llutiaaider
Onder de Schijnwerper
Drama aan Duitse grens
N HOLLANDSE
PLKS 1945
„Commissie Vorrink was eenzijdig'
lichtvaardig en bevooroordeeld
Distributie '"d"e p»*"3'»
Tweede Kamer vraaqi uitvoering
van motie-Groen
Ernstige meningsverschillen tussen
Nederland en Republiek
4e Jaargang No 1116
Woensdag 17 December 1947
Uitgave voor de gelijknamige Stichting.
Wnd. hoofdred. A. Eriks, W ester weg 338,
Alkmaar, tel. 3300. Tijdelijk bureau redac
tie en administratie, Voordam 6A, Alkmaar
(niet te verwarren met Voordam 9)teL 3967.
Voormalig hoofdbestuur NRK protesteert
Beschuldiging aan
illegaliteit
Zes leden van het voormalige da
gelijks bestuur van het Ned. Rode
Kruis, de heren mr. W. J. baron van
Londen, dr. H. K. Offerbaus, Cb.
Winckel Lucardie, De Waal en Maas
hebben een scherp protest laten ho
ren tegen het rapport van de „pakket
tencommissie" (commissie Vorrink)
Het eerste bezwaar van deze zes he
ren richt zich tegen de samenstel
ling van de Commissie Vorrink.
die „eenzijdig" genoemd wordt, om
dat vier leden waren aangewezen
door de Grote Advies Commissie der
Illegaliteit en één door het N.R.K.,
waarvan vier leden dus niet op de
hoogte konden zijn van Rode Kruis
zaken en bovendien zelf voor bet
merendeel de ellende der politieke
gevangenschap aan de lijve hebben
ondervonden. De conclusies worden
in het protest dan ook „eenzijdig,
lichtvaardig en bevooroordeeld" ge
noemd .althans wat betreft het N.R.K.
„Het was een dure plicht ge
weest de voormalige leden van het
hoofdbestuur te horen", aldus het
protest, „doch de commissie heeft dit
4 om onbegrijpelijke redenen ver
zuimd".
UITGEBREIDE VERDEDIGING
Na alle moeilijkheden met de Duit
se instanties zeer uitgebreid geschetst
te hebben zegt het protest:
„Het hoofdbestuur van het Ned.
Rode Kruis kreeg de overtuiging, dat
de hogere Duitse autoriteiten, dr.
Reuter, Gesandter Bene. dr. Wimmer.
Rauter en Seyss Inquart waarschijn
lijk op insignatie van Berlijn zich
ten doel hadden gesteld de Neder
landers en in de eerste plaats de
krijgsgevangenen te doen lijden, ver
hongeren en te vernietigen.
Alle brieven van het Rode Kruis
moesten over het bureau van dr. Reu
ter lopen en werden daar geopend
en het was uiterst moeilijk met het
buitenland in contact te komen".
Langs geheime weg werd deson
danks gepoogd het werk ten behoeve
van de ongelukkige 'Nederlanders
voort te zetten totdat in Juli 1941
Mr. Baron van Lijnden, de secr.-ge-
neraal dr. Offerhaus en enkele ande
ren voor een Duits oorlogsgerecht
tot geldboeten werden veroordeeld en
op 31 Augustus door dr. Wimmer
werden ontslagen, waarna onder
gronds verder werd gewerkt.
BESCHULDIGINGEN AFGEWEZEN
Het gehele protest zou ruim onze
voorpagina beslaan .In het slot wijzen
de samenstellers o.m. nog op het werk
van mevr. Van Overeem, die teza
men met haar man door de Duitsers
na moeilijke onderhandelingen ten
slotte erkend werd als „enige verte
genwoordiger van 't Ned. Rode Kruis"
en als zodanig ondanks verdacht
makingen veel en goed werk door
direct contact kon doen. Tenslotte
zegt het protest:
„Met diepe verontwaardiging wijzen
daarom de zes bovengenoemde le
den de beschuldigingen van de com
missie van onderzoek af. zij verwer
pen de conclusies van de commissie
van onderzoek betreffende het Ned.
Rode Kruis als geheel en betreffende
het hoofdbestuur van het Ned. Rode
Kruis in het bijzonder en zij ver
zoeken de commissie dringend hare
conclusies en beschuldigingen in het
rapport neergelegd,, hetzij volkomen
te wijzigen of anders dit protest in
het rapport op te nemen".
