Koning gezocht en
tenslotte gevonden
m
NIEUWE JAAR
EEN LAND
dat verscheurd wordt!
Merkwaardige verdwijning van
het Kerstekind en
het schaakstuk
Hoe de wereld het mooie
Kerstfeest viert
Als het Wintert!
0-
Brief uit Palestina
Kanadnbakermat van het Christendom,
is een speelbal van internationale
beroering
DOOR DE STRATEN van Beth-
lehem gaan de zwaargesluierde Arabi-
eche vrouwen. Maar de wei, waarop
volgens de overlevering het koor der
engelen gezongen heeft, ligt groen en
fris onder de blakerende Palestijnse
zon. Want de omwonenden stellen er
prijs op, dat dit weiland een bloeiend
aanzicht heeft en begieten het stuk
je land dagelijks met moeizaam aan
gedragen water
En in het Noorden ruist het Meer
van Genesareth als twee duizend jaar
geleden en de Jordaan kolkt nog
steeds door het zelfde bed. De scheep
jes, die hier gebruikt worden, z*jn
niet van model veranderd, maar de
schippers en de vissers roepen de
naam van Allah aan...
En daarin ligt het verschil.
Iloe een probleem geboren werd
TOEN DE ROMEINEN beu en
méér dan beu waren van het eeuwi
ge verzet, dat de Joden boden, be
sloten ze de Joodse staat te liquide
ren. Met die liquidatie eindigde het
treurspel, dat met de verwoesting
van Jeruzalem begonnen was. Niet
alle Joden werden verdreven, maar
de grote cultuurcentra werden der
mate geschokt, dat Palestina eigen
lijk niet langer een Joods land ge
noemd mocht worden.
De Islam kwam.
Jeruzalem ook voor de Moslim
een heftige stad werd één der glo
rierijkste punten van het Khalifaat.
Maar een Joods geestesleven was er
niet en de uit de nabuurlanden bin
nengedrongen woestijnvolken boden
geen weerstand. Zo werd de baker
mat van het Christendom een Mo
hammedaans land, terwijl de Joden
uitgestoten door de wereld zworven.
Engelse belangen.
IN 1947, toen Engeland Palestina
om redenen van strategie aan Tur
kije ontrukte, herleefde ook de hoop
van vele Joden. Maar het was een
fata-morgana, want de Arabische we
reld wilde er niets van weten dat 'f
Heilige Land weer Joods bezit zoi
worden.
Onderwijl had Palestina veel gele
Do bossen waren goeddeels ver
dwenen en het klimaat is daardoor
veel droger geworden. De vrucht
baarheid van het land werd door
honderden jaren van roofbouw zeer
verzwakt. Een grote industrie heeft
het land niet en bodemschatten zijn
-- voor zover bekend maar spora
disch aanwezig. Momenteel wordt de
Dode Zee geëxploteerd op kalizou
ten en andere chemische stoffen.
Veeteelt is voor de Arabieren thans
één der voornaamste bestaansmidde
len, terwijl de geïmmigreerde Joden
plantages hebben aangelegd (Jaffa-
sinaasappelen!) In 1914 telde men
ongeveer 40 landbouwkolonies, in
1930 waren dat er 117 geworden.
Toen waren bijna 40.000 Joden ge
ïmmigreerd en bleek de verhouding
tussen de diverse bevolkingsgroepen:
73% Arabieren, 8% Christenen ei
17% Joden.
In enkele 3teden hebben de immi
granten fabrieken gesticht, zo b.v. in
Tel-Aviv. Maar ook hi^sr speelt een
gebrek aan werkkrachten een rol en
de Britse regering, die om redenen
van prestige niet zonder meer haar
OORZAAK VAN HET OORLOGS
RUMOER
Het Palestijns verdelingsplan
belofte aan de Joden helemaal kon
breken, laat maar druppelsgewijs im
migranten toe. Want... de deur wijd
open zetten, kan zij niet vanwege de
Britse belangen elders...
