Ikmaai'Jet'
Onder de Schijnwerper
N HOLLANDSE
PERS 19^5
Indonesië voor beslissende gebeurtenissen
Grote activiteit in Batavia en Djokja
Seyss-lnquart zag neer op het
mannetje Mussert
4e jaargang No 1132
Zaterdag 10 Januari 1949
Uitgave voor de gelijknamige Stichting.
Wnd. hoofdred. A. Eriks, Westerweg 338,
Alkmaar, tel. 3300. Tijdelijk bureau redac
tie en administratie, Voordam 6A, Alkmaar
(niet te verwarren met Voordam 9) teL 3967.
Spannende dagen
De activiteit op politiek gebied te Batavia en Djokja neemt thans hand
over hand toe. „Welingelichte kringen te Batavia noemen", zo meldde Aneta,
„de situtatie critiek". Hoewel men in officiële kringen zeer gesloten Is, is
het de journalisten te Batavia duidelijk, dat deze dagen zeer belangrijk
zijn. Zo is gistermorgen Sjarifoeddin, vergezeld van Hadji Agoes Salim,
naar Singapore gevlogen om Sjahrlr af te halen. Vandaag zullen zij naar
Sumatra doorvliegen om aldaar Mohammed Hatta te halen, waarna het
gehele gzelschap zich naar Djoka zal begeven.
Zwaartepunt in Djokja
Naar alle waarschijnlijkheid zal
vandaag de Commissie van Goede
Diensten practisch voltallig eveneens
naar Djokja reizen, zodat het zwaarte
punt naar de Republikeinse doofdstad
wordt overgeheveld
Nederland wil spoed.
Inmiddels vernam Aneta nog. dat
Dr. Beel Zondag j.L in de conferentie
met de vertegenwoordigers van de
Negaras en de Daerahs te verstaan
heeft gegeven, dat, indien niet spoe
dig opheldering zou worden verkregen
van de zijde der Republiek, de Ne
derlandse regering haar beleid nader
zou bepalen in overeenstemming met
het besprokene tijdens deze conferen
tie
Hierbij kan worden aangetekend,
dat het Republikeinse antwoord op de
suggesties betreffende ..staakt het vu
ren", waarover te Djokja van Zondag
tot Dinsdag j.1. is vergaderd, nog niet
is binnengekomen. Ter afsluiting van
het geheel werd gistermiddag een
communiqué van de Commissie van
Goede Diensten uitgegeven, waarin
het voogenomen bezoek aan Djokja
werd aangekondigd.
Standpunt van Oost-Indonesië.
Inmiddels zijn er ook belangrijke
feiten met betrekking tot de vorming
van een federale regering. De minis
terraad van Oost-Indonesië heeft of
ficieel bekend gemaakt, dat besloten
1 is ..aanstonds volle medewerking te
verlenen aan onverwijlde vorming
van een voorlopige federale regering
voor Indonesië, alsmede voorbereiding
van de souvereine Verenigde Stagen
van Indonesië en dat daarbij steeds
rekening zal worden gehouden -met
eventuële. daadwerkelijke deelname
van de Republiek".
Voorts zou vandaag dus niet gis
Thans spoedig einde van de
„goede diensten"
De verklaring van de Commissie
van goede diensten, waarin wordt ge
zegd, dat de bijeenkomst met het re
publikeinse kabinet, „de besprekin
gen zal voltooien", is de eerste offici
ële bevestiging van het feit, dat de
commissie het einde harer werkzaam
heden nabij acht en versterkt de alge
meen heersende mening, dat de ko
..,ende dager het succes of het falen
der onderhandelingen te zien zullen
geven.
ter de lijst van namen van de 6
lc*?en der interim-regering worden
gepubliceerd.
LajUste loodjes in Djokja
Het communiqué van de Commissie
van Goede Diensten zegt, dat Zon
dagochtend een bespreking met Soe-
karno. Hatta, Sjarifoeddin. Sjahrir en
leden van de Republikeinse regering
te Djokja zal plaats vinden. Ten aan
zien van de activiteit der commissie in
de laatje dagen wordt gezegd, dat
in antwoord op de informele sugges
ties. welke de commissie aan beide
nartljen gedaan heeft, de Ned. delega
tie kortgeleden haar laatste
amendementen op de voorstellen heeft
aangeboden en een aantal „richtlij
nen" als een basis voor een politiek
vergelijk heeft geformuleerd.
