kmaaiiJei
Langs dn straat
N.-HOLLANDSE
PERS 19<i5
Frans voorstel basis voor wapenstilstand
in Palestina?
Transjordaanse actie of offensief
in zenuwenoorlog?
Wederom ontplofte munutie te
Muiden
Daders van roofmoord op „Moeke"'
Marsman kreqen 15 jaar
Zaanse triomfen tussen Nijmegen
en Maastricht: 3 man aan kop!
4e Jaargang No 1223
Woensdag 28 April 1948
Litgave voor de gety&namif* 8tich':i
Wnd. hoofdred. A. Erika. Westerwea SSt,
Alkmaar, lel 33W. Redactie en adminJatra-
tie: Ridderstraat hoek Oudegracht Tel, 3937
Joden en Arabieren siellen eisen
Brillen pessimistisch over doeltreffendheid
Ofschoon zowel Joden als Arabieren op een besloten bijeenkomst van
de Trustschapsraad verzekerden, dat zij zouden instemmen met een wapen,
stilstand in Jeruzalem, verlangden zij voorwaarden, welke het twijfelachtig
maken of men uiteindelijk tot een overeenkomst zal kunnen geraken. Mosje
Sjertok b.v. verklaarde, dat het Joodse bureau een belofte kon doen
namens de Joodse inwoners van Palestina en het Arabische Comité na
mens de Arabieren in Palestina, doch dat een actie door de strijdkrachten
van enige Arabische buurstaat hier b uiten zou vallen.
Jamal Hoesseini verklaarde namens
de Arabieren, dat de veiligheid der
heilige plaatsen voldoende gewaar
borgd zou zijn door een wapenstil
stand voor de oude stad alleen. De
Arabieren zouden als voorwaarde stel.
len, dat de strijdkrachten van de
liaganah uit hun posities binnen de
stad zouden worden teruggetrokken.
Deze voorwaarde werd door Roger
Garreau, Frankrijk, die de resolutie
betreffende een wapenstilstand voor
Jeruzalem heeft ingediend, aange
merkt als ..juist het soort struikel
blok, dat het Franse voorstel had
willen omzeilen".
Garreau had de Trustschapsraad
aanbevolen, dat een internationale
politiemacht van 1000 vrijwilligers
naar Jeruzalem zou worden gezonden
om de bevolking en de heilige plaat
sen te beschermen. Hij wilde dit plan
onmiddellijk in behandeling nemen ~n
er desnoods de gehele avond aan te
besteden om iemand tc vinden, die
aan het hoofd van deze macht zou
staan.
,.Er is geen uur te verliezen. De
eer van de V. N. is er mee gemoeid.
Wij moeten in de twee weken, die
ong nog resten, ie?s tastbaars doen",
m de Franse afgevaardigde.
Het Franse voorstel treft ook ge
schikte maatregelen om de voedsel-
voorziening van Jeruzalem te verzp
keren, aldus Garreau. De vrijwilligers
van de nolftlemacht zou dor» tn4fcr4a.
eel, zonder onderscheid van natiornli
telt, moeten worden gekozen. B«r'e:v
d'en moet in de Joodse en Arabische
wijkPD van Jeruzalem. hulppol*fie
votden ingesteld, die "te plaat-
i.ike politie moet samenwerken mr
de internationale politiemacht.
„Onwivoefbaar" zegt
Creech Jones
De Brit Creech Jones meende, dat
Jeruzalem niet kan worden beschermd
„tenzij wij een wapenstilstand voor
geheel Palestina verkrijgen". Men mag
niet vergeten, zo zei hij, dat Jeruza
lem zowel door de Arabieren als Jo
den een stad is van geweldig stro.'
tegisch militair belang en er zal
daarom in dit gebied juist in zeer
aanzienlijke mate worden gevochten.
Voorts zeide Jones, dat de nu in
Jeruzalem aanwezige politiemacht 300
Joden omvatte, in hoofdzaak oner-
Hij schrotr zich een beroerte
Dezer dagen^verschsen een man in
een winkel te 's Gravenhage om iets
te kopen Hij betaalde met een biljet
,van f 10—. De juffrouw verliet de
winkel ever om het geld te wisselen
Toen zij terug kwam, miste zij een
paar gulden uit de kas en sprak de
klant daarover aan.
