Ikmaaidei* langs de straat r N.HOLLANDSE PERS 1945 Nationale socialisten wijzen samenwerking niet af Marius Strijbis door Aad de Koning overtuigend onttroond Wallace tegen Marshall-plan Hoe schaft de overheid levensvreugde? Vacantiebesteding der jeugd en krotopruiming 4e Jaargang No 117 Woensdag 25 Februari 1948 Uitgave voor de gelijknamige Stichting. Wnd. boofdred. A. Erifee, Westerweg 238, Alkmaar, tel. 3300. Redactie en administra tie*. Ridderstraat boek Oudegraeht. TeL S9CJ Wel fel profesf legen beschuldigingen De nationale socialistische partij van TBjecho-Slowakije heeft in ten brief aan de pri-^dent verklaard, dat de partjj wil samenwerken met alle par tijen van het Nationale Front bU de oplossing van, de crisis. Met verontwaardiging echter werden de beschuldigingen van voorbereiding van een staatsgreep afgewezen. Ondertussen zijn nieuwe beschuldi gingen geuit Volgens het ministerie van Binnenlande Zaken is uit verho ren van de gearresteerde nationale socialisten vast komen te staan, dat de leiders van de nationale socialis tische partij „reeds maanden lang een gewapende actie organiseerden" Monseigneur Beran maani fof bezinning De aartsbisschop van Praag, mon seigneur JBeran, heeft het volk opge roepen een broederkrijg te vermijden. „Vernietig niet", zo schrijft hy, „het werk van Masarijk en Benesj". Het communistisch blad ..Rudo Pra- vo" heeft geëist dat alle belangrijke posten in de nationale economie van reactionnairen moeten worden gezui verd. In een verklaring van commu nisten en linkse socialisten, voorge lezen voor de microfoon van radio- Praag wordt een beroep gedaan op de sociaal-democraten om tot volle dige samenwerking te komen „tenein de de democratie te redden". In de verklaring wordt gezegd, dat in de nationale socialistische partij de kapi talistische privé-belangen beginnen te overheersen. Volgens Reuter zijn alle in Praag verschijnende bladen thans in han den van de in meerderheid communis tische actie-comité's. in scheervlucht Voor de zesde maai heeft de Fran- ie Nationale Vergadering haar ver trouwen in Schumann uitgesproken. Onmiddellijk daarop kondigde de CG T nieuwe looneisen aan. Noord- Rijnland-Westfalen heeft nadrukkelijk de eisen van Nederland en België tot grenscorrectie afgewezen. In Veen- dam kwam een tweeling in de wieg door gasverstikking om het leven. Noorwegen. Zweden. Denemarken en IJsland zullen aan het Marshall-plan deelnemen. De verveners van ZO Drente protesteerden bij de regering omdat er voldoende turven zijn, die echter niet vervoerd mogen worden. WIENS SCHULD? Ze doen hun best, de Hol landers. Nog maar nauwe lijks had de nieuwsdienst via de radio bekend ge maakt, dat serviesgoed, rij wielbanden e.d. van de bon waren en vrij verkocht mochten worden, of in Den Haag raakten de huisvrou wen reeds slaags. In Hol lands Noordei. is het nog zo ver niet gekomen. Maar ook hier laten de mensen zich niet onbetuigd Telkens weer zie je ze rijden: dan eens een meisje met zes banden, dan weer een heer op de motor, omhangen met ban den. Gek toch! Want we kun nen ons voorstellen, dat je op een gegeven moment t""»e banden nodig hebt. Maar zes? En steevast hoor je in iedere bus of in de trein de stelling verkondigen .dat je nou aanstonds wel geen ban den meer zal kunnen krij gen, nu ze van de bon zijn. En dan maar kankeren Maar wiens schuld zou het zijn ten slotte? weerbericht DROOG MEEST ZONNIG WEER Hier en daar nog enkele "overdrij vende wolkenbanken. Droog weer. Aanvankelijk zwakke, later voorna melijk in het Zuiden van het land weer iets toenemende Oostelijke wind. Temp^tituur op het midden van de dag tijdens zonneschijn stijgend tot «ven boven het vriespunt. Vanavond