Deze voorstellen en richtlijnen zlin
informeel door de commissie met de
Ned. ministers, teen deze nog in In
donesië vertoefden, en met heide de
legaties te Batavia en op de „Ren-
ville" besproken. De ontmoeting van
de commissie met de Rennblikeinse
regering zal deze besprekingen eom-
nieteren.
Scheuring in S.F.I.O.
Zeventien linkse leden van de Fran
se socialistische partij de SFIO die
Donderdag j.1. voor de discipline
commissie der partij moest»--! verschij
nen, hebben een nieuwe j opge
richt: die der Democratische Eenheids
socialisten.
De oppositie-groep der oude socia
listische partij heeft reeds enige tijd
critiek geoefend op de leiders als Leon
Blum, die volgens hen te veel con
cessies doen aan de Republikeinse
Volkspartij (MRP, de partij der katho
lieken). De nieuwe partij staat samen
werking met de communisten voor en
verlangt vrede met de Indo-Chinese
nationalisten in Vietnam.
200.099 TON RUSSISCH GRAAN
VOOR BELGIë
Volgens de „Nieuwe Gids" zouden
de besprekingen tussen België en de
Sowjet-Unie gisteren tot een over
eenkomst hebben geleid.
In ruil voor een grote hoeveelheid
broodgraan beweerd wordt 200.000
ton zou België staal leveren.
Peters was een fantast
We zijn er in getippeld. Met vele
anderen. „Parool" voelde de bui blijk
baar hangen en stelde een onderzoek
in maar nu is het dan toch officieel
dat de schilder Peters uit Berlicum
die op zo'u wonderbaarlijke wijze uit
Rusland terugkwam, een vuige fantast
was
Een kolonel, heel officieel, heeft na
herhaalde en langdurige verhoren uit
Peters de bekentenis gewurmd, dat hij
nooit verder dan Frankrijk is geweest!
Soit, hij heeft ons copy bezorgd. Er
ger is, dat sommige bladen méér wil
den c'an het ANP-bericht. Zij sloegen
uit de fantaserende Brabander anti-
Russische propaganda.
OOK DERDE ONTVOERDER VAN
TABAKSHANDELAAR GEGREPEN
De zaak van de ontvoering van de
71-jarige tabakshandelaar is thans
geheel „rond". Ook de derde mede
plichtige is aangehouden, n.1. een 27-
jarige matroos, die op Katendrecht
verblijf hield. Een gedeelte van het
geld dat de tabakshandelaar werd
ontnomen, is terecht .echter nog niet
de sieraden zoals gouden sigaretten
koker en dasspeld, waarvan men zich
pek had meester gemaakt.
Ons dagelijks bonnenzwendeltie
Valse suikerbonnen en textielpunten
in Amsterdam, Deventer en Zwolle
De heren keken niet
op 100 pond suiker!
Tussen twee «uren
Truman heeft de slag die Waüace
hem toebracht, getracht te pareren
dat is de indruk, die de laatste rede
van de president der Ver. Stagen ;n de
wereld achterliet.
En, wanneer men de commentaren
van Reoublikeinse zijde (geërgerd en
ongelovig) en van gematigd- en links
Democratische zijde (opgetogen tol
zeer sceptisch) overziet, krijt men het
Idee. dat de eerste klap harder moe1
zijn aangekomen dan menigeen hiel
en in de Ver. Staten had vermoed.
Er heerste tijdens Trumans rede in
het Congres kenneliik een onbïhogen.
Wat is het geval? Wallace's ontreden
heeft blijkbaar nu al een resultaat ge
had in de richting, die wij op deze
plaats reeds bii zijn appél tot de pro
gressieve krachten van het land als
doel veronderstelden: door het orga
niseren van een oppositie, vnl. gericht
tegen de scherpe kanten van Trumans
buitenlandse politiek en ziin toegeef
lijkheid jegens de Republikeinen or>
binnenlands terrein, Truman te dwin
gen tot een wijziging naar de verla
ten koers van Roosevelt's New-Deal.