De man, aldus op heterdaad betrapt,
schrok zich letterlijk een beroerte! Hij
werd overgebracht naar het zieken
huis aan de Zuidwal.
JUBILEUM-PAKKETTEN ACTIE
VAN DE NIWIN
In verband met het regeringsjubi
leum organiseert de NIWIN een jubi
leum-pakketten actie, die 1 Mei be
gint en 25 Juui sluit- Het ligt in de
bedoeling behalve aan alle militairen
overzee, aan daarvoor in aanmerking
komende burgers een pakket te zenden
Hoewel de prijs van de pakketten zo
laag mogelijk zal worden gehouden,
is niettemin een totaal bedrag van
300.000 gld. nodig voor 200.000 pakket
ten. f 1.50 is de Prijs dus van een pak
ket, dat zal bevatten sigaretten, ver
snaperingen, toiletartikelen en een
nog nimmer gepubliceerde foto van
H. M. de Koningin
weerbericht
VEEL BEWOLKING
Matige, in het Noorden van het
land tijdelijk krachtige wind tussen
Zuid-West en West. Half tot zwaar
bewolkt met plaatselijk enige lichte
regen. Iets lagere middagtemperatu-
xen dan gieterao.
Morgen militaire
conferentie der vijf
In officiële klingen te Brussel wordt
bevestigd, dat de minister van Defen
sie van België, Nederland en Luxem
burg zijn uitgenodigd om hun Britse
e» Franse collega's in Londen te ont
moeten ter bespreking van gemeen
schappelijke defensievraagstukken, die
voortspruiten uit het West-Europese
verdrag, dat de vorige maand te Brus
sel getekend werd. De datum van
vertrek der ministers is nog niet vast
gesteld, doch men gelooft dat kol.
Raoul de Fraiteur, de Belgische mi
nister van Defensie, Lambert Schaus,
zijn Luxemburgse collega en enige ho
ge officieren van het Belgische leger
Donderdag naar Londen zullen vlie
gen.
Vier personen zijn om het leven ge
komen en 5 andere zijn nog vermist
tengevolge van een reeks ontploffin
gen die zich in een gas- en electrici-
teitsfahriek te Brooklyn hebben voor
gedaan.
varen en onvoldoende getraind was
en gebrek had aan leiding. Er zijn
enige honderden Britten, die lid zijn
geweest van de Palestijnse politie en
bereid zullen zijn vrijwillig dienst te
nemen. Zij bevinden zich niet langer
in Palestina", aldus Jones, ,,en ik be
twijfel of hun diensten te verkrijgen
zijn. Het zou enige maanden kunnen
duren alvorens een kern van een po
litiemacht in Palestina gevormd zal
kunnen worden. Onder de huidig^om.
standigheden moeten wij er het beste
van trachten te maken".
Massale Arabische vlucht over Jordaan
Hot is nog steeds niet duidclyk of troepen van koning Abdullah van
Transjordanië actief deelnomen aan de strijd in Palestina of dat het hier
louter een offensief in de zenuwenoorlog betreft. De berichten spreken
elkander voortdurend tegen. De Transjordaanse gezant is door Bevin ont
vangen; hy zou vo'gens Reuter verklaard hebben, dat hij geen bevesti
ging had ont%angen, dat het leger van zijn land Palestina was binnen
gerukt. Shinwel, de Britse minister van oorlog, kon nog geen verklaring
afleggen in het Lagerhuis: „Over de persberichten kan de regering nog
niet oordelen", zei hij.
In het officieel bericht over de si.
tuatie in Transjordanië van Sir
Eric Kirkbride, de Britse gezant
in Amman, dat Dinsdagavond te Lon
den is ontvangen, worden de pers
berichten over de oorlogsverklaring
van koninc Ah:!»"'»*» aan het Zionis
me; het binnentrekken van geregel
de troepen van het Transjordaanse
leger in Palestina en de bezetting van
Jericho tegengesproken.
Volgens berichten uit Cairo echter
zou het eerste deel van het Transjor
daanse leger bij Jeruzalem zijn. Een
ander offensief zou ontketend wor
den bij Galilea in de buurt van het
meer van Tiberias en Nazareth.
