0e
Overtuigende zege van De Gasperi
op het Volksfront
N.-HOLLANDSE
PERS 19^5
Getuige-deskundige wist niets
te vertellen over Londens werk
„Ik wist niet, dat mijn man zoveel
vrienden had in Holland"
„Aan mishandelingen deden wij
niet - alleen aan gymnastiek"
Jaargang No 1216
Dinsdag 20 April i946
Uitgave voor de gelgknamigo 8tich':ng
Wad. boofdred. A. Erifas, Westerwei 338,
Alkmaar, tol. 3398. Redactie en administra
tie: Ridderstraat boek Oadegraobt Tel. 3917
Eerste uitslagen van Italiaanse verkiezingen bevestigen een
„Uitslag overeenkomstig meest
optimistische verwachtingen
van regeringspartij"
De eerste uilslagen van de Italiaanse verkiezingen die Maandagavond be
kend werden, stemmen overeen mei de meest'optimistische \erwachtin-
gen van de regcrings partij", zoals een A.N.P.-correspondent uit Rome seinde
Hoewel* lang nog niet alle uitslagen bekent zijn, staat het wel vast, dat
bet Volksfront een grote nederlaag heeft gOleden. In vele wijken van
■ome overtroffen de Ckristeh-Democraten van De Gasperi het Communis-
tisehe-socialistisch Volksfront met ongeveer 50 Hetzelfde kan gezegd
worden van Milaan, vanouds een rood centrum en van een groot aantal an
dere belangrijke steden. In Rome heerste na het bekend worden van de
eerste uitslagen reeds een feestelijke stemming. Mensen juichten en omhels
den elkaar.
Er werden tot nog toe geen belangrijke incidenten gemeld; volgens een
communiqué Van Mario Scelba. de minister van Binnenlandse Zaken, be
perken de arrestaties die verricht werden zich tot „communisten die fraude
aan de stembureaux hadden gepleegd Scelba zefde over de voorlopige uit
slagen; „De resultaten betekenen e«n overwinning van de democratische
geest van het Italiaanse volk. Het Volksfront was een grote fout. Dc
massa begreep, dat een overwinning van het Volksfront een overwinning
van de communisten betekend zou h« bben.
Voorlopige cijfers
Als eerste uitslag werd bekend ge
maakt de verkiezing van dc Christen-
Democraat Erresto Noe Page voor de
senaat.
In het district Val d'Aosta Verenigde
hij 56% der stemmen op zich.
Voor de 1322 van de 1450 districten
van Rome luiden de voorlopige offi
ciële» resultaten;
Christen-Democraten 380.759; Volks
front 185.021; Republikeinen 48.583;
It Sociale Beweging 39.257; Nationaël
Blok 21.338
Al deze en de volgende uitslagen
hebben alleen betrekking op de Senaat
Voor de ander grote steden en pro
vincies luiden zij <de eer6te cijfers ge
ven telkens de aantallen stemmen
voor de Christen-Democraten, de vol
gende die voor het Volksfront weer»
Milaan: 258.987 en 187.733; Napels:
49 207 en 18317; Turijn: 86 363 en
Öntplolfinq in Franse mijn
TWINTIG DODEN EN DERTIG
GEWONDEN
Door een ontploffing in een kolen
mijn bij Lens in Noord-Frankrijk wer
den 350 mijnwerkers ingesloten. Aan
vankelijk vreesde men voor een 200
doden: maar het reddingswerk slaag
de boven verwachting.
Twintig doden zouden, er zijn' en
een dertigtal gewonden.
Monty ooperbevelhebber t
van West-Europa
Reuter meldt uit Londen, dat de
militaire, stafcommissie der West-En-
ropese' Unie „in de nabije toekomst"
in Londen bijeen zal komen ter be
spreking der wederzijdse verdediging.
#Men acht het het meest waarschijn
lijk. dat Veldmaarschalk Montgomery
„opperbevelhebber" der West.Enrope-
se Unie zal worden.
