Emigratiemogelijkheden
in Suriname
V/ees voorzichtig met uw
linkshandige kind
Qimmy, J3/louhi ah v-o-eJt&alteA
De V.S. van Europa een utopie?
„Je komt niet thuis..."
P;r6d^pro<ip^inLa:
De maatschappij eist rechtshandigheid, maar.
Hel oplreden van spraak
gebreken niet onmogelijk
..Als je nou weer je linkerhand ge
bruikt, geef'ik er een tik op hoor".
Moeder is echt een beetje boos, om
dat haar lieve zoontje nu al weer die
plaatjes uitknipt met zijn linkerhand
je. Het staat zo stuntelig weet U. Maar
ze denk er wellicht helemaal niet aan,
hoe moeilijk het voor haar linkshan
dige zoontje is. met zijn rechterhand
de schaar te hanteren.
Probeert U het eens met Uw linker
hand moeder! Dat kunt U niet? Nee
*t is ook moeilijk, 't Is voor U iets te
gennatuurlijksevenals het voor Uw
zoontje iets tegennatuurlijks is, zijn
rechterhand te gebruiken. Het is in
strijd met zijn aanleg en dat werkt al
tijd moeilijk. Wat zegt U? Hoort hij.
rechts te werken? Omdat iedereen dat
doet? Nee, dat is nietwaar. Het aantal
linkshandigen is toch altijd nog enorm
groot. Ook al zijn ze in de minderheid
De maatschappij is inderdaad ingesteld
op de rechtsbandigen. De gereedschap
pen en werktuigen, van de eenvoudige
soep-lepel tot de meest ingewikkelde
machine zijn gebouwd voor rechtshan-
dig gebruik.V Is dus wel begrijpelijk,
waar wij onze kinderen graag klaar
willen maken voor die maatschappij,
dat wij proberen de kinderen rechts-
handig op te voeden, 't Is nu eenmaal
met veel dingen zo. dat de minder
heid zich moet schikken naar de meer
derheid. Aan het probleem linkshan
digheid zit echter ïpéér vast. Meer.
dan we hier kunnen beschrijven, meer
dan we er over weten. Wat wa^chter
wel weten, is dat er verband Bestaat
tussen linkshandigheid en spraakge
breken. Beter gezegd tussen het „om
bouwen" van linkshandigen tot reefcts-
handigen en het ontstaan van spraak
gebreken.
Verschillende onderzoekers hebbet.
daarop geweten. Het percentage
spraakgebrekkigen is onder de links
handigen groter dan'onder de rechts-
handigen. Ook zien we het linkshan
dige kind vaalc pas later tot spreken
komen
In Engeland en In Amerika wordt
aan het probleem: linkshandigheid,
meer aandacht geschonken, dan bij mis
Men staat er de kinderen ook gau
wer toe de linkerhand te gebruiken
Gelukkig zijn er ook in ons land al
heel wat scholen, waar men de kin
deren toe staat Zich' te ontwikkelen
•Volgens hun natuurlijke aanleg.
Wit U een paar sprekende voorbeel
den van onderzoekers op dit gebied:
Lewis liet 12 rechtshandige zwakzin
nige kinderen de linkerhand gebrui
ken en kreeg als rèsultaat, dat allen
In 5 maanden leerden" stotteren, het
geen verdween, toen hij ophield met
de oefening van de linkerhand.
Haefner vermeldt, dat van 41 kinde
ren. die gedwongen wertkn rechts-
handig te werken er 10 gingen stotte-
E?n.
U ziet aan deze voorbeelden, dat de
spraakmoeilijkheden ontstonden na het
„ombouwen" De linkshandigheid op
zichzelf levert nog geen moeilijkheden
op. Maar zo als U ziet ook het omge
keerde is het geval, laat men rechts
handige personen links werken (b.v
na het verlies van de rechterarm) dan
KSn ook stotteren optreden.