ILLEGALITEIT BESCHULDIGD
„Het komt de opstellers van het
protest onbegrijpelijk voor dat de
illegaliteit, die toch volkomen op
de Hoogte was van de èllendige
toestanden in de concentratie
kampen en gevangenissen in
Duitsland en eveneens wist in
welk een moeilijke toestand het
Hoofdbestuur van het N.R.K. ver
keerde, nooit een poging heeft ge
daan om met het dagelijks bestuur
in verbinding te treden teneinde
samen een oplossing te zoeken,
Deze zelfde illegaliteit ziet er nu
niet tegenop 't hoofdbestuur zwa
de door niets bewezen beschuldi
gingen naar het hoofd te gooi
en", zo zeggen de zes protesteren
den, die er hun twijfel over uit
spreken of een uitgebreide zen
ding pakketten de ongelukkigen
had kunnen redden, zoals de Com-
missie-Vorrink concludeerde.
„NIETS KAN DUITSLANDS SPLIT
SING TEGENHOUDEN" ZEGT
DE BRITSE PERS
In de jpommentaren van de Britse
pers over de verdaging der Londense I
conferentie komt de opvatting tot
uiting, dat niets een verdeling van
Duitsland in tweeën meer kan voor
komen. Wel wijst de diplomatieke cor
respondent van de Times er op, dat,
de raad der ministers blijft bestaan j
en eveneens de bestuursraad te Ber- 1
lijn.
De Daily Herald, het blad van de
Labourpartij, noemt de mislukking te
Londen een tragedie van wereldbete
kenis, veroorzaakt door de houding
van Molotof. Zowel de conservatieve
Daily Telegraph als de liberale Man
chester Guardian schrijft, dat de oor
zaken van de mislukking dieper lig
gen dan de kwesties, welke door dc«
ministers besproken zijn. Volgens .de'
Manchester Guardian wil de Sowjet-
Unie verhinderen, dat Duitsland en
Oostenrijk liberale democratieën wor-
den.
EEN DRIELING GEBOREN
Te Boekei schonk de vrouw van de
grondwerker Verhofstad, wonende in
de Heivelden, het leven aan een drie
ling. twee meisjes en een jongen.
Moeder en drieling, die in het zie
kenhuis te Gemert verblijven, maken
het uitstekend. Het gezin Verhof-
stad-Pennings telt thans 8 kinderen.
DE BELGISCHE KONINGSKWESTIE
Het orgaan van het Algemeen Bel
gisch Vakverbond, heeft er aan her
innerd, dat het „alle middelen, de al
gemene staking inbegrepen, zal ge
bruiken om de terugkeer van Koning
Leopold te verhinderen".
Bij het overlijden van de
VOOR-INLEVERINGSBON VOOR
VERSE ZUIDVRUCHTEN
In het begin van het volgende jaar
zal de distributie van verse zuidvruch
ten weer een aanvang nemen. De bon-
nenlijst van morgen bevat voor alle
consumenten een voorinleveringsbon,
dié tevens koopbon is. Personen van
5 jaar en ouder zullen Lz.t. op deze
bon 500 gram en kinderen van 0 "tot
5 jaar 1000 gram sinaasappelen kun
nen betrekken.
Bij het overlijden van de
heer Lovink pag. 2, kol. 1
Slachtoffers van auto-on
geval ten grave gedragen
pag. 2, koL 8
Boeren wachten op grond pag. 3, koL 2
Journalisten op ratten-
jacht pag. 4, koL 1
De honderdduizend er uit pag. 4, kol.
Het in Engeland zeer populairle f
Schotse jeugdkoor uit Glasgow komt
van 18 tot 21 Dec. kerstliederen zinw
gen in Amsterdam en Zaandam
Minister Jonkman heeft 't zwaar te verduren
„llIFR SPREEKT TOT U DE STEM
VAN AMERIKA EN DE
SOWJET UNIE"
„Hier spreekt tot U de stem van
Amerika", riepen de communistische
afgevaardigden, toen minister-presi
dent De Gasperi zich in het Italiaanse
constituerende vergadering verhief
om zijn gewijzigd kabinet voor te
stellen. De Gasperi hield een pleidooi
voor verdraagzaamheid en voor het
vermijden van geweld. Hij verklaarde
dut de regering de republikeinse
grondwet zou verdedigen
Toen Togliatti vervolgens oprees
word hij doodleuk door de rechtse
afgevaardigden ingeleid met het ge
roep: „Hier spreekt tot U de stem
Van de Sowjet-Unie". Toglatti protes
teerde tegen de wijze waarop de wij
zigingen in het kabinet hebben plaats
gehad en hij beschuldigde de rege
ring ervan, dat zij de constitutionale
rechten van het parlement geschon
den had door niet alle politieke partij-
In le raadplegen.
