CONCENTRATIE VAN WERKERS NOODZAKELIJK
VOOR DE WEDEROPBOUW
DE ELFSTEDENTOCHT VAN JIMMY BROWN
I UB
34 Dagen op een
reddingsvlot
Hef leven in arbeiderskampen (I)
Ontevredenheid over nieuwe
verlof-regeling moet er uit!
in .«mende vaart snelt onze auto door het oude land. I»e bleke Janua
rizon poo^t een beetje warmte te verschaffen. In ieder geval is het wel
prettig, dat de zon er bij is. Anders mag je om deze tijd liever in nuis
zitten.
Plotseling ligt de Wieringermeer voor ons. Als we er door heen rij.'en.
krijgen we een gevoel van beklemming. Nog steeds biedt de Meer ren
troosteloze aanblik. Beeld van verwoesting, zoals in zo veel gebieden
in Nederland.
Veel is hier reeds weer hersteld, maar nog veel meer wacht.
Wacht op materiaal en op arbeiders. En het ;s juist om ie's meer te
weten te komen over de arbeiders en de manier waarop re gehuisvest
zijn en in hoofdzaak eens te zien. wat er voor de culturele verzorging
van de arbeiders gedaan wordt, dut wc, vergezeld en rondgeleid doot de
heer Van BHjenlmrgh in de kampen van dc Wieringermeer zijn ge
weest.
NEDERLAND ZAL HERRIJ7FN
Al de verwoestingen, gedurende de
dorlog veroorzaakt moeten weer wor
den hersteld Een ontzaglijke taak,
die niet kan worden afgedaan aan de
bureau's, maar die ter plaatse moeten
worden uitgevoerd door arbeiders.
Tegelijk met de komst van die ar
beiders, was er echter reeds weer een
ttieuw probleem. Waar moeten deze
Arbeiders gehuisvest worden. Voor de
bewoners is er in vele gevallen niet
eens onderdak, dus kunnen de arbei
ders niet bij particulieren worden on-
■derge bracht.
Bovendien moeten de arbeiders van
ver komen, daar de plaatselijke krach
ten lang niet voldoende zijn.
Bet ligt dus voor de hand. dat er
kampen worden gesticht, waar de ar
beider» van de Wederopbouw en van
de DUW worden ondergebracht.
Deze kampen stonden veelal in een
tfechle reuk. Luien we direct zeg
gen, dat er in dit opzicht veel verbe;
Serd is. Al blijft er natuurlijk nog iets
te wensen over. We hebben echter
Verschillende kampen bezocht en on
ze indruk was over het a'gemeen
genomen goed.
Dat het probleem veelomvattend is
bewijst het aantal arbeiders .dat al
leen in de Wieringermeer is onder
gebracht. Nu. in de stille tijd zijn er
aog een zevenhonderd, maar in de zo
mer, wanneer er een grote toevloed is
van arbeiders, die bij de oogst zijn
getrokken, stijgt het- aantal tot het
drie- $0ms viervoudige.
In kamo- Oostwaarch h|t vroegere
Jodenkamp, is dan ook een enorme
keuken geïnstalleerd, waar een boe
veelheid bestemd voor 2100 arbeid ts
wordt gekookt en per auto naar de
verschillende kampen wordt vervoerd
Niet naar alle kampen. Er zijn er
ook. waar afzonderlijk wordt gekookt
Reinheid in de ksmn»n
Toen we door de hner Vers'u;s op
Oostwaard wedden rondgeleid, trof
ons de zindelijkheid in de keukens
en de .verdere vertrekken. De heer
Versluis vertelde ons, dat er strikt
de liand aan wordt gehouden. Alles
wordt dagelijks schoongemaakt .De
bewoners echter zelf. werken niet al
tijd mee. Jammer! Want in andere
kampen o.a. te Slootdorp boorden we
deze klacht niet en toen we daar on
verwacht een kamer van de a-beiders
binnenvielen, trof het ons. dat het er
zo keurig uitzag.
In Oostwaard echter is de situatie
niet zo gunstig als in Slootdorp.
Daar tocli hebben een twaalftal, soms
iets meer, soius iets minder arbeiders
de beschikking over een eigen woon
vertrek. met daarnaast de algemene
cantlne. In Oostwaard is de cantine
tevens eetzaal en zijn de arbeiders de
bele verdere avond aan dit vertrek
gebonden.