Heel verwonderlijk is dat niet. On
ze spreekbewegingen worden centraal
geregeld vanuit de beide spraakcen
tra in de hersenen. Voor de rechts-
handigen liggen die spraakcentra in
dc linkerhersenhelft. Voor de links
handigen in de rechter hersenhelft
B-j verwonding van een van deze
spraakcentra treden soms heel merk
waar-'" spraak£fwijkingen op, waar
over we het misschien later op deze
plaats nog eens hebben.'
De betrekkingen van de beide her
senhelften met ons lichaam zijn ge
kruist, d.w.z. dat de rechterhersen-
helft correspondeert met de linker
lichaamshelft en andersom.
Bij de linkshandige is de linkerli-
chaamshelft het meest ontwikkeld en
wordt het meest „gebruikt" wat dus
overeenkomt met een „gebruik" van
de rechterhersenhelft, "Waar ook het
spraakcentrum zich bevindt Gaat men
nu „ombouwen" dan wordt dus de*
rechterlichaamshelft en daarmee de
linkerhersenhelft ontwikkeld en ont
staat a.h.w. een „verwaarlozing" van
de rechter helft, waar zich bij de om
gebouwde personen ook een spraak
centrum'ontwikkelt in de andere her
senhelft. Dat dit alles kan leiden tot
verwarring, verspreken en stotteren
ligt voor de hand.
Onze conclusie is dus. dat wij met
ombouwen van linkshandigen tot
rechtshandigen op zijn minst heel voor
zichtig dienen te zijn. En wel dege
lijk hebben af te wegen, wat 't zwaar
ste weegt: De eisen van de maatschap
pij, die rechtshandigen vraagt of het
risico, dat we lopen stotteraartjes te
kweken. Een en ander hangt natuurlijk
"af van de aanleg en geestesgesteld
heid van het kind.
Wij willen dit artikeltje eindigen met
een dool Goeman vermeld zéér spre
kend voorbeeld van de onderzoeker
Brijngelson in het Tijdschr. v. Log. en
Phon. van April 1947:
„Eer. kind sprak normaal tot het zes
de jaar. Het was linkshandig. Op 8
jarige leeftijd ging het naar school
Moest rechts schrijven. Ging prompt
stotteren gedurende de eerste klas. In
de 2e klas mocht het links schrijven.
Het stotteren verdween. In de derde
klas moest het weer rechts schrijven.
Het ging ook weer stotteren. In de
'vierde klas^ mocht het weer links
schrijven. Weer verdween het stotte
ren. Gedurende de 4e en 5e klas
mocht het links blijven schrijven en
bleef normaal spreken. In de zesde
klas werd het ten derde malen ge
dwongen rechts te schrijven. Resultaat:
stotteren".
Sterker kan het verband tussen ver
drongen linkshandigheid en stotteren
toch nauwelijks worden gedemon
streerd.
J. E. VAN DOK
- NAAR VERRE LANDEN (IV)
Een grote taak voor de kleine ondernemer
(Van onze emigratie medewerker)
Wellicht werpt men ons voor de voeten, dat we pessimistisch gestemd
zijn. Het tegendeel is waar. We hebben slechts getracht, U in de eerste
3 artikelen een juiste indruk te geven van de mogelijkheden en de
moeilijkheden. Inderdaad zijn de moeilijkheden groot. Maar een gewaar
schuwd man telt voor twee. Wij zyn echter de laatsten, die emigra
tie, mits goed bestudeerd en zo mogelijk van hogerhand slerk gesteund
zouden willen afraden.
De meeste Nederlanders, die Suri
name bezocht hebben, komen onder
de bekoring van dit mysterieuze, scho
ne, woeste en yijke land. Er zijn Ne
derlanders, die .er al 50 jaar wonen
en niet terug willen. Er zijn er ook.
die er onvoorbereid heen gingen, en
er de ene val na de andere m&akten.
Vandaar onze waarschuwingen. Jam
mer is. dat anderen, niet tot oorde
len bevoeden, het land in een kwade
reuk stellen: Zo schreef een gelegen
heidsschrijver kort geleden in een der
zuidlijke provinciale bladen o.m.
