Ikmaaidei'
C
3
N. HOLLANDSE
PERS 1945
[STADSNIEUWS**
DE NOODSCHOUWBURG
Algemene vergadering van Oudleerlingen
Rijkslandbouwwinterscholen
Was Scheffer medeplichtig aan
de represaille-brandstichtingen?
4e Jaargang No 1117
Donderdag 18 December 1947
Uitgave voor de gelijknamige Stichting.
Wnd. hoofd red. A. Eriks, Westerweg 338,
Alkmaar, teL 3300. Tüdeltyk barean redac
tie en administratie, Voordam 6A. Alkmaar
(niet te verwarren met Voordam 9), tel. 3967.
Een uiieenzeiiing van de plannen
Het Stichtingsbestuur van de Nood-
schouwburg heeft ons een uiteenzet
ting doen toekomen van de plannen
ten aanzien van de metamckphose
van de Korenbeurs in een schouw
burggebouw. Lange tijd heeft men
niets van deze kwestie gehoord, en
vele stadsgenoten waren van mening
dat de plannen wel „in d^ benen ge-
ïakt" zouden zijn. Het tegendeel is ech
ter waar, zodat wij nu het een en an
der kunnen mededelen over de wel
geer vereenvoudigde plannen, voor de
uitvoering waarvan het bureau voor
Wederopbouw haar toestemming nog
moet verlenen. Het Stichtingsbestuur
Noodschouwburg verwacht echter, dat
deze toestemming binnenkort zal ko
men zodat men spoedig met de uitvoe
ring zal kunnen beginnen en dat een
behoorlijk Noodschouwburg binnen
de korst mogelijke tijd in de zo drin
gende behoefte zal voorzien. Dit is
in het belang van het Alkmaarse
culturele en -verenigingsleven
Een grote zaal nodig
Het verenigingsleven te Alkmaar, zo
zeg het communiqué wordt ten zeer
ste bedreigd want dë te geven uit
voeringen brengen ontstellende onkos
ten met zich mee. Deze kosten zijn zo
•hook dat de toegangsprijzen in het
algemeen boven de draagkracht van
bet publiek gaan wegens het gemis
van een grote zaal met een voldoend
aa ital zitplaatsen. Voor het bren
gen van toneelstukken door het be
roepstoneel met grote bezetting en
i met grote montage gelden dezelfde be
zwaren. Verschillende voorbeelden
kunnen dienaangaande worden ge
noemd. Zo is er o.a. het zevental
uitvoeringen van de 8 October-revue
door de Bonte Spelers. Velen moesten
te'eurgcsteld worden en de toegangs
prijs/ die f 2.25 bedroeg, was zonder
ean gehouden verloting niet toerei-
I kend genoeg geweest om de kosten te
dekken. Wanneer men nu een zaal
van 800 plaatsen had gehad, dan zou de
toegangsprijs niet meer dan-J 1.45 be
hoeven bedragen en deze prijs was
redelijk te noemen geweest. Zo is het
oo met de Alkmaarse Operette ver
eniging en met de gymnastiek-ver-
eniging
Centrum van Noordholland
Voor Alkmaar als centrum? van
Noordholland is een grotere zaak een
dringende behoefte want zoals de toe
stand nu is, behoort het houden van
een congreS tot de technische onmo-
I gelijkheden en dit schaadt 't stadsbe
lang in hoge mate.
De bouwmaterialen
Indertijd werden de plannen tot ver
bouwing van de Korenbeurs tot Nood
schouwburg ingediend cn principieel
goedgekeurd door de Gemeentelijke
dienst van bouw- en woningtoezicht,
door de inmiddels van Rijkswege be
noemde Commissie van Toezicht op
het bouwen van Schouwburgen ejn
zelfs tot in hoogste instantie door 't
Bureau van Wederopbouw in Den
Haag. Het bureau van Wederopbouw
hield terdege rekening met het feit
dat het culturele leven hier te lande
door de bezetting is afgebroken en
dat dit met kracht en ijver weer moet
worden opgebouwd. In de maanden
Mei en Juni van dit jaar had het
Stichtingsbestuur de laatste besprekin
gen met het Bureau van Wederop
bouw in Den Haag en daar werden 't
plan en de uitvoering terdege bezien
Een en ander zou een redelijke kans
van verwezenlijking hebben maar
juist in die periode was er een actie
gaande tegen verspilling van beschik
baar bouwmateriaal ten dienste van
bars, dancings en andere objecten, die
niet direct van cultureel of volksbe
lang zijn. Dientengevolge maakte het
Bureau met het Stichtingsbestuur de
afspraak om de verbouwing een half
jaar uit te stellen. Dit geschiedde om
Urk verweert zich
De gemeenteraad van Urk
heeft besloten in principe
het gehele dorp voor auto's
en motorfietsen af te sluiten.
