kmaaider Langs ilr straal Moord op een Nederlander om het bezit van zijn papieren Tsjecho-Slowakijer sloot verdrag met Bulgarije r ls een atoom-Biitzkrieg wel mogelijk? Bereid tot een klein offer? 4e Jaargang No 1220 Zaterdag 24 April 1948 Oitgave voor de gelijknamige 8tich- ng. Wnd- boofdred. A. Erik*. Westerweg 838, -Alkmaar, teL 3300. Redactie en administra tie: Ridderstraat boek Oudegracht Tel 3987 Een der meest verachtelijke daden van Van der Waals: Zijn vrouw begreep bet wel, wat er met Van der Meer gebeurd was. Een der belangrijkste dagen !n het proces van der Waals was de dag van gisteren. Do spion had zich te verantwoorden voor een van zijn meest verachtelijke daden, n.l. de moord op Joseph Marie van der Meer, begaan op 16 Maart 1945 onder de gemeente Tienhoven. Deze moord pleeg de hij alleen met het doel, verder te kunnen leven onder de naam en de identiteit van dc vermoorde en zodoende zich veilig te stellen voor herkenning en rechtsvervolging na het einde van de oorlog, dat hij met rasse schreden nader zag komen. Voor broeder en vrouw was Anion „in Engelse dienst" W. Reitsma, wachtmeester der ma. réchaussée te Tienhoven, bevestigt op 19 Maart bet Tienhovens kanaal het lijk van een naar schatting 50- jarige man te hebben gevonden, pa pieren waren er niet, terwijl het hoofd een in- en uit_schotwond vertoonde. Pas veel later, toen het lijk was op gegraven in verband met de zaak- Van der Waals, bleek het kunstgebit van de vermoorde afkomstig te zijn van J. M. van der Meer uit Den Haag. Relaas van een ooggetuige De volgende getuige, J. C. van der Waals, broer van verdachte, is niet verschenen. Een verklaring van hem wordt voorgelezen. Zijn broer had geen definitieve bewijzen gehad voor de collaboratie van Anton, hoewel b.'j Uor? jeJUiek niet vertrouwde. Een hevige ruzie tussen beiden in 1943 leidde tot een breuk. In Januari 1945 kregen zij weer contact. Anton ver telde hem, dat hij voor de Engelsen werkte Op 16 Maart 1945 had ge tuige met hem een afspraak op de rijksweg naar Gouda, met het doel naar Amsterdam te gaan. Van der Waals bereed een tandem en bevond zich in gezelschap van een man, die later Van -der Meer bleek te zijn. Van der Waals deelde zijn broer mee, dat Van der Meer niet te ver trouwen was en hij gaf hem zelfs een pistool, voor het geval er iets zou gebeuren. Toen zij gedrieën Utrecht waren gepasseerd, bleek bet dat ze niet meer voor donker in Amsterdam konden zijn. In de buurt van Tien hoven stapten zij af en rustten enige tijd aan de berm, waarbij Van der Waals een borrel aanbood. Van der Waals had zich vervolgens even ver. wijderd. Het was toen al zo goed als donker. Plotseling klonk er een schot en Van der Meer, die op de berm zat, viel getroffen neer. Protesi Het is vol in de zaal tij dens de voorstelling Eivol. Te vol zelfs. Af en toe moe ten mensen met verhitte hoofden even naar buiten cm wat op te frissen. Van zelfsprekend heb ik het ge troffen. Tei weerszijden van roe een ge stoel, waar wel kaartjes opliggcn, maar waarzoo» niemand komt op duiken Ik vii heug me op die ruim'® Ken ik rustig nog wa* aan Li keningen maker.. Re'.'.'.s vaan de lichten li- de zaal uit ik -maak het me ec.it gemakkelijk. Dan plot- s?ling i e:i gestommel aan wver.