„In Suriname te leven, zal voor 90
pCt. der emigranten onhoudbaar blij
ken te zijn. Het zal zelfs voor banne
lingen een behoorlijke straf blijken te
zijn naar Suriname gezonden te wor
den".
Deze schrijver, die 'schijnbaar als
lid van de Irene-brigade $en jaartje
in Suriname heeft vertoeft is niet tot
oordelen in staat. Anders zou hij der-
gelyke onzin niet uitkramen. Voor
emigranten, die uit het goede hout ge
sneden is Suriname integendeel een
land, dat vrijwel onbeperkte mogelijk
heden KAN bieden. Maar de schrijver
van bovengenoemde passage had als
voorbeeld voor ogen de emigratie
poging van Nederlanders, die honderd
jaar geleden heeft plaats gehad. Inder
daad was dat een grandioze misluk
king. die vele deelnemers met hun le
ven hebben moeten bekopen. Maar
er is inmiddels vee! veranderd.
NIET VOOR BOEREN
Onze indruk is. dat boeren voorlo
pig beter doen hun plannen tot emi
gratie NrET op Suriname te richten
Vakarbeiders daarentegen en kleine
zelfstandigen, die kans zien er een
industrie te beginnen, maken 'n mooie
kans. De industrie moet vanzelfspre
kend evenwel gebasseerd zijn op de
in het land voorhanden zijnde grond
stoffen. Allereerst zal men de produc2
tie dan moeten afstellen op de binnen
landse markt die inderdaad niet groot
is. doch niettemin bepaalde mogelijk
heden schenkt.
Daarnaast kan men naar verloop
van tijd voor "de export gaan fabrice
ren. Naarmate deze kleinindustrie tot
leven komt zal de behoefte aan Ne
derlandse arbeidskrachten groter wor
den en naarmate er meerdere Neder
landers naar Suriname trekken zal er
meer vraag ontstaan op de binnenland
se markt. Zodra er-op deze wijze wat
meer leven in de brouwerij komt. be
staat de mogelijkheid om met grote
kans van slagen aan te dringen op
verlaging der vrachttarieven, waary
door de wereldmarkt voor tal van Su
rinaamse artikelen open zal komen.
Het begin van alles lijkt ons even
wel de vestiging van klein-industrieën
en incidentele emigratie van bekwame
vakmensen. Zeker zal een radio-mon
teur, een bankwerker, een metselaar,
een prima timmerman of een goed
meubelmaker er een goed bestaan we
ten te vinden, nog te meer als zij ge
zamenlijk vertrekken, gezamenlijk wer
ken, en gezamenlijk de moeilijkheden
stuk voor stuk eendrachtig oplossen.
73. Jimmy trof het niet.' want de
aanvallen, die de DSE-ers onderna
men, werden met de minuut onstui
miger. zodat de brave aap voortdu
rend de handen uit de mouwen moest
steken. Iets, dat hem ot> dit ogenblik
met die pot jam bijna onder zijn
bereik helemaal niet van pas kwam
Maar eindelijk wist hij een bal han
dig te vangen, en deze het volgende
moment zo'n pil te geven, dat hij bij
na bij het tegenovergestelde doel te
recht kwam. Die was weg en x.u kon„
hij eens op zijn gemak gaan kijken,
wat er met die jampot aan het handje
was.
Men moet er evenwel aan denken, dat
er en in Holland en in Suriname heel
wat weerstanden moeten worden over
wonnen voor men er is.
Emigratie naar Suriname ressor
teert niet onder de Stichting Landver
huizing Nederland, Lange Voorhout 20
Den Haag, doch rechtsstreeks onder
het gebied van het departement van
Overzeese Gebiedsdelen.
Om er heen te gaan heeft men een
geldige pas nodig (dus geen visum)
een bewijs van goed gedrag plus een
vaccinatiebewijs. De reis er heen is
het voordeligst met de KNSM, doch
dan moet men rekénen op een laiyje
wachttijd. De KLM zal voor de mees
ten wei te duur zijn.