spieekt Benesj President Benesj zal hedena vond een radiorede tot het Tsjecho-Slowaakse volk houden zo werd hedenmorgen uit Praag gemeld. Verwacht wordt thans, dat de sociaal-democraten de com munisten ook in een nieuwe re gering ter zijde zullen blijven. De minister van Nationale Verdedi ging heeft zich tot het leger gericht en gevraagd om de orde te bewaren. Geen dollars meer Uit Washington meldt Reuter, dat 'n aan de macht komen der communisten in Tsjecho-Slowakije waarschijnlijk zou leiden tot het ntet verstrekken van de voorgestelde lening van 350.000.000 dollar door de Wereldbank. MINISTER NEHER KOMT TIJDELIJK NAAR NEDERLAND Naar Aneta verneemt Is minister Neher voornemens 8 Maart voor be sprekingen ..aar Nederlan te vertrek ken. Het verblijf In Nederland zal circa veertien dagen duren. Wat willen de V.S. met Palestina Austin, de vertegenwoordiger der Ver. Staten in de Veiligheidsraad heeft deze verzocht, eerst uit te ma ken of de internationale vrede door de Palestijnse kwestie wordt bedreigt. Indien de Veiligheidsraad het - ge bruik van een internationale strijd macht noodzakelijk zou achten, dan zijn de Ver. Staten bereid hierover te beraadslagen. Alle staten-leden zou den verplicht zijn indien werd over eengekomen dat ingevolge het Hand vest strijdkrachten ter beschikking van de Veiligheidsraad 1 unnén worden ge. steld, de actie te steunen. Maar deze actie mag slechts zijn gericht op het bewaren van de vrede e^ niet om het besluit vr:i d? verdeling ten uitvoer te leggen. Austin stelde voor, een com missie van vijf permanente leden te benoemèn die moeten onderzoeken of de kwestie-Palestina een bedreiging voor de vrede vormt. Truman heeft laten weten, dat hij Austin's rede zonder reserve goed keurt. Hij noemde hRar een accurate voorstelling van het standpunt der VS. Maar te Lake Suecess beschouwt men volgens Reuter Austin's rede als een der meest dubbelzinnige en raadsel achtige verklaringen, die men ooit gehoord hc-eft en die het gehele Pa lestijnse probleem volkomen in de lucht laat hangen. Men vraagt zich af, of het b'esluit tot verdeling van het Heilige land zal moeten worden -her zien. De strijd om de S!S-heker (Van een eigen verslaggever) Tientallen schaatsenrijders, uit bijna alle delen van ons land, kwamen gistermorgen met bussen, taxi's, vrachtauto's en fietsen naar de ijsbaan S.LS. te Warmenhuizen, waar zy deelnamen aan de wedstrijden op de 500, 1500 en 3000 meter, die onder auspiciën van de K.N.S.B. waren uit geschreven. Om elf uur hadden enige honderden toeschouwers zich een plaats gezocht op de hoge wallen aan de kant van de ijsvlakte, die te schitte ren lag in een stralende zon. Bij de start verdrongen zich d,e deelnemers Aad de Koning, die Zondag j.L de wedstrijden in Aalsmeer won, trok al vast enige banen en weldra kwamen ook andere bekenden, zoals M. Strijbis, F. Verbiezen, S. van Hoorn, L. Muts, B. Vermeulen en M. Jonker, de man uit Warmen- •huizen, zich by hem voegen. Het ijs was vooral tegen de middag van zeer goede kwaliteit en zo kon Aad de Koning reeds op de 500 m. zijn kwaliteiten tonen met de laagste tijd, nl. 47.7. Marius Strijbis, die de vorige maal S.I.S. wisselbeker in zijn bezit nam ook deze keer is de beker voor de beste rijder op de drie af standen wist een tijd te noteren van 55.6 sec. op de 500 m. Inmiddels zijn uit het publiek luide kreten opgestegen. Het is Aad de Koning uit Purmerend, die daar nu over de baan gaat. Zijn rit wordt met grote belangstelling gevolgd. Zal hij de 500 m. winnen? Zal hij zich dit jaar in het bezit stellen van de S.IS.