-/ijd« n en voor ik goed en wei et wat er gebeurt zit ik geklemd. Twee, men scn V3'i meer dan nórmaal formaat hebben zich ter weerszijden van me neerge laten met een snelheid die verbluffend is. Ik heb niet de tijd om me zelf ook maar enigszins uit te zetten. Zo heb ik daar gezeten. Uren lang. Gemangeld, gestreken, geplet. Verfomfaaid ben ik ten slotte te voorschijn ge komen. Over het gebodene sprak bijna niemand. Er was maar één ding waar de men sen over spraken. Dat ze zo beroerd gezeten hadden. Ik sluit me er van harte bij aan We zijn ten slotte geen wor men. Daar van kun je ep een heleboel in een potje stop pen. „Wat doe je nou ..Anton*', zo vertelt zijn broer, „stond achter Van der Meer. Ik vroeg: wat doe je nou? Hij-antwoord de: „ik neem alle verantwoording op mij. Deze man was niet te ver trouwen". Later zag ik, dat Anton een pistool in de rechterhand had Van der Waals nam alle papieren, die zich op Van der Meer bevonden, mee Verdachte wordt door de president gevraagd: Bent U het met deze ver klaring eens? Verd.: Ik heb inderdaad het schot gelost. Baron van Lynden, alias ir. Van Veen voor zijn echtgenote De 28_jarige Corrie van der Held, timide meisje biet een zacht stem metje, laatste echtgenote van Van der Waals, komt dan haar verklaring afleggen Ze heeft daar geen bezwaar tegen. In 1943 had hy zich aan haar voorgesteld als Baron van Lynden, later zeide hij in werkelijkheid dr. ir. Van Veen te zijn. Van der Meer heeft zij eenmaal gezien, nl. op 16 Maart 1945 voor hij met haar man naar Amsterdam ver trok. Latöi heeft ze, toen de man niet mee terugkeerde, niet meer naar hem geïnformeerd. „Ik begreep het wel", zegt ze zacht Ze had opgemerkt dat haar man alle papieren van Van der Meer had en die later in Zuid-Laren voor zichzelf gebruikte. De bezittin gen van Van der Meer waren door Van der Waals voor diens dood reeds verkocht. Ze had de verkoop van Van der Meer's bezittingen wel vreemd gevonden, maar Van der Waals had gezegd, dat hij ze niet meer nodig had. Via Zwolle en Zuid-Laren de bevrijding was intussen gekomen kwam zij zelf in Utrecht terecht, waar Engelse officieren haar een wo ning toewezen, terwijl Van der Waals naar Duitsland ging. Ze voegde zich bij hem in Bonn en ging later met hem mee naar Berlijn In Rusland is ze niet gè\veest, antwoordt ze op een desbetreffende vraag. (Zie vervolg op pag. 5). De doodstraf geëist Waarom zwijgi de „andere zijde"? Vóór het requisitoir van mr. Van Doom een aanvang nam, heeft de pre sident mr. J. van Vollenhoven een korte toespraak gehouden, waarin hij o.m. zeide: „Van getuige Schreieder hebben wij een vo1 Komen onbevangen en duidelijke uiteenzetting gèhad van 1 et „England-Spielzoals dat aan riin zijde gespeeld v erd, van de an dere zijde daarenl' gen zijn ons de noodzakelijke gegevens onthouden Wij ontvingen van die kant niei die service, die we verwacht hadden Ge zien de uiteenzettingen van S^ureie der. ei Van der Waals in dezn kwej';r- ons gebleken, dat Van der Wis noch een =>ctiev - rh een vei >nt- woordelyke rol hst .Englani-s a e heef* ver"-„id". Mr. Van Doorn hield een uitvoerig requisitoir, waarin hij het Hof ver zocht, de doodstraf uit te spreken. ..Ik ben ervan overtuigd, dat dit de enige straf is, die hij verdient. Men zal zeggen, levenslang is toch net zo goed. In deze politiek onzekere tijden acht ik echter levenslang een onvol doende beveiligingsmaatregel tegen over het Nederlandse volk. Ik zal al leen gerust zijn als deze straf wordt opgelegd en wordt geexecuteerd"., al dus de procureur-fiscaal. Van der Waals toonde tijdens hét uitspreken van dit requisitoir geen spoor van emotie. weerbericht AFNEMENDE BEWOLKING Geleidelijke afnemende bewolking iets hogere middagtemperatuur. Zwakke tot matige wind tussen. Noord-West en Noord-Oost. Nieuwe secretaris voor 8-October Vereniging De 8-October Vereniging hield gis teravond in Hotel Centraal een leden vergadering, onder voorzitterschap van mr. C. J. de Lange. De notulen van de vorige vergade ring, voorgelezen door de secretaris, de heer P. Cloeck, werden onveran derd goedgekeurd. De heer Lutterot had de secretaris schriftelijk doen we ten, dat hij zich wegens drukke werk zaamheden als bestuurslid moet terug trekken. Door de voorzitter werd hem dank gebracht voor het vele werk, dat hij voor