£)e Ikmaaidei' Onder de Sclp^ty N.-HOLLANDSE PERS 1945 Spanning neemt nog toe in Frankrijk en Italië Gedwongen verlaging winstmarge Jonge vrouw verried vijftienhonderd Joden 4e Jaargang No 1089 Zaterdag 15 November 1947 Wnd. hoofdred.: A. ERIKS. Westerweg 338. Telefoon 3300. Stadsredactie en Corr. adres. Voor- dam 6 A (niet te verwarren met Voor- dam 9) tel. 3967. Voor advertenties en adm. eveneens Voordam 6 A. (Tel. 3967). Rumoerige staking in Marseille Te Marseille, de tweede stad van Frankrijk, staken thans ruim 15.000 arbeiders. De staking is, zoals bekend, begonnen toen Woensdag de haven en bouwvakarbeiders het werk neer legden in verband' met door de com munisten geleide demonstraties .waar bij een dode en 22 gewonden vielen. Marseille: militair kamp Gister zijn tijdens een meeting scho ten gelost op het hoofdbureau van de communistische partij te Marseille. Volgens de eerste berichten deden zich daarbij geen persoonlijke onge vallen voor. De transportarbeiders zijn nu ook in staking gegaan en hebben daarmee t voorbeeld gevolgd van de havenarbei ders. constructiewerkers, arbeiders in chemische bedrijven, zeelieden, arbei ders in groothandelsbedrijven voor levensmiddelen en metaalbewerlcóys, die reeds twee dagen staken. De po litie moest enkele malen ingrijpen toen de stakers auto's en trams tot stilstand trachtten te brengen. De "stad heeft weg van een kam pement Naar schatting zün 7.000 sol daten met tanks ter 'versterking van de politie naar Marseille gezonden. Openbare gebouwen en de voornaam ste gedeelten der stad'worden zwaar bewaakt. Hel communistische hoofdkwartier te Marseille heeft alle arbeiders op- Spoedig regeringscrisis in Frankrijk? Ramadier heeft besloten af te tre den, teneinde plaats te maken voor een regering tot het algemeen wel zijn van het Franse volk, aldus een artikel in het blad ..Le Matin". FUSIE TUSSEN SOCIALISTEN EN COMMUNISTEN IN ROEMENIë Volgens een verklaring van de Roe meense communistische en sociaal-de mocratische partijen zijn beide partij en tot het besluit gekomen een ver enigde Roemeense arbciderpartij te stichten. De nieuwe partij zal een po litiek voeren van goede betrekkingen met alle vredelievende volken en al le landen, die de onafhankelijkheid en souvereiniteit van de landen respecte ren, aldus luidt de verklaring. De Roemeense buitenlandse politiek zal gegrondvest blijven op vriendschap met de Sowj et-Unie. geroepen om de begrafenis bij te wo nen van een communist, die bij rel letjes werd gedood. De politie vreest voor nieuwe ongeregeldheden na af loop van de begrafenis. De vakbondsleiders hebben een alge mene werkpauze afgekondigd .opdat de arbeiders de bijeenkomst na de begrafenis kunnen bijwonen. li Roep om „krachtiqe regering' In parlementskringen geraakt men er meer en meer van overtuigd, dat een „krachtige regering" moet worden gevormd om te voorkomen, dat de toestand onhoudbaar wordt. Inmiddels hebben bü de- Fordfabrie ken nabij Parijs ong. 4000 arbeiders het werk neergelegd. Zij eisen loons verhoging. Fascisme in Italië In Italiaanse regeringskringen acht men spoedige verkiezingen waarschijn lijk de enige manier om een einde te maken aan de politieke en econo mische onlusten, die zich in talrijke Italiaanse steden voordeden. (De da tum voor de verkiezingen is momen teel voorlopig vastgesteld op Maart 1948). De Italiaanse minister Scelba gaf tijdens een rumoerige zitting van de constituerende vergadering toe, dat er zeer zeker een fascistische beweging in Italië bestond, maar dat de rege ring zich op een verzoeningsgezind standpunt plaatste. Scelba wenste, dat 't volk zo spoedig mogelijk ter stem bus zou kunnen gaan en deelde ver der nog mede. dat behalve relletjes in Turijn