Men doet verstandig tevoren in con
tact te treden met relaties in Surina
me en zo men die niet heeft, eerst
aan te knopen. Vele Nederlanders in
Suriname en vele Surinamers zullen
U ongewijfeld gaarne alle gewenste
inlichtingen geven .Op eigen houtje
vertrekken met het motto „raakt het
niet, dan schaadt het niet" moeten we
ten sterkste ontraden, want de kan3
is groot de het wel schaadt.
DE POLITIEKE TOESTAND
Het is onjuist te menen, dat er een
anti-Hollandse stemming zou bestaan
in Suriname. Wel is er een anti-koloni
ale stemming. De Nederlandse emi
grant die er wil slagen, zal dan ook
moeten uitgaan van het standpunt,
dat de Surinamer gelijkwaardig is en
een redelijk stuk brood wil verdienen
Als hij de Surinamer als broeder en
leermeester tegemoet treedt zal hy
slechts welkom zijn. Zijn houding ten
opzichte van de Surinamer en zijn le
venswandel zullen bepalen of hij wel-
'ftorn zaUblijven. -
We hebben gepoogd U in deze vier
bijdragen een beeld te geven van Su
riname. Vanzelfsprekend is het onvol
ledig, aangezien we slechts de hoofd
lijnen konden aanstippen.
Mocht U echter nadere Inlichtingen
wensen, dan kunt U schrijven aan de
Redactie. Vragen van algemeen be
lang worden in de krant beantwoord:
persoonlijke problemen zullen we per
brief trachten op te lossen.
HET PROBLEEM VAN DE DAG
Wat „men" er over denkt en waarom de
optimisten het van de pessimisten
zullen winnen
Churchili is niet de geestelijke vader
van dit project: de Verenigde Staten
van Europa. Maar wel heeft hij deze
kwestie onder de aandacht van velen
gebracht.
Betrekkelijk maar weinigen, die het
idee als zodanig verwerpen omdat zij
er absoluut geen heil van verwach
ten Veel talrijker zijn de meningen,
die het wantrouwen veroordelen als
een onmogelijk idealisme. Dan wor
den de taalverschillen naar voren ge
bracht, de geaardheidinderdaad
ernstige bezwaren. Maar ondanks het
verschil taal blijken b.v. Friesland en
Limburg toch onverbrekelijk aan de
andere,delen van het Koninkrijk der
Nederlanden verbonden. En is. het ka-
FEUILLETON
7.) Hij ijlde zijn maat achterna.
Toen hij de buitendeur bereikt had,
hoorde hij in de verte een karretje
wegbolderen over de hardbevroren
weg.
In de boerderij klonk een angstig
gegil om hulp.
Als iu een droom had hij zijn kar
retje opgezocht en duwde het zo snel
hij kon voort.
Uren liep hij door het duister van
de nacht. Hij had elk begrip van rich
ting verloren. Zijn hart bonsde. Zijn
voeten brandden. 'Eindelijk kwam hij
tot stilstand. Aan de kant van een
smal weggetje, waar hij terecht was
gekomen, stond een oude vervallen
schuur.
Wankelend strompelde hij er op
af. De oude deur ging moeizaam pie
pend open. Langzaam trok hij de deur
achter zich dicht
Een gevoel van ontzaglijke verla
tenheid overviel hem.
Hij leunde tegen de stijl van de
deur en bracht zijn handen naar zijn
hoofd. Het gebeurde kwam hem op
nieuw voor de geest. Hij zag weer het
wasbleke gezicht van dq boer. mot
daarover heen gebogen de twee vrou
wen. Hij hoorde het noodgehuil als
het ware nog.
Hij had moeite om het niet uit te
schreeuwen. Uit het donker schenen
zich spookbeelden los te maken en
op hem af te komen. Krampachtig
zocht, hij in zijn zakken naar een paar
lucifers. Toen hij er eentje gevonden
had en na verschillende pogingen een
had aangestreken zag hij een lege
ki~' staan.
Aarzelend zette hij zich neer. Het
vlammetje was weer uitgedoofd.
Buiten huilde de wind.
