Utmaaüln
N.-HOLLANDSE
PERS 19<t5
Gevolgen van Russische aftocht
nog niet te overzien
Joego-Slavië wil rechtstreeks
met Italië* onderhandelen
Socialisten breken de staf over
Haagse Verenigd Europa-congres
Papanek: „Nodig Benesj uit voor
de Veiligheidsraad te komen"
Aardschokken met als centrumPraag
4e Jaargang No 1194
Dinsdag 23 Maart f948
Uitgave voor de gelijknamige Stichting.
Wnd. hoofdred. A. Eriks, W'esterweg 338.
Alkmaar, tel. 3308. Redactie en administra
tie: Ridderstraat boek Oodegracbt Tel 3967
BREUK IN BERLIJN
Controle op de zöne-grenzen
wordt steeds scherper
Boewei het zeer duidelijk geacht
wordt, dat de Geallieerde Bestuurs
raad definitief als practisch werkend
orgaan kan worden afgeschreven, is
men ïn hoge geallieerde kringen in
Berlijn nog in twijfel over de directe
gevolgen, die de demonstratieve af
tocht der Russen zou hebben.
De Bestuursraad is weliswaar het
hoogste, doch in elk geval niet het
énige orgaan van het controleappa
raat. Ook wanneer de bevelhebbers
het niet meer wenselijk zouden ach
ten bijeen te komen (louter voor het
horen van eikaars beschuldigingen).
nog zouden de lagere organen
voorlopig kunnen doorwerken.
Na het instellen» van zelfstandige
besturen voor West- en Oost-Duits-
land zullen de vierzijdige bureau'?
als het ware een langzame natuurlijke
dood kunnen sterven Alleen in het
gezamenlijk bestuur der stad Berlijn
.zullen zu zonder de hier geldende sta-
tu? quo geweld aan te. doen niet ge
mist kunnen worden.
Er wordt dan nok wel gedacht aan
de vraag of de Russen inderdaad op
korte term'ib streven naar een ver
trek der Westelijke geallieerden uit
Berlijn
Onrustige stemming
..De ernst van het Russische gevaar
en de wijze, waarop het officiële Sow-
jet-Russisehe Nieuwsbureau Zondag
tegen de Westelijke bevelhebbers is te
velde getrokken, hebben opnieuw eer
hoogst onrustige stemmipg te voor
schijn geroepen. In Westelijke gealli
eerde kringen» daarentegen heeft men
de niet onverwachte demonstratie zéér
rusiig opvenomen en men neemt aan.
Oog om oog in Palestina
Huizenblok in Arabisch
Haïfa door explosie
vernield
Na de on;pl:jffing van Zondag in de
Joodse wqk van Haïfa heeft zich
Maandag in hef Arabische kwartier
een enorme explosie voorgedaan. Een
geheel woningblok stortte in. Er zou
den vele doden en gewonden zijn.
Het politietieraport maakt melding
van Joden die in legeruniformen twee
vrachtauto's in de Arabische straat
hebben gereden en voor de ontplof-
fing zelf in èen jeep ontkomen zijn.
Wo;dende Arabieren overvielen na de
explosie Britse pantserwagens en
trdcluten wapens te roven.
Arabieren hebben de Joodse kolo-
nie; Hartoef (Judea) aangevallen. Z;j
'veerden door Britse kanonniers uiteen
gedreven. Twee Britse soldaten en 22
Arabieren zouden bij dit gevecht ge
dood zijn
H^t intrekken van de Amerikaanse
steun aap het delingsplan heeft het
Britse besluit om het mandaat per 15
Mei neer te leggen niet veranderd,
noch het besluit om de troepen op
zijn laatst, per 1 Augustus terug te
trekken.
Hel Britse parlement verwacht een
spoedige verklaring over Palestina,
hel zij van Creech Jones. de minister
van Koloniën, hetzij van Premier Att-
lee
Mollis zal z'n straf
niet ontlopen
De Bijzondere Raad vnn Cassatie
heeft het beroep verworpen, dat de
Amsterdamse ex.politieman W. C
Mcllis tegen de hem - opgelegde dood
vonnis had ingesteld.
