Ikmaaidei' N HOLLANDSE PERS 1945 „Zeventig millioen mensen schaarden zich aan de zijde der democratie" Wij hebben de kracht een nieuw begin te maken: de koloniale gedachte heeft afgedaan Anderhalf millioen Duitsers 24 uur in staking Instelling collegiaal orgaan zal bij Kon. Besluit geschieden De Saar is Duits noch Frans 4e Jaargang No 11Ó3 Woensdag 4 Februari 1948 Uitgave voor de gelijknamige Stichting. Wn«L hoofdred. A. Erik», Westerweg 338 Alkmaar, tel. 3300. Redactie en administra tie: Ridderstraat hoek Oudegracht Tel. 3967 HM. DE KONINGIN TOT ONZE BONDGENOTEN: Tot hen die in de oorlog onze bondgenoten waren wil ik enkele woorden richten. Ik wil Uw aandacht vestigen op een belangrijk ogenblik in het leven van de volken van ons Gemenebest. Een vrjj, federatief Indonesië zal spoedig zijn plaats tussen de democratische volkeren der wereld in nemen. Zeven jaar geleden, toen Nederland in de macht was van de Duitse dwingeland, heb ik mün landgenoten het voornemen aangekondigd van het scheppen ener nieuwe staatkundige verhouding tussen Nederland en de andere delen des Rijks. Een jaar later, in het hevigst van de oorlog, gaf ik de lijnen aan waarlangs de ontwikkeling zich zou moeten voltrek ken. Thans is deze ontwikkeling een levende werkelijkheid, die snel haar uiteindelijke doel nadert: de Verenigde Staten van Indonesië, in een Unie verenigd met het Koninkrijk der Nederlanden, Suriname en de Antillen. standhouden tenzij zij gegrondvest zijn op de wil tot samenwerking. Daar om moedigen wij hen aan en helpen VERVULLING van een BELOFTE ln de donkerste dagen van de oor log vond Noord-Amerika's grote pre sident, mijn onvergetelijke vriend, te zamen met Groot-Brittannië's onver schrokken strijder voor de vrijheid, blijvende woorden voor ons gemeen schappelijke streven, dat ver uitging boven ons onmiddellijk doel: het her winnen van onze onafhankelijkheid. Wij zouden de wereld vrij maken van angst en vrij van gebrek, wij zouden haar maken tot een plaats waar de mens vrij is God te dienen op zijn eigen wijze en waar hij vrij zijn mening uiten kan. Het stemt mij gelukkig, dat man nen in Indonesië en hier de wijsheid en de bekwaamheid bleken te bezit ten om staatkundige vormen te vin den die aan vele millioenen mensen de vrijheden en rechten zullen waar in de wereld moeten de machten van anarchie en wanorde, die het herstel der volkeren trachten te verhinderen, worden overwonnen. Ik vertrouw dat deze hindernissen zuller worden overwonnen. De volken van Indonesië zijn vast besloten de verantwoordelijkheden en de plichten op zich te nemen, welke verbonden zijn aan een democratisch bestel, zoals gij en wij dat kennen, borgen waarvoor gij, onze bondgeno ten. met ons tezamen hebt gestreden. Zij hebben nog veel werk te doen. In die delen van Indonesië waar terroristen ook thans nog moorden, plunderen en brandstichten is de ge wone man nog lang niet vrij van ge brek en angst. Daar zoals ook elders Aanmoediging en hulp Wij weten, dat in onze dagen geen betrekkingen tussen volken kunnen wij hen bij hun streven. De koloniale gedachte heeft afge daan. Wij verloochenen ons verleden niet, noch het grote werk dat daar is verricht. Maar een volk moet de kracht hebben om een nieuw begin te maken. Wjj hebben die kracht. Wat de volken der wereld thans nodig hebben is een nieuwe samenle ving op de grondslag van gelijkheid en wederzijds vertrouwen. Wellicht zal de oplossing, die in Indonesië wordt tot stand gebracht, LANGS DE STRAAT SIGARETTEN. Twee onzer redacteuren bezochten onlangs een ver gadering. De één in het be zit van sigaretten, de ander niet Spoedig begon het gebe del „Zeg, ieen me even een sigaret van je". De gunst werd welwillend verleend. De vraag herhaal de zich, de gunst eveneens. Onze