de vereniging had verricht. Van het gemeentebestuur was een schrijven binnengekomen, waarin werd medegedeeld, dat ook dit jaar weer over 't Canadaplein en de Paar denmarkt kan worden beschikt, voor de één.daagse 8-Octoberkermis. Uit het jaarverslag bleek, dat de "vereniging over een batig saldo van f 3440 69 beschikt. Met 2725 leden en 656 huisgenoten kan de 8-October Verèniging zich een van de grootste van Alkmaar noemen De heer Cloeck werd op zijn ver zoek eervol ontslag verleend als se cretaris. Thans zal hij zich tenvolle kunnen belasten met de artistieke leiding van de grote optocht; hij blijft deel uit maken van het bestuur, evenals de heren F. A. Ringers en mr. A. J. M. Leesberg, die bij acclamatie werden herkozen. De heer A. Koster, die door het be stuur als secretaris was voorgedra gen. werd met 15 van de 20 stemmen gekozen. Tot de scheidende secretaris richtte mr. G. J. de Lange enige woor den van dank voor de velediensten, die hij aan de 8 October Vereniging had bewezen. Nadat de heer Verhoeven zich bij de rondvraag beschikbaar had gesteld als candidaat-vaandeldrager, kon de voorzitter deze geanimeerde vergade ring met een kort woord sluiten. Ook pacten met Roemenië, Hongarije en Oostenrijk in het zicht Te Praag werd een Tsjecho-Slowaaks —Bulgaars verdrag van wederzijdse bijstand ondertekend, dat „alleen ge richt is tegen de oude agressor Duits land, of elke staat welke zich met Duitsland heeft verbonden". Premier Georgi Dimitrof tekende voor Bulgarije en premier Klement Gottwald voor Tsjecho-Slowakije in het Cernin-paleis te Praag. Het ver drag is twintig jaar van kracht en wordt automatisch voor vijf jaar ver lengd, tenzij een jaar tevoren door een der partijen opgezegd. De ondertekenaars verklaren, dat „hun traditionele wederzijdse vriend schap, versterkt door volksdemocrati- sche regeringen in beide landen, een belangrijke factor vormt in de ont wikkeling van vriendschap en samen werking met alle Slavische en andere democratische volken en het verzeke ren van de vrede". Tsjecho-Slowakije voert op het ogen blik besprekingen over een overeen komstig verdrag met Roemenië, dat naar verwachting in Mei voor onder tekening gereed zal zijn. Men over weegt ook andere handels-economi sche en culturele overeenkomsten om de samenwerking van Oost-Europa uit te breiden, o.m. besprekingen met Hongarije ter regeling van de huidige politieke en economische problemen en een handelsovereenkomst met Oos tenrijk. Donateursconcert Soli Deo Gloria Soli Deo Gloria, dat het \orige jaar nog fanfarecorps was, gaf gisteravond in het Gulden Vlies haar eerste con cert als harmonieorkest dat zeer ge slaagd mag heten. In zijn openingswoord deelde de voorzitter de heer Weststeijn mede, dat de actie die gevoerd was voor het aanschaffen van nieuwe instrumen ten f 1455 had opgebracht wat, hoewel het een mooi resultaat was, nog niet geheel de onkosten gedekt had. -Echter de instrumenten waren er gekomen zonder het uniformfonds te hoeven aanspreken. Tevens dankte de voorzitter de vereniging St. Caecilia die zoo bereidwillig was geweest om 2 van haar leden af te staan die in een jaar tijd de klarinettisten hebben opgeleid. Na de gemeenschappelijk gezongen Psalm 33 kwam dan het corps zelf aan de beurt. Na de pittige marsch The Middy werd de ouverture „Regina" van Ros- sini uitgevoerd. Hierin bleek duidelijk hoe de dirigent de heer J. Schoen uit Zaandam zyn mensen in de hand heeft En enkele handbeweging is voldoende om het gewenste effect te bereiken. Heel goe<j kwamen in dit nummer de hoorns en klarinetten tot hun recht vooral in de zachte gedeelten. Daarna kwam het lange en moeilij ke "L'union fait la foree" van Ca- nivez waarin de instrumenten zich stuk voor stuk konden laten horen. Hierbij bleken