HET LAATSTE woord is over
Palestina nog niet gezegd. Vooral
niet, nu Engeland zich wenst terug
te trekken en geen enkele regering
belust is deze failliete boedel over te
nemen.
Arabieren en Joden staan grimmig
tegenover elkaar.
De Joden hebben ontegenzeggelijk
de oudste rechten.
Maar rechten alleen beslissen wei
nig. En al weet niemand, hoe de si
tuatie zich in dè komende maanden
ontwikkelen zal, zeker is wel, dat de
aanhoudende onrust de ontwikkeling
van het land tegenhoudt.
„Gy hebt niet gewild-."
IN HET OUDE Jeruzalem bidden
aan de Klaagmuur de Joden, dat hun
land eindelijk bevrijd moge worden.
En in de Omar-Moskee hitsen de Mo
hammedanen elkander op tot de Hei
lige Oorlog.
Twee duizend jaar geleden vonniste
Jezus land en volk: „Ik heb u willen
vergaderen, maar gij hebt niet ge
wild
De oude tragedie herhaalt zich in
Palestina opnieuw.
HET
IN AANTOCHT
1 9 4 8 Moet straks optreden en staat .achter de schermen
gereed. Hij' ziet wat '47 moest presteren en zegt:..
En van mij wordt nog meer verwacht....
HET STOND met grote letters ge
adverteerd in de „Nieuwe Paryse
Courant" van 20 December 1871:
KONING GEZOCHT
Van mijn ivoren schaakspel mis
ik de witte koning. Weggeraakt
tijdens de Duitse bezetting. Wie
helpt mg deze figuur zoeken,
zonder welke geen spel gespeeld
kan worden
Thèophille Dubartv,
Madelelnestraat, Parys.
HEEL PARIJS sprak er van, die
avond. In alle café's, theaters,
schouwburgen, op de concerten, in
het circus en waar ook maar twee
burgers elkaar ontmoetten, werd de
„Nieuwe Paryse Courant" voor de
dag gehaald en liet men de adver
tentie lezen. Dubarty, de rijkste man
van Parys, miste een stuk van zijn
schaakspel? Men keek elkander eens
aan en wisselde blikken van ver
standhouding. Kom nou! Als Dubarty
een schaakstuk miste, behoefde hg
er waarlyk niet om te adverteren.
Dan kon hy er duizend andere stuk
ken voor in de plaats krijgen, desge
wenst van goud of diamant.
„Ah..." zeiden de Paryzenaars, „het
is een politieke zet! Dubarty ver
klaart zich tegen de republiek!"
Dat was nog niet zo gek gedacht
van de Parijzenaars, die gelijk in
woners van een wereldstad eigen is
een scherpzinnige kyk op diploma
tieke kwesties meenden te hebben.
In 1871 was aan Frankrijk een enor
me slag toegebracht door de Duitse
overwinning. Keizer Napoleon m, die
door de Pruisen in krijgsgevangen
schap werd weggevoerd, had na de
vrede in Engeland een tehuis gevon
den. Er ontbrak dus een koning in
de Franse staat.
Nadat Parijs van de maandenlange
Duitse bezetting was ontslagen, juich
ten velen liet toe dat Frankrijk een
republiek zou worden. Een koning, zo
oordeelde men, werkt veel te veel op
oorlog aan Maar toen een half jaar
na de bevrijding een grotere chaos
was ontstaan dar. de oorlc^.zelf had
veroorzaakt, gingen er weer stemmen
op oir. een koning.
En zo zagen de Paryzenaars in de
advertentie var, Dubarty een verkap--
te propaganda voor het konings
schap
DIEZELFDE ZATERDAGAVOND
vertelde de pastoor van Savonnières,
een dorpje in Noord Frankrijk, aan
iedere parochiaan die kwam biechten,
da: he: „Kindekc Jezus" uit het
Ksrstatalletje van de kerk zoek was
en dat de „stal van Bethlehem" dit
jaar niet tentoongesteld zou kunnen
worden als men de hoofdpersoon niet
vond.