redactie betoont, wat sigaretten betreft, een zeld zaam gemeenschapsgevoel. Tot vijf maal toe. Toen werd de belofte gegeven, dat er de volgende dag vijf siga retten terug zouden komen. De volgende dag. Twee redacteuren voor dag en dauw in de trein. Triomfan telijk worden de vijf siga retten overhandigd. De ge ver blaakt van trots, dat hij zijn woord gehouden heeft. In Heerhugowaard vraagt hij- echter een sigaret te leen In Schagen wéér. En zo herhaalt zich het spel. Tot de vijf tigaretten weer van eigenaar zijn veranderd. Of 7e al weer teruggekomen zijn weten we niet. maar het dunkt ons een vernuf tige manier om een eeuwig durend sigarettcniekort op te lessen In ieder geval voor één party! Hare Majesteit sprak gisteravond voor het eerst sinds Dec. 1942 een grote rede uit over het probleem on zer Overzeese Gebiedsdelen. En weer klonk door Haar woorden een warmte en gloed, die wü zo vaak tevergeefs zochten in andere redevoeringen over deze zelfde dingen. als voorbeeld kunnen dienen in an dere gebieden van Azië. Een volke- rengroep Van niet minder dan zeven tig millioen mensen heeft zich ge schaard aan de zijde der democratie, zoals wij die kennen. Dat is een grote gebeurtenis. Tegen honger en gebrek Een vere Indonesië, gezegend als het is mei *ele rijkdommen der aarde kan een groot aandeel nemen in de gemeenschappelijke strijd, tegen hon ger en gebrek In vrije samenwerking met Nederland, Suriname en de An tillen, zal er een souverein Indonesië voort kunnen werken aan zijn econo- DE WERELD LUISTERDE Gisteravond om half zeven hield H.M. de Koningin Haar aangekondig de radio-rede tot de bondgenoten van ons land uit de jongste oorlog. De re de werd uitgesproken over de zender van de Ned. Wereldomroep en Hil versum I en H. Tevens werd zij her- uitgezonden door alle zenders van de NBC in de Verenigde Staten ,de Fran se radio, de Britse en Amerikaanse stations in Duitsland, Radio Batavia en de aangesloten zenders in Indone sië, Cura^ao en Suriname. mische ontwikkeling, die reeds voor de oorlog in Azië haar weerga niet vond. Door Europa en Amerika te voor zien van zijn producten en grond stoffen zal Indonesië een aanzien lijke bijdrage kunnen leveren tot de geweldige krachtsinspanning, die thans, onder het plan-Marshall, van het Amerikaanse volk wordt ge vraagd. Reeds herrijst het land uit de verwar ring, Waarin de Japanse bezetting het heeft gebracht. Hartstochten komen tot rust, het wantrouwen neemt af. Nieuw Indonesië verrijst De verheven woordenvrijheid en va derlandsliefde herkrijgen hun ware zin nu Indonesische nationalisten de handen ineen slaan om een federatie op te bouwen over de gehele uitge strektheid van het eilandenrijk. Door de gemeenschappelijke krachts inspanning, gegrond op dezelfde be ginselen als het Atlantisch -Handvest, verrijst een nieuw Indonesië. Zowel Nederlanders als Indonestëra zien uit naar de dag ,dat de Ver enigde Staten van Indonesië op voor dracht van Nederland, de hun toeko mende plaats zullen innemen temid den van de Verenigde Volken. Op die dag zal weer een stap zijn gezet op de moeizame weg naar de vrijheid. Nehroe waarschuwt India's extremisten Leger staat klaar De regering van Hindoestan treft maatregelen om een burgeroorlog te voorkomen, die sinds de aanslag op Gandhi dreigt uit te breken, als gevolg van het zich steeds meer toespitsende extremisme, dat een hoogtepunt heeft bereikt in de moord op Mahatma Gandhi. R.S.S., fascistische ideeën De aanslag zou zijn uitgevoerd op aanstichting van de linkervleugel van Pandit Nehroe. Nu zijn geliefde lei der hem en India's volk ontvallen is, drukt een verantwoordelijkheid gro ter dan ooit, op zijn schouders, de al-Hindoese Mahasabha, de RSS, die met wapengeweld heel Voor-In- dië onder de