Wereldrecord hordenloop
gebroken
De bekende neger-athleet Harrison
Dillard, die de afgelopen zomer o.a.
in Europa heeft getoerd, slaagde er
in* Lawrence 'VS) in de 120 yards
horden te lopen in 13.6 sec. Hiermee
verbeterde hy het wereldrecord, dat
met 13 7 sec. op naam stond van For.
rest Town en Fred Wolcott, met 0.1
GEHEIME ORGANISATIE IN
HONGARIJE
Id Budapest werd officieel bekend
gemaakt, dat de Hongaarse politie een
geheim pro.Amerikaans- complot had
•nfedekt. dat militaire gegevens en uit
vindingen van Hongaarse technici
naar de VS stuurde. Tot nu toe zijn
14' personen gearresteerd.
Laatste nieuws
UITSLAGEN ITALIAANSE
VERKIEZINGEN
Hedenmorgen heeft het Italiaanse
ministerie van Binnenlandse Zaken
de volgende officieuze uitslagen van
de senaatsverkiezingen, het hele land
betreffende, hekend gemaakt:
Christen-Democraten 3.280.532
Volksfront 1.976.899
Gematigde soc. en rep. 662.463
Nationaal Blok 320.650
65.960; Modena: 19.127 en 27.800; Pes-
eara 'provincie) 38.690 en 27.800; Flo
rence: 55.390 en 43.250; 8®st<J San Gio-
vanni «het industriële gebied van Mi
laan 6.000 en 9.000; Com®: 54*449 en
22.430; Bolognat 18.734 en 18 824 Anco-
na: 3.7323 en 8 645: Catania: 7.142 ety
2 263 Venetië: 16.000 en 9700: Bari:
55.000 en 19 000
Saragat onttrok stemmen
aan Volksfront
Deze uitslagen geven nog niet de
positie van de rechtse socialisten on
der Saragat weer, maar het staat wel
vast dat zij een aanzienlijke aantal
stemmen aan het Volksfront hebben
or tti»kken.
Tass beschuldigt
geestelijkheid
Het Sovjet-Russische persagentschap
Tass meldt uit Rome, dat „de geeste
lijkheid en de nonnen op grote schaal
gebruik van herhaalde stemming maak
ten door middel van twee of drie né-
gemaafte of gekochte stembiljetten".
Katholieke organisaties, aldus Tass,
Voerden 18 April .meer dan 100.000 te
lefoongesprekken met particulieren te
Rome waarin zij de bewoners met re
presaillemaatregelen bedreigden in
dien zij. zich van stemming onthielden.
Protest van Volksfrönt
De „Gjornale della Seraheeft op
de frontpagina een bericht afgedrukt
over „een communistische plan-K
om onjuiste verkiezingsuitslagen te
publiceren teneinde het Volksfront de
overwinning toe te schrijven". Het da
gelijks bestuur van het Volksfront
heeft de juistheid van dit bericht in
een protestschrijven aan het blad ont
kend en eist, dat deze tegenspraak
met dezelfde nadrukkelijkheid gej
bliceerd zal worden als de beschul
ging
Bewoog Mariabeeld
Volgens berichten uit Ba
ri hebben de gelovigen in
de cathedraal van Galiipoli
de ogen van het Mariabeeld
zien bewegen. Een grote
mensenmenigte stroomde
naar de -kerk toe.
Een commissie van artsen
verklaarde, dat zij het beeld
inderdaad cis oogleden op en
neer en de ogen van lmks
naar rechts zagen bewegen.
Kerkelijke autoriteiten staan
gereserveerd tegenover dit
voorval.
Met Pinksteren spijsolie
In dfc Bonnenlijst. welke in de week
voor Pinksteren zal worden bekend
gemaakt, zal een bon voor alle leef
tijdsgroepen worden aangewezen voor
het kopen van 120 gram spijsolie.
In verband hiermede wordt nogmaals
een beroep gedaan op het publick om
ledige spijsolieflessen in te leveren
op4at de distributie niet in gevaar
worde gebracht door een tekort aan
'flessen.
Noodweer te Veniaay
Boven Venraay heeft zich Maandag
avond een geweldige regen- en hagel
bui ontlast, die zeer zware overstro
mingen veroorzaakt heeft. Stukken
straat en trottoirs werden weggespoeld
Een der pleinen van het stadje, dat
pas was aangelegd, is geheel vernield.