Merkwaardig besluit!
Wanneer binnenkort de
nieuwe weg van Emmeloord
naar Urk klaar komt. zou
Urk, theoretisch opgenomen
in de Noord-Oostpolder,
practisch nog een eiland, uit
zijn isolement verlost zijn.
Nee zegt Urk. We zijn
Urkers en we blijven het!
Republiek verwerpt Ned. voorstellen
betreffende „Staakt het vuren"
zoveel mogelijk materiaal te besparen
en ook omdat er plaatselijk opmerkin
gen waren gemaakt en bezwaren wa
ren opgeworpen tegen het verbruik
van materiaal voor een schouwburg.
Het Stichtingsbestuur heeft in die tijd
het plan nog eens grondig bestudeerd
en met behulp van de architect de
plannen vereenvoudigd echter met
dien verstande dat aan het originele
plan in wezen niets is veranderd en
alleen het geheel eenvoudiger is op
gezet. In het nieuwe plan heeft dc
zaal als minumum 800 plaatsen, het
toneel houdt dezelfde afmetingen.
Het is nu zo. dat het benodigde
materiaal ongelofelijk weinig is en ze
ker verantwoord, zodat de toewijzing
wel te verwachten is. Het ziet er dus
naar uit, dat de Schouwburg eerlang
zal verrijzen, zodat Alkmaar dan de
beschikking zal hebben over een twee
tal behoorlijke geoutilleerde zalen.
Slechts plan commissie van
goede diensten aanvaaardbaar
Uit betrouwbare republikeinse bron
verneemt Reuter, dat de republiek 't
Nederlandse voorstel om enige ver
andering aan te brengen in de order
om het VHfen te staken heeft verwor
pen. De republikeinse technische com
missie heeft verklaard, dat zü bü
haar besluit wenst te blijven om al
léén de onvoorwaardelijke en oorspron
kelijke voorstellen te accepteren, wel
ke door de commissie van Goede
Diensten zijn gedaan, daar zij van me
ning is, dat deze rechtvaardig en uit
voerbaar zijn.
De Nederlandse voorstellen betref
fen de aan te brengen veranderingen
in de voorstellen van de* commissie
van Goede Diensten zijn kort ge
leden door Jhr. Mr. van Vredenburch
de voorzitter van de Ned. technische
commissie, bekend gemaakt. Zij hou
den in het onmiddelijk staken van de
vijandelijkheden op de huidige fron
ten, de evacuatie van het republikein-
Voor de eersle maal in Alkmaar gehouden
De 90e Alg. Vergadering van de
Oud-leerlingen der Rijkslandbouw
winterscholen te Schagen en Alkmaar
werd voor het eerst te Alkmaar ge
houden.
Het aantal aanwezige leden was on
bevredigend. De voorzitter de heer J.
C. Rezelman opende de vergadering
met een woord van welkom aan de
heer Best (lid van verdienste) en de
ve*chillende vertegenwoordigers van
de scholen alsmede de leden.
In verband met de combinatie tot
één vereniging van de Oud-leerlin
gen der R.L.W.S. van Schagen en
Alkmaar achtte het bestuur het ge
wenst over te gaan tot uibreiding
met 2 bestuursleden.
