Ikmaaidei' Onder de Schijnwerpe Stakingsgolf overspoelt het land N. HOLLANDSE PERS 1945 Macht van de omroepverenigingen moet tanen Omroepbestel op de helling 4e Jaargang No 1092 W oensdag 19 November 1947 Wnd. hoofdred.: A. ERIKS. Westerwe# 338. Telefoon 3300. Stadsredactie en Corr. adres. Voor- dam 6 A (niet te verwarren met Voor- dam 9) tel. 3967. Voor advertentie# en adm. eveneen# Voordam 6 A. (TeL 3967). RADIORAAD ADVISEERT: Het rapport van de Radioraad is door de Minister voor publicatie vrijgegeven! In 89 bladzijden zet de raad haar standpunt uiteen, ter wijl daarnaast nog de ontwerpstatuten voor de stichting „De Neder landse Omroep" in afzonderlijke bijlage aan het rapport zijn toegevoegd. Radio en pers zijn in de moderne samenleving een uitermate belangrij ke ro! gaan spelen en het ligt daar- m voor de hand, dat het thans ver schenen rapport een gewichtig puut van discussie zal gaan uitmaken. Speciaal de huidige omroepverenigingen zijn zeer nauw bü één en an der geïnteresseerd en reeds maandenlang behandelen de bestuurders in hoofdartikelen in hun omroepbladen de ene week de houding van de Radioraad en de andere week het spreekverbod Gerbrandy In de Troonrede 1946 werd inzake ie omroep bet voornemen kenbaar ge maakt om „de radioraad gehoord, een wettelijke basis te ontwerpen voor een nationaal omroepbestel op publiek rechterlijke leest, waarbij de verschil lende levensbeschouwingen, in orga nisch verband opgenomen, voor het Uitdragen van eigen bcshrïelm be schikking zullen verhr'ifen over zend- «ijd" Aan een bespreking van de motie ven, welke hebben geleid tot de hier bij aan de minister voorgestelde re geling in overeenstemming met deze uitspraak, gaat een puntegev/Bs over zicht van liet rapport vooraf. Overkoepelende organisatie Er zal zijn een overkoepelend om- roeplichaam, dat de vorm zal heb ben van een stichting en bel.ast 7A) worden met het gehele beheer van de omroep, waartoe onder andere beho ren de technische verzorging dr exploitatie der zendlbrichtingrn inb^ grepen de buitenlandse vertegen woordiging en de verzorging aan de wereldomroep De stichting beheert, onder toezicht _yan de overheid, de opbrengst van de Juiste! biidrgge. Zü heeft een publiek- %Rflfèrttflce taak en kan bindende voorschriften geven aan alle omroep instellingen. Omroepverenigingen ver dwijnen niet Ei- zullen zijn omroeporganisaties welke geheel zelfstandig zullen beschik ken %ver zendt.jd. die zij allereerst kunnen bestemmen voor het uitdra gen van eigen beginselen en voorts desgewenst voor de verzorging van an dere programmastof. Zij zullen in het bestuur van het overkoepelend om- roeplichaamzitting hebben. Teneinde als omroeporganisatie te .tdon erkend, zal een organisatie zich uitsluitend, althans hoofdzakelijk, tot doel moeien stellen het doen van uitzendingen en moeten aantonen, dat zjj als V-4egenwoordigster kan wor den beschouwd van een belangrijke stroming in ons volksleven. Algemeen programma Naast het programma van een om roeporganisatie zal in beginsel steeds een algemeen programma kunnen wor den beluisterd, dat aan de volgende >rï volde.n: het moet er op geficht zijn, op hoogstaande en harmonische wijze een zo getrouw en veelzijdig mogelijk beeld te geven van het geestelijke, maatschappelijke en culturele leven van 't Ned. volk zo dat daaraan redelijkerwijs geen aan stoot; kan worden genomen. Het al gemeen programma zal door een ap paraat van de stichting worden ver zorgd onder toezicht en verantwoor delijkheid van ren algemeen-program ma-commissie, benoemd door de raad van beheer van de stichting en