Aan de fruitbomen en gewassen is
veel schade aangericht.
Weer hel „England-Spiel"
In het trieste licht van een Rotterdamse regendag begon de derde zit
tingsdag in het proces tegen Anten van der Waals.
Een interessante acte in dit proces, bet „England-Spiel". was aan de
orde, voorzover dit althans Van der Waals raakt. Bli het proces tegen
Schreieder, die de voornaamste figuur Is gefeest, staat een veel uitge
breider behandeling te wachten.
?enu-
uwL
Scheieder vertelt
Schreieder kwam het eerst aan het
woord, vertelde hoe hij door de ar
restatie van Louwes op 6 Maart 1942
in het bezit kwam van code, radio
verbindingen en zekerheidsifcden, zo
dat op 12 Maart het eerste radio
gesprek volgde. Op 27 Maart werd
de eerste agent uit Engeland na zijn
dropping „ontvangen". Andere arres
taties volgden snel. Van der Waals
maakte verschillende daarvan moge
lijk.
Eerst in December 1943 waarschuwde
Londen verschillende agenten, dot er
iets niet goed was. In April 1944 vond
de laatste uitzending plaats.
„Van der Waals heeft nimmer radio
verkeer met Engeland gehad", zegt
Schreieder en hij vertelt met enige
trots, dat hem nooit uit Engeland een
bericht heeft bereikt, dat hem schrik
heeft aangejaagd. Slechts in het be
gin heeft iemand van "Se Ordnungs-
polizei een fout gemaakt, waarop
Londen wel reageerde, doch van arg
waan was geen sprake. Aan de „ge
dropte" agenten werden direct na de
sprong door Nederlandse beambten
vier of zes vragen gesteld, waarna
pas later de arrestatie volgde. Dit
verschafte verschillende belangrijke
gegevens.
Er gebeurde in heel Nederland niets
wat bet radioverkeer met Engeland
betrof of ik wist het. De zender Al-
blas liet ik staan, omdaf ik de code
kende", zegt Schreieder zelfbewust.
In totaal werden 53 agenten gegre
pen door de Duitsers
Gefuige-deskundige wisf
nergens van
Kol. J M. Somer verklaarde, dat
43 agenten door Yijn dienst zijn af
geworpen, die nooit door de Duitsers
zijn gearresteerd^ terwijl er ■radio
verbindingen zijn geweest, waarvan
de Duitsers niets wisten.
Schreieder zegt dan. dat er van
midden 1943 agenten zijn afgezet, die
niets met het „England-Spiel" te
maken hadden
De getuige-deskundige Somer be
grijpt niet, dat 53 agenten hun „iden-
tity-checks" (kenseintekens van agen
ten. die in de telegrammen verwerkt
1 werden) aan dc Duitsers hebben
overgeleverd.
„Kunt U iets over de werkwijze
van Radio-Oranje meedelen?" vroeg
de president.
„Dat gaat niet. Daii zou ik mtf in
discussies moeten begeven, die de
sfeer van 'dit proces niet raken", ant
woordde Kol. So&er.
Pres.: „Kunt U een verklaring ge
ven, waarom er in Londen nooit arg
waan is gerezen tijdens het „Eng-
lajid-splel"?
Getuige: „Nee, ik ben geen hoofd
van die dienst geweest".
Pres.: „Er zal na de oorlog toch
we! onderling besproken zijn, dat der
gelijke dingen voorkomen hadden
kunnen en moeten worden? Het grote
publiek en ook het Hof is daar onaan
genaam door getroffen".
Getuige: „Ik heb reeds in Londen
daarover contact met de regering ge-
bad. Verder kan ik er n«*ts ®ver mee
delen".
Van der Waals beschuldigt dan
Schreieder weer van onjuistheden en
onwaarheden.