In de Tweede Kamer is gistermid
dag uitvoerig gedebatteerd over de
begroting van overzeese gebiedsdelen.
Felle critiek ontmoette minister Jonk
man van de woordvoerders der A.R.
en de P.v.d.V. die voor de huidige re-
geringspolitiek geen goed woord kon
den vinden.
Onder curatele
Dc heren Meyerink (AR) en Vonk
(Vrijh.) waren het er roerend over
eens, dat minister Jonkman zijn con
stitutionele bevoegdheden totaal had
verloren en dat het koninkrijk in feite
internationaal onder curatele was ge
steld. „Bezien in het licht van de
grondwet van 1848 .waarin aan het
autoritair bewind over Indië een ein
de kwam is het optreden van deze
minister als „reactionnair te karakte
riseren", zo meende de heer Vonk
De heer Tilanus (CH) was in dit
gezelschap nog vrij redelijk. Hij wens
te achter het gehele beleid een vraag
teken te plaatsen, doch had nog enke
le waarderende woorden. Wel was de
CH-woordvoerder heel nieuwsgierig
naar enkele financiële aspecten
vroeg uitdrukkelijk naar het juiste
bedrag, dat de commissie-generaal op
gesoupeerd heeft. Veel aandacht be
steedde hij ook aan ..de West", waar
..een ontwaken en bewust worden"
valt waar te nemen.
De heer Joekes (Arb) vroeg even
eens inlichtingen over de financieële
situatie in Indonesië en wilde weten
of er controle bestaat op de uitgaven
van .Batavia".
Aflossing der troepen
Teleurgesteld toonde de spreker zich
over de vertraging welke de aflos
sing der troepen moest ondergaan Hij
vroeg de minister de gedane beloften
zo spoedig mogelijk in te lossen als
de algétnene toestand dit toelaat.
Overeenstemming met de republiek
achtte spr. nog steeds een eerste ver
eiste en hij uitte tenslotte zijn af
schuw over het gebeurde met het ge-
vangenentransport.
De heer De Groot (CPN) diende
over deze kwestie een motie in, die
aandringt op spoedige openbaarheid.
De ultimatieve toon uit de laatste
nota's veroordeelde spr. omdat daar
mee het vertrouwen in de huidige
besprekingen verdwijnt. Het feit, dat
pakketten voor de soldaten slechts
per zeepost verzonden kunnen worden
achtte de heer De Groot ongewenst.
De beraadslagingen werden na het
indienen van de motie-De Groot ge
schorst
Prijzen en voedsel
In de avond2itting van Dinsdag
maakte de Tweede Kamer een aan
vang met de behandeling van de be
groting van Landbouw, Visserij
Voedselvoórziening. De eerste spreker
de heer Groen (CH) betreurt, dat de
kwestie van de lonen der landarbei
ders zich nog in een beginstadium
bevindt. De onlangs gepubliceerde no
ta van de Stichting voor de Land
bouw betekent een begin van het ge
organiseerd overleg, maar de tijd
dringt.
Bij geruchte is spreker ter ore ge
komen, dat de minister niet van plan
zou zijn de minimum-prijzen voor
tuinders over 1947 terug te beialen.
Spreker eiste deze terugbetaling uit
overwegingen van rechtvaardigheid.
De heer Borst (CPN) betoogt, dat het J
met onze voedselpositie slecht gesteld
is en maakt enige opmerkingen over
de positie der kleine boeren, waarvoor
z.L de regering nog steeds veel te
weinig doet. Uitvoerig bepleit spreker^
onmiddellijke uitvoering van de motie
Groen, waarvan tot heden niets te
recht kwam en vraagt voorts vermin
dering van ambtelijke controle van
de CCD. De conservenindustrie
dient veel meer uitgebreid te worden,
om de overproductie van de tuin
bouw op te vangen.