- beker? Vermeulen valt op. Aad de Koning is al door de eerste bocht heen; zijn tegenstander Theo Koning uit Kwadijk blijft ver ach ter. De eerste snelt met vaste slagen over de baan. Als hij de laatste bocht heeft genomen en onder luide kreten steeds dichter, steeds sneller de fi nish nadert, vermoedt iedereen het: „Aad de Koning heeft tot nu toe de snelste tijd." Zo is het inderdaad hij boekt de voor een Nederlandse baan zeer fraaie tijd van 477 sec. Theo Koning blijft ruim 15 seconden boven hem. Een kwartier later rijdt Siem van Hoorn uit Wormervcer de 500 m. in 49.2 sec. en een opvallende prestatie levert na hem de 20-jarige Bertus Vermeulen (Brcukelcn), die met 50.3 zijn eigen record verbetert. Goede prestatie van Jonker. M. Jonker uit Warmenhuizen rijdt tegen zijn plaatsgenoot J. van Won deren. Hij levert een keurige prestatie, door beneden de 50 seconden te blij ven (49.5). Van Wonderen komt even later binnen met een tijd van 52.7. Theo Ekelschot (Amsterdam) rijdt vervolgens de 500 meter in precies 50 seconden. Jo van de Hoorn (ter Aart) en Leen Muts (Jisp) noteren dezelfde tijd als Verbiezen, nl. 50.9. D. Sevenhuijsen (Warmenhuizen) maakt een tijd van 51.6. De tyd, die Aad de Koning op de 500 meter maakte, werd niet verbe terd, zodat hij als winnaar van deze afstand kon worden uitgeroepen. Siem van Hoorn, die tweede werd, kreeg dc Koning als tegenstander op de 1500 meter. Jonker werd derde en moest het in de tweede rit opnemen (Zie vervolg pag 4 kol 3) Purmerender won alle afstanden Buyen verhinderd. Voor de kleedkamer van de rijders staat onze vroegere kampioen Her man Buyen, die aan deze wedstrijden niet kon deelnemen wegens een hin derlijke spit in zijn rug. „Zondag had ik er in Aalsmeer ook al last van", zegt hij, als we hem later op de middenbaan spreken, waar de eerste rijders al langs ons heen schieten. Verbiezen uit Eindhoven is al gauw aan de beurt hij staat gekromd bij de start; daar schiet hij weg, zijn slagen worden even vaster en hij heeft spoedig, een voorsprong op zijn te genstander. Twee misslagen in de laatste bochlen; hij weet zich echter staande te houden en enige ogenblik ken later gaat hij door de finish. „50.9", roept de tijdopnemer naar zijn helpers achter het tafeltje. M. Hoogschagen uit Stompetoren, de tegenstander van Verbiezen, had 55 sec. nodig. Joop Bosman, de bekende Elfsteden- rijder uit Breukelen was niet in zijn element op de 500 meter. Voor hem werd ook 55 seconden genoteerd. Daar komt Bosman over de mid denbaan. We hebben hem verleden jaar ontmoet op de avond, dat hij door zijn hele dorp en door honder den daarbuiten gehuldigd werd van wege ziin overwinning in de Elfste dentocht van verleden Jaar. Toen was het in Breukelen een -gezellig en vro lijk gedoe. Iedereen had het over ..onze Joop, die het 'm toch maar ge flikt had." De grote teleurstelling kwam later, toen bekend werd, dat zijn overwinning niet werd erkend.... ,,'t Is toch maar goed. dat jullie op die avond gekomen zijn", zegt Bos man nu. ..Die leuke dag hebben we toch gehad. Bovendienik heb de Elfstedentocht gewonnen! Of ik de volgende tocht weer meerijd? En of! Wat zouden ze daar lachen als ik niet kwam." Een eigen voorstel ingediend llenry Wallace, voormalige vice- president van de Verenigde Staten en bij de komende presidentsverkie zingen candidaat voor de derde par tij. heeft zijn mening te kennen ge geven over het plan tot hulpverlening aai» Europa. HU zeide onderscheid te maken tussen het plan, zoals het door Marshall is ingediend en het aan het Cor.gre> aangeboden „European Recovery Program". „He* laatste" al dus Wallace, „zal de nooddruft niet bestrijden doch laten voorduren, het herstel van Europa niet bevorderen, docb voor onbepaalde tUd vertragen en inplaats van de internationale wrUvingen te verminderen deze eer