. In
deze verklaring steunt de A. F. L. te
vens het plan-Marshall en vraagt zij
afschaffing van het recht van veto in
de Veiligheidsraad.
De burgemeester van Dordrecht
gaat-evenals zijn Amsterdamse ambt
genoot-verre reizen maken. Op uitnr
diging van de gemeenteraad van de
Engelse stad Sevenoaks zal hij een
bezoek aan die stad brengen. Het is
natuurlijk weer een adoptie-kwestie.
Nog een bericht uit Dordrecht.
Hier werd Dinsdag op de scheeps
werf „De Biesbosch", het Rijntank-
schip „Victoria" afgeleverd. De Vic
toria is het eerste gelaste schip dat
door deze werf werd gebouwd. De
eigenaren, de firma Van Ommeren
uit Rotterdam, hebben er een proef
vaart mee gehouden op de Nieuwe
Waterweg.
Over schepen gesproken: bij Schier
monnikoog zit, ten Noorden van de
vuurtoren, een stoomschip aan de
grond. De reddingboot Johan de
Witt is uitgevareij om er iets aan te
doen en gelijk om te kijken hoe het
schip heet, want dat weten wij nog
niet.
Ook België wil een „wegenwacht"
oprichten. De sluwe Zuiderburen heb
ben daarom onze Hollandse wegen
wacht uitgenodigd om een demon-
stratietocht naar Antwerpen en Brus
sel te maken. Maandag zijn de Hol
landse „gele rijders" er geweest, zo
dat de Belgen de kunst af hebben
kunnen kijken. Overigens hebben de
mannen van de A.N.W.B. het er heel
gezellig gehad.
De Amsterdamse Vondelbrug in
het Vondelpark (vlak bij de Vondel
straat) is feestelijk geopend. Her
man van den Eerenbeemt was er bij
in geklede jas en alles was erg leuk.
Ter gelegenheid van de feestelijkhe
den zal het Stedelijk Museum in de
P. Potterstraat op Donderdag, Vrij
dag en Zaterdag a.s. ook des avonds
van 7 tot 10 uur geopend zyn.
De Albanezen hebben ruim een
maand geleden aan Engeland ver
zocht om bepaalde lieden, die door
de Albanese regering als oorlogsmis
dadigers werden aangemerkt, uit te
leveren. Engeland heeft die evenwel
geweigerd, daar men hier meent geen
enkele verplichting tot uitlevering te
hebben. Wat in het Engelse antwoord
niet vermeld stond, was, dat Old Eng-
land zich op zijn teentjes getrapt
gevoelde door de toon waarin de
nota vervat was.
Ruim 75.000 Joden, die op illegale
wijze Palestina zijn binnengekomen,
hebben, krachtens een beslissing van
het Palestijnse Gerechtshof, de wette
lijke status als bewoners van het
land verkregen en het recht om de
Palestijnse nationaliteit aan te vra
gen.
Japan wordt steeds democratischer.
Er is een nieuw strafrecht ingevoerd.
Majesteitsschennis en overspel wor
den niet meer als misdaad beschouwd
Iedere Japanner is dus nu gerechtigd
om te zeggen: Je suis plus royaliste
que le roi.
Heinrich Buuck was vroeger be
waker in het concentratiekamp Da-
chau. Nu is hij door een Amerikaans
militair gerechtshof ter dood veroor
deeld wegens moord op ten minste
tien gevangenen in 1945
JDinsdagmiddag heeft H.K.H. Prinses
Juliana in handen van de voorzittter
van de Verenigde Vergadering van de
Staten-Generaal de eed als Regentes
afgelegd en Nederland ziet na bijna
een halve eeuw het hoogste gezag we
derom toevertrouwd aan een vrouw,
die dit bij waarneming uitoefent.
De herinnering aan de vorige regen-
tesseperiode is de beste, welke men
zich kan denken. De regering van H.
M. Koningin Wilhelmina, die zich
aanvankelyk kenmerkte door grote
voorspoed, doch waarin later op zo
brute wijze werd ingegrepen, is er een
geweest van een Vorstin, die do Ko
ninklijke waardigheid wist hoog
houden niet door hooghartigheid, maar
door begrip voor wat er onder Haar
volk leefde.
Thans is de troon voor de derde
maal in successie bezet door een vrouw
Door Haar aderen vloeit het bloed
van Haar beide voorgangsters, lange
jaren hebben wij Haar kunnen volgen
in Haar lief en leed .We kennen Haar.
En we geloven, dat er slechts weini
gen in den lande zullen zijn. die niet
vol vertrouwen de komende jaren te
gemoet gaan, waarin Zij. die wc zo
lang als Prinses Juliana hebben ge
kend, de scepter zal zwaaien.
„Mogen aan Uwe Koninklijke Hoog
,heid de kracht en de wijsheid gcschon
„ken worden voor de vervulling van
„Haar hoge taak", zo sprak de voor
zitter nadat de eed was afgeWd
We zijn er van overtuigd Zij
op waardige wyze de voetst'^pen
Harer voorgangster zal pogen te
drukken en dat Zjj alles zal doen. wat
in Haar vermogen ligt om er toe bij
te dragen, dat het verwoeste Neder
land een periode tegem^' gaat van
nieuwe bloei en welvaart.
De nieuwe Regentes aanvaardt Haar
arbeid onder moeilijke omstandighe
den
Moeilijkheden echter zijn er om
overwonnen te worden. Dat Zii ze on-
vorveerd tegemoet zal treden, daarvan
zijn we zeker
A. ERIKS
Amsterdam kent literatuur
prijzen toe
In hun vergadering vjn 10 Oct jl
hebben Burg. en Weth. van Amster
dam op voordracht van de daartoe
door hen benoemde jury's de volgen
de prijzen op het gebied van de let
terkunde toegekend.
Met de prijs voor poëzie 1.000.-)
is bekreond „De steenen minnaar"
door Gerard den Brabander: voor ro
man of novelle 2.000,-) „En de ak
ker is de wereld" door Dola de Jong;
voor essay 1.000,-) „Poëzie als
ernst" door Fokke Sierksma
Op verzoek van de jury voor de
toneelprijs hebben B en W. besloten
deze te verdelen onder drie inzen
ders Manuel van Loggem („De Chi
nese fluitspeler"), V. Sirolf („De aan
slag op den zogenaamden Graaf van
Serdan") en L. Treves (..De Ring en
de kelim"), daar de jury niet tot een
bekroning kon adviseren. Het ligt in
het voornemen van B. en W. aan de
prijs voor een toneelwerk in 1948 een
andere vorm te geven, welke meer
aan de bedoeling zal beantwoorden.
Vliegboot landde in zee
Op New Foundland is bericht ont
vangen, dat een vliegboot van hel ty
pe Boeing in het Noordelijke gedeelte
van de Atlantische Oceaan in zee is
gestort. Vermeld wordt, dat de vlieg
boot door gebrek aan benzine ge
dwongen was te dalen. Zij had ge
tracht dit te doen in de nabijheid
van een weerkundig observatieschip.
Er bevonden zich 69 passagiers aan
boord.
Volgens een nader bericht van Reu
ter ls de Boeing, die het eigendom
is van de American International Air
lines, er in geslaagd een nooddaling
te volvoeren. De vliegboot is op eigen
kracht naar het observatieschip ge
taxied.
weerbericht
WEINIG VERANDERING
Over het algemeen vrU veel be
wolking met hier en daar lichte re
gen of motregen. Weinig verandering
van temperatuur. Zwakke, tijdelijk
matige wind uit westelijk* richtin
gen.