Schreieder, als eteeds uitvoerig, ver
telde, hoe van jler Waals met de 12
tot 15 leden van de groep contact
kreeg en er voor zorgde, dat zij op
24 Juli 1942 bijeen kwamen in een
Mevr. Roosevelt in ons land
Gistermorgen was een groot aantal
belangstellenden bijeengekomen voor
het Huis ten Bosch te Den Haag, ten
einde getuige te zijn van de aankomst
van mevr. Roosevelt, die door II. K. H.
prinses Juliana ontvangen zou wor
den. Precies om 11 uur reed „Elia-
nore", zoals de Amerikanen haar noe
men, in een auto van de Amerikaan
se ambassade, waarop de „Stars and
Stripes" wapperde, voor het paleis.
Prinses Juliana kwam naar buiten en
drukte-mevr. Roosevelt hartelijk de
hand. Vriendelijk lachend beantwoord
de mevr. Roosevelt de toejuichingen
der toeschouwers.
Togen half twaalf kwam mevr. Roo
sevelt weer naar buiten in gezelschap
van de prinses, waarn^zéer snel naar
de Ridderzaal werd gereden, waar'
mevr. Roosevelt door het* Nederland,
se Vrouwen-comité werd gehuldigd.
Na een openingswoord van de voor
zitster, mej. mr. M. A.' Tellegen, richt
te mevr. Roosevelt zich met een bood
schap tot de Nederlandse vrouw. Zij
begon met haar grote dankbaarheid
uit te spreken over de ontvangst, die
haar ten 'deel was gevallen Zij zöu
zeet» veel kunnen zeggen maar het
zou haar moeite kostën'dit alles on
der woorden te brengen. Zij merkte
op. dal haar man grote bewondering
had voor datgene, wat door het Ne
derlandse volk in de oorlog is ge-
Boomgaarden bloeien
weer
Tussen Rijn en Maas zul
len met ingang van Maandag
19 April zowel de pruimen-,
peren als kersenbomen in
volle bloei staan.
Verwacht mag werden, dat
deze bloei zal aanhouden tot
ter» minste 25 April a.s. De
appelen zijn nog in de knop.
Men denkt, dat deze over
ongeveer 14 dagen zullen
bloeien.
hui» te Ede In het huis zelf bevon
den rich S.D.-ers, die de binnenko
menden /Één voor één arresteerden,
tot alle twaalf in de val waren ge
lopen
W- J. M. J. d'Aquin getuigde: „toen
ik in dat huis in Ede geboeid op de
zolder lag, drong het tot mij door
dat van der Waals de verrader moest
zijn.
F. van Moorsel uit Eindhoven, die
daar met een zender experimenteer
de, liep er ook in.
Eerst had ei- wantrouwen tegen hem
bestaan, maar het verdween,, toen van
der Waals vertelde, dat hij Radio
Oranje de slagzin „De tafel is rond"
kon laten uitspreken en dit ook wer
kelijk gebeurde.
„Bij mijn verhoor", vervolgde van
Moorsel, „gaf de S.D. onomwonden tcs,
dat van der Waals een provocateur
wa6." i
Van der Waals geeft toe leden van
de groep d'Aquin naar dc villa in
Ede te hebben gelokt.
In Nd.-hlolland beruchte Landwachters stonden terecht
Schout, mensenjagpr en beul in
Duitse dienst
Een kilte sfeer hangt in de rechtszaal aan de^ Gecstersingel. Journa
listen zoeken hun plaats: de publieke tribune stroomt vol. Nog enkele "mi
nuten en de heren rechters van bet Amsterdams Bijzonder' Gerechtshof
zullen binnenkomen om een aanvang te maken met de vier.zaken, die «U
vandaag in een speciale zitting te Alkmaar behandelen zal. De spanning is
groot Vandaag zullen vier mensen terecht staan, die zich tijdens de vreem
de overheersing in strijd met de belangen van ons vólk gedroegen; vier
mannen, die in de kop van Noord-Holland de Duitse terreur uitvoerden.,
tal van 1 ndgenoten vervolgden en arresteerden. Het zijn de Amsterdamse
landwachters J. H. Schout en A. P. M. Bouman. de landwachter J. 'L.
