Een kans op behoud
DE ELFSTEDENTOCHT VAN JIMMY BROWN
„Hef Zeeverbond
Interesseert ons volk zich voldoende
voor de zeevaart
Varen is noodzaak, leven niet," zei
den de oude Romeinen. Dat was een
krasse uitspraak voor een krasse tijd;
een tijd waarin het leven van de en
keling in het niet zonk, vergeleken
by het voortbestaan van een machtig
rjjlc. Tegenwoordig zijn behalve in
gebieden waar dictators de scepter
zwaaien do verhoudingen een tik
je anders komen te liggen: de enke
ling is geen roeislaaf meer op het
galei van de staat. Het geheel Is er
«Venzecr voor hem als hij voor het ge
heel.
En dat gaat stellig op bij ons. Ne
derlanders. die zulke verstokte indi
vidualisten zjjn. Daarnaast zijn wij
vlotte hahdelslieden en dus eten we
graag van twee wallen: we willen
varen èn leven, allebei. Nuchter ge
redeneerd kan men zelfs moeilijk va
ren zonder te leven. En voortbordu
rend op dit thema van varen en leven
komt ge, spelenderwijs, op de vari
ant: „Varen is noodzakelijk om te le-
Ven". Is dat zo? Hoe langer ge er
bij stilstaat, hoe duidelijker het wordt
dat go een verbijsterende waarheid
hebt ontdekt.
Varen is voor ons, Nederlanders,
een zaak van lijfsbehoud. Er is niet
veel voor nodig om dit in te zien.
Eens was er een tijd, waarin Indië
de kurk was, waar Nederland op
dreef. Die tijd is waarschijnlijk voor
bij. Maar zonder zich in de politiek
te begeven kan men zich denken, dat,
hoe het Indische conflict ook wordt
opgelost, aan onze zeevaart in Indië
een taak toebedeeld zal bleven.
En dan afgezien van Indië: Neder
land zal slechts dan gezond en sterk
staan, wanneer het uitgaat van
het principe, dat het op zichzelf is
aangewezen. Dit zijn geen argumen
ten van een kunstig betoog, maar fei
ten, die voor ieder ter inzage lig
gen. Een kind weet tegenwoordig
wat deviezen zjjn. en dat je ze nodig
hebt om te kunnen bestaan. Aange
wezen op eigen middelen als Ne
derland thans Is! kunnen we di
verse kanten uit om deviezenbronnen
aan te boren. Maar de bron bij uit
stek, de aangewezen kans in onze
struggle-for-life, is de zeevaart. Nog
steeds ligt ons land op de wereld
kaart op een plek waar zeer belang
rijke handelsroutes een knooppunt
vormen. Duitsland zal eens weer ons
achterland zijn. Niet voor niets zijn
we reeds nu een belangrijke zeevaren
de mogendheid, uitgerust met havens
en werven, fabrieken en organisaties.
Dit apparaat heeft slechts uitbrei
ding nodig. Juist in deze tijd, van te
korten in de werelétonnage, ligt on
ze kans op zee. Bestaat het gevaar,
dat we ons overtillen? Nog lang niet,
dat tonen ons de Noren: met één-der
de van ons aantal inwoners bezitten
zjj een tonnage, die anderhalf maal
zo groot is als de onze. Dit betekent,
dat Noorwegen verhoudingsgewijs 4%
maal zoveel aan zeevaart doet als
Nederland; het staat dan ook op de
wereldranglijst als de derde zeevaren-
de mogendheid
Eigenlijk is het .vreemd dat nog niet
iedereen, van Heiligerlee tot Roozen-
daal cn van Den Helder tot Vaals,
doordrongen is van het feit, dat Neer-
lands toekomst op zee ligt. Vanouds
noemen wij ons een volk van de zee.
Maar in feite berust dit meer op een
overgeleverd herinneringsbeeld dan
op de werkelijkheid. Afgezien van de
havenplaatsen, waarin het maritieme
besef een geïsoleerd leven leidt, leeft
de zee nog slechts in de harten van
weinig Nederlanders. Laat staan, dat
zjj weten, dat op de zee hun behoud
ligt
Toch is dit beset onontbeerlijk voor
de krachtsinspanning, die ons is op
gelegd. Het is nodig dat ons volk als
geheel meer interesse voor de zee
vaart krjjgt. Niet alleen omdat koop
vaardij en marine matrozen nodig
hebben, en specialisten van alle rang
en stand, maar vooral omdat de zee
vaart slechts kan bloeien wanneer zij j
komt te leven in het hart van ons j
volk.