Spreker merkte op, dat de oud-leer
lingen moeten helpen om de land
bouw qualitatief op een hoger plan te
'brengen. Naast de eigen taal moeten
de oud-leerlingen minstens één vreem
Verdaagd
Met de Londense conferentie is dan
gebeurd wat velen, reeds vóór zij een
aanvang nam, vreesden: verdaagd voor
onbepaalde tijd. Maar het is goed om
te beginnen met vast te stellen, dat
verdaging ook juist datgene is, waar
vele grote Amerikaanse en Engelse
bladen met klem op aandrongen, in
dien men geen overeenstemming be
reiken kon. Er had erger kunnen ge
beuren: het definitief einde is noch ge
komen, noch aangekondigd; nauwe
lijks durft er een politicus van goede
naam het te voorspellen. Het overleg
gaat zelfs door - rond de tafel der
plaatsvervangende ministers. En niet
te vergeten, in de geallieerde con-
troleraad van Berlijn.
Het had ook anders kunnen zijn.
Dan zou dat onherroepelijk zijn ge
schied, waarvoor de millioenen en mil-
lioenen mensen, die slechts bij een
ding gebaat zijn: Vrede terecht vrezen
Wanneer het overleg voor afgebroken
zou zijn verklaard, dan was, er een
definitieve scheiding gevallen door
Duitsland en door de rest van de
wereld. Dan zou het einde gekomen
zijn aan het bestaan van de Organisa
tie der Verenigde Volkeren zelf en elk
onderling gesprek, hoe stroef en moei
lijk ook, plaats hebben gemaakt voor
het wederzijds geschreeuw over de
scheidsmuur heen. Dan zouden dege
nen die een zich toerusten voor het
geweld, voor de lage, smerige oor
log propageren, het geluid van de
rede volkomen hebben overstemd. En
2ij zouden meer succes nog hebben
gehad dan thans reeds het geval is
Van beide zijden is men zo ver
standig geweest, deze teerling niet te
werpen nog niet. Yalta en Potsdam
zijn zwaar genoeg gebleken als te
genwicht voor drie mislukkingen.
Maar staat de schaal niet op het
punt. om door te slaan?
Het zal voor zover wij kunnen zien
van drie dingen afhangen, naar welke
kant zij in de naaste toekomst over
zal hellen. Ten eerste, de meest on-
middelijke factor, de besprekingen der
plaatsvervangers. Een voordeel is, dat
hun conferentie niet zo misbruikt
wordt als een propagande-forum als de
bijeenkomsten der „Big Four". Zij
neigt meer tot de rustiger vormder
geheime diplomatie en biedt een be
tere sfee. voor het doen van con
cessies. Van de resultaten dezer bij
eenkomst zal het in de eerste plaats
afhangen, wanneer de Grote Vier
weer bijeen kunnen komen.
Buitenlands Overzicht
Ten tweede is er de ontwikkeling
in Duitsland. Het voornemen, een
aparte West-Duitse regering te vor
men, wordt ten stelligste ontkend.
Welhaast zeker is echter, dat de
Franse zone samen zal smelten met
de Amerikaans-Britse. Dat kan een
schrede op de weg der blokvorming
zijn, maar het zal er veel aan toe
doen, welke handelsbetrekkingen tus
sen Oost- en Wcst-Duitsland zullen
ontstaan.
Wanneer deze van stevige materie
worden gemaakt en de economi
sche noodzaak voor geheel Duitsland
is daartoe een krachtig argument
dan zullen betere politieke verhoudin
gen volgen. Bovendien zal elke ten
dens tot economische nivellering de
kracht der Sovjet-propaganda, die ge
deeltelijk berust in het materieel gun
stiger niveau in het Oosten, verzwak
ken, er de scherpe kanten afnemen.
Tenslotte: de internationale verwik
kelingen. De laatste tegenvallers wa
ren de Franse onrust en Londen.
Maar in direct levensgevaar brachten
zij de patiënt nog niet zo lang er
leven is. is er hoop. A.H.
de taal beheersen.
De secretaris de heer J. J. Bruins
las de notulen voor, die na één aan
merking goedgekeurd en getekeni
werden.
Vervolgens werd door de secr. een!
brief voorgelezen van Ir. G. Lienesch,
die hierin zijn dank bracht voor de
hem onvergetelijk geworden huldi
ging op de 12e November. Tevens
zond hij een bericht van verhindering
De secretaris meldde, dat het le
denaantal is teruggelopen van 451 tot
336. Het aantal donateurs bedraagt 78.
Vervolgens bracht spr. het jaarver
slag 1946-1947 uit. Het financiële ver
slag werd goedgekeurd.