Mollis tijdens de bezetting van het
- A'damse politiecorps overgeplaatst
naar de z.g. inlichtingendienst en la-
"tcr naar de S.D Hij heeft veelal te
zamen met de Duitsers Ruehl en
Viehbahn en de beruchte Maarten
Kuyper geopereerd. Vele arrestanten
■werden door hem mishandeld en later
h?eft hij aan diverse executies deel
genomen. Bij één hiervan schoten hu
en Maarten Kuyper te vroeg, waar
door enige slachtofcrs reeds wareh
neergelegd, terwijl de anderen nog
overeind stopden.
Tot vanochtend verschenen in Ita
lië gedurende 24 uur geen kranten.
Het personeel had het werk neerge
legd ter ondersteuning van de eisen
der drukkers.
dat de Russen in Berlijn voorlopig
zeker niet verder zullen gaan dan te
streven naar een scherpe scheiding
tussen de sectoren.
Het laat zich gemaKKelijk denkpn
welk een situatie daardoor in het
stadsbestuur zoir ontstaan Men is in
het laatste jaar op de weg naar de
splitsing van Berlijn reeds ver gevor
derd. niet alleen door de politieke af
scheidingen. doch henzeer door het
gelijkschakelen van het economische
en sociale leven van Oost-Berlijn met
dat van de Sowjet-zóne
Scherpe grensbewaking
Naar uit Maagdenburg gemeld wordt
heeft de Sowiet-bezetting ook een
verdere verscherping van de bewa
king der grenzen met de Westelijke
zónes bevolen Hiervoor zouden 1500
jonge communistisch geschoolde Duit
se politiemannen aan de grenswacht
worden toegevoegd. Mep neemt aan-
dat zij speciaal opdracht hebben de
toenemende politieke spanningen te-
"en te gaan. Uit HalTe werd gemeld,
dat het stadje Schierze in de Harz.
waar de liberale partij het afgelopen
week-einde een landdag hield, door
een sterk politiecordon is omgeven,
teneinde te voorkomen, dat afgevaar.
ditjden van de gelegenheid gebruik
zullen maken -om de naburige zóne-'
•«vns te overschrijden.
DR. HVYSMANS TER AAR DÉ
BESTELD
Het stoffelijk overschot van oud-mi
nister dr. Huysmans is Maandag onder
grote belangstelling cp het St. Ca-
tharjna-kerkhöf-te Eindhoven ter aar
de besteld. Aanwezig waren o.a. de
ministers dr. Beel. Lieftinck en Fié-
vez, de oud-ministemcH\ Dekkers, een
vertegenwoordiger van H.M. de Ko
ningin en de commissaris van de pro
vincie Noord Brabant, prof. de Quay.
Contra zwarte handel
tweede ge'dzuivering in
de Amerikaanse zöne
De Amerikaanse bezettingsautori
teiten hebben gister onmiddellijke om
wisseling bevolen van alle waarden
der in omloop zijnde dollarscrips (be
zettingsdollars) tegen nieuwe van af
wijkende kleur en tekcuing.
Dit is de tweede maal, dat een Ame
rikaanse scripuitgifte moet worden
omgewisseld, nadat het bezettingsgeld
•n September 1946 van marken in pa
pieren dollars is gewijzigd.
De financiële legerautoriteiten hopen
•oor het toestaan van slechts 7 uren
voor de* omwisseling een groot aantal
Duitsers dat de dollarscrips op onwet_
tige. wijze heeft verkregen, in de val
te laten lopen.
Rapport grondwetsherziening
naar H.M. de Koningin
Naar het ANP verneemt heeft Je
Grondwetscommisie haar rapport aan
H. M. de Koningin aangeboden.
Tevens kan worden verwacht, dat
de regering in de loop dezer week
naar de Raad van State om advies
zal zenden een wetsontwerp tot het in
overweging nemen van een voorstel
tot verandering in de Grondwet.
Extra dollarmillioenen voor
Oostenrijk, Frankrijk
en Italië
Het Amerikaanse Huis van Afge
vaardigden heeft bij acclamatie een
voorstel aangenomen tot een onmid
dellijke schenking van 55 mtilioen dol
lar aan Oostenrijk, Frankrijk en Italië
in afwachting van de goedkeuring van
de hulpverlening op lange termijn.