overheersing van de Hin does wil brengen. Zij beroept zich daarbij op de adel van het bloed, af- In de Brits-Amerikaanse zone van Duitsland zjjn gisteren ander half millioen hoofdarbeiders in sta king gegaan als protest tegen de lage rantsoenen. De Duitse bond van hoofd arbeiders verklaarde dat naar schat ting 90 procent van zijn leden aan de oproep tot een proteststaking van 24 uur gevolg heeft gegeven. De Duit sers in dienst van 't militaire bestuur en het Britse leger zijn aan het werk gebleven. Volgens door Reuter ontvangen be richten functionneerden de meeste openbare diensten in de westelijke zones normaal. Bij de verschillende diensten, waaronder ook de electrici- teitsbedrijven, staakte het administra tieve personeel over het algemeen wel, doch dit heeft geen grote in vloed op de gang van zaken. Het was overal rustig. Te Hannover hebben ongeveer 75.000 arbeiders van diverse industriële be drijven eveneens voor 24 uur het werk neergelegd als protest tegen de voedselschaarste. Het militaire bestuur beschouwt de stakingen als een Duitse aangelegen heid. Zolang de openbare veiligheid niet in gevaar komt, zal het geen stappen doen. TWEE ARBEIDERS BEDWELMD EN OVERLEDEN Gistermorgen zijn er drie arbeiders bij het schoonmaken van een taifk op de raffinaderij van de B.P.M. te Pernis door gas bedwelmd. Twee van de mannen, afkomstig uit Charlois en Portugaal zijn overleden. De derde kwam bij kennis. Naar de oorzaak van het ongeluk wordt een onderzoek ingesteld. weerbericht Vooral langs de Waddeneilanden tij delijk harde, geleidelijk naar West ruimende wind. Zwaar bewolkt met enige buien. Later enkele opklaringen Iets minder zacht. Tweede Kamer Gistermiddag heeft minister Jonk man in de Tweede Kamer verklaard, dat de Nederlandse regering nog steeds onverkort vasthoudt aan de beginselen van Linggadjati en dat de jongste „volksstemming" op Madoera geen enkele waarde bezit De rege ring wacht nog op nadere gegevens. Sprekend over de aanvallen van de heren Vonk (destijds P.v.d.V., nu V.V.D.) en Schouten (AR) op de poli tiek der regering zeide minister Jonk man, dat warneer men vraagt: „Wat hebt gij bereikt?" men zich op de voorgeschiedenis dient te be zinnen. Gewelddadige oplegging var. har.r wil mocht h"*1 be'eid «"er Rege ring ni°t beheersen. De heer Schouten, na d; minister aan het woerd komend, achtte het antwoord niet gthecl onbevredigend. Wel was spreker l;\»urgcsteld omdat de minister niets had medegedeeld over de ervaringen na de staking der vijandelijkheden. Vervolgens kwamen de heren Tilanus (CH), Romme (KV P), Zandt (SG), Joekes CArb) en De Groot (CPN) aan het woord. De heer Joekes maakte melding van het uit geven van zekere onprettige prent briefkaarten welke afkomstig zouden zijn van de staf van generaal Spoor en onder de troepen in Indonesië zijn verspreid. Motie Romme aangenomen Nadat de afgevaardigden hun mening hadden uitgesproken kwamen er enke le moties in stemming. Een motie- Schouten- inhoudend, dat de Instel ling van een Collegia*: Orgaan bij de wet dient te geschieden en niet bij KB. werd verworpen met 60 tegen 24 stemmen (AR, CH. SG cn VVD). Een motie Hoogcarspel (CFN> van vrijwel gelijke strekking kon het eveneens niet halen (5231) en kreeg merkwaardig! ook de stemmen van de vier hierboven ge noemde partijen.D^ heer Romme ten slotte had meer succes. Zijn motie werd aangenomen met 52 (KVP en PvdA) tegen 31 stemmen, waardoor bij de regering wordt aangedrongen op spoedige instelling van een Colle giaal Orgaan bij Kon. Besluit en on middellijk daarop aansluitend een de finitieve regeling bij de wet NEDERLANDSE DAMES VERLOREN WERELDRECORD 4 x 110 YARDS HARDLOPEN Tijdens de Australische athletiek- kampioenschappen voor dames, heeft de ploeg van Nieuw Zuid