De voorzitter stelde namens het be
stuur voor om zelf een algemeen jaar
boek 1947 samen te stellen, hetgeen
ongeveer op een kostenbesparing van
f 500 zou komen. Ook dit voorstel
werd met alg. stemmen goedgekeurd,
alsmede de handhaving der contribu
tie op f 5.
(Zie vervolg pag. 2 le kolom)
se leger uit de „zakken'* achter de
Ned. linies, waar de Nederlanders
steeds weer op tegenstand stuiten, en
de uitvoering van datgene, waarover-
reeds overeenstemming inzake het
staken van het vuren was bereikt.
STAATSLOTERIJ
f 1500: 3876
f 1000: 3560 7143 16119
400: 1177 1841
f 200: 2821 6780 17777 19037 19472
f 100: 1101 7576 10096 13113 14485
16729 17448 18194.
Langs de straat
NIEUWE NOOT.
Ik ben op bezoek bij een
mijner kennissen. We zitten
heel genoeglijk in de huis
kamer te praten, terwijl uit
een ander vertrek klanken
tot ons komen, die ontsprui
ten aan de zoon des huizes,
die zangoefeningen houdt
Wij kijken elkaar glim
lachend aan en luisteren.
Het vlot niet erg. Telkens
wordt herhaald:
Do mi, sol, mi fa
En dan stokt het gezang.
De volgende noot levert ken
nelijk moeilijkheden op.
Hij is volhardend en geeft
het niet op.
Telkens probeert hij het.
Opnieuw begint Caruso in
de dop.
Do, mi, sol, mi, fa
b st
Wij binnen schieten in een
daverende lach, waarop de
zanger grijnzend binnen
komt
Hij heeft een nieuwe noot
uitgevonden.
TRIBUNAAL
,,lk werd hulplandwachter in hei belang
van Heiloo"
Tweede behandeling vergt
vijf uren
Het Tribunaal behandelde Woens
dag in een langdurige zitting ten
tweede male de zaak tegen de 47-ja-
rige ambtenaar van het evacuatiebu
reau te Heiloo Elisabethus Scheffer.
Een tiental getuigen was gedagvaard
en vele verwarrende en tegenstrijdi
ge verklaringen werden in het be
nauwde zaaltje te berde gebracht.
Ten lastelegging
Scheffer was het volgende ten laste
gelegd: lidmaatschap NSB sinds 1941,
vormingsleiderschap NAF, het ver
strekken van inlichtingen over ille
gale werkers en anti-Duits gezinden
aan de S.D.. het beschieten van een
auto der K.P. als hulplandwachter te
Heiloo en het verstrekken van adres
sen van anti-Duits gezinden aan de
S.D., waardoor in September 1944 de
huizen van dr. F .van Oppen te Lim-
men en tandarts Walbeek te Heiloo
Arbeiderswoningen
in Egmond
Crediet verleend voor
2Q stuks
De raad van Egmond heeft met al
gemene stemmen besloten aan de wo
ningbouwvereniging een crediet te
verlenen van f 367.730 voor de bouw
van 28 arbeiderswoningen.
door de S.D. verwoest werden.
Dit laatste feit ontkende S. ten stel
ligste. Wel ontving hij op 16 Sep
tember 1944 bezoek van drie leden
van de S.D., die hem naar de adres
sen van als anti-Duits bekend staande
Heilooërs vroegen. Scheffer beweer
de echter, deze inlichtingen niet ver
strekt te hebben.
De villabranden
De S.D.-er Emil Rühl, die zich bij
deze bezoekers bevond, werd als ge
tuige gehoord. Rühl herinnerde zich
in het huis van besch. aan de Ooster
zijweg geweest te zijn. Hij herkende
Scheffer echter niet meer. Rühl had
in deze woning de adressen der beide
artsen gekregen en nadien zijn de
beide woningen als represaillemaatre
gel voor de bom op de spoorlijn te
Heiloo verwoest.
Scheffer vertelde om vier uur des
middags thuis gekomen te zijn en
toen onderweg al gehibord te hebben
dat het huis van dr. Van Oppen ln
brand stond. Zijn verklaring klopte
echter niet met die van dr. Van Op
pen. Deze arts deelde mede, dat zijn
huis omstreeks 4.30 uur verbrand
De beide andere S.D. leden, die bij
deze brandstichting waren, w.o. zeke
re Thier, ontkennen, waarover, de in
het Amsterdamse Huis van Bewaring
verblijvende Rühl zich opwindt:
„Waarom zijn die mensen ®o laf dat
ze dit niet toegeven. Enfin dat zijn
we gewend van de S.S. fühjgrs".