Zo komen we tot het Zeeverbond.
Tot dusver zag men her en der po
gingen ondernemen, om het maritiem
besef van ons volk wat bij te spijke
ren, door tijdschriften cn verenigin
gen op nautisch gebied. Deze instel
lingen deden en doen verdienstelijk
werk met lezingen, tentoonstellingen,
films etc. etc., maar hun activiteit,
hoe prijzenswaardig ook, bleef altijd
gehandicapt, doordat zij steunde op
de bijdragen van kleine contribuan
ten. Het was een vicieuze cirkel:
enerzijds waren deze propagandisten
roependen in de woestijn, anderzijds
leverde de woestijn niet genoeg op
voor een behoorlijke luidspreker-in
stallatie.
HET ZEEVERBOND NU wil deze
instellingen geenszins weg organise
ren; evenmin wil het, daarnaast, de
zoveelste instelling zijn. Het Zeever
bond is een plan zonder weerga in
onze maritieme geschiedenis. Het Is
een project van zodanige brede allure,
een zódanige bundeling van krachten
op nautisch gebied, dat men het ge
rust de kans van de eeuw kan noe
men. Dit klinkt misschien wat opge
schroefd, maar ieder woord staat
hier op zyn plaats: het gaat om een
zaak. waarmee het voortbestaan van
onze natie gemoeid is.
Het Zeeverbond had zijn voorge
schiedenis tijdens enkele maaltijden
en bijeenkomsten, waarop marine en
koopvaardij elkaar uit andere hoofde
ontmoetten.Het plan rees om te ko
men tot een stichting waarin rederij
en, fabrieken op scheepvaartgebied,
werven en maatschappijen kortom
alles wat, als bedrijf, van en aan de
leeft een flink aandelenkapitaal
zouden storten. De overheid diende
zich niet afzijdig te houden, doch
door middel van de ministeries van
marine en scheepvaart (verkeer)
steun te verlenen. Deze steun is uit
sluitend van technische aard en om
vat b.v. het beschikbaar stellen van
opleidingsgelegenheid kadercursus)
en enige bescheiden premies.
Dit plan bleek een verrassende le
vensvatbaarheid te bezitten. Er is op
het ministerie van marine een ont-
werp-stichtingsacte geboren, die door
de inmiddels afgetreden minis
ter aan de Nederlandse Redersvereni
ging is voorgelegd. De Redersvereni
ging heelt de zaak thans in studie.
In de ontwerp-statuten stelt de op
te richten stichting'zich ten doel:
a. Het geven van voorlichting en
het voeren van propaganda op het ge
bied der zeevaart;
b. Het opvoeden van de jeugd in
nautische geest;
c. Het dienen van de belangen der
marine en der scheepvaart in het al
gemeen, en der handelsbesehcrming
in oorlogstjjd in het bijzonder;
d. Het coördineren en stimuleren
van de activiteit van andere vereni
gingen en instellingen, die zich op
hetzelfde terrein bewegen.
De stichting tracht dit doel te be
reiken door het organiseren van
vooft ich t i ugsa vondenradio-uitzen
dingen, filmvoorstellingen en tentoon
stellingen; door het uitgeven van tijd
schriften en andere publicaties; door
het vestigen van de aandacht van an
dere publicitoitsorgaiien op het gro
te belang \an ile zeevaart voor Ne
derland; door het oprichten en in
standhouden van een maritieme
jeugdorganisatie (indien mogelijk);
en door andere middelen, door het be-
stunr aan te «ijzen.
Dit werkprogram opent wijde pers
pectieven. Het opvoeden van de jeugd
in nautische geest, door de oprich
ting van een maritieme jeugdorgani
satie om een enkel punt te noe
men is een zaak. die reeds teza
men met de totstandkoming van het
„Zeeverbond" wordt voorbereid. Men
wil aan dit verbond vastgekoppeld
zien een bloeiend „Zeekadetcorps",
min of meer naar het voorbeeld der
Engelsen, die reeds zoveel meer „sea-
minded" zijn dan wjj. In dit corps kan
bij een brede laag van jongeren de
liefde voor de zee worden aange
kweekt en aangemoedigd door erva
ren constructeurs: een zaak, waar
veel aan vastzit, en waarop ik dan
ook gaarne is een volgend artikel
hoop terug te komen.