samen gesteld uit vertegenwoordigers der grote geestelijke, maatschappelijke en culturele organisaties en instellingen Aan kerken zal zendtijd worden toe- gev-e'/rv» ten behpevc va» de verzor ging van kerkdiensten. VIETNAMEES OFFENSIEF Tweehonderd Franse soldaten zou den gisteren tijdens een opleving vaD de Vietnamese militaire activiteit zijn gedood. De Vietnamese strijdkraehten vielen aan in het Noorden en Westen van de provincie Quanghau en deden een aanval op de haven van Hoinan«, schrede verder bracht ox> de weg naar 'n redelijke nationalisatie dan zou dat gene. wat we thans in Amerika zich zien afspelen, hetzelfde kunnen bete kenen. Verwonderlijk zou dit allerminst zijn. Immers, enerzijds is nationalisatie een volkomen logisch verschijnsel. We hebben nu eenmaal individuen en overheid. Het is min of meer dwaas zich op het standpunt te plaatsen, dat er verhoudingen zouden zijn tussen de individuen onderling, waarmee een regering die toch behoort te rege ren zich onder geen enkele om standigheid zou mogen bezig houden. Zelfs, wanneer er langzamerhand wanverhoudingen ontstaan. We me nen te mogen zeggen, dat de gedachte van de algehele staatsonthouding in West-Europa een overwonnen stand punt is. Overheidsbemoeiing in Amerika Eigenlijk is de gang van zaken in Amerika, zoals die door Truman werd uitgestippeld in het Congres toen hij bet Marshall-plan aanhangig maakte, een hoogst zonderlinge. Want >n plaats van zich voornamelijk bezig te hou den met het herstel van Europa, wijd de hij grote aandacht aan de econo mische toestand van Amerika zelf en hij vroeg daarvoor maatregelen, die in wezen een ferme schrede voor waarts zijn op de weg naar nationali satie. Gedurende de moeilijke oorlogs jaren kon ook het i*Üke Amerika zich niet onttrekken aan verschillende distributiebepalingen, die echter goed deels werden losgelaten, toen de vre de kwam. Dat lag natuurlijk in de lijn: in een land, waar de kapitalis tische vryheden van voorheen krach tig leefden, daar moest men wars zijn Van iedere regeringsbemoeiipg. De situatie van het tegenwoordige Amerika vertoont naar ons gevoel enige overeenkomst met het Neder land van 1918. Na de vrede van Ver- «ailles, toen wij als een rijk land, dat in de oorlog neutraal was geble ken stonden te midden van een. wel iswaar verarmde, maar niet een totaal berooide wereld gelijk nu het ge val is werd ook bij ons een luid geroep om herstel van de oude han- I delsvrijheid vernomen. Daaraan werd tot op zekere hoogte ook gevolg gege ven. Allengs echter, naarmate de cri sis. welke op d eerste opbloei volgde, sterker om zich heen greep, kwamen opnieuw regeringsmaatregelen los, om dat algehele onthouding door de over heid eenvoudig een onmogelijkheid bleek. Niettegenstaande Amerika's spreek woordelijk geworden rijkdom, nemen Marshall-plan, moet in Europa de an- de moeilijkheden die wel voor een tipathie, welke velen er tegen hebben groot deel zullen zijn terug te voeren verminderen. Want de mens is nu een Buiienlands Overzicht Daarnaast echter heeft men in Ame rika, naast de eigen ervaring uit de oorlogsdagen, het voorbeeld van West-Europa voor ogen. Ieder, die niet blind is, moet zien, dat daar ze kere voordelen aan verbonden zijn. Zo zien we de Ver. Staten dus maat regelen overleggen in volle vredes tijd, die in wezen neerkomen op een verandering in de richting van ons democratisch socialisme. Het zal voor lopig nog wel gaan met horten en sto ten, de tegenkanting zal niet gering zijn. Maar het dunkt ons een geluk kig verschijnsel. Het feit, dat deze overheidsmaatre gelen worden verbonden