(Zie vervolg pag. 2 2e kolom)
op andere pagina's
Bonneniijst pag 2, kol. S
Mannén met fantasie pag. 2, kol. 5
Loos alarm? pag. 2, kol. 1
Kijkje in een Zuivelfabriek
pag. 3, kol. 1
Rattenbestrijder aan 't woord pag. 4
Ontdekking van
Nederlandse artsen
(van onze Haagse correspondent)
Naar op een te Utrecht gehouden
vergadering van Pathologen is be
kend gemaakt, hebben twee bekende
Nederlandse geneesheren, dr. J. v.
Gulik en dr. H. Mulder een uiterst
belangrijke medische ontdekking ge
daan ter voorkoming van de zo ge
vreesde trombose Door bloedon
derzoek zouden zij vóór een eventuele
operatie kunnen vaststellen of er bü
de patiënt een mogelijkheid bestaat,
dat trombose zou kunnen optreden.
Tilburgse textielarbeiders
winnen hun staking
De staking van de textielarbeiders
te Tilburg, die 'ongeveer 4 "weken ge
leden bij de ..AA- BEE-fabrieken en
van Kerstens lakenfabriek was uit
gebroken. is geëindigd. De werkne
mers waren ontevreden over het feit
dat in de nieuwe CAO lonen waren
vastgesteld, waarvan, ook bij grotere
prestaties, niet kon worden afgewe
ken. Zy hadden voorkeur voor het
premiestelsel, zoals dat bij de oude
CAO toegepast werd.
Ondanks het feit dat de lonen, om
schreven in de nieuwe CAO hoger
waren dan die, welke in de oude wa
ren vastgelegd, zagen de werknemers
in lagere lonen met een premiestel
sel groter voordeel dan in vastge
stelde loonbedragen zonder premie
Na een toezegging van werkgevers-
züde. dat de wederinvoering van een
premiestelsel voor topprestaties in
overweging zou worden genomen zijn
de stakers weer aan het werk gegaan
HAMA TOT 12 JAAR VEROORDEELD
De 34-jarige voormalige journalist
H. J. J. Marinus. die gedurende de
bezetting onder het pseudoniem „Ha-
ma" in de telegraaf talrijke artikelen
van pro-Duitse aard heeft geschreven
en later soortgelijke pennevruchten
publiceêrde in het Dagblad voor Nrd.
Holland is gistermorgen te Amster
dam tot een gevangenisstraf voor de
tyd van 12 jaar met aftrek van voor-
internering veroordeeld; 14 dagen ge
leden eiste de procureur-fiscaal le
venslange gevangenisstraf.
in scheervuchtl
Luc van Dam heeft volkomen ver
diend een grote punten overwinning
op de Fransman Robert Charron be
haald. Gedurende de gehele wedstrijd
was Van Dam ver de meerdere.
De „Zuiderkruis" vertrok voor de
tweede maal in rijn bestaan als troe
penschip naar Indonesië. Het nam gis
teren 1550 man mee De „oorlogs
raad" van de Arabische Liga heeft
verklaard de strijd tegen de verdeling
van Palestina aan te binden. Enge
land zal van 1 Jan. af de kolenexport
per week van 112.000 op 200.000 ton
brengen. In ruil voor voedsel en grond
stoffen! In Mandsjoerije zijn de
Chinese communisten in de aanval.
ZU bedreigen tal van sleutelposities.
Breda is in de loop van een half jaar
tweemaal door bomaanslagen in be
roering gebracht. De laatste keer ont-'
ving een dienstbode een goed inge
pakte granaat als Sinterklaas cadeau
tje. De politie kon de vermoedelijke
dader te pakken krijgen. Een afgewe
zen minnaar.
Minister Beel Is gistermorgen te
Batavia aangekomen. Hij verklaarde
nog eens uitdrukkelijk, dat de reis
een zuiver zakelük doel heeft. Van
morgen is de premier naar Sumatra
Een iriesi verschijnsel
De oorlog is achter de rug en dus
- demobilisatie. Voor de oorlogspsy
chose komt er een in de plaats van
vrede, het leger geraakt op de achter
grond.