Melk en boter 1 Mei
van de bon - in België
Met ingang van Mei a.s. zullen de
melk en de boter in België vrij van
distributie zijn.
Met ingang van 1 April zal bevro
ren vlees en per 1 Juli brood goed
koper worden.'
Deze prijsverlaging heeft men kun
nen doorvoeren door het verdrag op
lange termijn, dat België met de Ver.
Staten, Canada en Australië heeft ge
sloten. Dit contract, dekt 2/3 van de
Belgische behoefte. Op basté van de
tegenwoordige rantsoenering zal de
suiker in September a.s. worden vrij
gegeven.
BIJ RANGEREN GEDOOD
Bij een sprong op een rangeerloco
motief is gister de Beverwijkse ran
geerder H. van der Kolk uitgegleden
en onder de wielen van de machine
terecht gekomen. Hij v;erd op slag
gedood.
Triëst in ruil voor Gorizia aangeboden
Reuter meldt uit Belgrado, dat Joego-Slavië er in heeft toegestemd
rechtstreeks met Italië onderhandelingen te voeren over de kwestie
Triëst. op basis van de recente besprekingen tussen Tito en Togliatti.
Stanoye Simitsj, de Joego-Slavische minister van Buitenlandse Za
ken, maakte dit besluit op een persconferentie bekend. De besprekin
gen waarnaar Simistj verwees, werden zéstien maanden geleden gevoerd.
Bij die gelegenheid bood Tito aan, Triëst bij Italië te doen inlijven,
wanneer aan Joego-31avië Goriza. in het Noorden van het vrije ge
bied. zou worden gegevên. t
Simitsj zeide,. er vón overtuigd te zijn dat de betrekkingen tussen
Italië en Joego-Slavië, die „vergiftigd werden door buitenlandse pro
paganda" door de landen zelf verbeterd zouden kunnen worden. Het
Amerikaanse departement van Buitenlandse Zaken gaf reeds antwoord
op het voorstel van Simitsj;
„Joego-Slavië zegt, iets, wat het niev bezit, te willen geven in ruil voor
iets, dat het wil hebben".
Bij monde van Sfozza heeft Italië aan de Westelijke mogendheden
dank betuigd voor het initiatief, Triëst aan het land terug te geven.
Protestnota bij
Westelijke mogendheden
In een scherp gestelde nota had
Joego-Slavië reeds eerder geprote
steerd tegen de door Engeland, Frank
rijk en de Ver. Staten gedane «tap.
In de nota worden Engeland,^ Frank-
ri,". en de V.S. beschuldigd een recht
streekse overeenstemming tussen Joe
go-Slavië en Italië hebben verhinderd,
en systematisch ^hebben voorkomen,
dat de Veiligheidsraad overeenstem
ming bereikte over de verkiezing van
een gouverneur voor Triëst.
Tenslotte verklaart de regering van
Joego-Slavië, dat het indienen van
een dergelijk voorstel tijdens de ver
kiezingscampagne in Italië slechts kan
weerbericht
DROOG.
In de loop van de dag stijgende
temperatuur en toenemende bewol
king, doch vrijwel overal droog. In
het Noorden meest matige, in het
Zuiden meest zwakke wind uit rich
tingen tussen Noord-West en West.
„Franco moet van Marshall-hulp
worden uitgesloten"
Nijmegenkrijgt vrouwelijk
politiepersoneel
Mede in verband met veelvuldig voor
komende marktdiefstallen heeft de
politie van Nijmegen, vrouwelijk poli
tic personeel aangesteld, dat o.m. dle
taak heeft op openbare markten een
oogje in het zeil te houden. Vrouwen,
onder wie ook huismoeders, die nog-
nooit met de politie in aanraking wa
ren geweest, zijn in verschillende ge
vallen op heterdaad betrapt bij het
wegnemen van textielgoederen,zoals
wol, linhen. kousen en soortgelijke ar
tikelen. Enkele van deze vrouwen
werden door de Arnhemse rechtbank
veroordeeld tot de hoogste straffen
die voor dergelijke vergrijpen bestaan
INTERNATIONALE DAG VAN DE
VROUW
Zaterdagmiddag werd in het Volks
huis te ïBrussel de „Internationale
dag van de vrouw" gehouden. Ons
land was vertegenwoordigd door me
vrouw van der Goes van Naters.