De parochianen sprakeiugr des Zon
dags over. Dat kon zo niet bljjven;
het was nota bene vlak tegen Kerst
mis en nog stond de stal van Beth
lehem niet in de kerk. Maria en Jo
zef waren er, de herders ook, de drie
koningen eveneens en schaapjes had
den ze by de vleet, maar het Kerste
kind zelf was niet te vinden. Waar
schijnlijk had de evacuatie daar
schuld aan.
Nu zou je wel van een ander'stal-
letje het Kerstekind kunnen nemen,
maar dat bleef toch surrogaat, von
den de dorpelingen, want niemand
bezat zo'n groot Kerststalletje als in
de kerk. Daarom spraken zij af, dat
één der parochianen de volgende dag
naar Parijs zou gaan om te probe
ren of hy daar een Kerstekind naar
maat zou kunnen kopen.
's ZONDAGSAVONDS werd er ge
klopt op de deur van de pastorie. „Of
de pastoor direct naar het lazaret
wou komen" vroeg men.
De geestelyke weifelde geen ogen
blik. In het lazaret lagen zwaarge
wonde Duitsers en Fransen broeder
lijk bijeen. De pastoor kwam er dik
wijls, want de jongens die in dit veld
hospitaal werden verpleegd waren te
zwak om naar de stad vervoerd te
worden. Ze lagen al maanden in Sa
vonnières en telkens slonk hun ge
tal.
Het lazaret stierf uit...
„Wie is het?" informeerde de pas
toor by de zuster. Zonder te antwoor
den bracht zij hem naar het bed van
een Pommerse luitenant, die de oor
log goed was doorgekomen maar die,
aan het hoofd van zijn terugtrekken
de troep, naby Savonnières uit een
hinderlaag door Franse partisanen
was beschoten. Ruggemerg geraakt.
Langzaam maar zeker naar het ein
de.
„Het gaat mis, pastoor" zei de jon
ge officier in slecht Frans, „Ik zal
Pommeren niet meer zien. maar ik
blijf toch evenmin in Frankrijk. Voor
mij begint de grote reis, daarom heb
ik u laten roepen om tijdig afscheid
te nemen".
Zyn ogen schiterden in een lijkwit
gelaat.
„De zuster vertelde mg gisteravond
dat uw Kerststalletje Incompleet is
door het ontbreken van de hoofdper
soon. Ik geef u als aandenken een
voorwerp dat daarvoor dienen kan."
De pastoor van Savonnières staarde
de officier verbaasd aan. „Wat moet
u als lutheraan met een Kerstkindje
d®en", stameld ehy. „Ik zei u al dat
ntt geen Kerstlandje is, maar iets
'dkt als zodanig dienen kan" antwoord
de de luitenant. En hij overhandigde
een voorwerp aan de geestelijke.
DE VERBAZING VAN de pastoor
nam nog grotere vormen aan toen hy
het voorwerp in handen had. Een
scaakstuk, een witte koningsfiguur.
De pastoor kon niet nalaten er met
bewondering nar te kijken. Er was
iets, dat hem aantrok in dit ivoren
stuk, dat met een sierlijk kruis
gekroond een vreemdsoortige
schoonheid ademde.
„Een souvenir uit Parys", hernam
de Duitser. „Ik zat daar in het huis
van een rijke Fransman en heb dit
stuk meegekaapt. Op het kistje, waar
de figuren inzaten, stond vermeld dat
ze waren gesneden uit de elpenbenen
troon van Salömo".
„Ja jongen, dat is allemaal heel
mooi... mar ik kan zo'n schaakstuk
toch niet in het Kerststalletje zet
ten?"