Blijkbaar appelleerde Wallace met
zijn critiek zeer sterk aan de gedach
ten. die Roosevelt zo niet een groot,
dan toch een belangrijk deel van het
Amerikaanse volk als geestelijk goed
heeft geschonken.
Hij bracht Truman tot het bekennen
van kleur op een voor de president
ongelegen moment. Deze zet er juist
nu immers alles en alles op om het
in meerderheid Republikeins Congres
het Marshall-plan te doen aanvaarden
in een geest, welke in elk geval zo
liberaal is. dat het doel niet wordt
voorbijgeschoten. Dat doel is o m.:
good-will te kweken in Europa ten
einde met meer vrijheid op te kunnen
treden in die hoeken, waar men de
Amerikaanse belangen bedreigd ziet.
Zou de economische hulpverlening in
derdaad gebonden worden aan de
Voorwaarden, die een sterke groep
Republikeinen denkt, zonder moeite
«an het verzwakte Europa op te kun-
hen leggen, dan zou naar het idee van
de minder-isolationistisch opgevoeden,
de ..Europa-kenners", zoals vele Repu
blikeinen zich zelf beschouwen, de
weerstand wel eens groter kunnen
worden dan gewenst is. M.a.w.: de be.
strijders van het plan te vuur en te
zwaard, de communisten, zouden bij
een te sterk binden van het vrijheids
lievend en gevoelig Europa met de
gouden banden aan Wallstreet's finan
ciers te veel koren op hun molen krii-
ven De kracht en gevaarlijkheid van
communistische agitatie wordt, in Ame
rika althans geenszins onderschat.
Wil dus Trnman's buitenlandse po
litiek. de hard-tegen-hard politiek je
gens de grote concurrent in wereld
macht. niet in gevaar werden gebracht
dan moet Amerika trachten zijn
vriendschap met Eurooa te versterken
en een vriend geeft men niet het
gevoel, dat hem potsboeien worden
omgeslagen. Dat zou Truman de min
der voorzichtige Republikeinen graag
doen beseffen.
Maar voor wat hoort wat. Taft's
groep tenminste is zeer zeker nie4 van
Buitenlands Overzich
plan Truman tegemoet te komen, als
hij van hem niet de verzekering krijgt
dat de binnenlandse oolitiek geredi
geerd zal worden in Taft's lijn -- de
lijn van de captain-of-industrv.
Hier lag voor Truman het dilemma:
het wantrouwen der Democraten te
gen zijn tegemoetkomende houding op
dit voor hen kardinale punt. moet wel
voelbaar groeiende zijn geweest. Wal
lace's critiek was voldoende om Tru
man haastig een Roosevelt-achtige ge
tuigenis te doen afleggen het enige
wat zijn volgelingen nieuw vertrouwen
kon geven. Maar ook: juist datgene,
wat zijn Republikeinse vrienden kop
schuw moest maken.
Dat Marshall een dag later reeds
een hartstochtelijk pleidooi hield voor
hetzelfde koele Congres ten gunste
van zijn plan is geen toeval. Wallace
had het voetstuk van de huidige bui
tenlandse politiek der Ver. Staten aan
het wankelen gebracht.
AH
Eerst thans vond de recherche te De
venter- vrijheid mededelingen te doen
omtrent de resultaten van een onder
zoek naar eeiv uitgebreide zwendel,
die te Deventer, Zwolle en Amster
dam is gepleegd met valse suiker
coupures, boterbonnen en valse tex
tielpunten. Deze fraude betrof, voor
zover men tot nu toe heeft kunnen
ontdekken, een hoeveelheid van niet
minder dan 18.800 rantsoenen suiker,
46 rantsoenen boter en 10.000 tex
tielpunten.
COMPLOT OPGEROLD
Enige tijd geleden ontdekte de eco
nomische recherche te Deventer, dat
er valse suikercoupures in omloop wa
ren. Een firma te Deventer had ze
namelijk bij de Suiker-Mij. te Am
sterdam ingeleverd en via deze firma
verarm men de namen van personen,
die haar de coupures hadden ver
kocht. Een caféhouder en twee ande
re Deventenaren werden gearresteerd.
Het bleek, dat zij op hun beurt weer
hadden gekocht van een Zwollenaar.