De internationale socialistische con
ferentie te Selsdon heeft eenstemmig
besloten, het Congres voor een Ver
enigd Europa, dat in Mei te Den Haag
gehouden zal worden, te boycotten.
Er zal een tegen-congres van socia
listische partijen op 25 April te Parijs
werden gehouden. Een verklaring
zegt. „dat het denkbeeld van een
Verenigd Europa slechts van corrup
tie van de zijde van reactionaire po
litici behoed kan worden, indien de
socialisten zich aan het hoofd der be
weging stellen".
Over het Marshall-plan heeft het
congres verklaard, dat aan hulp van
Amerika geen politieke verplichtingen
mogen worden verbonden en dat
Frpnco-Spanje'van hulp moét worden
uitgesloten.
Breuk met Oost-Europese
sociaal-democraten
De Hongaarse en Tsjecho-Slowaak-
se soc. democratische partijen hebben,
nu het congres op hen een beroep ge
daan heeft, met de communisten te
breken, besloten om uit het Intern.
Socialistische Comité te treden.
tthenen om de chauvinistische haat je
gens het Joego-Slavische volk te ver
groten en de interne betrekkingen in
Italië te vergiftigen.
PROF. BRUINS OVERLEDEN
Maandagmorgen is te Washington
op 64-jarige leeftijd na een ernstige
operatie overleden prof. mr. dr. G. W.
J. Bruins, „executive director" voor
Nederland en Zuid-Afrika van het In
ternationale Monetaire Fonds en de
Internationale Bank voor Herstel en
Ontwikkeling.
Cadogan beschuldigt Moskou van voorbereiding
voor coup in Italië
Met negen tegen twee stemmen be
sloot de Veiligheidsraad Jan Papanek,
de door Praag ontslagen Tsjecho-Slo-
waakse vertegenwoordiger, tot tle dis
cussies toe te laten. Tegen stemden
de Sovjet-Unie en de Qgkraïne.
Papanek beschuldigde de rommu
nisten in zijn ladd pr van. tesamen
met de Sovjet-Unie reeds voor het
einde van de oorlog de „coup" te heb
ben voorbereid. f
Hij verzocht dé Veiligheidsraad pre
sident Benesj naar de VN uit te no
digen om bevestiging te geven Van
„het feit, dat hij gedwongen was de
dictatuur van Gottwald te aanvaarden,
omdat hij het verschrikkelijke bloed
bad, «dat anders het gevolg geweest
zou' zijn, niet op zijn verantwoording
wilden nemen aldus Papanek.
„Er zijn gtenzen"
Na Papanek sprak Sir Alexander
Cadogan, de Britse Vertegenwoordiger.
Hij zeide: ..Er zijn grenzen waar bui
ten het getij van *de Sovjet-Russische
expansie in Europa niet komen mag
en waar achter het moet worden af
gedamd. Welhaast iedereen in de (we
reld zal van harte hopen, dat dit ge
beuren kan met vreedzame middelen,
doch er bestaat een niet te miskennen
risico, dat deze hoop niet vetwuld zal
worden".
in scheervlucht
Ook in de Amsterdamse Gemeen
teraad ,zal Woensdag een verzoek
worden gericht tot de beide communis
,tische wethouders om hun functie
neer te leggén. Mevr. Roosevelt
zal tijdens haar verblijf Neder
land in Paleis Soestdijk logeren. De
Beverwijkse gemeenteraad nam een
motie van wantrouwen tegen de com
munisten aan «en besloot geen commu.
nisten meer te benoemen in commis
sies. Woensdagmiddag arriveerden
in Eindhoven en Tilburg weer enige
honderden Oostenrijkse kindeken.. Er
zijn reeds G000 kinderen uit Duitsland
en Oostenrijk in ons land. In Zuid
Berghuizen bij Oldenzaal hebben
ambtenaren der PTT in samenwer
king mét de 'Rijkspolitie een gehei-
mê zender ontdekt.