Willen ze de avond niet in de can-
tine doorbrengen, dan moeten ze ïn
bed hun toevlucht zoeken.
Ook het culturele werk. waarop we
straks terugkomen, lijdt er hier in
Oostwaard onder. En al moge het dan
wellicht zo zijn, dat de W.O.-arbel-
ders over het algemeen meer waar
dering hebben voor cultureel werk
clan de DUWarbeLders, we kunnen ons
toch niet onttrekken aan de gedachte
dat indien er in Oostwaard een be
tere gelegenheid was, het culturele
werk ook daar meer gewaardeerd
zou worden.
De geest in de kampen
Wij hebben aan de heer Versluis,
kampbeheerder.en aan verschillende
arbeiders, alsmede aan een hunner
sociale voormannen gevraagd, hoe de
stemming en de geest in de kampen
is en grote ui'zonderingen daargela
ten. was het oordeel eenstemmig:
goed. We kunnen heel goed met el
kaar opschieten. Het éten is goed en
nr is vQldoende .maar....
Dit maart ie is telkens herhaald.
F>- is iets aan de hand. waardoor
de g~est in de arbeiderskampen vol
komen bedorven dreigt te worden.
Wat toch is het geval?
De arbeiders houden Vrijdags op
m"t werken. Dan kunnen ze tenmin-
•te twee dagen thuis doorbrengen. In
de zomer wordt het dan zo geregeld,
dot ze negen uur per dag werken,
waardoor de Zaterdagmorgen inge
haald wordt. Reeds vorige winter
dreigde er hommeles, maar door de.
strenge winter is het er toen niet van
gekomen. Nu echter wordt de maat
regel ingevoerd» dat de arbeiders Za
terdagsmorgens moeten werken, daar
door de korte dagen een negenurige
arbeidsdag niet mogelijk is.
Moeilijkheden
Dat betekent dus. dat de meeste
arbeiders Zaterdags niet" voer een uur
of vijf. zes, soms nog later thuis ko
men. Want. deze arbeiders komen
zelfs uit Rotterdam. Ze brengen te
vens hun loon mee, waar moeder de
vrouw op zit te wachten. De man
komt dus thuis, moeder moet er op
u.it om boodschappen te doen. De he
le Zaterdag is weg.
Waar het veelal gehuwden betreft,
is deze maatregel ook voor het ge
zinsleven funest. En waar "het gezin
zo in het centrum der belangstelling
staat mogen de betrokken autoritei-
«en dit wel eens bedenken.
Wij on veinzen ons niet, dat er ook
door de wederpartij argumenten zul
len kunnen worden aangevoerd, die
het invoeren van deze maatregel ver
dedigen.
Deze arbeiders achter die v?r van
15. De mensen stonden met tien- van al die drukte geen syllabe. Hij
lallen bijeengepakt voor de thermo- had nog nooit van een Elfstedentocht
meters, die sommige winkeliers bui- gehoord en hij was zich amper be
ten hadden gehangen en een ieder wust dat "hij nu met z n schaatsen in
vroeg zich af wat het de andere dag ^le hand door het Mekka van de Frie-
voor weer zou zijn. Jimmv begreep se schaatsensport liep te wandelen.
Hij had trouwens meer één zorg: hoe
aan een paar dikke oterhammenb met
een hete kop koffie te komen Hij
liep te rammelen van de honger.
huis in het belang der wederopbouw
van ons land hun taak verrichten,
behoren in het belang van hun gezin
twee dagen thuis te zijn, ook al óm
dat zo thuis dikwijls nog verschillen
de kleinigheden hebben te doen. Ze
hebben soms manr één stel werkkle
ding, die gewassen moet worden.
Als we ons niet vergissen, hebben
de mijnwerkers in Engeland de vijf
daagse werkweek en Is de productie
er door toegenomen. Zou hier in Hol
lend dat lichtend voorbeeld niet kun
nen worden overgenomen? W|j ge
loven, dat de productie er ook hier
niet onder zou lijden, want ook hier
geldt,, dat men in vijf dagen met ple
zier in het werk. meer verricht, dan
in vijf en een half met tegenzin.
WIJ brengen deze aangelegenheid
gaarne onder de aandacht van allen,
die het aangaat.