Wales het wereld record 4 x 110 yards op 48.4 seconden gebracht. Het oude record stond op naam van Nederland met 488 sec. en werd 18 Mei 1944 te Amsterdam gevestigd door de nationale Nederlandse ploeg, bestaande uit de dame* Blanker» Koen, Adem», Timm»r en Koudijs. DUIZEND arrestaties in Portugal Wegens oppositie tegen de regering De politie in Portugal heeft de laat ste dagen talrijke arrestaties verricht (vooral te Lissabon, O porto en ver schillende provinciale hoofdsteden) in verband met pogingen van oppositio nele elementen op 31 Januari de verjaardag van de eerste republikein se revolutie in 1891 betogingen op touw te zetten. Naar verluidt •zou reeds een dui zendtal arrestaties zijn verricht, doch slechts enkele honderden personen, waaronder leiders van de democrati sche eenheidsbeweging, voorlopig vastgehouden worden. Aan de andere kant wordt vernomen, dat deze be weging, wier streven voornamelijk gericht is op een herziening van de verkiezingsprocedure in Portugal en wier leden voornamelijk onder de in tellectuelen en mensen met vrije be roepen te vinden zijn, binnenkort een verklaring wil uitgeven over haar betrekkingen met het communisme. Veerboot Enkhuizen-Stavoren liep op een dam Passagiers met reddingboot van boord gehaald De spoorboot „Bosman" van de veer dienst Enkhuizen Stavoren, die wordt onderhouden door de rederij Koppc N.V. is Dinsdagavond om streeks acht uur bij het verlaten van de spoorhaven te Enkhuizen op de Oostelijke Krabbersgatdam gelopen. De passagiers, 48 in getal, zijn met de reddingboot „Op Hoop van Zegen" van de N.ZH.R.M. van boord gehaald en naar Enkhuizen teruggebracht. De binnenkomende boot uit Stavoren de „Van Hasselt", is direct weer uitge varen om te pogen de „Bosman" los te slepen hetgeen niet gelukte. Enige sleepboten namen vanmorgen dit werk over. Passagiers moeten met vertraging van een uur rekening hou- Circus-artiste maakte val. van 7 meter Een golf van schrik ging door Carré Dinsdagavond, toen een artiste van circus Strassburger, die met het hoofd omlaag op een hoogte van zeven meter door een aantal ringen moet lopen, plotseling „miste" en naar beneden viel. Zij kwam met het hoofd op de rand van de piste tot ieders ver bazing kwam zij na enige minuten weer bij. Met eer hersenschudding ligt zij thans thuis. in scheervlucht stamming en cultuur en vertoont dus opvallende overeenkomsten met de fas cistische stromingen van West-Europa. Volgens de „Hindustan Times" is dë RSS thans bezig zelfmoordtroepen te organiseren. Zij wakkert de haat te gen de Moslems aan en bereidt de openbare mening voor op een gewa pende actie. Minister-president Pandit Nehroe heeft de extremisten gewaarschuwd, dat af delingen van het leger overal in het land klaar staan om bü 't eerste alarm in te gri." en. „Het Lichtspoor" meldt, dat de dienstplichtigen van de lichting 45, die dit jaar in ons lr.nd demobilise ren en die gebrek hebben aan burger kleding, zich tot de Gewestelijke bu- reaux van de Sociale Dienst van hH Ministerie van Oorlog kunnen wen den. Het ziet er naar uit dal Eu ropa binnenkort weer onder een ern stig benzinetekort zal lijden. Waar schijnlijk wordt de uitvoer van de Amerikaanse benzine voor Februari en Maart met de helft verlaagd De Volkskrant meldt dat de Benelux - landen Frankrijk en Engeland hebben laten weten dat hoewel zij alles voor een Westerse Unie voelen zij aanslui ting bij het Verdrag van Duinkerken van geen nut achten zo lang de beide groten zo weinig belangstelling tonen voor de wensen der drie kleine lan den t.a.v. het Duitse probleem. In Den Haag werden de heren Bert- houd (Eng.) en Marjolin (Fr.) door vertegenwoordigers van de B«n-!nx ontvangen: besprekingen over het Marshall-plan staan op de agenda. De staking bij