Evenzo is het gesteld met de „han
delsbescherming in oorlogstijd". Voor
al de Nederlanders, die tijdens de
laatste oorlog niet buitengaats waren
en niet met deze materie té maken
hebben gehad, vormt deze handelsbe
scherming een volkomen abstract be
grip. In 't kort komt zij neer op het
leggen, van de juiste verbinding tus
sen koopvaardij en marine. De laat
ste oorlog heeft bewezen, hoe be
langrijk de koopvaardij is; zij vormt
evengoed een wapen in de strijd als
zee-, land- en luchtmacht. Wil de
oorlogsinspanning niet op korte ter
mijn ineenstorten, dan moet de eigen
koopvaardijvloot en die der bondge
noten blijven doorvaren.
Handelsbescherming in oorlogstijd
is een veelomvattende aangelegen
heid; zij omvat dus o.m. de defensie
ve bewapening der koopvaardijsche
pen. De wapens aan boord dezer sche
pen ïhoeten evenwel bediend kunnen
worden en dus moeten de opvarenden
tot op zekere hoogte in de wapen
handel worden geoefend.
Waar het voorts om practische re
denen onmogelijk is, de koopvaardij
vloot te militariseren, gaat het er dus
om, haar weerbaar te maken. Daar
aan zit nog veel meer vast (vaar-
plicht-besluiten, sociale voorzieningen
het recht van charteren enz. enz.),
Het organiseren van voorlichtings
avonden etc. is daarentegen een zaak,
die weinig toelichting behoeft. Een
ieder kent de huidige kracht en wa
penen der propaganda. In de ljjn van
het streven van het Zeeverbond ligt,
dat er een centraal voorlichtingsirf-
stituut komt, van koopvaardij en ma
rine tezamen: verbreding van de
grondslag met als doel een groter
nuttig effect. Want koopvaardij en
marine worden door steeds meer ban
den met elkaar verbonden, en krijgen
hoe langer hoe meer gemeenschappe
lijke belangen.
NAVIGARE NECESSE EST
Onder dit motto is dus het Zeever
bond van wal gestoken met het doel,
het Nederlandse volk te doordringen
van het nodige maritiem besef. Want
varen is, voor ons volk, een zaak van
lijfsbehoud en als de poging faalt, is
dit volk rijp om roemloos onder te
gaan, met de verbleekte illusie aan
die Gouden Eeuw, waarin alles anders
was.
Ltz. Hl L. HONSELAAR.
Prachtige, slanke vogels zjjn het. deze Douglas_toestellen. Binnenkort
zal een 7-tal van het nieuwste type de oceaan overvliegen om in
dienst van de K.L.M. te treden. Zij zullen koninklijke namen gaan
dragen: de namen van de Konin g in, prins Bomhard en prinses
Juliana en de prinsesjes.
69. Ja, Jelle Pipjes, die bonkige
melk- -knecht uit Vrouwbuurstermo-
len, die rots van wilskracht, ontspro
ten aan de onvervalste zeeklei, zat
sedert Bolsward alleen aan de kop.
Hij had eerst Bouk Bikkel van zich
afgeschud en daarna had zij zich los-
gereden van Sjoerd Schaatsema, juist
op het ogenblik, dat deze stoere boe
renzoon uit Yzum aan ten lelijkt in
zinking ten prooi was. En nu zette
Jelle alleen door, zich nauwelijks nog
tijd gunnend nu en dan een hap van
zyn worst te nemen. Hij begreep we!,
dat hij nu zijn grote kans kreeg.
Bouk en Sjoerd waren voorlopig van
d- kaart, van Stijn Stuntel uit War-
menhuizen had hij sinds Dokkum.
niets meer gehoord en dit Okke Bok-
ma, of wie die knaap dan ook mocht
wezen, was ook al in het niet ver
dwenen. Jelle begon eens breed t«
grijnzen en er twinkelde een oiyk
lichtje in zijn heldere- Friese kijker».