De heer Hartog (Vrijh.) bepleit ge
lijke beloning van het landbouwende
deel van de bevolking als die van
het overige deel der bevolking. Ook
hij spreekt zijn teleurstelling uit over
het uitblijven van de verwerkelijking
van de motie-Groen.
De republikeinse minister van binnenlandse zaken, Mohammed Roem,
zeide gister tijdens een persconferentie, dat de republiek bij de Veilig
heidsraad een plebisciet voor geheel Indonesië zal aanvragen, indien de
onderhandelingen op de Renville zullen mislukken.
Roem zeide verder, dat de vorming van de staten Oost-Indonesië en
West-Borneo in strijd is met Linggadjati, terwijl de vorming van de
andere staten en speciale gebieden binnen en buiten het defacto gezags-
gebied van de republiek in strijd is met het recht en met de wet, omdat
uit de besluiten van de Veiligheidsraad duidelijk blijkt, dat men het
geschil tnssen Nederland en de republiek beschouwt als een aangelegen
heid, waarbij geheel Indonesië betrokken is.
Pasocndan opnieuw een
wrijfpunt.
Roem voerde argumenten aan tegen
de door de Nederlanders bijeenge
roepen conferentie van West-Java,
omdat deze vooruitloopt op de taak
van de commissie van goede dien-
£sten.
Verklaard werd, dat ook dit in strijd
is met "Linggadjati, daar het doel van
de nationale federatie is: de bestaan
de samenstellende delen tot een ster
ke, volmaakte nationale eenheid sa
men te voegen. De verklaring voert
voorts als argument aan, dat uit de
benoeming van Indonesiërs uit de
'Pasoendan op hoge posten in de re-
rpubliek blijkt, dat in de republiek
•geen rasdiscriminatie bestaat, hoewel
als rechtvaardiging van de separatis
tische bewegingen wordt genoemd,
dat de bevolking van de Pasoendan
vreest door andere bevolkingsgroepen
In de republiek te worden onder
drukt.
Vervolgens zegt de verklaring, dat
Dodenlijst
Voor het tijdvak van 15 Oct 1945
tot 15 Nov. 1947 als volgt opgegeven:
KNIL: vóór politionele actie 121, tij
dens de actie 27, daarna 67. KL: vóór
de actie 201, tijdens 62 en na de actie
238 man. In totaal 716 man. Vermist
worden van het KL 92 man, bij het
KNIL geen.
EERSTE DAG ZONDER BONNEN
IN DE SOWJET-UNIE
Op de eerste dag zonder bonnen in
de Sowjet-Unie waren de winkels
goed voorzien van voedsel en indus
trieproducten. „Wees beleefd tegen
over de klant", aldus spoorde de Praw-
da de winkelbedienden en het restau-
rantpersoneel aan. Het blad wijst er
op, dat „geen bonnen" betekent een
wedijver en de wens om een aange
name bediening te geven.
Het officiële Sowjet persbureau
meldt dat de regering extra voorra
den levensmiddelen en inustriepro-
ducten heeft toegewezen om de uit
breiding van de ongerantsoeneerde
handel mogelijk te maken.
ZAL FRANKRIJK HET VERDRAG
MET RUSLAND OPZEGGEN?
Het gematigde Pa'rijse blad 1'In-
transigeant heeft een bericht gepubli
ceerd onder de kop: „Mogelijk zal
Frans-Sowjet-Russische verdrag (van
1945) worden opgezegd, na de mis
lukking te Londen, welke de wereld
in twee bloes heeft verdeeld.
De mislukking van de conferentie
te Londen, aldus het blad, heeft de
vrijheid van beweging, welke Frank
rijk tot nog toe heeft kunnen genie
ten, ten einde doen komen. Het uur
heeft geslagen voor het doen van een
keuze en mede voor een nieuwe
oriëntering van onze buitenlandse po
litiek.