Bewegenloos zat hy op de oude
kist. De ellebogen op de knieën, de
"handen voor de ogen, kreunde hij
luidop, als efen verweer tegen de ge
dachten, die met verweer tegen de ge-
zich aan hem opdrong .de gedachte
dat hij een moord had begaan.
Hij een moordenaar Hij die nooit
een dfer kwaad had kunnen doen. Hij
trachtte zich te herinneren hoe alles
gegaan was, maar kon niet verder
komen dan hel gevoel van een alles
verdringende woede, die zich van
hem had meester gemaakt. Dan
maakten zijn gedachten een sprong en
zagen steeds maar weer de boer .die
voor dood op de vloer lag. Hij streek
.opnieuw een lucifer af. Even werd
ï>et oude schuurtje verlicht, maar snel
was alles weer in duisternis gehuld.
Plotseling herinnerde hij zich het
oude kaarslantaarntje ,dat voor aan
het karretje hing. Hij probeerde zich
zelf te overtuigen, dat hij op moest
staan, maar had er bijna niet i de
kracht toe* Na eindeloze pogingen
had hij het lantaarntje van de kar
gehaald en was er weer mee naar
binnen gestrompeld. -
Hij zat weer op zijn oude plaats.
Het lantaarntje tegenover hem op de
groncl wierp een onzeker licht op hem.
Een verhaal uit de hongerwinter
door
JAAP VAN ZOONEN
Maar het troostte hem. Langzamer
hand verschenen in het dansende
kaarslicht de beelden van zijn vader
en zijn moeder. Aarzelend begon hü
halfluid een gesprek met hen.
Maar het gekke was, dat^ijn vader
hem niet antwoordde. Die scheen
hem maar onbewogen aan te staren.
Driftig schudde hij met zijn hoofd
als wilde hij die starre blik verdrij
ven.
..Moedertje" kreunde hij angstig,
„help mij toch. Help mij toch moeder.
Ik ben zo bang moeder, dat zij 'mij
zullen halenDat zij mij zullen op
sluiten in de gevangenis...."
rakter-onderscheid tussen een Gronin
ger en een Brabander niet zeer op
vallend?
Tegenover de sceptici staan de voor
standers.- Hoe zijn zij de V.S. van Eu
ropa?
De meesten die zich een mening over
deze kwestie hebben gevormd, wijzen
bij beoordeling hiervan op de V.S.
van Amerika. Sommigen willen daar
bij dat systeem zodanig wijzigen dat
het zich aanpast bij de speciale Eu
ropese moeilijkheden. Anderen zien
het meer in de vorm van een zeer
nauwe economische samenwerking. De
„Benelux" is daaraan niet vreemd.
Minder wordt de gedachte gepropa
geerd dat de V.S. van Europa het
karakter moet dragen van een staten
bond, zoals de destijds bestaande Bal
kan-Entente. Staatkundige verdragen
hebben een uitgesproken slechte
naam gekregen en worden met alge
meen wantrouwen bezien.
In vrijwel alle Europese landen wordt
dit probleem thans besproken, in het
Westen wel het meest. 'Niet overal
staat dit vraagstuk zo in het middel
punt van de belangstelling als in Ne
derland. In Engeland wordt het veel
minder aangeroerd, terwijl in Portu
gal geen enkele dagblad of tijdschrift
er enige belangstelling voor heeft.
Wie wel en wie niet?
Naar de algemene opvatting ein
digt Europa daer, waar het Russische
bewind begint. De politiek van het
„ijzeren gordenn" heeft de grens van
ons werelddeel, die voor 1917 geacht
werd op de Oeral te liggen, ver naar
het Westen verschoven. Rusland is 'n
gebied op zich zelf geworden, niet be
horend tot Europa en niet tot Azië.
Als deelgenoot in een V.S. van Euro
pa zoü Rusland zeker niet welkom
worden geheten.
Aan de andere kant leiden de Ieren
een éénzelvige kluizenaarspolitiek.