Schlötz te Bergén en zijn collega P J. Lena»rts uit Baarn. De laatste twee
van deze beschuldigden, die niet waard zijn de naam jran Nederlander te
dragen, ontzagen zich zelfs niet hun slachtoffers, ernstig te mishandelen.
Te Hoorn, Wognum, Venhuizen, Ursem, Westwoud, Blokker, Berkhout,
Spierdijk, Wervershoof en in vete andere plaatsen brachten zij ellende en
verdriet; de namen van de Noordhol (anders, die als arrestant van deze
vier mannen hun laatste gang ^gingen, vormen een éelle aanklacht tegen hen,
Êen minzaam gebaar tot
publieke tribune
Als eerste staat dc 31-jarige ex-land
wachter en staatspolitieman Johannes
H. Schout "uit de hoofdstad terecht.
Mager #n bleek, minzaam knikkend
tegen de toeschouwers op de publieke
tribune, komt hij de zittingszaal bin
nen.
Om kwart voor tien treedt het Hof
binnen. President is mr. Lamers; pro
cureur-fiscaal mr. Th. G. Keune Een
lange file van getuigen, 17 in getal.
neemt in de getuigenbanken plaats.
In 1940 was deze oud-boekhouder ca
det-vaandrig bij de Nederlandse land
macht. Het lag in zijn bedoeling be
roepsofficier te worden, maar „met
hel oog op enkele teleurstellingen
sloot hij zich bij de NSB aan en ging
in Frankrijk aan de aanleg van vlieg
velden werken. In Maart 1942 begon-
beruchte opleiding voor „politie"-
offióier in Schalkhaar. Ook dit beviel
hém niet en vervolgens viel de in
drukwekkende titel van hoofdschaar-
lcider bij de Landwacht hem ten deel.
In Hoorn voerde hij als landwacht
commandant in de laatste oorlogsja
ren zijn verraderlijk werk uit. Na zijn
arrestatie bij de bevrijding nam Schout
enkele maanden de benen. Sinds Oc-
tober 1947 zit hij^echter in veilige be
waring.
Een „boekje'' ging open
Als eerste getuige wordt de oud-
illegale werker S. Frantzen uit Am
sterdam gehoord, die een triest relaas
opdist van zijn bevindingen met
Schout. Dank zij Schout werd hij 13
maanden van zijn vrijheid beroofd als
verdacht van het bezit van Jodengoe-
deren. o.m. een radiotoéstel.
Amsterdam viel buiten Schout's
rayon, maar hij ging er „op verzoek
van een hogergeplaatste even kijken".
Get. D. van Leer, die volgens de
Duitse bepalingen Jood was. werd In
Juni '44 te Hoorn in opdracht van
Schout ernstig mishandeld teneinde
hem tot vefraad te pressen. Na folte
rende oefeningen werd hij aan de SD
overgeleverd. Glimlachend hoort de
getuig: toe, wanneer verdachte ver
telt, dat Van Leer hem vrijwillig alles
meedeelde!
Zestien maanden concentratiekamp
dankt de heer G. Vis aan Schout. Op
blote voeten werd hij op last van
Schout gearresteerd en ernstig afge
ranseld. Schout herinnert zich dit ge
val niet meer„„Men zou de tel
ook wel eens kwijt raken", begrijpt
de president.
In Spierdijk vond Schout een zestal
mannen w.o.: P. J. Vis en S. P. Ko
ning als prooi. Het was volgens
Schout „zuiver toeval", dat deze men-
sen werden gearresteerd. Ze werden
door Schout verhoord en gedurende
die tijd door diens collega's op de
afschuwelijkste wijze mishandeld.
(Zie vervolg pag 4)
weerbericht
IETS MINDER ZACHT
Na enige regenbuien opklaringen en
bijna overal droog weer. Zwakke tot
matige wind overwegend tussen
Noord en Oost. Iets minder zacht.
daan. „Wij hebben veel belangstelling
voor Uw land. Enige onzer voorva
deren kwamen uit Nederland en mijn
echtgenoot kon een paar woorden
Hollands lezen".
Zif wees er op, dat door het aan
nemen van het plan-Marshall het be
wijs was geleverd» dat het Ameri-
kaanse isolationisme voorbij was.