Toen begon de Pommerse luitenant
zo goed en zo kwaad^üs het ging 'n
betoog, waarin hij vaststelde dat de
pastoor door het aanbrengen van een
Kersttafereel in de kerk wilde uit
beelden hoe de nieuwgeboren Koning
werd aangebeden. Dan deed het er
toch weinig toe wie er op de plaats
van het Kerstekind stond. Het ging
immers niet om de beelden, maar om
de Koning. De priester moest dat wel
toegeven en aanvaardde het geschenk
„Neemt u deze koning mee. Ik ga
Gebruiken en tradities
ELK VOGELTJE zingt zoals het
gebekt is. En elk volk viert 't Kerst
feest op eigen wijze. Al heeft de niet-
Christeiyke wereld haar grote gods
dienstige feesten, er is geen vergelijk
mogelijk. Zelfs analoge trekken komt
men bij een dergelijke zwerftocht
nauwelyks tegen en wie het woord
Kerstgebruiken bezigt, beperkt zich
daardoor grotendeels tot West-Euro
pa.
In het Duitsland van vóór de oor
log, eigenlijk al van voor '33, was het
Kerstfeest hèt grote familiefeest. Het
betekende daar nog meer dan Kerst
mis in welk land ter wereld ook. Tien
tallen Kerstgebruiken zijn van Duitse
oorsprong en zelfs in de oorlogswin
ters werd aan de fronten „Weihnach-
ten" gevierd, overal waar het maar
even kon.
By de Duitser van oude stempel
komt de Kerstboom niet een paar da
gen voor Kerstmis binnen, maar
wordt hij de eerste December al op
gesteld en gaat hy de deur niet uit
aleer de feestdagen achter de rug zijn.
De „Christpfennig", waarvoor de kin
deren destijds mochten kopen wat zij
wilden, behoort eveneens by de tra
dities, die meer en meer in vergetel
heid raken.
Maar of er veel van „Weihnachten"
zal komen, nu Duitsland in puin ligt
en de honger er de wetten decreteert
RUSLAND
HET MODERNE RUSLAND heeft
het Kerstfeest afgeschaft en daar
voor andere dagen ingesteld, die meer
in overeenstemming zyn met de
„nieuwe tyd". Maar vóór 1917 kende
men in Siberië een eigenaardig Kerst
gebruik. Dan werd 's avonds een lamp
voor het venster%eplaatst op een ta
feltje. En op dat tafeltje legde men
dan een deel der spijzen, die de fa
milie op tafel had staan.
Dat was het deel der „brodiadji"
- de vluchtelingen. Van de dwangar
beiders in de Siberische mynen ont
snapte n.J. soms een wanhopige, die
een radeloze poging deed om het land
der levenden. Europa, weer te berei
ken.
Door de nacht trok zo'n vluchteling
dan voort, bedelde soms of stal. Wist
het leven te behouden of kwam om.
Maar in de Kersttyd vond hy verlich-
naar de echte Koning" mompelde de
Duitser.
Hy had gelijk, want in de vroege
morgen van de volgende dag stierf
hy. Toen de pastoor de doodstyding
vernam, stond het voor hem vast
dat inderdaad de schaakkoning een
plaats zou krijgen in het Kerststal
letje. En toen in de Kerstnacht de
stal van Bethlehem in het kerkge
bouw was opgesteld, prykte tussen
Maria en Jozef en omgeven door her
ders en koningen en schaapjes de
witte schaakkoning met het fonke
lend kruis op zyn kroon.
De pastoor hield een gloedvolle re
de over het onderwerp, dat door de
stervende luitenant ter sprake was
gebracht en alle parochianen werden
enthousiast over die merkwaardige
oplossing.
INTUSSEN had de afgezant der
dorpelingen Parys bereikt, om in die
stad een Kerstkindje te zoeken voor
Savonnières.
De man zwierf er twee dagen vruch
teloos rond. Men kon hem wel grote
re en ook kleinere Jezuskindjes ver
kopen, mar niet de gevraagde maat.