en Napels ook ongeregeld heden waren voorgevallen te Venetië, Reggio, Novarro, La Spezia, Livorno en Lucca. Kort daarna berichtte de Zwitserse radio-omroep, dat een alge mene staking in de provincie Como was afgekondigd. AFP meldt, dat een staking var. landarbeiders in de provincie Ferrara is uitgeroepen tengevolge van loonge- schillen. BON VOOR EEN EI Op 20 November a.s. zal in de bon- i&nliist voor alle leeftijdsgroepen een bon voor een ei worden aangewezen. De in het najaar aflopende productie van eieren heeft deze bon wat lang doen uitblijven, zo zegt het ministerie Landbouw. (Wij aanvaarden het ex cuus; men kan van geen minister ver langen dat hij de eierenproducenten volkomen in de hand heeft.) Ons dagelijks overzicht Het probleem Duitsland een wereldprobleem Er is in de wereldpolitiek eigen lijk maar één ding dat alles beheerst en overheerst: de tegenstelling Ame- rika-Rusland. Alle vraagstukken, die aan de orde komen, worden er in be trokken en dat de Duitse kwestie, het grote Europese probleem, dat nog steeds op afdoening wacht, heel sterk onder de indurk staat van de anti these Oost-West is vanzelfsprekend. Deze maand staat op de agenda het Vredesverdrag met Duitsland en er zou al een wonder moeten gebeuren, wan neer de grote naties ln deze précaire aangelegenheid tot een resultaat kwa men. Wat er zal gebeuren is betrekkelijk voor de hand liggend. De scheidslijn Waardoor Duitsland thans in tweeën wordt gedeeld, zal niet worden weg genomen. De Engelsen en de Ameri kanen, die de „eenheid van Duitsland" willen herstellen, vermoedelijk om dat ze hopen daarmee een eind te kun nen maken aan hun steunverlening in de vorm van goederen, zullen dit betreuren. Frankrijk, dat zijn buur man, waardoor het zo dikwijls is be sprongen, eindelijk ter dege gekort wiekt ziet, zal het waarschijnlijk van harte toejuichen. De Russen zullen, daarmee mag men wel rekenen, onder geen omstandigheid bereid zijn hun Vooruitgeschoven post in Duitsland op te geven. Ze voelen die als een bevei liging voor het eigen land. dat ze liefst van eventuele tegenstanders zo Ver mogelijk verwijderd houden. Tussen Oost en West strekt zich als een smalle strook dan nog uit, West- Europa. Wel ligt gelukkig tussen Ame rika en Rusland ook nog de wijde Atlantische Oceaan, maar de situatie. Waarin wij ons bevinden, is allerminst te benijden. Het is duidelijk, dat de opgave, waarvan men wel eens zegt, dat West- Europa er voor geplaatst is. en die er op neerkomt, dat het een brug behoort te zijn tussen Rusland en Amerika, dat het de zeer verschil lende ideologieën dezer landen tot el kaar behoort te brengen, niet alleen een morele taak is. maar een kwestie van lijfsbehoud. Indien West-Europa er niet in slaagt de grote tegenstanders van deze tijd tot vrienden te maken, die 'elkaar waarderen en waar nodig be hulpzaam zijn, die de gedachte aan ieder gewapend optreden tegen el kaar laten, varen, dan ziet onze toe komst er heel somber uit. Om dit te bereiken, dunkt ons in de eerste plaats noodzakelijk, dat En geland en Amerika zich uit Duits land terugtrekken. Doen ze dit niet dan blijft West-Duitsland een bastion tegen Rusland, en is Engeland min of meer aangewezen de zijde van Amerika te houden. Voor wat ons be treft zijn we min of meer door de Anglicaanse landen omsingeld en er valt van te voren te voorspellen, wat dit ten gevolge zal hebben. Daarte genover staat dan echter, dat West- Duitsland in het West-Europese ver band behoort te worden opgenomen, iets wat wellicht door velen hier te lande bijna als 'n onoverkomelijkheid zal worden gevoeld. En toch is het podig. Slaagt dit West-Europa er dan in behoorlijke relaties te vestigen, niet alleen onderling, maar ook met Rus land