„Fryslan Boppe", dacht hjj. „ik aal
ze eens laten zien, wat voor een
schaats wij slaan".
Over enkele jaren 's nachis
de wekker om uw pols
.J
Zwitser.se firma vindt
wekker-armbandhorloge uit
Sedert geruime tijd heeft het wek
ker-armbandhorloge de beste specia
listen voor de geest gestaan als een
logische noodzakelijkheid en als een
bekroning van de reeds bereikte ver
beteringen van het armbandhorloge.
Een halve eeuw lang echter zijn al
le naspeuringen op niets uitgelopen:
het scheen onmogelijk de eigenschap
pen van een horloge en die van een
wekker te combineren en dat met be
houd van de elegantie en de nauw
keurigheid en tegelijkertijd in een zo
klein volume de benodigde klankrijk
heid te bewerkstelligen.
Thans, zo lezen wij in het „Jour
nal Suisse d'Horlogerie et de Byoute-
rie", is het de firma Vulcain gelukt
een oplossing van dit probleem te
vinden. Zij is er in geslaagd aan de
rij van steeds ingenieuzer uitgedach
te uurwerken het eerste elegante en
nauwkeurige armband-horloge met
wekker, „vulcain-cricket" genaamd,
toe te voegen. Het horloge heeft de
afmetingen en het uiterlijk van de
traditionele armbandhorloges, is wat
de uitvoering betreft, beschermd door
talrijke patenten en het heeft alle
hoedanigheden van een precisie-uur-
werk; voorts is het stof dicht. De
„Vulcain-cricket" is voorzien van een
Opwindkroon en een drukknop, die,
elkaar in verband staan.
Om de wijzer van het wekkerwerk
te verzetten, begint men met het ge
heel indrukken van de drukknop, het
geen tengevolge heeft, dat de opwind
kroon uitspringt.
wat hun functies betreft, nauw met
Vervolgens draait men de opwind
kroon in de richting van 12 uur tot
de wijzer voor het wekkerwerk op het
gewenste tijdstip staat. Wanneer men
daarna de opwindkroon geheel In
drukt, laat deze het wekkerwerk los,
en de wekker zal op het aangegeven
tijdstip aflopen. De wijzers van het
de niwin zendt
jubileum-kindErpakketten
Na het succes met de Kinder-Kerst-
pakketten, die vorig jaar ten getale
van 10.000 door NIWIN, „Nederland
helpt Indië" en het Nederlandse
Jeugd Rode Kruis werden gezonden
naar de Indische weeshuizen, hospi
talen en kindertehuizen, heeft de NI
WIN besloten dit jaar ter gelegen
heid van het 50-jarig Regerings ju
bileum van H. M. de Koningin weder
om en in samenwerking met het Ne
derlandse Jeugd Rode Kruis 10.000
z.g. Kinder-Jubïleum-pakketten met
soortgelijke bestemming naar de over
zeese gebiedsdelen te verzenden. De
inhoud der pakketten zal bestaan uit:
tandenborstel, tandpasta, kleurboek,
kleurkrijt, knikker, een balletje, pe
permunt, een Jubileum-zakdoekje en
een stukje speelgoed, dat door jeug
dige medewerkers (-sters) van het
Jeugd Rode Kruis zelf wordt vervaar
digd. De verdeling zal plaats vinden
op een tijdens de jubileumfeesten
passend tijdstip.
uurwerk worden op dezelfde wijze als
bij een gewoon horloge verplaatst en
het opwinden is al even gemakkelijk.
Voor bezitters van een horloge is
het een gewoonte geworden de op
windkroon heen en weer te draaien:
door deze beweging wordt bij de vul
cain-cricket zowel de veer van het
wekkerwerk als die van het uurwerk
opgewonden. Men voorkomt of onder
breekt het aflopen van de wekker
een wekker met een helder, maar
geenszins schel geluid door *de
drukknop half in te drukken.
BONDGENOTEN.
Ja, dat zijn koper, Prjj.
zencommissie en winkelier
in de strijd tegen de danrte.
De bonafide zakenman zal
U niet overvragen, maar als
U ernstig meent, dat men U
teveel heeft laten betalen,
wendt U dan tot de Plaat
selijke Prijzencommissie. In
ruim .1000 gevallen bereik
ten deze reeds door min
nelijke schikking dat ko
pers totaal ca 50.000, die
zij- teveel hadden betaald
terugkregen.