vooral de klarinet ten een goed geheel te vormen, ter wijl ook de pistons zeer goed waren Na de pauze werden de koraal „Op U mijn Heiland blijf ik hopen", de ouverture „Astarte" van Cerfontaine. „Uw Soirée chez les Harmetons" van M. Krein en de march ,JLe chef de Corps" van V. Buzy ten gehore ge bracht. Het 2e nummer leek ons af en toe wat rommelig en het 3e num mer, hoewel zeer goed gespeeld was misschien hier en daar iets te veel fanfare,.terwijl bij "Le chef de Corps" wel bleek dat in marsen het orkest beter tot zyn recht komt dan in con certstukken, maar het corps is een goed homogeei. geheel. Aan dit concert werd verder nog medewerking verleend door de man nen Zangvereniging „de Lofstem" uit Broek op Langendijk o.l.v. de dirigent Paul Kok. Dit ruim 60 man sterke koor be schikt over uitstekende stemmenmate riaaL Opvallend goed was de uitspraak zowel in de Hollandse liederen als in het Duitse ,,Der Fremdenlegionnair", een zeer goed gzongen nummer, waar in vooral de bassen goed uitkwamen. Het prachtige „Jeruzalem" van Ol- man oogstte veel succes. Rest ons nog te vermelden dat de heer P. Nieuwhof de door hem zelf berijmde geschiedenis van „Soli" voor droeg en dat onder leiding van de beschermheer Mr. Schenkeveld met een geestige speech en veel koopmans talent 20 pryzen w.o. taarten, fruitman den enz. verloot werden. Montgomery. de man, van wie on langs gemeld werd dat hij kans maakt op de functie van generalissimus voor West-Europa, heeft enige opmerkelijk ke woorden gesproken, die zijn visie op het karakter van een eventuele oorlog duidelijk belichten. Zij kunnen misschien de uitwerking hebben van een koude douche op hen die in de almacht van de atoombom geloven en heimelijk hopen op een „atoom-blitz- krieg" als zekerste en snelste middel om aan het Russische gevaar een ein de te maken. Veel heeft Monty niet gezegd. Hij merkte alleen op, dat het in geen geval voldoende kon zijn om voor de naaste toekomst een sterke luchtmacht te bouwen, maar dat men voor alles behoefte had aan veel en sterke divisies om eventueel in de toekomst met succes op te kunnen treden. Buitenlands Overzicht Montgomery staat met deze opvat ting niet alleen. Zij wordt blijkbaar gedeeld ook door de militaire experts van Amerika. Na Praag, waar de ge beurtenissen die de wereld schokten, dat met één slag voor hem mogelijk maakten, heeft president Truman de dienstplicht voor de Staten voorge steld. Alleen al het feit, dat hij hier. mee gewacht heeft tot een gunstige gelegenheid, maakt duidelijk dat der gelijke maatregelen niet uitbundig worden begroet dooi het Amerikaan se volk. Geen wonder Men heeft ook daar geen prettige herinneringen aan wereldoorlog no. 2 de moeders hou den hun zonen, de boeren hun knechts liever thuis en er is geen vakvereni. ging en welhaast geen kerkelijke ge nootschap dat niet fel gekant is te- gen dienstplicht. Het is, vooral op dit ogenblik, voor de parlementsleden 'n moeilijk onderwerp: de verkiezingen zijn in 't zich. Men geeft zich daar in brede kring - en de atoompropagan- da, meer voor 't buitenland bedoelt, heeft dit ten zeerste gestimuleerd liever over aan de illusie, dat bij openlijke vijandelijkheden het Ple» snel beslecht zal zijn door een enor me luchtmacht. Deze illusie is zo sterk, dat het voorstel van Forrcstal. om de lucht macht tot 55 eskaóergroepen uit te breiden, door Congresleden niet al leen overgenomen werd, maar uitge breid tot. een plan voor 70 eskaders. Maar dit was Forrestal en ook Tru man te veel van het goede: zij ver zochten beleefd dtch zeer dringend aan het Congres om dit plannetje te laten -varen. Wat betekent dit? Wel, een dergelijke luihtbewapening zou met zich m^e brengen dat niet ge noeg aandacht ken worden besteed aan de Versterking van de zee- en vooral