Geld op de bon
4 Fi-br. kunnen de houders
van een kolenkaart TA 707
en TB 707, wier naam begint
met de letter He. t.m. Ho.
aan liet plaatselijke Post
kantoor. tegen inlevering
van de bonnen 78 BV en 81
BV van TA 707 en 78 BV
van TB 707, terugbetaling
ontvangen van de met 1
Juli 1947 verhoogde kolen-
prijs. De kantoren zijn voor
„het geld op de bon" ge
opend van 9 tot 15 unr.
Donderdag 5 Febr. is bet
de beurt voor hen, wier
namen beginnen met de
letters Hu. tan. Ka.
BEUGEN Donderdagavond gaf het
Mot. t en madrigaal vrouwenkoor in
de Rustende Jager haar jaarlijks con
cert onder leiding van dirigent Corn
Jonker met medewerking van de be
kende concertzager, de bas Laurens
Bogtman, die werd begeleid door de
pianist Simon Halie.
Deze avond is een groot succes ge
worden. een avond van waar Kunst
genot.
Het koor heeft haar naam eer aan
gedaan met liederen, die zinrijk en
lyrisch waren. Men begon met het
motet „Kyrie" van Karei Luython.
gevolgd door „Sanctus" van dezelfde
componist. Deze gezangen zijn ge
deelten van een mis uit het koorboek,
dat Karei Lnvthon in 1609 heeft op
gedragen aan Keizer Rudolf II.
Na deze twee mooi gezongen num
mers volgde „Vera Languores" van
Lotti.
De pianist Simon Halie speelde hier
na „Chaconne Variée" van G. F. Han
del. Dit niet zo zeer in 't gehoor lig
gende werk van Handel speelde hij
technisch onberispelijk, maar een klein
beetje meer gevoel was het geheel
ten goede gekomen.
Het koor. vervolgde met twee num
mers van Henry Purcell. bewerkt
door Jac. Bonset. Deze werken wer
den door de pianist uitmuntend be
geleid.
Hierna kwam de solist Laurens Bogt
man voor het voetlicht, hij werd met
een daverend applaus begroet.
Met zijn eerste nummer „Erlkönig"
van Franz Schubert. was het publiek
geheel onder de indruk van zijn
prachtig stemgeluid. Het was muisstil
in de zaal. Simon Halie begeleide hem
op meesterlijke wijze.
Het zou te ver voeren om alle num
mers apart te bespreken, doch voor
enkelen na de pauze maken wij een
uitzondering.
Ten eerste waren het de drie num
mers van Gustav Ma hl er, door Laurens
Bogtman gezongen, waarvan het .Dar
Schildwache Nachtlied" het hoogte
punt van de avond werd, hetgeen ook
bleek uit het donderend applaus. De
zanger moest dan ook een toegift ge
ven en bisseerde het derde nummer
„Um schlimme Kinder artig zu ma-
chen".
De driedelige cyclus „Een dag" van
Henry Zagwijn, het enige Hollandse
nummer, werd gevoelvol door het koor
gezongen.
Simon Halie speelde drie zeer be
kende nummers van Chopin. „Fanti-
sie Imprompte" in Cis kleine terts, 'n
..Etude' in E grote terts en „Polo
naise" in as grote terts, op kunstige
wijze. Ook hij moest een toegift ge
ven: de lieflijke Spaanse dans ..Cor-
dobaV van Albeniz.
Het koor besloot de avond met drie
melodieuse liederen.
Hebt U ai
een cm
Nog niet
Koopt er
vandaag dan
nog een paar!
II»II I lil I 11 1IIDMIIÜ
I radtpprogrö^r
MAANDAG NA 16 UUR
Hilversum I 301 m. 16.00 Bijbei-
lc 16.45 Liederen; 17.00 Voor de
kleuters; 17.15 Kamerorkest; 17.45 Het
rijk over zee; 18.15 Sportrubriekr 18.30
Xed. Strijdkrachten; 19.00 Nieuws;
19.15 Onder de léeslamp; 20.00 Nieuws;
20.15 Busch Strijkorkest; 21.00 Ge
mengd zangkoor;" 21.30 K '.ntet van
Mozart; 22 00 Kerkelijk orgelspel;
22.30 Nieuws.
Hilversum II 415 m. 16.00 Gram.
platen; 17.30 Hoogtepunten uit de ope
ra: 17.15 The Skymasters; 17.45 Voor
de padvinders; 18.00 Nieuws; 18.15 Ge-
rard van Krevelen, piano met zang;
19.00 Voor de kleuters; 19.15 Een mu
zikale tocht door Duitsland; 19.45 In
leiding tot muziekbegrip; 20.00 Nieuws
20.05 Radioscoop; 22.30 Italiaans pro
gramma: 23.00 Nieuws.