Behoort Ierland .tot Europa of niet'
Ongetwijfeld, maar of 't zich bij de
continentale opvattingen zou kunnen
aanpassen is een andere vraag. Een
tweede zwervende broeder vormt IJs
land. En Franco-Spanje zou zich in
een dergelijke statenbond evenmin
thuisvoelen. Hoewel de haat en dc
verbittering tegqn Duitsland aan het
tanen zijn. vormen deze gevoelens
nog steeds 'n groot bezwaar om Duits
land onbevooroordeeld te kunnen aan
vaarden. Oostenrijk wordt meer ge
zien als aangevallene, terwijl de Bal-
kanstaten hét vraagteken vormen.
De „V.S. van Europa" blijven voor
alsnog toekomstmuziek. Wel heeft de
laatste oorlog veel schijnbare grenzen
opgeruimd en heeft de gezamenlijke
na-oorlogse nood de Europese staten
dichter bijeengedreven dan ooit eer
der in de geschiedenis.
Het zelfde proces, dat eens uit tal
rijke graafschappen en hertogdommen
één hecht verbonden Nederland
smeedde, werkt thans aan de vorming
van één Europa. Het is een onmoge
lijkheid de Verenigde Staten van Eu
ropa bij decreet te stichten. Dat leidt
slechts tot mislukkingen. *t Kan eerst
dan tot heil van alle deelgenoten üyn.
indien een dergelijke organisaie groeit
indeni een dergelijke organisatie groeit
zich meer en meer op; de geesten rij
pen tot het besef, dat de bestaande
grenzen die eeuvt'cnlang bescher
mende factoren warenhinder 1 ijk
worden. Dat ze opgelost en vervan
gen moeten- worden.
Onderwijl dc Verenigde Staten *nog
niet geboren zijn, voert een in ons
land verschijnend weekblad propagan
da voor een wereldregering....
Och, idealisme ken' gec grenzen!
DINSDAG 9 DECEMBER 1947
AVRO 7.30 en 8.15 Gram.platen:
VPRO: 7.50'Dagopening; AVRO: 8.45
Slowaakse muziek; 9.15 Morgenwij
ding: 9.45 Arbeidsvitaminen; 10.50
Voor de kleuters; 11.00 Orgelconcert;
11.55 Gram.platen; 12.33 Voor hetplat-
teland; 12.43 Pianoduo; 13.15 Les gars
de Paris; 14.00 Met naald en schaar;
14.30 Lyra-trio; 15.15 Requiem van
Berlioz; 16.35 „Garage van Bommel",
hoorspel; 17.00 Dat kun jij ook!. Ne
derlandse musici spelen voor de jeugd
17.30 The Skymaster; 17.45 Het rijk
over zee; 18.15 Pianospel; 18.30 Ne<L
Strijdkrachten; 19.15 Beroemde licder-
reeksen; 19.45 Niwimklanken; 20.15
Bonte -Dinsdagavondtrein met Wim
Ibo's Radioraket: 21.30 Contact: 22.15
Buitenlands weekoverzicht; 22.30 Pier-
re Palla, piano.
Hilversum I 415 m. Niéuws
om 7. 8. 13. 19. 20 en 23,30 uur.
KRO: 7.30 Morgengebed; 8.15 Pluk
de dag; 9.00 Lichtbaken; 9.35 Gram"-
platen» 10.00 Voor de kleuters; 10.15
Geschichten aus dem Wienerwald;
10.40 Voordracht; 10.55 Italiaans progr.
11.30 Als de ziele luistert; 12.03 Licht
orgelspel; 12.33 en 13.20 Stafmuziek
corps der Amsterdamse politie; 14 00
Stichts pianokwartet; 14.30 Voor de
vrouw; 15.00 Helders mannenkoor;
15.30 Gram.platen: 16.00 De Zonne
bloem; 16.30 Ziekenlof; 17.00 Na
schooltijd; 17.25 Stichts kamerarke t;
17.55 Composities van JerOme Kern;
18.20 "Sportpraatje; RVU 18.30 Le-.og
„Van Ni co laas Beets ..ot S. Vestdijk";
KRO: 19.20 Kareolseptet: 2020 Radio-
Philharmonisch orkest (Wagenaor.