de lancmaent. Maar is deze dan wel zo wenselijk? is het dan niet zo, dat een machtige luchtvloot en misschien n^g machtiger eskaders bestuurbare raketten men heeft er zo juist een gevonden die in een half uur tijd om de aarde kan snellen), voorzien van een flinke do sis atoombommen, in één slag een land met al zijn dorpen en steden en fabrieken van de aardbodem kunnen wegvagen? Montgomery zegt, dat er geen en kele aanleiding is om te geloven dat het karakter van een toekomstige oor log in wezen verschillend zou zijn van die welke wij juist achter de rug heb ben. Dat wil dus zeggen, dat ook wereld oorlog no 3 een langdurige uitputtings oorlog zou zijnEr is inderdaad wel enige reden voor de leek om hem te geloven. De atoombom is een af grijselijk vernielingswapen, maar het deugt niet om een land te bezetten. Daar komt bij, dat ook Amerikaanse militaire experts niet kunnen geloven dat het wapen maar door één bepaald land gebruikt zou worden: de commis sie voor de Luchtvaart heeft in een rapport onlangs voorop gesteld, dat er geen enkele aanleiding is om te menen, dat binnen twee jaren niet ook buiten de VS de atoombom en massa geproduceerd zou worden. Daar komt nog iets bij: al heeft men tot nog toe geen afweermiddel gevonden tegen het atoomwapen, men heeft nog altijd wel de beschikking over vlieg tuigen die ze moeten vervoeren en men zal deze wapens ongetwijfeld r perfectionneren. Een atoombom, die nu voor een industrie-centrum be doeld is, maar in een prairie of een steppe terechtkomt, mist zijn uitwer king. Een uitputtingsoorlogMaar dat brengt met zich mee, dat een beslis sende overrompeling uitgesloten is, dat dus ook de staat of staatsgroep die over de meeste mobiele landeen. heden beschikt, de tijd heeft om daar mee te opereren. Vandaar dat Mont gomery wees op de noodzakelijkheid van landdivisies, vandaar dat Forre stal schrok voor het al te groot en thousiasme voor zijn plan tot uitbrei ding van de Amerikaanse luchtvloot. Men heeft niet lang na te denken over de vraag, welke macht het toch wel zou kunnen zijn die, bij het uitbreken van een conflict, het eerst in Europa toe zou kunnen slaan. Voor de Ame rikanen zo ver zijn, dat zij een inva- sievloot kunnen uitrusten zouden ^aar hun eigen berekeningen twee jaren voorbij zijn gegaan. In die tijd zou het Rode Leger met zijn honder den divisies (in 1944 waren het er 300) wel kans zien, dunkt ons, om geheel Europa te bezetten. Want het ver enigde Westen zou niet veel meer dan een twintig tot dertig divisies daar tegenover kunnen stellen en de Ver enigde Staten zouden er op hun best nog eens een tien of twaalftal aan toe kunnen voegen. Waarschijnlijk zou er voor de Russen in die twee jaar nog wel wat tijd overblijven om ook de industrie van Europa voor de oorlog voering in te schakelen en de afge lopen oorlog heeft ons wel geleerd, dat men, wil men een vijand verslaan, wel meer met de efficiency der oor logvoering dan met het medelijden met een bezette bondgenoot rekening moet houden. Wat zou, om kort te gaan; een derde wereldoorlog voor West-Europa be tekenen? De volkomen vernietiging, wat er ook van de Verenigde Staten of de Sovjet-Unie terecht zou komen en wie van de twee ook als „over winnaars" uit de strijd te voorschijn zou treden. West-Europa in elk geval zou van de kaart verdwenen zijn, ma terieel en moreel volkomen kapot ge maakt worden. Wij hebben waarlijk geen reden, om naar „een spoedige op lossing" door middel van de gewapen de vuist te verlangen Trygve Lie had gelijk, toen hij tot de volkeren en inzonderheid hun staatslieden hét vermaan richtte, wat minder over de oorlog te spreken en wat meer voor de Vrede te doen. A.H. De vergadering van de Noordhol landse vereniging „Het Witte Kruis", die onlangs in Amsterdam is