Door huiszoeking te Zwolle kwam an
het licht, dat de Zwollenaar niet al
leen in suikercoupures doch ook in
textielpunten handelde .waarvan er
Margarine is niet
minderwaardig
Min. Mansholt tracht
wanbegrip weg te nemen
„Nu steekt de storm op „U dwingt
de minder welgestelden een minder
waardig product als margarine te eten
en de welgestelden geeft U boter",
schreef men mij.
„U stuurt onze boter naar het bui
tenland en laat het Nederlandse volk
margarine eten", was een andere
klacht. Luisteraars, deze dingen zijn
niet waar", aldus min Mansholt in een
toespraak voor de radio, die hij gis
teravond hield.
Even veel vet en vitaminen
De minister legde uit, waarom de
genomen maatregelen noodzakelijk
waren, 's Lands financiën laten een
voudig niet toe. dat de subsidie op
boter met tientallen millioenen guldens
zou worden verhoogd, wat noodzake
lijk geweest zou zijn, omdat de vee
houders 3 cent meer voor de melk
ontvangen
Maar bovendien, margarine is géén
minderwaardig product. Het vetgehal
te is gelijk aan dat van boter en het
vitamine-gehalte is gelijk gebracht
door de margarine te vitamineren met
vitamine A. Over het smaakverschil
zal men voorlopig heen moeten stap
pen totdat de levensstandaard om
hoog gaat.
Wat de export betreft: in 1946 is er
niet geëxporteerd, in '47 een klein
beetje, tegen de volledige kostprijs.
Min. Mansholt deed voorts een be
roep op ieder, de prijsverlagingsactie
te steunen door niet anders dan tegen
de laagste prijzen te kopen. Geen
zwarte prijzen betalen voor schaarse
artikelen.
10.000 op hem werden gevonden.
Hij verklaarde de valse suiker- en
textielpunten te hebben gekocht van
vier Amsterdammers en drie hoofd
stedelingen, personen met een zwart
strafregister, werden in hun woningen
in Je Jordaan gesnapt. De vierde man
die bij deze zaak betrokken was, re
kende men in op de Rozengracht, toen
hij op weg naar huis was.
's Werelds goedkoopste
auto
In Amerika is 's werelds goedkoop
ste auto vervaardigd; zij zal ongeveer
1600 gulden kosten. De wagen draagt
de naam van „The town Shopper" en
heeft een zeer laag benzineverbruik.
De wagen wordt, op enkele onder
delen na, geheel van aluminium ver
vaardigd.
Amerikaanse duikboten
voor Turkije
Turkije zal in het kader van de
Amerikaanse hulpverlening 15 onder
zeeboten ontvangen. Vier dezer oor
logsmonsters zullen weldra door Ame
rikaans vlootpersoneel naar een Turk
se haven worden gevaren.
Griekenland heeft reeds 6 motorka
nonneerboten gekregen en ontvangt
nog 6 onderzeeboten.
Langs de straat
VOLTREFFER.
Meestal zijn ?.e met z'n zes
sen, maar de vrije middag
had bijna twee heuse elftal
len in 't kleine straatje
saamgebrachtZe speel
den een heel serieuze partü
en als ik goed gezien heb
was er zelfs een ploeg met
een doorgewinterde stopper-
spil. De meest heftige strijd
tonelen speelden zich overi
gens af in een aan het
straatje grenzend model
tuintje, want de ongeschre
ven spelregels gaven de
„ballenhalers" het recht om
„in te gooien". Twee kleine
jongens stonden op 't trot
toir de strijd aan te zien.
De schonkige midvoor met
z'n sluikwitte haren had z'n
handen in de hoogte en
trachtte op die manier de
ingooier te verleiden juist
naar hém te gooien. Hij
kreeg de bal, maar voor ie
'm op z'n klomp kon nemen
dook de pittige stopperspil
op en met een felle, linkse
omhaal joeg hij de gore, nat
te tennisbal prompt de an
dere kant op. Pardoes tegen
de bolle wang van één van
de jeugdige toeschouwers
„Moeder....!!"