aan het op zich toespitsende verschillen in de inkomsten der bevolking blijkbaar zodanig toe, dat de gedachte veld vint. dat men er zonder ingrijpen van -ie overheid niet meer komt. Be denk* men, dat de periode tussen 1913 en 1940 ons een belangrijke -maal het meest geneigd verbintenis sen aan te gaan met mensen, die hij vertrouwt. En onder volkeren is dit vertrouwen groter naarmate men de indruk heeft, dat de ander er ten naaste bij dezelfde ideologie op na houdt. E. Slowaakse regeringscrisis opgelost Thans ook soc. -democratische zetels Er is ren einde gekomen aan de Slowaakse regeringscrisis door de in stelling van een nieuwe Raad van Commissarissen. In de nieuwe raad zal de Demo cratische Partij vertegenwoordigd zijn door zes leden, terwijl drie zetels zijn toegewezen aan de sociaal-demo craten en de vrijheidspartij, welke beide tot nog toe niet vertegenwoor digd waren, en een onafhankelijke rechter, die het departement van jus titie zal beheren. De communistische vertegenwoordiging van vijf leden blijft onveranderd. Een „nonnetje" vluchtte Een van de voornaamste verbindings mensen van het complot, dat de Slo waakse regeringscrisis veroorzaakte, dr. Rudolf Komanderi, is in Praag gearresteerd. Komanderi zou een aan slag hebben beraamd op president Benesj. Ferdinand Durcausky. de „leider" van de Slowaakse emigran ten in het buitenland, zou onlangs aan arrestatie in Rome ontkomen zijn door als non verkleed te vluchten. Wordt Jeruzalem „internationale zóne" GOUVERNEUR „VAN BUITEN" Volgens het verdelingsplan voor Pa lestina zal Jeruzalem eeninternatio nale zóne worden. De gouverneur zal geen Palestijns borger mogen zijn. Hij moet een spe ciale politiemacht vórmen, te recru- te^en buiten Palestina. Jeruzalem zal gedemilitariseerd worden. Men is het nog niet eens gewor den over de vraag, of deze „interna tionale zóne" onder de Beheersraad, de Veiligheidsraad of de speciale V.N. commissie zal komen. De burgers van de Heilige Stad krij gen vrijheid van geloof, spreken en vergaderen; de wet beschermt hen. „ongeacht geloof, ras en sexe". Het internationale bestuur is bedoeld voor 10 jaren. Grote Londense hAtels In staking De betrokken vakverenigingen heb ben het keuken- en bedieningsperso neel in de grote LondenSe hotels, Cla- ridge, Berkeley en Savoy, die overvol zijn met koninklijke en andere hoge gasten voor het huwelijk van prin ses Elizabeth, bevel gegeven* in sta king te gaan uit protest tegen bet ontslaan van een kellner in hotel Sa voy, waarover reeds 13 dagen een ge schil is. Bedankte Reynaud voor de eer van Frans premierschap? En storm in de Assemblée... Paul Reynaud aal, volgens „gewoonlijk welingelichte zijde", geen deel uitmaken van de nieuwe FruM ifeicrlwiHfttWfr besprekingen gaande ztJn. Hij sou de eis hebben gesteld dat <fc nieuwe regering vriendschap pelijk moest staan tegenover Generaal De Gaulle. Blum zou volgens de zelfde kringen wel geneigd i|]n het premierschap op zich te nemen. De situatie in het land wordt met de dag rumoeriger. Weer was er een „temperamentvolle" zitting van de Nationale Vergadering. De stakingen die in Noord- en Zuid-Frankrijk om zich heen grijpen, zijn nu ook naar Parijs overgeslagen. Blum op een te zwakke basis Leon Blum zou, naar Reuter meldt, in beginsel bereid zijn de leiding op zich te nemen van een regering op basis van de midden-partijen en stre vende naar een verzet tegen de druk zowel van de zijde der communisten als van de R.P.F. van De Gaulle. Waarnemers betwijfelen echter, of hij wel in staat zal zijn een regering te vormen, welke kan rekenen op een hechte