doen toenemen" Wallace ontvouwde een eigen pro gram, omvattende acht punten en waarvan de uitvoering zou moeten worden opgedragen aan de V.N. en waarbij de ter beschikking te stellen geiden slechts aangewend zoud^y mo gen worden voor het economisch her stel van Europa en niet voor mili taire doeleinden. Volgens het plan van Wallace zou een epbouwfonds voor Landbouw en industrie van de geteisterde landen moeten worden gesticht in de boe zem van de V.N. Alle daartoe in staat zynde landen zouden aan dit fonds mee moeten helpen, ongeacht hun politieke richting. Er sou «en wereldvoorraad van voedingsmiddelen gevormd moeten worden. De Amerikaanse boeren aeuden hun productie tot een maxi mum moeten opvoeren en verkopen tegen zo laag mogelUke prijzen. Het Rnhrgebied zou gesteld moeten worden onder internationaal beheer gecontroleerd door de Grote Vier, en de productie van dit gebied zou voor het herstel van Europa moeten wor- Oud vermakelijk gemeenieraadsspet U vraagt en wij antwoorden Na de maatschappelUke voorzorg is stellig een der zeer belangrijke terreinen, waarover zich de gemeentelUkc werkzaamheid uitstrekt, dat van het onderwUs. Zoals onze lezers weten, is een commissie ad hoe gevormd uit de le den van de raad, waarin alle fracties zUn vertegenwoordigd. Deze heeft tot opdracht het gehele openbare onderwUs onder de loupc te nemen. In het bUzonder heeft ze zich bezig te houden met de vraag hoe het te kort aan schoolruimte, dat in de komende jaren acuut zal worden, moet worden opgevangen. Wellicht zijn er lezers, die zieh er over verwonderen, dat dit tekort bij voorbaat reeds vaststaat. We merken daartoe op, dat nauwkeurig bekend is. hoeveel kinderen ieder jaar zijn ge boren, waarmee tevens iedere twU- fel is opgeheven omtrent het aantal leerlingen, dat zich gedurende de eerst volgende zes jaar bij de aanvang van iedere cursus komt aandienen. Omtrent de werkzaamheden dezer commissie nu kan nog weinig worden meegedeeld: „De raadscommissie var. voorbe reiding voor onderwysaangelegen- heden vordert met haar werkzaam heden. Het verslag kan binnen niet te lange tijd worden tegemoet ge zien. In dit verslag zal zeer zeker ook de huisvesting van leerlingen der verschillende onderwijsinrich tingen worden behandeld. „Veel is dat niet", zullen wellicht sommigen zeggen. Beter is „veel is dat nóg niet". Want in de commissie zit- De Alkmaarse begroting Ziekenhuis in Jeruzalem gedeeltelijk opgeblazen De kraamvrouwenafdeling, gelegen in een aparte vleugel van het rege- ringsziekenhols in het hart van de versterkte zóne van Jeruzalem. is gister opgeblazen en men vreest, dat er slachtoffers te betreuren zUn, aldus wordt uit betrouwbare bron verno men. Vroeger op de dag deden zich zware mortlere-explosies vóór nabU het zwaar bewaakte hoofdpostkan toor In het centrum van Jeruzalem. ten stuwkrachten voor het openbaar onderwijs en aangezien ook de belan gen van het bijzonder onderwijs bij de zaak betrokken zijn, mag worden aangenomen, dat er voorstellen van betekenis uit de bus 2ullen komen. Een volgende vraag geeft ons al thans déze Inlichting, dat „nissen- hutten" of houicn noodgebouwen bij de uitbreiding van de schoolruimte wellicht een natuurlijk voorlopige oplossing zullen moeten brengen. Hebben Griekse guerrila's thans vliegtuigen De regering heeft inlichtingen ont vangen dat de guerillastrUders in de Peloponnesus onlangs van „Onbeken de vliegtuigen" zUn voorzien, aldus wordt te Athene verklaard. Want de aanbouw van nieuwe scholen schijnt voorhands zeer moeilijk te zijn VOORBEREIDEND ONDERWLI8 Aangezien we menen te weten, dat dezelfde commissie ad hoe zich ook bezighoudt met het voorbereidend on derwijs (voor HBS en gymnasium) en