„Ook Amerika wfl% vrede", aldus mevr.
Roosevelt
In het vervolg van haar rede sprak
mevr. Roosevelt nog over de hulp
aan het kind en wees er op, dat Po
len en Joego-Slavië, ondanks hun
moeilijke omstandigheden, toch nog
iets gaven tot hulpverlening aan het
verwaarloosde kind.
ZÜ memoreerde ook het grote be
lang, dat baar echtgenote aan de V.N.
hechtte. In dit verband vroeg zy aan.
daeh( voor wat de V. N. heeft bereikt
en wees op het werk van de sectie
voor de opvoeding, waarvan zü lid i»
„Ik .wist niet, dat mijn man zoveel
vrienden bad", zei mevr.. Roosevelt'
ontroerd.
Onder de aanwezigen bevonden ?ïch
minister-nc sident Boel. de ministers
Witteman. Van Boezelaar. Götzen,
Fiévez. van den Brink cn Vos en vele
andere autoriteiten
DR IR. LOUWES WEER DIRECTEUR
GENERAAL VAN DE VOEDSEL
VOORZIENING
Dr. ir. S. L. Louwes, directeur ge
neraal van de voedselvoorziening, zr.l
tegen 1 Juli a.s. de functie van spe
cial advisor" van de directeur-gene
raal van de F.A.O. neerleggen. Hij zal
dan zijn werkzaamheden bij bet mi
nisterie van. Landbouw. Visserij en
Ifioedselvoorzienlng hervatten.
VLIEGTUIGBOTSING BOVEN
BERLIJN WAS ONGFM7K:
Hei Britse hof van onderzoek dat
zich heeft bezig gehouden rr>e' '4" oor
zaken van de. botsing tussen Brits
Viking-vliegtuig en een Sov-;- ager'
op 5 April boven Berlijn.' mr»av - be
kend. dat er ..geen reden is om »an
te nemen, dat de botsing f»»*' andere
is geweest dan een ongeluk.'' r
Noodlottige ziekte on^er
repatiërende kindern»
Op het naar Nederland terugkeren
de troepenscbip „Volendamhebben
zich onder kinderen fbabies) uit re
patriërende militaire gezinnen ernsti
ge gevallen van enteriti» (darmstoor-
nissen) voorgedaan, waarvan reeds
«ien met dodelijke afloop. Van het
hospitaalschip „Groote Beer" is in de
Indische Oceaan geneeskundig perso
neel ter aanvulling van de medische
dienst aan boord van de „Volendam"
overgegaan. Nog verdere maatregelen
tof. medische hulpverlening worden
getroffen -
Euwe krijgt volle winst
tegen Smyslof I
Dc Zondag afgebroken partij Euwe-
Smyslof uit de veertiende ronde ic
zonder verder spelen door Smyslof
opgegeven.
Maandagmiddag speelden Reshevsky
en Keres hun partij uit de veertien
de ronde, die wegens ziekte van de
Amerikaan to^n niet gespeeld kon
worden. Het was een zeer scherpe
strijd, waarin beide spelers een' zeld
zaam inzicht toonden.
In een gecompliceerde stelling werd
afgebroken. Reshecsky 'heeft een pion
meer, maar Keres staat niet ongun
stig. De stand luidt thans:
Botwinnik 8 uit'11; Keres en Res
hevsky 5t/2«en één afgebroken partij
uit II; Smyslov 5'fc uit 12 en Euwe
21 uit 11.
TWEEMAAL EEN HALF ONS
KAAS EXTRA
In de week van 27 April toi 1 Mei
zal aan de houders van A, B cn C-
kaarten een extra rantsoen kaas van
50 gram beschikbaar jvorden 'gesteld.
Veertien dagen later zal wederom 'n
extra rantsoen kaas van 50 gram aan
dezelfde leeftijdsgroepen worden ver
strekt. een en ander dank zij "een rui
me kaasproductie. De in deze tijd van
het jaar geproduceerde kaas leent'zich
niet voor bewaring van lange duur,
zodat het niet mogelijk is voorrad»
1e vormen.