meerderheid in het parlement Blum zou in elk geval geen officiëel verzoek tot vorming van een regering krijgen alvorens nog verder met lei dende politici te hebben overlegd. Reynaud, van wie men aanneemt dat hij definitief heeft afgezien van het premierschap, zou zelfs geen deel willen uitmaken van 't „triumviraat" Ramadier-Blum-Reynaud, dat de be stuurszaken van het land naar men verwachtte, ter hand zou nemen. Reynaud zou o.a. gestrand zijn op de door hem gestelde eis, dat de nieuwe regering vriendschappelijk zou staan tegenover Generaal De Gaulle. Tumult Het kwam in de Nat. Vergadering tot stormachtige taferelen, toen De- preux, de min. van Binnenl. Zaken, verzocht de parlementaire onschend baarheid van twee communistische af gevaardigde op te heffen. Deze zouden de hand gehad hebben in de onlusten te Marseille. De uit de Spaanse bur geroorlog bekende André Marty riep: ,Er lopen gewapende mannen van Ander8 (de vroegere Poolse generaal, Red.) in Parijs rond, maar daartegen doet de regering niets, omdat zij fas cisten zjjn". Het tumult vulde de vergaderzaal tot bet einde. Auto- en metaalindustrie plat Er zijn tekenen die er op wijzen dat de stakingen, in het Noorden en Zuiden van het land uitgebroken, zeer aan kracht zullen winnen. In de mij nen in het Noorden waren gisteren reeds 30.000 arbeiders in staking. De arbeiders dew Citroën en Hotchkiss- fabrieken hebben zien bij de staken- den van de Renault-, Penhard- en Sin- ca-fabrieken gevoegd. De autoindus trie is nu geheel stilgelegd. En sinds gisteravond staken havenarbeiders in Parijs en alle tweehonderd-duizend metaalarbeiders van de stad en om geving. Vorstelijke gebaren Koning George van Engeland heeft het Britse parlement la ten weten, dat hij bereid is ge durende twee jaar na hun hu welijk de kosten voor het on derhoud van prinses Elizabeth en luitenant Mountbatten uit eigen midelen te betalen, om op het ogenblik geen last te laden op de schouders van het volk. Prinses Elizabeth zal 20 van de 25 japonnen, die zij als hu welijksgift heeft ontvangen, aan twintig Britse bruiden ge ven, die op 19, 20 of 21 Novem ber trouwen. Taxi-chauffeur vermoord Gisteravond is een aanslag gepleegd op een taxichauffeur uit Rotterdam, die niet zijn wagen op de Rijksweg Amsterdam-Den Haag reed. Ter hoog te van Sassenheim is hij ten gevolge van een revolverschot om het leven gekomen. De rijkspolitie te Sassen heim heeft de zaak in onderzoek maar kon hedenmorgen nog geen inlichtin gen \erstrekken. In Parijs is een clearingsovereen- komst getekend tussen Frankrijk, Ita lië en de Benelux, fcr wordt in deze hoek van Europa gewerkt aan betere internationale verhoudingen! Het NW heeft een protesttelegram gezonden aan de minister van Econ. Zaken n.a.v. geruchten over een op handen zijnde opheffing der textiel distributie. De regering heeft nu ge antwoord, dat er voorlopig geen spra ke zal zijn van opheffing. Dat ter ge ruststelling. In de vacature-mi*, dr. Witteman van de Prov. Staten van N.H. is be noemd H. J. Alink te Nieuwer-Amstel. Melkbonnen, niet voorzien van de opdruJ| „West" sullen na 23 Nov. a.s. niet geldig sijn in de Westelijke pro vincies, waaronder ook Noord-Holland behalve Texel, Vlieland en Terschel ling valt. Londen liet zich niet kapittelen Spaans protest van de hand gewezen Groot-Brittannië heeft het Spaans? protest waarin de Britse minister van Buitenlandse Zaken, Bevin er van beschuldigd wordt een complot tegen de regering van Franco te smeden, van de hand gewezen. In de Spaanse nota werd geprotesteerd tegen het feit, dat Bevin de vorige maand in Londen