het rapport daarover dus ook nog niet is gereed gekomen, zal de behande ling van de belangrijkste onderwijs kwesties, welke thans aan de orde zijn, nog even op zich laten wachten. Met de mededeling, dat het verslag kan worden tegemoet gezien, zullen alle fracties zonder twijfel accoord gaan. VACANTIEBESTEDING SCHOOLGAANDE JEUGD Inmiddels wordt een verder punt aangesneden, dat aandacht verdient: de vacantiebesteding van de school gaande jeugd. Het doet ons genoegen te zien, dat deze kwestie de aandacht heeft gehad van het college. Er is nu eenmaal een categorie van kinderen, waarbij hetzij gemis aan familieleden of kennissen buiten Alkmaar, h .ij gebrek aan geld de vacantie maakt tot een „vrij van school" zonder meer. Toegegeven, dat sommigen er ook in Alkmaar wel iets van weten te maken, zou voor veel van de jongelui een georganiseerde uitwisseling aan de va canties toch een grote bijzondere be koring geven. Bij „vacantie" behoort nu eenmaal „opreis gaan" en bU „jeugd" behoort „vaeantievreugde". Niet alleen is een welbestede vacantie van buitengewoon belang voor de ont wikkeling der kinderen, daarnaast is ze bij machte de herinnering aan de Jeugdjaren gedurende een heel le ven te maken tot een bron van blij heid. De memorie van antwoord zegt hierover: „Verleden jaar zou uitwisseling van leerlingen met de gemeenten Leiden en Amersfoort plaats heb ben. Wegens gebrek aan belangstel ling is van deze uitwisseling niets gekomen. Onlangs heeft het Lande lijk Comité voor vacantiebesteding te Utrecht een bijeenkomst gehou- (Zie vervolg pag 4 Ut 1) Tsjecho-Slowakije schuilt op naar links Het is, op het moment dat wij dit schrijven, nog onzeker hoe de Tsjecho -Slowaakse regeringscrisis uit zal pak ken. Een ogenblik leek het er op, dat het regeringsbestel, berustende up het Nationale Front, ingestort was en president Benesj niet voldoende kracht kon ontplooien om de politieke ba lans te verhinderen, naar een zijde door te slaan. Dit stadium is men weer te boven, maar de toestand is nog uiterst labieL De beroering heeft een complex van oorzaken die men van de aanleidingen gescheiden dient te zien, al trekken deze meer de onmiddellijke aandacht. Van de oorzaken zijn de voornaam ste wel de kwestie van de socialisatie, die van de macht der buiten-parle mentaire organisaties, de wrijving tus sen Binnenlandse Zaken en Justitie en de „geografische ligging". Het socialisatie-vraagstuk is gedeel telijk het gevolg van een tempo-ver schil. Tsjecho-Slowakije, een land dat reeds vele politieke stormen door maakte groeide naar een democratie, die haar strijdbare vorm ontving uit handen van de onvergetelijke Masa rijk. De geschiedenis heeft gewild, dat van de Franse burgelijke revolutie, die het liberalisme voortbracht passend in een eeuw van technische vooruit gang. het Bohemen-Moravië niet di rect in die mate doordrong als het Westen van Europa. Deze ontwikke ling vond in sociaal-economisch op- zich eerst later plaats, maar de strijd bare idee van de Franse revolutie doortrok 't volk uiteindelijk met groter kracht, waar wisselende afhankelijk heid vreemde invloeden zich drukken der deden gelden. De democratie die zich hier uiteindelijk kristalliseerde was van den beginne militanter, meer radicaal-progressief ingesteld dan van de geleidelijk met de ontwikkeling van het 'eigen kapitalisme meegroeien de parlementaire stelsels in het Wes ten. Daar komt bij, dat de Russische opbouw van het gigantische buur land hun uitwerking op het Tsjecho- Slowaakse volk niet konden missen. Vooral in en na de laatste oorlog werd het gezag van Moskou, dat de legers stuurde welke het land de vrijheid hergaver., zienderogen groter. De in vloed van