en Amerika, dan zouden de din gen zich zodanig beginnen af te teke nen, dat de toekomst met meer ver trouwen tegemoet kan worden gezien dan thans het geval is. Zover echter zijn we nog lang niet. Voor het er toe komt, zal nog veel worden gevraagd van alle betrokke nen.' Waarbij we mogen bedenken, dat de schreden, die we zelf hebben te doen, voor ons de moeilijkste zul len blijven. A. E EERSTE ONTMOETING TUSSEN NEDERLANDSE EN REPUBLIKEINSE DELEGATIES De Nederlandse en Republikeinse technische commissie inzake de uit voering van de order om het vuren te staken hebben tezamen met de ver tegenwoordigers van de commissie voor goede diensten een eerste ont moeting gehad. Deze ontmoeting vond gister te Batavia plaats. MASSA-ARRESTATIES OP JAVA? De correspondent van het Sowj et- persbureau Tass te Batavia seint, dat de Nederlandse autoriteiten voort gaan massa-arrestaties te verichten onder de Indonesische bevolking die aan de zijde der republiek staat. Het republikeinse blad „Berita Indonesia meldt, dat de laatste dagen 59 Indo nesische burgers te Buitenzorg zijn gearresteerd. „Kansen op koude winter" zegt het KNMI De afdeling Klimatologie van het KNMI deelt over de te verwachten wintertemperatuur 't volgende medé: Er valt weinig met. zekerheid te zeggen. Wij beleven een tijd met zeer zeldzame meteorologische omstandig heden .waarvan in vele opzichten de oorzaak nog niet bekend is: het is echter wel duidelijk geworden, dat dit tijdperk nog voortduurt. Het karakter van het winterweer vertoont onder de tegenwoordige om standigheden een grote mate van gril ligheid, zodat naast zeer kpude ook zeer warme winters mogelijk zijn. Er zijn enkele aanwijzingen, dat de komende winter nog koud zal zijn. Grote moeilijkheden voor vele middenstanders (Van onze Haagse correspondent) Het Directoraat-generaal van de Prü- zen voert thans vele besprekingen met industrie en handel om te komen tot een vrijwillige verlaging der prijzen. Uit goed ingelichte bron vernemen wij, dat de Industrie nogal bereidheid toont om tot prijsverlaging te ko men. Het ziet er naar uit, dat we nog deze maand meerdere prijsverlagin gen kunnen verwachten. EVEN LANG ALS BREED? De autoriteiten koesteren evenwel twijfel of men door al deze verlagin gen wel zal komen tot een betere verhouding tussen loon en prijs ,daar binnenkort - zoals gemeld - vrij aan zienlijke prijsstijgingen voor sommige levensmiddelen zijn te verwachten. Zo ligt het o.m. in het voornemen om de melkprijs wederom te verhogen en wel tot 23 cent per liter. Aangezien vooral melk, boter, kaas, vlees, brood e.d. vrij sterk prijsbepalend zijn voor de noodzakelijke kosten van levens onderhoud, vreest men, dat de prijs verlaging van industriële producten grotendeels, zo niet geheel verdiscon teerd zal worden door het duurder worden van sommige levensmiddelen. Middenstand-moeilijkheden Daarom zijn thans ook besprekingen MEVROUW COLIJN OVERLEDEN Mevrouw H. Colijn, geboren Groenen- berg, echtgenote van de vroegere mi nister-president is in de ouderdom van 80 jaren te 's Gravenhage over leden. Weinigen van hen ontsnapten aan hun Duitse beulen Brandwonden als bewijs voor haar onschuld De 25 jarige Mai-tha Korthagen lag met zware brandwonden overdekt in een ziekenhuis in Duitsland, toen de Amsterdamse PRA haar, kort na de Duitse capitulatie arresteerde. Zij werd er van verdacht, in '42 sabotage— en andere illegale acties op de Amster damse Hollandiafabriek verraden te hebben, maar zij vertelde, dat zij het verraad had gepleegd omdat zij de martelingen van de SD niet meer had kunnen verdragen .Met onder stroom staande ijzeren ringen om haar lichaam zouden de beulen haar tot haar be kentenis hebben geprest de vrese lijke brandwonden