gehou den en waarover wij een uitvoerig verslag gaven, achten we belangrijk genoeg om er apart op terug te ko men. De vergadering was in hoofdzaak gewijd aan een eventuele pensioen regeling voor de wijkverpleegsters. Het is helaas nog zo, dat de pensionne ring van deze groep zeer veel te wen sen overlaat Door de verschillende verenigingen zijn verschillende rege lingen ontworpen, die er in de prac- tijk op neer komen, dat de zusters als ze de pensioengerechtigde leeftijd heb ben bereikt, een pensioen orvangen waarvan ze niet kunnen i.w*-- -TT., uitzonderingen daargelaten. Een door het hoofdbestuur aange wezen commissie had nu een regeling ontworpen, die in de provincie Gel derland reeds is doorgevoerd die o.L grote voordelen biedt, ou. in de eerste plaats een uniforme pen sioenregeling komt en in de tweede plaats aan de zusters die reeds gepen- sionneerd zyn of het in de toekomst zullen worden, betere perspectieven biedt. Er oil i., a ,.-g- den tegen deze in wezen volstrekt biL lijke regeling bezwaren geuit, die in hoodfzaak van financiële aard waren. We hebben het voorrecht om zelf bestuurslid van een afdeling te zijn en kunnen ons de bezwr en wer den geopperd, dus lever... ten. Oppervlakkig beschouwd zou men zeggen, dat de Kruisverenigingen dit niet op zich kunnen nemen. Ze wors telen toch reeds met chronisch geld gebrek. Als men echter dieper «.er de z-... nadenkt, zit er toch een andere kant aan. Want niet de verenigingen zul len deze verhoging van lasten moeren dragen, waardoor hun budget zou wor den verstoord. Neen, deze lasten moe ten worden afgewenteld op de leden. De grote vrees van tal van afge vaardigden was nu, dat de leden zou den bedanken, als ze tachtig cent A =en gulden meer zouden moeten be talen, ook wanneer ze wisten, dat de oude dag van de wijkverpleegsters er - door verzekerd zou zijn. Wanneer dit juist is. zou het niet minder dan ontstellend zijn. Steeds toch hoort men de leden van de diver se kruisverenigingen met de grootste lof over de zusters spreken. Welnu, aan mooie woorden hebben we niet genoeg. Naast die woorden zullen de leden van de Kruisverenigingen in de toekomst bereid moeten zijn een of fer te brengen. Wanneer men dit ten minste een offer mag noemen. Want een gulden per jaar per gezin voor een dergelijk belangrijke zaak, waar mee ook de volksgezondheid in grote mate gemoeid is, kan voor sommige gezinnen een offer zijn, de meesten voelen het niet. In dit verband deed het geluid van de afgevaardigde van Haarlemmer meer weldadig aan, die vertelde uit de practyk van zijn afdeling. Daar was gebleken, dat by goede voorlich ting en stevig aanpakken de mensen wel degelijk te doordringen waren van het zegenrijke van het Kruiswerk en dat ze er ook werkelijk wat voor wilden offeren. Wat in de Haarlemmermeer kan, moet ook elders in Noordholland mo gelijk zyn. Hier geldt inderdaad: ,Waar een wil is, is een weg*', v. Z. HaTfa in handen der loden Britse Hoge Commissaris stelde Arabieren verantwoordelijk De gevechten te Haifa zijn beëin digd, de Joden hebben de stad in handen. Er zouden honderd Arabieren zijn gesneuveld en honderd gewond. De Joden hebben veertien doden en 40 gewonden. De massale uittocht vaa ongeveer 40.000 Arabieren is begon nen. De Haganah heeft allen vrijge leide beloofd. De veroverde wapens zullen de Engelsen beweren lot 15 Mei - dan krijgen de Joodse autoriteiten ze terug. De Britse Hoge Commissaris voor Palestina sir Alaa Cunnicgham, heeft in een telegram aan de Britse minister van Koloniën de Arabieren voor de gevechten aans;rtkeliik ge steld. „De s'ng was een gevlg van de voortdurende Arabische sinvallen op de Joelen van de laatste vier da gen", aldus het telegram.

Kranten Regionaal Archief Alkmaar

De Vrije Alkmaarder | 1948 | | pagina 1