de gebeurtenissen uit die jaren onderschat men niet De een voudige Tsjech voelde d.ie dingen zo aan: Van het Westen (1938!) kregen wij de Duitse bezetting, van het Oos ten weer de vrijheid. Deze gedachte ligt ook aan de gehele na-oorlogse po litieke en economische structuur van het land ten grondslag. Haar over heersende kracht maakte de samen werking van bv. communisten en Ka tholieken mogelyk; en de basis voor het Twee-jaren-plai werd gevonden, tot op zekere hoogte naar Sovjet-voor beeld, door de nationalisatie van vele industrieën. Het Sovjet-patroon boot ste men echter niet nauwkeurig na, er kwam een eigen ontwerp, dat in zeker opzicht aansloot bij de in Wes terse landen zo zeer omstreden ge leide economie. Hier nu school een van de voetangels, waarin het politiek-éco- nomische leven beklemd dreigde te ra ken. Wat was het geval?- Er kwam een wet, die, in grote lijnen, de socia lisatie inhield van alle bedrijven bo ven de 500 arbeiders. Men stelde zich voor. dat uit een „gezonde concur- rentie-strijd tussen particulier initia tief en collectief beheer" de grote economische krachtsontplooiing zou ontspringen, welke het land nodig had om de na-oorlogse moeilijkheden het hoofd te kunnen bieden. De wedstrijd ging door, maar de spelregels werden niet altijd in het oog gehouden. De particuliere ondernemers trachtten, be g.ijpelijkerwijs. met alle mogelijke middelen onder de vigerende en hen drukkende bepalingen uit té krabbelen De vakbonden van hun kant drongen steeds krachtiger aan op het trekken v.»n een nieuwe socialisatie-grens, n.L bij 50 arbeiders per bedrijf en de com munisten haalden de toch reeds sterke banden met de machtige (eenheids) vakbeweging nauwer aan door in ver gadering en parlement hun eisen te ondersteunen. Op hun veg vonden zU de „oppositionele" pa. tyen van het Nationale Front inzor \rheid de na tionale socialisten (wel te onderschei den van nationaal-social1 ten!) en de Katholieken, die een te,grote invloed van de grootste partij en het grootst® deel van de vakbeweging om voor de hand liggende politieke redenen vreesden. De moeilijke economische situatie waarin het land verkeert «leep de scherpe kantjes aan deze controver se. In een dergelijke sfeer vliegen de beschuldigingen van ondermijning van de volksdemocratie" en „verraad aan de onafhankelijkheid" gemakke lijk over en weer. De sociaal-democra ten en president Benesj stonden op het midden van de wip om het even wicht te bewaren. De kwestie van de macht der buiten parlementaire organisaties is met het voorgaande hoofdstuk inhaerent. Het gaat hier om de vakvereniging, de boerenbond, jeugdorganisaties enz.j de invloed der communisten in deze bonden is belangrijk en er wordt door hen stérke aandrang uitge fend om ze meer politieke invloed te geven. Een doorn in het oog d«"- niet-commu- Buitenlands Overzicht nisten is het departement van Binnen land Zaken, dat. met het daaronder ressorterende politieapparaat, stevig in communistische handen is. Drtina, minister van Justitie (nat. soc.) trekt aan de andere kant van het touw. Ma*"' de moeilijkheid voor hem en al zijn medestanders is, dat het ene eind van dit touw In Moskou vast ligt. *t Gehee' naar zich trekken kan geen mens. Het is hierom niet waarschijnlijk, d:t de Russen zich actief zullen gaan bemoeien met deze crisis. Welke op lossing er ook gevonden wordt en het is goed mogelijk, dit het Natio nale Front blijft voortleven de macht dc.- communisten zal ^eker niet verzwakken. Dit past. tenslotte in het kader van de „consolidatie-strategie", die momenteel helaas zowel van Oost als van West gevoerd wordt A. H.

Kranten Regionaal Archief Alkmaar

De Vrije Alkmaarder | 1948 | | pagina 1