„Mazzel", sprak de klomp-
midvoor. „Astie dèr niet ge
staan had was ie weer in
dat rot-tuintje gevloge....!"
in scheervlucht
Het Sovjet-Russische millitaire be
stuur gaat nog steeds voort met het
arresteren van functionarissen der
C.D.U. in Oost-Duitsland. Vele leiders
dezer partij zijn naar het Westen ge
vlucht. Een Sovjet-Russische autoriteit
zou tegenover een functionaris der Li
berale partij gedreigd hebben, „dat er
in Berlijn binnenkort nog slechts één
bezettingsmacht zal zijn". De vice-
premier van Vietnam heeft verklaard
dat door de aanvallen der Franse troe
pen reeds ongeveer 300.000 Vietnamese
burgers zijn gedood. De Franse verlie
zen tot dusverre zouden bedragen
30.000 doden en evenveel gewonden
Ongeveer 80 Duitse technici vertrék
ken, volgens „officiële Britse bron",
iedere maand naar Joego Slavië zon
der speciale uitreisvisa en onder gelei
de van Joego Slavische manschappen.
De Britse Geheime Dienst volgt deze
actie op de voet. Engelse ministère
en functionarissen, die een taak heb
ben betreffende voedselaangelegen-
heden in Duitsland, voeren in Londen
spoedbesprekingen n.a.v. de critieke
situatie in.de Britse zóne.
Voor de Nederlandse secretarissen-generaal
had hij meer waardering
Een rapport met
interessante trekjes
„Mussert is naar zyn geaardheid
een liberaal nationalist met een po
ging tot fascistische methoden, die
uiteindelijk bang is voor het groot-
Duitse Rijk. Zijn politieke kwaliteiten
zyn nauwelijks die van een gemiddelde
Gauleiter".
Aldus schreef op 19 Juli 1940 de
Rijkscommissaris voor het bezette
Nederlandse gebied, Dr. Arthur Seyss
Inquart, in een met „Geheime Reischs-
sache" gestempeld rapport over de eer
ste 6 weken van zijn ambtstijd aan
Hitier.
Dit afschrift is aangetroffen in de
dossiers van Alfred Rosenberg.
De later geschreven raporten zijn
door de Nazi's vóór de nederlaag ver
nietigd.
Uit het gehele rapport - zoals uit het
verder verloop van de bezetting -
blijkt, dat Seyss-lnquart nauwelijks
rekening hield met Mussert en zijn
N.S.B. Zij waren goed genoeg om te ge
bruiken, niet om de macht te geven.
Om het bestuursapparaat
Meer voldoening ondervond de slu
we vos in zijn samenwerking met de
Nederlandse secretarissen - generaal.
Hij wist hen bereid te vinden in func
tie te blijven en schiep zich daarmede
dc mogelijkheid, zoals hij schrijft, ,,'t
aangewezige bestuursapparaat gelei
delijk in handen te krijgen". Aan deze
secretarissen-generaal verleende hij
grote volmachten, voor zover dat in
zijn kraam te pas kwam. Een voor
beeld daarvan haalt hen zelf aan: ,,'t
Was duidelijk dat een groot aantal
maatregelen genomen moesten wor
den om de consumptie te verminderen
teneinde voorraden voor het Rijk te
verkrijgen. Met het oog op de mij ge
stelde taak met behartiging van de be
langen van het Rijk de openbare orde
in Nederland te handhaven en Neder
land ter wille van het behoud der
Nederlands-Indische gebieden als on
afhankelijk te behandelen, maar eco
nomisch zo sterk mogelijk aan het
Rijk te binden, moest er voor worden
gezorgd, dat al deze maatregelen de
handtekening van Nederlanders droe
gen."
Met voldoening constateert hij daar
in geslaagd te zijn.
Wel vond hij de Nederlandse amb
tenaren „zoals alle Nederlanders" van
huis uit lastige lieden. Maar zij voer
den de bevelen uit
Tot Pasen ieder 8 eieren
De tegenwoordige eierproductie
rechtvaardigt de verwachting, dat in
de komende periode tot Pasen aan al
le leeftijdsgroepen acht eieren ver
strekt kunnen worden.
De verstrekking zal waarschijnlijk
als volgt plaats hebben: op 22 Janua
ri wordt een bon aangewezen voor 'n
ei, op 12 Februari eveneens, op 26 Fe
bruari een bon voor twee eieren. Op
11 Maart wederom een bon voor een
ei en tenslotte op 18 Maart (ruim een
week voor Pasen) een bon voor drie
eieren.