getuigde.: er van. Leugens ontmaskerd Zij werd weer vrijgelaten in Neder land. Maar later bleek, dat haar ver raad zich onder andere omstandighe den had afgespeeld. Omdat haar naam bij toeval stond in het notitie-boekje van een gearresteerde illegale werker, werd zij door de SD gegrepen en bij haar^rerhoor liet zij alles wat zij wist los over haar fabriek, waar 450 joden waren ondergebracht. In Nov. '42 om singelde de SD het gebouw; allen wer den gearresteerd. Achter een luikje In de Eulerpestraat moesten de on- gelukkigen in een file een luikje pas seren, waarachter Martha stond, die zes personen aanwees als schuldigen aan het verspreiden van illegale lec tuur. Deze zes zijn voor het Duitse Kriegsgerecht gebracht, waarbij Mar tha als kroongetuige optrad. Zes dood vonnissen werden geveld: twee er van werden uitgevoerd. Een der zes slechts is teruggekeerd. Moeilijkheden in het kabinet (Van onze Haagse correspondent) De geruchten in parlementaire krin gen omtrent grote moeilijkheden in het kabinet worden wee» sterker. Was tot op heden het Indië-beleid het gro te struikelblok, thans en dat kan men voor vaststaand aannemen bestaat er ook grote onenigheid over de loon- en prijspolitiek en de demo bilisatie. Vermoedelijk zal de opposi tie niet blijven aandringen op een antwoord van Beel inzake de ontslag aanvrage van de minister van Marine Schagen van Leeuwen,^ omdat men ook in deze kringen overtuigd is van de grote moeilijkheden, waarmee het kabinet thans te kampen heeft. Ook werd beweerd, dat de minister van economische zaken, Huysmans, ernstige bezwaren zou hebben tegen het regeringsbeleid. Ook de naam Fié- vez, minister van Oorlog, werd in dit verband genoemd. 'T Intussen hadden de Duitsers in de nacht, volgende op de omsingeling van de Hollandia-fabriek, de familieleden van alle gearresteerden opgehaald, waardoor het aantal slachtoffers tot 1500 steeg. Zij werden naar Duitse concentratiekampen gedeporteerd; het grootste gedeelte is om het leven ge komen. Een „ongelukje" In een Duits hotel, waar zij als werkmeisje aangesteld werd, was het verraad van Martha uitgelekt en toen zij eens met een teil kokend water op de schouders de trap afliep, liet een van haar collega's haai struike len, waardoor zij van de trap viel en het kokende water over het lichaam kreeg. Dit voorval had de brandwon den veroorzaakt die zij later als een bewijs voor SD mishandelingen wil de laten gelden. Ad interim Nu het ministeriële team bijna weer volledig was, is de Mi nister van Oorlog, Fiévez. weer ziek geworden, aldus vertelde mijn departementale vriend Frederik. Dat is niet zo mooi. Want nu is er een zeer gecom pliceerde toestand ontstaan. Luister maar: Minister Schagen van Leeu wen heeft er schoon genoeg van en wil opstappen. Maar hij is niet alleen minister van Ma rine, doch nu zijn vriend Fié vez ziek is officieus ook mi nister van Oorlog ad interim. Als hij er nu de brui aan geeft en Marine in de steek laat, moet hij fatsoenshalve toch even zenn vriend Fiévez helpen en ad interim Oorlog besturen. MaarFiévez of juister ge zegd de minister van Oorlog moet ad interim ook het Mari ne-wasje doen als Schagen van Leeuwen afzwaait. Dus: als Fiévez ziek blijft (beterschap, Excellentie!) moet Schagen van Leeuwen ad in terim minister van Oorlog ook ad interim zijn vroeger depar tement besturen En deze moeil.jkheid aldus mijn departementale vriend Frederik, zit Beel lelijk dwars. Daarom zal Schagen van Leeuwen het terrein wel niet mogen verlaten voor de scheids rechter heeft gefloten. begonnen met de handel. Men wil n.1. ook de handel bewegen vrijwillig een deel van de winstmarge te laten val len. Van bevoegde zijde vernemen wij echter, dat men hierbij op grote