de meelfabriek „Hol land" te Amsterdam, welke 25 Aug. 1947 begon, heeft een froductieverlfes van 400.000 balen meel opgeleverd. Het Palestijnse Joods Bureau prote steerde bij de VN tegen „het .Ara bisch complot om met geweld het be sluit' der VN krachteloo. te maken". Tegen Syrië en de Libanon wer^o beschuldigingen geuit en er werd melding gemaakt van moorddadig optreden van het onder Brits com mando staande Transjordaanse Ara bische Legioen". De Commissie voor Palestina van de VN heeft mee gedeeld, dat zij de Britse houding „onbevredigend" acht en de Britse regering Verzocht, om deze te herzien. Aan het einde van de vorige maand bezegelden de Engelsen en Amerika nen het lot van de Saar als Frans „dominion". Met deze term zou men het beste de verhouding tussen Frank rijk en het Saargebïed, zoals die ge groeid is na de tweede wereldoorlog, kunnen aanduiden: „die Saar" heeft zich afgewend van het Duitse Rijk en zich onder de hoede van Parijs gesteld. Frankrijk heeft ten opzichte van dit belangrijke industriegebied een actieve politiek gevoerd. Het had de omstandigheden en ook de Saar- landers daarvoor mee. Voor hen was de keuze niet moeilijk. Het gezond verstand van de bevolking schijnt toegenomen te zijn sinds 1935, toen het met een 90 stemmenmeerder- heid en het ontzaglijk kabaal dat bij dergelijke gelegenheden ter opluis tering werd verwekt, voor de eeuwige aansluiting bij het Derde Rijk stem de. „Deutsch ist die Saar wir dan ken unsrem Fiihrer, Siegheil, Sieg- heil!" Wie eens niet zo gauw de knop van zijn radio-toestel kon bereiken wan neer onverwachts dit witgloeiend en thousiasme via de vibrerende luid spreker zijn huiskamer binnen-golfde, moet nog de van waanzin vervulde klanken in zijn gehoor hebben. Het enthousiasme voor de Führer is wel bekoeld; de harde nood leerde de Saarlanders dat zij een domheid be gaan hadden. Thans ligt Saarbrücken voor een groot deel in puin; de bevolking ging door bloed en hongerdood. Het ver slagen Duitsland had hen niets meer te bieden dan nog grauwer ellende, nog groter verval. De Fransen maakten gebruik van hun kansen en tegelijk toonden zij zich grootmoedig en verstandig. Zij sloten een financiële- en tilunie, ver losten de inwoners van de waarde loze „Saarmark" door hen de Franse franc te geven en stelden, met goed keuring der Engelsen en Amerikanen, voor het gealliëerd militair bestuur een burgerlijk bestuur onder Frans oppertoezicht in de plaats. De grote mate van vrijheid die van de aanvang af dit burgerlijk bestuur werd verleend en vooral ook de in voering van de franc, waardoor de mensen eindelijk weer iets van het allerhoognodigste konden kopen, ver schaften de Fransen een grote in vloed op de basis van dankbaarheid en sympathie. Voor het eerst in zijn geschiedenis heeft het Saarland nu een kabinet, een volksvertegenwoordiging, een Buitenlands Overzicht grondwet en een parlementsgebouw. Premier is Hoffman; de grondwet, die op 17 December j.L van kracht werd, voorziet in de politieke onaf hankelijkheid van Duitsland en de milde voogdij van een vertegenwoor diger van de Franse Republiek, die toezicht heeft te houden op de be scherming van de democratische in stellingen. Saarland heeft dus reeds geheel de bouw van een „dominion"; slechts de officiële status ontbreekt nog. Als voorlaatste stap tot dit doel kan men de op 29 Jan. j.L gesloten Anglo-Ame- rikaanse overeenkomst beschouwen, waardoor de Franse zeggenschap over de steenkoolproductie van de Saar wordt uitgebreid en waarbij is vast gesteld. dat deze van 1 April '49 af geheel aan Frankrijk ten goede zal komen. Een uiterst schappelijke prijs voor een toekomst van ruime zelf standigheid! A. H.

Kranten Regionaal Archief Alkmaar

De Vrije Alkmaarder | 1948 | | pagina 1