IBPlPÜ
Hoe zal het dit jaar gaan niet de paar..t-.;r n:iui en hi-.*d are
Nog steeds wachten de paardenliefhebbers op de invoering van dc tnlo,
zonder welke de sport geen toekomst heeft. Het zou toch jammer zijn,
wanneer dergelijke fraaie tafereeltjes van snelheid en sonplessc alsdeze
foto weergeeft, in de toekomst niet meer te bewonderen zouden zijn.
Nederland gaat meubelen
van plastic maken!
Gebruik makend van platen der Ne
derlandse Plastic Industrie hééft de
Scheveningse constructeur Van Raalte
een systeem onUvorpen om licht en
demonteerbaar meubilair te vervaar,
digen.
Uit platen van 1.2 millimeter dikte
maakte hij kinderstoeltjes die met
enkele handgrepen uit elkaar geno
men kunnen worden. Een dergelijk
stoeltje weegt ongeveer een kilogram.
Zodra de Nederlandse industrie de
vereiste afmetingen voor platen kan
leveren zullen ook grotere meubelen
vervaardigd 'kunnen 'worden. Een ge
demonteerd plastic-meubilair (huiska
mer en slaapkamer) zou volgens de
constructeur in de toekomst bij ver.
huizing nog geen kubieke meter ruim
te vergen!
Bij de constructies wordt uitgegaan
van de zelfdragende eigenschappen en
buigingsmogelijkheden van met fineer
hout geperste plastic-platen.
BELGISCHE ARBEIDERS KRIJGEN
DUBBEL VACANTIEGELD
De Belgische arbeiders krijgen voor.
taan een dubbel vncantiegeld. Dit is
door de werkgevers verschuldigd tot
een maximum van zes vacantiedagcn -
voor volwassen arbeiders en van 12
dagen voor arbeiders beneden de 21
jaar.
K.iPTEYN ARRESTEERDE
MINSTENS 775 JODEN
De voormalige rechercheur van po
litie Kapteyn. die tijdens de oorlog
bij het „Judenreferat" te Den Haag
diende,^ werd ter dood veroordeeld.
Hij werd schuldig "bevonden aan de
arrestatie van minstenss 775 Joodse
landgenoten, alsmede apn njishande-
lingen van arrestanten en diefstal van
vele eigendommen.
SCHMELING MAG NIET NAAR
AMERIKA
Het departement van Buitenlandse
Zaken heeft een verzoek afgewezen
om een visum voor de vroegere we
reldkampioen zwaargewicht Max
Schmeling, die deze zomer naar Ame
rika wilde komen om er boksdeinon-
straties te geven.
FEUILLETON
Avontuur in Venezuela
Naar het Engels
door
JOHN STUDLEY
Aan Peteris explosie werd plotse
ling een einde gemaakt door een van
de jonge Venezolaan, die weinig min
der heftig was. Hjj vad zich van zijn
vrienden bevrijd en kwam nu de
vreemdeling danken, die hem gered
had. Het was duidelijk dat de man,
die zijn leven bedreigd had, was ont
snapt. Hjj drukte Roddy's handen
met uitbundige, maar echt gemeende
hartelijkheid. Hjj omarmde hem, zo-i.
als het in zijn land gewoonte was,
scl udde hem b\j z(jn schouders en
klopte hem op de rug en met een
vloed van Spaanse en Franse en En
gelse woorden trachtte hij zijn dank
Uit te drukken. Hjj noemde Roddy z'n
„beschermer", zijn „bon amigo", zijn
„brav kameraad". En zijn vrienden
waren even onverstaanbaar hartelijk
in hun dankbetuigingen. Ze prezen,
ze juichten, zc bewonderden, met
vlugge, sierlqke gebaren deden zjj de
stomp op de kin na, de strjjd om de
revolver, de ontsnapping van de moor
denaar. Het was een gocd-geregisseer-
de pantomime.
Peter, als het enige, werkelijke
slachtoffer, werd tot een heroïsch fi
guur verheven. Men wilde de Ameri
kanen niet laten vertrekken voordat
op hun gezondheid gedronken was
met warme, zoete champagne.