moei lijkheden stuit. De marge voor vele middenstanders, o.a. voor de winke liers, is al zo miniem, dat vele mid denstandszaken vooral i.v.m. de grote sociale lasten en andere vaste kosten, niet meer rendabel werken. Vandaar dat men zich in deze kringen met hand en tand tegen verlaging dei- winstmarges verzet Aangezien het evenwel een noodza kelijkheid is dat ook de handel zijn steentje bijdraagt tot de algemene prijsverlaging wordt thans overwogen in hoeverre het mogelijk is om de winstmarge gedwongen te ver lagen. Ondernemingsraden in Tilburgse gemeentebedrijven (Van onze Haagse correspondent) De gemeente Tilburg heeft een prach tig initiatief genomen, dat belangstel- Jing verdient van het gehele land. B. en W. stellen de raad n.1. voor om over te gaan tot stichting van onder nemingsraden voor de gemeentelijke diensten en bedrijven. Een unicum. Dit betekent, aldus het prae-advies, dat bepaalde verlangens van het per soneel, ten aanzien van de sociale belangen, die tot op heden slechts als advies naar voren konden worden ge bracht, thans door de wil van de werknemers zelf bekrachtigd en ver wezenlijkt kunnen worden. In de „ondernemingsraden" zullen zitting hebben het hoofd van de be trokken dienst of het bedrijf als voor zitter, vertegenwoordigers van 't per soneel (ambtenaren en werklieden) gekozen door het personeel van het betreffendè bedrijf'en dc sociale ver zorger (ster). De besluiten worden met meerder heid van stemmen genomen, zodat de werknemers het heft in handen heb ben. De verordening treedt per 1 December a.s. in werking. Tweede Kamer over Onderwijs In 1949 muziek verplicht op middelbare scholen? Meer dan één Tweede Kamerlid vroeg bij de behandeling van de wets ontwerpen tot wijziging en aanvul ling van de hoger- en middelbaar on derwijswet, gistermiddag gehouden, aan min. Gielen, of dit wel het juiste moment was om met een dergelijke wet aan te komen, aangezien toch een algehele herziening in het voor nemen ligt. Min. Gielen stelde de we dervraag, af het niet gewenst is al vast de vruchten te plukken, die rijp zijn. Bepaalde dingen, met name de subsidiëring van de middelbare meis- jescholen, konden niet wachten. MUZIEK Op de verschillende conservatoria bereiden zich thans 28 candidaten op het diploma schoolmuziek voor; over twee jaar kunnen zij dit verwerven. Van grote waarde lykt het de minis ter, de leerlingen in te leiden in de wereld der muziek. Het leervak-muziek zal echter niet vóór 1 September 1949 verplicht wor den. Nobelprijs De Nobelprijs voor literatuur is dit jaar toegekend aan een wel uitzon derlijk nobel schrijver, nobel mens: de nu 78-jarige André Qide. Gide wordt niet alleen in zijn land geëerd; in Nederland is hij waarschijn lijk met Duhamel de meest-gelezen moderne Franse schrijver. Terecht: zijn beschaafde, uiterst gevoelige na tuur, zijn ontvankelijk gemoed, zijn grote waarheidsliefde en de kracht van zijn pen doen zijn werken een zo zuivere geest ademen, dat, wie een tijdlang heeft zitten genieten van een van Gide's boeken en het eindelijk door de hardvochtige noodzaak van een alledaagse of dringende taak ge dwongen is in de boekenkast terug te schuiven, onwillekeurig het gevoel krijgt, een goed vriend voor een wijle de deux* te hebben moeten wijzr Gide is een van de weinigen, die hoog uitgroèiden boven de „gewone man" en een van de zeer weinigen die deze gewone mens hoog boven zich zelf uit vermogen te tillen. Zulke zeldzame figuren ontmoeten de war me genegenheid van duizenden, maar ook de verguizing van honderden. Gi de heeft het zelfs zo ver gebracht, dat een zijner landgenoten het welhaast tot zijn levenstaak maakte, hem te vuur en te zwaard te bestrijden. Henri Massis. een scherp denker