Waar blijft de K. van K.
Eén van de veranderingen, welke
gedurende de bezettingstijd door de
Duitsers is tot stand gebracht en die
nog steeds wordt gehandhaaft, is de
wijziging ten aanzien van de Kamer
van Koophandel in ons gewest.
Vroeger was er sprake van een ze
kere decentralisatie, ten Noorden van
het Noordhollandskanaal vonden we
drie Kamers, te weten in Zaandam,
Hoorn en Alkmaar.
Die te Alkmaar omvatte de kust
strook van Noord-Holland van Den
Helder tot ongeveer Castricum.
Door de Duitsers werd alles gede
centraliseerd te Amsterdam, de bu-
reau's in het Noorden werden filialen
die zelfstandig niet meer konden op
treden. Bovendien werd het „Führer-
prinzip" ingevoerd, verkiezingen ge
lijk we die vroeger kenden, hadden
niet meer plaats.
We vragen ons af, hoe lang dit
nog zo moet blijven.
In een tijd, die zich kenmerkte door
steeds dalende handelsomzetten, die
uiteindelijk voerde tot een volkomen
stilstand van alles wat ook maar op
handel leek. was zulk een hervor
ming van ondergeschikt belang. Ze
had geen zin. omdat er niets was. dat
zin had.
Inmiddels echter is de bevrijding
gekomen en Nederland zette zich aan
de oobouw van land en volk. van
handel en nijverheid, van landbouw
en veeteelt. Een van de organen, die
daarbij uitnemende diensten kan be
wijzen. gelijk in het verleden steeds
is geschied, is de Kamer va" """op.
handel, samengesteld uit voo mn-
staande mensen uit alle takV<m van
bedrijf. We kennen in onze gemeen
schap veel organisaties die zich bezig
houden met één bepaald onderdeel
van onze voortbrenging: verenigingen
van zuivelprodueenten en van tuin
ders. van bakkers en van beroepsver
voerders. Maar deze staan naast el
kaar.
In de Kamer van Koophandel waren
alle belangen verenigd, ze stonden
daar naast en tegenover elkaar. Daar
om dunkt ons een organisatie als de
Kamer van Koophandel nodig.
Te grote concentratie daarbij is
echter uit de boze.
We achten het onmogelijk, dat een
in Amsterdam gevestigde kamer vol
doende rekening kan handen met de
belangen van onze pïa*teTand~,bevol
king en van onze plattslardsbedrijven,
met die onzer kleine steden. Daarom
hebben deze laatste te weinig te ma
ken met de specifiek Amsterdamse,
die veel internationaler en van groter
allooi zijn.
Dit moet ook gevóeld ziin. to?o in
het verleden de indeling werd ge
maakt zoals die voor de oorlog was.
De toen bestaande kamer bevredigde
volkomen en voor zover we dat kun
nen beoordelen hebben ze veel en
nuttig werk verzet.
We zijn daarom van oordeel, dat het
tijd wordt, dat de belangen van han
del en industrie uit dit gewest nu in
handen worden gelegd van mensen
eveneens uit dit gewest. De thans be
staande toestand doet even denken
aan onmondigheid.
3n toch, zonder ook maar in het
minst te twijfelen aan de bekwaam
heden en de deskundigheid der Am
sterdamse kooplieden en fabrikanten
zijn de belangen der Westfriezen en
Kennemerlanders het best toever
trouwd aan de bewoners van die oor
den zelf.
Een natuurgetrouwe copie van de
oude Kamer behoeft de nieuwe niet
te zijn. Alles in deze wereld is aan
verandering onderhevig en wijzigin
gen. waardoor ze zich aanpast aan de
practijk van deze tijd. dienen te wor
den aangebracht.
Maar ze behoort weer naar hier te
komen.
In het belang van onze koophandel
en van onze fabrieken.
A. ERIKS.
weerbericht
OVERTREKKENDE DEPRESSIE
Tijdelijk tot krachtige toenemend#
en naar richtingen tussen Noord en
West draaiende wind. Meest zwaar be
wolkt met nu en dan buien. Iet* kou--
der.