Zo zou men ten minste denken.
Maar de werkelijk is anders.
De generaals en de admiraals kun
nen de macht waarmee ze eens waren
bekleed niet vergeten. Jn hun gedach
ten zien ze de troosteloze tijden terug
van weleer, de dagen, waarin batal
jons en regimenten allen op papier
bestonden, waarin hun hele militaire
wereldje zich beperkte tot een een
zaam bureau.
Ze hadden lange lijsten Va.i namen
van miliciens en korporaal? en onder
officieren, maar de réveille denderde
niet door de gangen en de slaapzalen
en het signaal voor „de kok in de keu
ken" werd niet gehoord, omdat er
geen hongerige soldaten waren.
Dan zien ze daarvoor in de plaats de
mobilisatiejaren en misschien de oor
logsdagen. Toen waren ze personen
van gewicht, op hun wenken werd 't
machtige modernq verkeer stilge
legd om hen te laten voorgaan: extra
treinen, vordering van materiaal, mili
taire colonnes en massa's soldaten.
Is het wonder dat ze de voorkeur
geven aan die. tyden? Zij, de mannen
van de oorlog, voelen zich niet thuis
in de vrede, omdat ze dan niet tot
hun recht komen. Ze beseffen niet,
dat ze in vredestijd een sta - in - de
weg zijn, dat ze het pad, dat voert
naar welstand, min of meer versper
ren.
Een redelüke oorlogsapparaat, goed.
Maar het moet zo zün, dat het de
vredesconjunctuur zo weinig mogelijk
hindert. Daarom zijn bataljons op pa
pier eigenlijk het beste in dagen als
we thans beleven. Waarbü we mo
gen bedenken, dat het niet het ont
breken van mensenmateriaal is ge
weest, waardoor we tegen de Duitsers
zo spoedig het onderspit moeten del
ven.
Dezer dagen lazen we ergens een
aantal cyfers, afkomstig van de heer
Feuilleteau de Bruin, ook bekend
uit het Comité Rijkseenheid. Het te
langzaam gaan van de wederopbouw
schreef hij toe aan het feit. dat te
veel mensen aan de onmiddellijke pro
ductfe werden onttrokken: ambtena
ren en militairen. Waarop 'n polemiek
volgde over het veel te grote aantal
ambtenaren, dat we hebben. Over de
militairen lazen we verder niets.
Waarom niet? Ook deze worden aan
de productie onttrokken.
Bij de Tweede Kamer is een wet in
gediend waarbij de diensttijden van
verschillende categoriëen worden ver
lengd.
We twijfelen er niet aan of de hoge
officieren weten de noodzakelijkheid
van deze maatregel met in hun ogen
klemmende argumenten te verdedi
gen.
Maar het is een triest verschijnsel
in een tijd, waarin ons zwaar geteis
terd volk vecht voor materieel herstel
Het betekent: geringere productie en
grotere lasten. De weg naa de wel
stand wordt verder bemoeilijkt.
A. Eriks
Echec voor Duits
nachtegaaltje
Het „Duitse Nachtegaaltje',
de coloratuur-zangeres Erna
Sack. maakt momenteél een
moeilijk tournee door Zuid-
Amerika.
In Uruguay en Buenos Ai
res werden haar concerten
geboycot Niet aardig voor
haar. Maar Zuid-Amerika is
blijkbaar niet vergeten, dat
zü eens onder bijzondere be
scherming van Göbbels Pro-
paganda-Ministerium stond.
PLAATSVERVANGERS GAAN DOOR
MET OOSTENRIJK
De plaa. gers der ministers
van Buitenlandse Zaken hebben be
sloten voor de uitwerking van het
ontwerpsverdrag voor Oostenrijk in
het begin van het nieuwe jaar weer
samen te komen. Zü werden met de
ze taak belast na het afbreken van de
besprekingen der ministers op Maan
dag.
weerbericht
WEINIG VERANDERING
Wisselende bewolking met enkele
verspreide lichte buitjes. Meest mati
ge wind tussen Noord-Oost en Noord.
Iets kouder.