Toen de glazen gevuld waren, wend
de de Venezolaan zich tot de mannen,
die rondom het gras stonden en ver-
zoch stilte. Hij sprak nu in uitste
kend Engels maar het ontging Rod
dy niet, dat een paar van de mannen,
die geen Engels verstonden, hem on
rustig aanzagen.
Ik verzoek U vrienden, riep de
jonge man vol vuur, te drinken op
de naam Forrester. Wat betekent die
naam toch veel voor mijn ongelukkig
land! Ik had gaarne mjjn leven veil
gehad voor de goede zaak, maar dat
het voor myn land gespaard blyft
door iemand, die deze naam draagt,
is voor ons een gelukkig voorteken.
Hij hield plotseling op. alsof hjj
zich bewust werd van de waarschu
wende blikken van zijn vrienden en
toen vervolgde hjj rustig, met een
sierlijke buiging, terwijl hij zyn glas
naar Roddy ophief: Laten wjj drin
ken op de gezondheid van een goed
vriend van Venezuela van Mr. For
rester.
Pas toen het rijtuig een flink eind
op weg was naar Willemstad, waag
de Roddy het een vraag te doen.
Hoe heet die meneer, die de ande
re meneer probeerde dood te schie
ten?, vroeg hij de koetsier.
Deze draaide zich op zijn zitplaats
om. Zijn ogen stonden wijd open van
verbazing.
U dat meneer niet kent?, riep hjj
uit. Ikke denk, iedereen dat meneer
kent. Hij 'een dappere meneer uit Ve
nezuela is, hjj kolonel Vega is.
Alsof hij zeker was van de uitwer
king van die naam, hield hij op, maar
de Amerikanen gaven geen teken van
herkenning.
Misschien beter als ik dat meneer
„Pino" noem?, opperde de koetsier.
Iedereen hem Pino noemt, net of hjj
iedereen's broeder wees.
De man liet zijn tanden zien in een
brede, verriikte glimlach.
De marktvrouwen, de politie-raans
de zwarte mans en de witte meneer»,
iedereen hem Pino noemt. Pino ver
bannen is. Als hij naar zrjn land gaat
dan President Alvarez gezegd heeft
hij hem doodschieten zal. Dus Pino
zó is gegaan, (met zijn zweep wees
de neger naar het Oosten).
Ze zeggen, hij heb gaan leven in
Parijs. Maar gisteren hij gekomen is
in een boot en alle mensen op hem
wachten op de kade. Iedereen blij om
Pino te zien.
Behalve dan toch die man met z'n
pistool r. verondersteld» Roddy.
De koetsier rolde somber met zjjn
ogen en stak zjjn lippen vooruit.
Dat een slechte man 1», besliste hjj.
Heeft President Alvarez, onder
zocht Roddy argeloos, die slechte man
hier naar toe gestuurd om die gelief
de meneer Pino dood te schieten?
Peter liet opeens een verontwaar
digd gegrom horen.
Kjjk es uit, waar je rjjdt!, beval hy.
Toen de meneer zich naar zjjn
paarden had gewend keek Peter Rod
dy lang en strak aan.
Wat die papegaai van jou zei, ver
klaarde hjj grimmig, was waar!
De Venezolanen, die op hun ponnte'»
onmiddelljjk de aanvaller achterna
waren gegaan, hadden het bericht
van de aanslag op Kolonel Vega al in
Willemstad gebracht en de rust van
het vredige stadje was volkomen ver
stoord. De aankomst van het twee
tal vermeerderde de opwinding nog
en hoewel ze naar hun kamers vlucht
ten, konden fe op de kade hun koet*
sier, tronend op zijn bok, het inci
dent horen schilderen aan een gretig
en aandachtig gehoor. Terwijl Peter
bezig was een schoon- pak aan te
trekken, hield hij Roddy zijn horloge
voor.
Hoe lang zou je zeggen dat we op
dit eiland zjjn?, vroeg hjj.
O, minstens een week, riep Roddy
uit. Ik heb meer avonturen beleefd
dan een jaar in New York en we zijn
hier nog geen twaalf uur!
Maar 't is nou ook genoeg, kon
digde Peter aan. We kunnen hier niet
bljjven. We worden, dank zij jou, veel
te dik met die Venezolaanse kliek.
Wat heb ik noi weer gedaan?,
jammerde Roddy.
(Wordt vervolgd).