De ronde van
Nederland
Ook over Alkmaar I
De voorbereidingen voor de „Ronde
van Nederland", die reeds van 24 A-
pril t/m 2 Mei 1948 zal worden ge
houden, zijn reeds zover gevorderd,
dat de route In grote lijnen kon wor
den vastgesteld. De ronde, die 9 da
gen zal duren, gaat behoudens na
dere goedkeuring van het departe
ment van Waterstaat en Verkeer
over een afstand van 1700 kilometer,
Verdeeld over de volgende etappes:
Zaterdag 24 April start te Amster
dam, Zaanstreek, Alkmaar, Afsluit
dijk naar Groningen. Zondag: Gro
ningen, Enschede; Maandag Enschede
Nijmegen: Dinsdag Nijmegen - Maas
tricht; Woensdag rustdag: Donderdag
Maastricht - Eindhoven; Vrijdag Eind
hoven - Hulst: Zaterdag Hulst-Rotter
dam; Zondag 2 Mei Rotterdam - Am
sterdam.
Volgens deze met zorg gekozen rou
te wordt ons land in alle richtingen
doorkruist. Door inschakeling van het
Zuid-Limburgse heuvelland, Cauberg
en Grebbeberg krijgt deze internatio
nale krachtmeting een bijzonder inte
ressant karakter
Atoombom wederom
geslagen
De vooraanstaande geleerde professor
A. M. Low, heeft op een vergadering
te Londen verklaard, dat over twin
tig jaar slechts fabrikanten van pij
len en bogen belang zullen stellen in
atoom-energie als oorlogswapen. „Wij
zullen veel meer te maken hebben
met radio-actieve vergiften, die veel
beter en goedkoper zijn"
Arme atoom-gelukkige mensheid.
de bevolking bij deze Pasoendan-be-
weging van de Nederlanders niet in
staat wordt gesteld haar mening en
haar wensen vrijelijk te uiten in de
mocratische geest.
NEDERLANDSE BESCHULDI.
GINGEN.
De Ned. delegatie op de Renville
heeft inmiddels aan de Commissie van
goede diënsten een antwoord gezon
den op een republikeins memorandum
van 26 Nov. j.L over de „door de
Nederlanders door de politionele actie
aangetaste economische positie der
republiek". Het Ned. antwoord be
handeld het republikeinse memoran
dum puntsgewijze en beschuldigt de
republiek o.m. van het volgende: 1.
Het zich niet houden aan de beken
de rijst-textiel ruiling; 2. Het voort- l'wel meer van aan de weet komen.
Volkspartij voor Vrijheid
en Democratie
De besprekingen tussen de P.v.d.V.
ën de groep-Oud schijnen zover te
zijn gevorderd, dat weldra is te ver
wachten de oprichting van een Volks
partij voor Vrijhid en Democratie. Ia
een naam is soms veel te lezen. De
combinatie „Vrijheid en Democratie*
is enerzijds een concessie aan de oude
P.v.d.V., die vermoedelijk prijs stelde -
op het behoud van de Vrijheid en
die gezien de wijze, waarop wel
haast alle volkeren der aarde en alle
partijen er een eer in stellen om toch
vooral maar voor „democratisch" te
worden versleten de toevoeging
„en Democratie" wellicht als een nut
tige aanvulling heeft beschouwd. **>-
derzijds is het een concessie aan
groep-Oud, welke is te beschouwen
als een niet zeer omvangrijk deel der
vroegere Vrijzinnig-Democraten. D*
heer Oud is voortgekomen uit de de
mocratie en hij zal er met zijn mede
standers prijs op hebben gesteld dit
woord in de naam tot uitdrukking te
brengen. Terwijl zijn vrees voor soci
alisme, die ftf en toe viel te bespeu
ren, tegen de aanhechting van het
woord „Vrijheid" wel geen bezwaren
zal hebben doen gevoelen.
De benaming „Volkspartij" ten slot
te doet aan als een lonken naar die
kiezers, die van de kapitalistisch in
gestelde P.v.cLV. niet veel moesten
hebben, maar die én door de toevoe
ging van „Democratie" én door dit
woord „Volkspartij" de opvatting moet
worden bijgebracht, dat ze te doen
krijgen met een groep, die als heql
wat linkser moet worden beschouwd
dan de vroegere P.v.d.V. In hoeverre
deze overwegingen juist zijn, zal de
toekomst moeten leren, bij de eerst
komende verkiezingen zullen we er
zetten van terreur en intimidatie: 3.
Ruilhandel van Indonesische goederen
tegen wapenen.