Tsjaikovsky en Strauss); 22.15 Avond
gebed.
Een heftige windvlaag drong door
de reten van de schuur. Het vlamme
tje van de kaars begon te flakkeren.
De beeltenis van zijn vader scheen
te verbleken, terwijl die van zijn
moeder sterker naar voren sprong.
Het was of ze haar armen uitstrekte
om hem te omhelzen.
Hij herinnerde zich zijn kinderja
ren. Wanneer hij zich bezeerd had en
huilend het huis was binnengelopen,
was moeder zo op hem afgekomen
om hem te troosten en te knuffelen.
Wanhopig strekte hij zijn armen uit
naar het beeld, dat plotseling weer
verdween.
Tranen liepen hem over de wangen.
„Moeder", fluisterde hij voorzichtig,
alsof hij bang was dat zijn stem het
vlammetje zou beroeren, „was ik
toch maar bij je gebleven".
Een nieuwe angst maakte zich van
hem meester. Wat zou er van haar
moeten worden als hij niet terug
kwam. Hij zag in zijn gedachten zijn
moeder door het koude huis gaan.
Het huis zonder brandstof en zonder
eten en zonder licht.
Hoe had hij haar de laatste dagen
zo kunnen vergeten. De beeltenis in
de -vlam verscheen weer en scheen
hem vriendelijk toe te lachen.
Zo zat hij te praten, beurtelings
hoopvol en wanhopig, tot de kaars
met een kort gesputter de geest gaf.
Met een schreeuw van schrik kwam
hij tot bezinning. Hij voelde hoe zijn
hele lichaam verstijfd was van de
koude.
Hij probeerde overeind te komen,
maar viel languit neer. Eindelijk was
hij zover,, dat hij zich op de knieën
kon voortbewegen. Wanhopig hield hy
vol en eindelijk was hij zover, dat
hij zich bij de oude deur bevond. Hij
leunde er met zijn helle lichaam te
genaan en sloeg voorover toen de
deur opendraaide.
Terwijl hij zich weer iprichtte begon
hij zachtjes te zingen. „Een karretje
op een straatweg reed
Na een paar regels stokte hij.
Het was of hem van uit de verte
een gezang tegemoet klonk. In hevige
rpanning luisterde hij. En duidelijk
meende hij te horen dat in de verte
de stem van zijn moeder de laatste
zin zong van het lied
„Hij komt niet terug die vrind, die
vrind.
Verstard r.tond hij en leunde tegen
de buitenmuur van hef schuurtje.
Het begon te dagen. In de verte sloeg
een torenklok met een blikken geluid
zeven slagen.
Zwakker en z\v' 1 jout in '.yn
oren het gezang.
„Hy komt niet meer ÜU 'S
Voorzichtig strekte hij zich. Alle3
scheen aan hem verstijfd.
De wil tot leven begon in hem te
werken. Langzaam begon het bloed
weer sneller door zijn aderen te
stromen.
En in hear. ontwaakte het verzet
tegen de fatale voorspelling, die hem
uit het liedje had tegengeklonken.
Hij kwam weer thuis. Hij *ivilde zijn
moeder weerzien.
Als moordenaar. Plotseling "drong
het weer met volle hevi-heid op
hem in. Hij zette de tanden op el
kaar.
Ze hadden hem nog niet. Met korte
'rukkende bewegingen begon hii heen
en weer te lopen. Af en toe' sloeg
hij de handen tegen het lichaam.
Eindelijk was hij ver, dat hij
zich eer in staat voelde de kar op
i- ueinen. Moeizaam duwde hy het
voertuig voort kwbrn het dorp in.
liep het door en martelde tegen een
lange helling op, die naar de kruit*
van een hoge dijk leidde
Halverw»ge b>cf hij staan om
adem te schepp-n. Dodelijk vermoeid
zette hij zich op de kar ueer.
En toen hij omkeek, ontsnapte hem
een schreeuw van k hrik Een man i®
een donkerblauwe uniform kwam
aanfietsen Het was kennelijk een
marechaussee. »t vervolgd).