In de noordelijke sector van Palesti
na zouden de Iraakse en Syrische
strijdkrachten tot gelijksoortige ope.
raties overgaan, als voorbereiding tot
een mars naar Haifa.
Men meent dat Transjordanië tegen
15 Mei minimum 10.000 goed gedrilde
manschappen van het geregelde leger
en 10.000 Bedoeinen op de been zal
kunnen brengen. Irak ~:ou 30.000 man
schappen en eenheden van het lucht-
wapen leveren.
ARABIEREN VLUCHTEN.
Stromen Arabische vluchtelingen be
wogen zich gister, volgens Reuter,
langs de Palestijnse wegen naar de
grenzen van de Arabische buurstaten,
Syrië, Transjordanië en de Libanon.
Tienduizenden Arabische vrouwen
en kinderen en mannen hebben het
land reeds verlaten, terwijl van Jood
se zyde het offensief in het gehele
land wordt voortgezet. Voortdurend
trekken karavanen over de All-nby-
brug, dc verbinding over de Jordaan
met Transjordanië.
IRGOEN EN HAGANAH
ZIJN HET EENS.
De Joodse verdedigingsorganisatie
Haganah en de Irgoen Zwai Leomi
hebben een overeenkomst getekend,
waardoor zij in geheel Palestina op
militair gebied volledig zullen samen
werken. Als onmiddellijk gevolg hier
van verwacht men. aldus Reuter, dat
de Haganah deel zal nemen aan de
gevechten te Jaffa, waar de Irgoen
gedurende de laatste drie dagen in
actie is.
Onrust in Finland?
De communistische Finse minister
van binnenlandse zaken, Leino heeft
in een radio-rede verklaard, dat de
onrust. „Deze spanning en de abnor
male toestanden welke er het gevolg
van zijn wijzen er op, dat er iets meer
in het spel is dan alleen maar het
gewone voorspel van een algemene
verkiezing (in Juli te houden)", aldus
Leino.
De toenemende spanning in de in
ternationale situatie heeft nieuwe
hoop gegeven aan de antidemocrati
sche machten in ons land.
De politie van Helsinki werd Maan
dag gealarmeerd in verband met po
gingen van „extremistische elemen
ten" zich meester te maken van het
surplusoorlogsmateriaal, dat Finland
volgens het vredesverdrag naar de
SowjetUnie moet zenden.
Wonder boven wonder
slechts één dode
Gistermorgen werd de bevolking van
het s'.adje Muiden opgeschrikt door
een hevige ontploffing op het terrein
van de kruitfabriek „De Krygsman"
aan de Muid rvaart, hetzelfde terrein,
waar op 17 Januari 1947 de vreselijke
ramp geschiedde, die een aantial mi.
litairen het leven kostte.
Met een lorrie worden thans de
springstoffen naar een schuit in de
Muidertrekvaart vervoerd om naar 't
eiland Pampus te worden overgebracht
en vernietigd. De eerste lorrie was
gistermorgen juist geladen en door
drie militaren naar de wal gereden.
Op het moment, dat zij wilden terug
keren, explodeerde als gevolg van 'n
tot nu toe onbekende oorzaak, een
blok trotyl.
De gedode militair is de 42-jarige J.
Brijde uit Amsterdam, die een vrouw
met vier kinderen achterlaat.
Vierman ontsnapten aan de dood
Een gehuwde militair uit Amster
dam werd op slag gedood, 's Middags
waren de resten van zijn lichaam nog
niet gevonden. De tweede militair
kreeg wonder boven wonder slechts
een lichte hoofdwond en enkele
schrammen. De drie militairen, die de
lorrie van de wal terugduwden en er
Franse spelen
Nederlandse verzetslachtotters
Onder auspiciën van de Commissie
Nationale Herdenking 19401945 zal
in verschillende steden van ons land
een voorstelling worden gegeven van
„La Francerie", door de Franse au.
teur Raynal. De acteurs Henri Nor-
bert, Susanne Iriel, en Michel Bran-
Chaillot en Theatre Antoine zullen be
langeloos hun medewerking verlenen.