RAAD TERNEUZEN TEGEN
VERMAKELIJKHEIDSBELASTING
De gemeenteraad van Terneuzen
heeft besloten de vermakelijkheidsbe
lasting niet te verhogen en de door
de minister' van binnenlandse zaken
daartoe gegeven richtlijnen niet over
te nemen.
Zullen er meer volgen?
In het Amerikaanse Huis van
Afgevaardigden is 88 millioen dollar
geschrapt van de tussentijdse hulp
aan Frankrijk, Italië en Oostenrijk,
wele landen 509 millioen in plaats
van 597 millioen zullen krijgen.
Tv/ee jongelieden door
Duitse wacht
neergeschoten
Zondagavond heeft zich aan de
Duitse grens een drama afgespeeld,
waarbij twee jongemannen het leven
verloren. In de uiterste punt van
Mijnweg tegenover Ober Kruchten
(Duitsland) woont op Nederlands ge
bied de familie Willemsen, een gezin
met 10 kinderen. De eigendommen
dezer familie liggen gedeeltelijk op
Duits en gedeeltelijk op Nederlands
gebied. Zondagavond toog een groepje
kennissen, onder wie ook twee zoons
van Willemsen, naar de bioscoop in
het Duitse grensplaatsje WaldnieL
Toen de groep, die tot 7 personen was
aangegroeid, 's avonds terugkwam,
werd zij aangeroepen door een twee
tal Duitse grensbewakers. Eén van
beide was een kennis van de groep,
de andere 'een vreemdeling.
Op een gegeven ogenblik greep de
onbekende het geweer van de andere
bewaker en opende het vuur op een
afstand van enkele meters. De twee
gebroeders Peter en Heinrich Willem-
se werden dodelijk getroffen en sloe
gen tegen de grond. De andere leden
van het gezelschap wierpen zich on
middellijk op de Duitser, ontnamen
hem zijn geweer en pakten hem zo
stevig aan, dat h\j met een schedel
hasisfractnur in het ziekenhuis moest
worden opgenomen
Van ambtelijke zijde wordt gezegd,
dat de familie Willemse Duits is. Eén
van de twee slachtoffers, die resp. 25
en 28 jaar oud zijn, werd reeds ge
ruime tijd in verband met smokkelarij
en diefstal door de politie gezocht.
Engelse en Duitse instanties stelden
ter plaatse een onderzoek in. Het
grenstoezicht was de laatste dagen
verscherpt in verband mét smokke-
larii.
Het zwakke bij dit alles is echter,
dat deze nieuwe aanwinst van onze
politieke constellatie onder alle om
standigheden de meest conservatief
georiënteerde nietkerkelijke groep zal
blijven.
Alles bijeen genomen, staan we voor
het wel wat grappige verschijnsel, dat
twee groepen elkaar vinden, die vroe
ger, onder heel andere omstandighe
den, uiteengingei?. Dat was in de da
gen. toen de liberalen in Nederland
in het politieke leven nog een factor
van groot gewicht waren. Sedert dien
is de liberale groep steeds meer afge
brokkeld en de vrijzinnig-democraten
zijn opgegaan in de P.v.d_A. Twee
groepen, die veel van hun oude glanft
hebben verloren, sluiten zich weer
aaneen.
AERIKS.
in scheervuchtl
In de nacht van Dinsdag op Woens
dag had Italië zijn onderzeeboten in
volle zee tot zinken moeten brengen,-
volgens vredesverdrag. Het is echter
niet gebeurd, omdat de Grote Vier
anders haden besloten.Molotof
is thans in Berlijn en kan niet verder
vliegen wegens sneeuwstormen op
traject Berlijn-Moskou Marshall
wordt Vrijdag in de V.S. verwacht.
Hij zal 's avonds voor de radio spre
ken In Engeland heeft het „vol-
maaksfe vliegtuig ter wereld", een
„vliegende vleugel" met straalaandrij
ving, de eerste proefvlucht gemaakt.
Het toestel vliegt practisch geruis
loos
weerbericht
WISSELENDE BEWOLKING
Wisselende bewolking met bi'* en
daar een enkel, licht buitje. Z- ->fcke
tot matige wind uit Noordelijke rich
tingen. In het festen ran het land
aanvankelijk enkele nevel- of mist
banken Iets kouder dan gisteren.