een onderhoud had met de Spaanse monarchist Gil Robles en de Spaanse socialistische leider Prieto; het Britse antwoord zegt laconiek, dat dit onderhoud vanzelfsprekend was. Van Zeeland tijdelijk naar België terug Van Zeeland tijdelijk naar België Paul van Zeeland, de Belgische ver tegenwoordiger in de Commissie voor Goede Dienstén, zal dezer dagen ttf- d el ijk naar België terugkeren, omdat >jjn aanwezigheid aldaar dringend nodig is. Volgens berichten in de Belgische pers zon de heer van Zeeland Zon dag a.s. in België verwacht worden in verband met een belangrijke ver gadering betreffende de Konings kwestie. De Belgische minister-president Paul Spaak, verklaarde tegenovér het A.N.P., dat hem van een uittreden van «je heer van Zeeland uit de commis sie niets bekend was. Van Zeeland heeft hem van een wens daartoe niets laten weten, noch heeft de heer Spaak hem verzocht, om welke reden dan ook, 2ich terug te trekken als lid van de commissie. Aneta meldt nog uit Batavia, dat aldaar het bericht van de tijdelijke terugkeer van Paul van Zeeland naar België is bevestigd. De bespre kingen in de Belgische senaat, waar van van Zeeland lid is, vereisen zijn aanwezigheid te Brussel, doch ver moedelijk is dit een aangelegenheid vaa slechts korte duur, vermoedelijk ongeveer 14 dagen. Inmiddels is het reisprogramma van van Zeeland en Kirby uitgesteld. Van Zeeland is niet gestart voor zijn voor genomen reis naar Bali en Makassar en Kirby zal evenmin naar Sumatra vertrekken. ZANDVOORT KRIJGT EEN AUTO RENBAAN IN DE DUINEN In het Noordelijk duingebied van Zandvoort zal een autoweg worden aangelegd, waarvoor de gemeenteraad in Juli van dit jaar reeds een crediet van 589:000 gulden toestond. Thans is een voorstel ingediend om deze weg door een aantal bijkomende werken geschikt te maken voor het houden van autorennen en anderesnelheids wedstrijden. Daartoe moet de nieuwe weg voorzien worden van gebouwen voor de wedstrijdleiding en de pers, tijdwaarnemershuisjes, loodsen, gara ges. tribunes, toeganswegen enz. welke bijkomendewerken een extra-crediet van ruim 190.000 gulden eisen. De gemeenteraad van Zandvoort heeft toegestemd in de noodzakelijke verhoging van het oorspronkelijke cre diet met dit bedrag, zodat het plan kan worden uitgevoerd en Zandvoort eerlang zijn auto-renbaan zal hebben. Ingrijpende wijzigingen in zake wereldhandel op komst Het secretariaat der V.N. te Genève heeft in de hoofdsteden van alle deel nemende landen 'n 1300 bladzijden tellend document gepubliceerd, dat geheel nieuwe tarieftabellen voor 23 landen bevat en „de veelomvattendste en ingrijpendste overeenkomst in de geschiedenis van de wereldhandel" wordt genoemd. De Benelux-landen sollen er dit voordeel bij hebben, dat de import heffingen op tuinbouwproducten ver minderd worden en faciliteiten ver leend worden voor de export naar Engeland van linnen weefsels en ruw ijzer. zegd, dat samenwerkingnog steeds mogelijk was, mits op voet van gelijk heid. Men moet in Nederland op houden de Indonesiërs te blijven be handelen als een troep onvolwaardige kwajongens, die hun voogd in Den Haag niet konden missen. Vertrouwen is nodig, dat spreekt vanzelf. Maar dan zullen wij de dingen heel anders moeten gaan aanpakken dan we tot nu deden. A. ERIKS Zijn wij goede kolonisten Met de regelmaat van een uurwerk verschijnen in onze bladen de namen van Nederlandse jonge mannen, die hun lyven hebben ingeboet bij de strubbelingen, die nog dagelijks in Indonesië plaats vinden. Ze vallen voor een zaak, waarvan slechts weini gen de juiste draagwijdte kunnen be palen en, boewei