De raad kon volgens Cadogan geen
absoluut bewijs voor Sovjet-Russich
ingrijpen in de Tfcjecho-ISlo waakse
crisis verwachten, doch „het voorbeeld
van wat de Sovjet-Unie in ander»
landen heeft gedaan moet als achter
grond genomen worden".
„Wij weten b.v. omtrent voorberei
dingen welke gemaakt worden om do
communisten in Italië Ie helpen", al
dus Slr Alexander.
„De Italiaanse regering heeft wape
nen ontdekt welke uit Joego-Slavië
voor de Italiaanse communistische
partjj in de laatste weken zijn inge
voerd" aldus Cadogan.
Oude kweek producten
in ere hersteld
Bij de dorpen Wychen,
Heumen, Malden, Neder- en
Overasselt en Balgoy bij
Nijmegen zullen door de
boeren proefvelden voor
kruidtuinen worden aange
legd. Dit doet men, in de
hoop het bedrijf meer lonend
te maken; de regering ver-,
strekt subsidies voor deze
voor de medische weten
schap belangrijke objecten.
KAMPIOENSCOMPETITIE
VOETBALLEN
Daar alle districtkampioenen nog niet
bekend zijn, zijn. er nog slechts voor
dri^ Zondagen^rogramma's voor bet
landskampioenschap vastgesteld.
29 Maart (2e Paasdag): PSV—Hee
renveen en Go AheadHaarlem.
4 April: Haarlem—EDO, Heeren
veen—Go Ahead en kampioen distriet
IV-PSV.
11 April: EDO—Hoeren veen, PSV—
Haarlem en Go Aheadkampioen di
strict rv.
Noch op eerste Paasdag, noch op
eerste Pinksterdag zal er worden ge
speeld.
KLM VLOOG tNAAR BOEDAPEST
Het KLM-toestel „De Vliegende
Hollander" heeft een vhicht uitge
voerd naar Boedapest,^ de eerste na
1940. Boedapest ontving onze land
genoten met f -ote hartelijkheid. Men
hoopt weer 'op een regelmatige ver
binding.
Hoezeer de schok, die de régime,
wisseling in Tsjecho-Slowakije ver
oorzaakte, de kracht had van een po
litieke aardbeving, wordt pas goed
duidelijk nu de ene gebeurtenis van
wereldomvattend belang de andere
opvolgt als directe-of zijdelingse re
actie op „Praag". Over het tot stand
komen van de Westerse Unie, het
Vijflandenverdrag, schreven wij al.
De copy was no? niet klaar of in alle
steden van de wereld werd Truman's
belangrijke rede voor het Congres
reeds druk besproken; terwijl de inkt
droogde van de kranten-commentaren
zorgde Washington wederom voor
groot nieuws door bekend te maken,
dat Amerika het Verdelingsplan voor
Palestina losliet Dat was Vrijdag;
maar het week-eind bracht nog enige
grote verrassingen. Zaterdag kwam
het bericht dat de Russische generaal
Sokolovsky uit de geallieerde Be
stuursraad in Berlijn wegliep en Zon„
dag, dat door Frankrijk. Engeland en
de Ver. Staten aan Italië en de Sov
jet-Unie werd voorgesteld om Triëst
aan het laatste land terug te geven.
Daar kan dan nog aan toegevoegd
worden, dat de socialistische confe
rentie te Londen het tafellaken tus
sen de sociaal-democraten van Oost
en van West-Europa doorsneed.