DINSDAG 3 FEBRUARI
VOOR 16 UUR.
Hilversum I - 301 m. 7.Q0 en 8.00
Nieuws; 7.30 Morgengebed; 8.15 Pluk
de dag; 9.00 Lichtbaken; 9.30 Och
tendconcert (Prokofieff, Glazounofen
Tschaikowsky>10.00 Voor de kleu
ters; 10.15 Pianospel; 10.40 Voordracht
1055 Opera-muziek; 11.40 Koorzang;
12.03 Vioolrecital: 12J53 en 13.25 Gram.
platen: 13.00 Nieuws; 14.00 Gemengd
koor ;14.30 Onde- Ons: 15.00 Geva
rieerd middagprogramma.
Hilversum II - 415 m. 7.00 en H.IKt
Nieuws; 715 en 8.15'Gram.platen: 7.50
Dagopening; 8.45 Kwintet van Schu;
man: 9.15 Morgenwijding: 9.35 Ar
beidsvitaminen; 10.35 Gram.muziek;
10.50 Voor de kleuters; 11.00 Werken
van Smetana en Tschaikowsky; 1145
De Wondere Wereld; 12.00 De Kwra-
letspelers; 12.33 Ons platteland; 12.43
Pierre Palla, orgel; 13 00 Nieuws;
1315 Vaudeville-orkest; 14.00 Tiet
naald en schaar; 14.30 „Eliah", ora
torium van Mendelssohn.
DINSDAG NA 16 UUR.
Hilversum I 16.00 De Zo:fr t
16.30 Ziekenlof; 17.00 Na Schoolt*? -,
17.15 Operette-muziek; 17.45 Het rijk
over zee; 18.00 Nieuws; 18.20 Repor
tage Olympische Winterspelen; 18.30
Ned. Strijdkrachten; 19jOO Nieuws;
19.30 Radiogenes; «20 00 Nieuws; 20!|
„Maximüian Robespierre"; 21.30 Oiu-
roepkamerorkest; 22.07 Actualiteiten;
22.15 Avondgebed: 22.30 Nieuws.
Hilversum II 16.30 Gram.muziek;
16.40 De Schoolbel; 17.00 Dat kun jij
ook; 1730 The Skymasters; 18.00
Nieuws: 18.15 Tom Erich. piano; 18.30
Carnaval-reportage; 19.05 Tom Poes;
19.15 Liederen van Poulenc; 19.45 Ra—
liokrant voor de werkende vrouwi
20.00 Nieuws; 2015 Bonte Dinsdag-
avondtrein met „Een lach en een
Lied"; 21.30 Contact; 22 15 e
lands overzicht.
FEUH.LETOK
door
R08ERT TRUM61 11
Drie Amerikaanse vangers in deze
wateren, dat was een te mooie vangst
dm te laten lopen. We zouden onge
twijfeld uitgehoord worden. Ik wist
alet wat dat met zich mee zou bren-
gea en durfde mijn verbeelding niet
tö laten gaan.
Ik veronderstelde evenwei dat wc
2e kans hepen om na ondervraagd
te zijn op deze of ^ene manier uit de
te woyden .geruimd.
Ik kou moeilijk aannemen dat ze
de moeite zouden geven ons aan
boord te houden om ons naar hun ba
sis te brengen en daar gevangen te
zetten.
De enige goede oplossing, besloot ik.
was dan ook te trachten zo spoedig
mogelijk een eiland te bereiken en
niet te bouwen op een duikboot \an
onze- eigen vloot
HOOFDSTUK ELF
DIEN AVOND HIELDEN we op-
nieiv een bidstond, en van dat ogen
blik af iedere avond. Onveranderlijk
n de glorieuze ondergang der zon
eldon we ons wanhopig eenzaam,
temidden van een wereld die plotseling
.«in alle kleur was beroofd. We brach
ten dan een uurlang door in i
1* was een troost, onze zorgen en
lasten te werpen op een Wezen, ster-
i-er dan wij, in deze eindeloze leegte
Bovendien, het gebed scheen ons nader
tot elkaar te brengen, daar het ons het
gevoel gaf dat we niet langer uitslui
tend op "-ander waren aangewezen,
doch gezamenlijk ons konden wenden
tot een Vierde, die wij alle drie ge
lijkelijk vereerden.