we geregeld berich ten van allerlei soort ontvangen om trent de gang van zaken in de Oost, wagen we het te betwijfelen of velen er veel wijzer door worden. Een der resultaten van de bespre kingen in de Veiligheidsraad was de instelling van een „Commissie van Goede Diensten", die met ijver aan het werk is gegaan, maar die ons langzamerhand toch wel eens doét denken aan de nieuwe bezems, die zo schoon vegen. De heer van Zeeland, die er deel van uitmaakt, moet plot seling terug naar België in verband met binnenlandse toestanden en het schip, waarop Nederlanders en Tndo- nesiërs elkaar zouden ontmoeten, is door de Amerikanen, die daarvoor zouden 2orgen.nog steeds niet ter be schikking gesteld. Voorlopig meent men, dat de Commissie nog drie maan den nodig heeft om haar taak te be ëindigen. Maar wat dan? Gisteren namen we een uittreksel op van een rede, welke te Batavia voor de radio werd uitgesproken. Zijn woorden maakten de indruk voort te komen uit het binnenste van zijn ge moed. Of dat wel geheel het geval is geweest wagen we inmiddels te be twijfelen: te Djokja hield de heer Kirby een soortgelijke toespraak. Dit neemt echter niet weg, dat het de moeite waard was er kennis van te nemen. De allergrootste belemmering was gelegen in het gebrek aan vertrouwen dat tussen de beide tegenstanders be staat. Men moet daarbij bedenken, dat het niet de democratische opvat tingen zijn van het vermoedelijk over grote deel van het Nederlandse volk, die daarbij gewicht in de schaal wer pen. Wat in de eerste plaats van in vloed is, is de houding van onze mili tairen tegenover het Indonesische volk en daarbij dan weer in hoofd zaak de houding van diegenen, die wij geneigd zijn te bestempelen als de „slechten". „Het Parool" nam gisteren een in terview op met dr. Gani, Y?c^'D*e- mier van de Indonesische republiek, waarin deze een indruk gil van de verliezen aan mensenlevens onder de inheemse bevolking sedert het begin van de „politionele actie": ruim 30.000 soldaten en tussen de 200000 en 250000 burgers. Aangenomen dat deze cijfer# met het oog op eventuele propaganda aan de zeer hoge kant zijn, dan nog blijven ze groot genoeg om ons te ver vullen met afgrijzen en ons de haat - om nog niet eens te spreken van wan trouwen - te doen beseffen, welke de Indonesiërs tegen de Nederlanders In het algemeen moeten koesteren. Hun gevoel kan niet veel verschillen van het onze jegens de Duitsers in de oorlogsdagen. En was niet hun onbe trouwbaarheid en leugenachtigheid spreekwoordelijk? Daarnaast is het begrijpelijk, dat onze politiek weinig vertrouwen ver mocht in te boezemen. Onder onze ver tegenwoordigers waren er stellig, die zeer bekwaam waren en van goede wil. Maar, door omstandigheden bui ten hun macht, door politiek gekon kel en geïntrigeer van anderen, ble ken ze niet in staat hun afspraken te houden. En moest dit ni?t V-vaal bloed zetten, moest dit niet de geda<-b- te wekken van onbetrouwbaarheid? Enige tijd geleden schreven we, dat de besprekingen in de Veiligheids raad o.i. ten minste deze goede zijde hadden gehad, dat de Nederlandse en de Indonesische vertegenwoordi gers er waren behandeld op een voet van gelijkheid. We meenden, dat, wan neer we ons hier daaraan zouden kun nen wennen, we een flinke schrede verder waren tot de oplossing. We waren daarom niet verrast te vernemen dat Dr. Gani ook had ge- (Zie vervolg 5e kolom) weerbericht KOUD. Zwaar bewolkt met tijdelijke opkla ringen. Plaatselijk nog enige regen dl sneeuw. Veranderlijke wind. Koud. t

Kranten Regionaal Archief Alkmaar

De Vrije Alkmaarder | 1947 | | pagina 1