De Praagse gebeurtenissen hebben
het Truman in zekere zin gemakke
lijker gemaakt. Door hem en zijn ge
trouwen is reeds eerder een balletje
opgeworpen over de noodzaak van
grotere militaire paraatheid, een we
derinvoering van de dienstplicht in
cluis; en op het aanbeeld van directe
steun voor W.-Europa hameren zij
otfbphoudelijk. Maar de omwenteling
in Tsjecho-Slowakije verzwakte zon
der twijfel het standpunt der isolati.
onisten; zonder twijfel ook bracht zij
Wallace, die een grote portie van de
schuld aan de verslechtering van de
internationale toestand op de toe
gepaste Truman-leer werpt, in moei
lijkheden. De president greep de ge
legenheid, die voor zijn „hard-om-
hard"-lijn én voor zijn verkiezings
kansen hier geboden werd. Zo
luisterde een tamelijk welwillend
Congres naar voorstellen, die wel;
licht een maand geleden nog een zeer
krachtige tegenstand ondervonden
zouden hebben. Ook nu bleef Truman
de critiek niet gespaard; niet alleen
Wallace, ook senator Robert Taft,
Republikeins tegencandidaat van Tru
man, kwam in het geweer, evenals
een niet onbelangrijke groep Demo
craten. Maar zij staa» Waarschijnlijk
tegenover het grootste deeh van het
Amerikaanse volk, dat Truman's voor
stellen, zal zien als het offer dat ge
bracht moet worden om de steun van
Amerika's vrienden over zee in dit
politieke stormtij effectief te maken.
Buitenlands overzicht
Van deze EurS^ese gezichtshoek uit
werd blijkbaar eveneens de Palestijn
se kwestie door Washington bekeken.
Wij schreven reeds, dat de Ver. Sta
ten de keus hadden tussen de U.N.O.
en Engeland. Practisch is de aard der
Amerikanen en vaak brengt practi.
sche zin in de politiek een neiging tot
opportunisme mee. Welnu, tenminste
momenteel is de Veiligheidsraad een
minder goed te hanteren ding dan een
goede verstandhouding met Engeland,
de aangewezen bondgenoot, die ech
ter zeker zo lang Labour er aan het
bewind is, niet vrij zal komen van
„los van Amerika"-idee&, welke
kunnen groeien naarmate zij voedsel
krijgen én naarmate de „Derde Macht"
van een verenigd West-Europa aan
reële kracht wint. Maar het besluit,
dat neerkomt op het in de steekgaten
van de Joodse zaak, kan Truman in
eigen land misschien meer Good-will
kosten dan zijn voorstellen voor ver
sterking van het leger: de Amerikaan
se publieke opinie is niet op de hand!
van de Arabieren en ergerde zich
algemeen aan Engeland's houding.
Het staat te-bezien, of de Russische
delegatie in de geallieerde Berlijnse
bestuursraad nog terug zal keren. Zij
liep. met Sokolovsky aan het hoofd,
Zaterdag weg toen Robertson en Clay
pertinent weigerden om een klacht
van Joego_Slavië, Polen en Tsjecho-
Slowakije over de nieuwe gang van
zaken in W.-Duitsland, ontvankelijk
te verklaren. Is Duitsland met dit
Russisch gebaar definitief in tweeën
gespleten? Deze vraag is reeds niet
meer van zo overwegende betekenis
als zij een maand geleden nog scheen.
Wel van groot belang is, dat de Rus
sen blijkbaar voor een breuk met het
West én, getuige Sokolovsky's optre
den, niet terug schrikken. Ook niet,
nu zij oog in oog staan met het zich
sluitend afweerfront. Dit wettigt de
veronderstelling, dat Berlijn in de
naaste toekomst voor nog meer on
prettig nieuws zou kunnen zorgen.
Met Triëst waren de Westelijken
Rusland in elk geval een slag vóór.
Het voorstel, hoewel in strijjl met het
vredesverdrag,- sluit aan bij de wena
van zeer vele Italianen, ook links-
georiënteerden. Nu echter Nenni. op
de Londense socialisten-conferentie
uitgenodigd om met de communisten
in zijn land te breken, als antwoord
de conferentie de rug toekeerde, is
het de vraag, of De Gasperi's kansen
door de schaakzet_Triëst wel zo be
langrijk gestegen zijn. Het linkse
front bleef instact,'zijn invloed in de
vakverenigingen is zeer groot en
Washington's verzekering, dat een
rood Italië van Marshall-hulp versto
ken zal blijven, heeft wellicht niet de
gewenste psychologische uitwerking.
Italië is sinds de oorlog zeer gesteld
op het recht om zelf zijn weg te
kiezen.
A H.