en beleend criticus, schreef zijn talloze essays hoofdzakelijk om Gide en diens school te vernietigen. De vijandschap van een Massis is verklaarbaar niet alleen, maar ook vanzelfsprekend: de religieus-zedelijke dogmaticus staat hier tegenover de man. die alle zedelijke waarheid, haar met scherpe, maar liefdevolle blik on derzoekende, in haar betrekkelijkheid ziet tot haar omgeving. Gids is geen. man, die ooit de staf kan breken over anderman's hoofd hij weet dat ook het zijne schuldig is. Gide oordeelt niet veroordeelt nog minder; hij is als een reus die zich met diep mede lijden buigt over het leed der kleine mensen, dat zijn leed wordt. Wie Gide in zijn ware aard wil leren kennen, leze vooral zijn eerlijke biecht: „Si le grain ne meurt" het Is een van de mooiste en sterkste boeken over de ziel van*de mens. Voor velen zal Gide misschien te veel de zoeker zijn, een man met een te groot aanpassingsvermogen, een te weinig dogmatisch leraar voor de meesten die hem kennen of de moeite nemen kennis met hem te maken (tal zijner werken zijn ln voortreffelijk Nederlands vertaald) zal hij zijn een voorvechter van de geestelijke, indi viduele vrijheid, *n nobel .Tiend. A. H. De sleepboot „Blankenburg" had gisteren beet; het bracht het Britse s.s. „Andrian" de Nieuwe Waterweg binnen. 1 Schip had panne gekregen aan de ketel; bovendien waren de ankerkettingen gebroken. Prinses-regentes Juliana en Prins Bernhard zaten gisteravond aan bij een officieel diner, dat ter ere van de Canadese minister-president Macken- zie King door de Canadese ambassa deur te zijnen huize werd aangericht. Men vreest, dat een aantal perso nen om het leven is gekomen bij een explosie in een Brits proefstation voor projectielen met raketaandrijving te Westcott. Oorlogsspeelgoed slachtof fers De 328 millioen dollar die de V.S. mogelijk zal bestemmen voor tussen tijdse hulp aan Frankrijk wordt door de Franse regering onvoldoende ge acht. Men heeft minstens 360 millioen •nodig, verklaarde Parijs. De onbewaakte overweg heeft weer eens slachtoffers geëist. Op de lijn' HaarlemLeiden is Vrijdagmiddag onder Woestduin een militaire vracht auto door een trein gegrepen. (Een dode, een zwaar- en 'een lichtgewonde. Spiegeltje, spiegeltje wie is de gelukkigste vrouw van het land Tien tegen een, dal Jenny Aardema van der Goot, costumière en be- zorgster van het Nieuw Utrechts Dag blad in Driebergen zich de gelukkig ste vrouw van ons land voelt. Want zij kreeg een uitnodiging van de opperkamerheer van de En gelse koning om Maandag 17 Novem ber aanwezig te zijn bij een partij in het St. Jamespalace ter gelegenheid van het a.s. grote huwelijksfeest. Zo bericht haar krant ,het N.U.D. Waar heeft Jenny Aardema—van der Goot dit wel aan te danken? Wel, reeds maanden lang heeft zij iedere avond gewerkt aan een sier- kussen. Het kussen bestaat uit een hoofdmotief voorstellende het Neder landse wapen, omgeven door een fraai gedrapeerd lint, een grote rozet en een gevlochten koord, alles in onze nationale kleuren. De leeuwen en het schild zijn geborduurd van gesplitste Engelse parachute-zijde. Toen de Engelse prinses zich ver loofde, kwam Jenny op het idee. om dit pracht-exemplaar aan haar egdeau te doen. Als belóning voor deze ar beid nu zal Jenny persoonlijk de En gelse kroningsfeesten bijwonen en prinses Elisabeth met haar huwelijk met Philip Mountbatten geluk mogen wensen. Zou zij zich, behalve geluk kig, ook niet een tikje zenuwachtig voelen? weerbericht MEEST ZWAAR BEWOLKT Aanvankelijk zwakke, later weer toenemende wind uit Westelijke rlch- tingen. Meest zwaar bewolkt niet re gen. Weinig verandering van tempn- tatuur.

Kranten Regionaal Archief Alkmaar

De Vrije Alkmaarder | 1947 | | pagina 1