Sedert een eeuw kwamen Kerststal-
tjes in dergelyke maten niet meer
voor. Wel waren enkele beeldjeslever
anciers bereidl het gezochte model te
laten vervaardigen, maar daarvoor be
schikte de dorpeling niet over vol
doende geld.
Ten einde raad liep hij op de mid
dag voor Kerstmis een kerk binnen
en vroeg om raad.
(vervolg zie pag. 2)
Of tfi nTutS tffiflyar lavfi OiS arQor tk itTiilf orm'Ol'itf ilfitt
te vensters, die nie* gesloten waren
en waar achter voedsel wachtte.
Voedsel voor hem, die niet gezien
mocht worden.
MISTLETOE.
ENGELAND kent ook zyn eigen
gebruiken. Kerstmis (X-mas schryft
een Engelsman en die X is de eerste
letter van het Griekse woord voor
Christus) brengt de zangers in de
Londense straten. Die Kerstzangers
zyn niet specifiek Engels, want op
het vasteland kende men eertijds ook
dat gebruik. Alleen hield het in het
Britse Rijk langer stand.
En het meisje, dat onder de mistle
toe terecht komt, och... waarom een
slecht ogenblik? Misschien vindt do
zo stijf opgevoede „miss* het wel pret
tig, eindelijk eens gezoend te mógen
worden en komt ze niet geheel en al
buiten haar wil onder de marentak
terecht.
Op mistletoe zyn de Engelsen ver
zot. Voor Normandië was het zelfs
een export-artikel, dat tegen Kerst
tyd in grote partyen naar de over
kant gestuurd werd.
De traditionele gans heeft in Enge
land een geduchte concurrent in de
kalkoen, welke concurrentiestryd ook
naar de koloniën overgeplant werd.
KERSTMIS BUITENSHUIS
DAARIN is de Fransman sterk.
Evenals trouwens de Amerikaan. In
de Verenigde Staten is het Kerstfeest
wel het meest afgezakt naar „een
feestdag" zonder meer. Och. een
Amerikaan voelt niet zoveel voor wfl-
ding. Serpentine en cocktails spt len
nu eenmaal een grote rol in dat iancL
En de barkeeper, die een nieuwe tra
ditie weet uit te denken voor de
Kerstdagen, verdient geld
Grote verschillen in Kerstfeest-
viering zijn er eigeniyk niet meer.
De plaatselyke gebruiken - die in dit
artikel zelfs niet om de hoek konden
kyken - verdwynen meer en meer.
De Kerstboom is internationaal aan
vaard èn heeft een plaats gekregen in
Zuid-Afrika en op Groenland. De spe
ciale Kerstgerechten (om er maar één
te noemen: de Zweedse Joelever)
worden opzij gedrongen door fa-
brieksproducten, en in alle landen eet
men langzamerhand Kerstkransjes, al
dan niet besuikerd
De traditie wordt steeds meer uni
form.
Maar of dat een voordeel is?
U vindt op onze Kerstpagina'*
Brief uit Palestina
Koning gezocht
Hoe de wereld kerstfeest
viert
Tafelversiering
Zelfwerkende zuivering
De foto loont ons, hoe verleden winter onze kust er uit zeg i
sneeuw en ijs. Hoe zei het deze winter zijn?
Laten we het beste hopen I
,.Dewijl Sij eenen starre
saghen"
Kerstmis 1947
(overdenking)
De Pastoor van Gaurardé
Wat eet U op de Kerst -
dagen 7
Het Winterlandschap
15Ö jaren Leugenbaron
Waarom het Kerstmanne
tje niet onderdook
Kerst in de kroeg
Amsterdam (Gedicht)
Onze grote Kersipvzzie
(met prijken
Wat draagt U dexc winter?
Kerstmis (Poëzie.)
De Kers!bout
Kerzi-kine'erkoerisr
(met Kertl -puzz.'e