Soms ook verdreven we de lege tijd
met het zingen van populaire deuntjes
Ik herinnerde me alleen oude. Ik was
met enkele uitzonderingen daargela
ten ,in geen tien of vijftien jaar naar
een bal geweest. Dè liedjes die Ik
nog kende, kenden de beide' anderen
niet De nieuwsfeit, die zij uiteraard
kenden, waren mij onbekend. Niette
min, we ontdekten er een paar die
wc allen kenden, en het zingen werk
te opwekkend
Later begon ik te beseffen hoe wei
nig we feitelijk van de Bijbel afwis
ten. Op zekere avond, na het gebed,
vertelde ik een Bijbelverhaal. In ruwe
trekken het wonder van de broden en
de vissen.
De beide andere luisterden ademloos
Ik was opgevoed in een sekte die ge-
r geld Zondagsschool hield, en dus
kende ik heel wat Bijbelverhalen. Ik
vertelde die verhalen natuurlijk In
mijn eigen woorden, want ik was in-
geen jaren naar de kerk geweest. Men
kan zich dus voorstellen dat mijn
verhalen nogal afweken van de wer
kelijke tekst. Niettemin mijn gods
dienstige opvoeding kwam mij nu
goed te stade. Ik herinnerde mij tal
van episoden uit de Bijbel, al kon lk
geen enkele geschiedenis uit de Schrift
woordelijk herha'en. Gene herinner
de zich eveneens enkele verhalen.-
maar kon ze niet vertellen. Als hem
iets te binnen schoot, vertelde hij mij
wat hij bedoelde, en dan vertelde ik
het verhaal.
Voor Tony was dit alles volkomen
nieuw. In zijn kerk werden alle dien
sten gehouden in het Pools of in
het Latijn. Zelfs de meest bekende
Bijbelverhalen waren nieuw voor hem
En elke avond vroeg hij mij om meer
en meer.
Natuurlijk vertelde ik hem niet al
de geschiedenissen die ik kende in
eens. maar één verhaal per avond.
We hielden dit vol tot het einde.
Vooral gedurende de laatste week
of tien dagen van de reis was mijn
kennis van de Bijbel een grote steun
want in die periode waren we alle drie
dikwijls ten prooi aan diepe neerslach
tigheid. Met een van mijn parabels
slaagde ik er dan doorgaans in de
zwartgalligste gedachten te verdrijven
Vaak volgde dan een reeks diepgaan
de gesprekken, en voor een ogenblik
althans vergaten we onze ellende.
Meer dan eens wenste ik dat we 'n
geestelijke aan boord hadden, of ie
mand, belezen in de Bijbel. Mijn woor
denkeus, vrees ik, zou elke Bijbel
kenner koude rillingen hebben gege
ven.
Het vallen van de nacht ging door
gaans gepaaid met rust aan boord,
een slaaf der gewoonte als de mens nu
eenmaal is. De nacht was doorgaans
kouder, en verradelijker. en als er
geen maan was en wolken de ster
ren aan het oog onttrokken, heerste
er een duisternis dieper dan men ooit
aan land ziet. De bidstond vulde zo
goed als onze avond, want spoedig
na het gebed werden onze oogiocten
zwaar, en met bit' -rheid bedachten
wtf dat elders ter wereld mensen in
bed begonnen te kruipen.
Dergelijke overpeinzingen dedeu da
gesprekken verstommen. Een ieder
hield zich uitsluitend bezig met zij*
eigen gedachten, die echter voor afin
drie waarschijnlijk precies gelijk wa
ren.
Gene had de wacht. Tony lag weer
op de bodem en trachtte te slapen.
Lusteloos tuurde ik naar de sterren
en berekende opnieuw on positie,
telkens en telkens opnieuw, om mijn
gedachten niet te laten afdwalen naar
gevaarlijke regionen,
sterren verdwenen waren. Meteen
merkte ik een klein verschil In de
temperatuur op.
Wordt vervolj
w