De gehele opbrengst der voorstellin.
gen komt geheel ten goede aan door
de oorlog getroffen Nederlandse kun
stenaars en de door hen nagelaten be
trekkingen.
De tournee begint 7 Mei in Utrecht,
dan volgt Den Haag. De voorstelling
van La Francerie in Amsterdam is
vastgesteld op Donderdag 13 Mei in
„De Kleine Komedie".
Daags daarop werd het bezoek aan
Nederland in Rotterdam beëindigd.
niet op gingen zitten danken hieraan
wellicht hun leven, omdat zij anders
op het moment van de explosie juist
op de plaats zouden zijn teruggekeerd,
waar hun kameraad de dood vond.
Een sergeant, die zich op ca. 5 meter
van de explosieplaats bevond bleef
geheel ongedeerd. Het slachtoffer,
wiens naam door de militaire autori
teiten nog niet is vrijgegeven, was
gistermorgen voor de eerste maal op
het terrein van de kruitfabriek te
Muiden werkzaam. In het stadje Mui.
den werden slechts een paar ruiten
vernield.
In 1947 werden in Den Haag 51
auto's gestolen. Ze zijn thans alle net
jes opgespoord en door de politie
thuis gebracht.
Sobsi—eisen aan Republikeinse
delegatie
De „Sobsi", het Indonesisch vakver
bond heeft aan de Republikeinse de
legatie een lijvig memorandum ge
zonden, waarin de eis gesteld wordt,
dat teruggave van buitenlandse ei
gendommen aan de eigenaars van
voor de oorlog slechts zal kunnen ge
schieden, nadat algehele overeenstem
ming is bereikt omtrent de fundamen
tele politieke, economische en finan
ciële problemen. Vitale productiemid
delen, zoals spoor- en tramwegen,
krachtindustrie, radio, olieindustrie
en drukkerijen, moeten genationali
seerd worden onder vergoeding aan
de vroegere eigenaren. Eigendommen
uit Japan, Duitsland en Italië moeten
eigendom van de republiek worden.
Eigendommen van de Nederlands-
Indische regering, zoals spoorwegen en
PTT, worden Republikeins bezit.
Voorts moeten de Nederlanders de Re_
publikeinse vakbeweging erkennen,
benevens de bestaande Republikeinse
arbeidswetgeving.
Pang
Het orkest speelt met vuur
en volkomen overgave. Een
stampvolle zaal luistert ge
boeid. Dan springt plotse
ling een snaar van een der
eerste violisten. De man zit
vlak vooraan, in het licht
der schijnwerpers.
Met een toornige uitdruk,
king op zijn gelaat neemt hy
de viool van zijn kin weg,
haalt een nieuwe snaar te
voorschijn en zet zich aan
de arbeid. Het orkest speelt
vol ijver verder.
Het gelukt niet al te best.
Als ik een blik op de men
sen op de voorste rijen sla,
zie ik ettelijke gezichten,
die met nauw verholen leed
vermaak 's mans pogingen
gadeslaan. Ze luisteren niet
eens meer naar de muziek.
Ze hebben alleen maar aan
dacht voor de martelende
violist, die er eindelijk in
slaagt de snaar te spannen,
maar dan niet kan afstem,
men. Het nummer loopt ten
einde. Aan meespelen komt
hij niet meer toe. Dan klin
ken de laatste maten. Als
applaus verstorven is, hoo.
ik de opmerkingen van het
publiek. Met een welvoldane
lach op het gelaat hoor ik
ze zeggen: „Wat jammer
hé?". Ze kunnen hun leed
vermaak niet bedwingen.
Ik echter heb medelij a
met de violist Hij '»reft
spitsroeden gelopen
««en uiisspraaB. uocnue in iflaKen van 1 uuO.en
vristtnwurgen ««spraas uucnue in
de moordzaak „Moeke" Marsman ver
oordeelde de Arrondissementsrecht
bank te Amsterdam J. en C. Hoogen-
boom en L. H. van der Helm elk tot
15 jaar gevangenisstraf met aftrek van
de tijd, doorgebracht in preventieve
Geen „moord," maar
doodslag bewezen geacht
De drie veroordeelden hadden,, zo.
als men weet, in de nacht van 1 op
2 November 1946 een overval gepleegd
op de 61-jarige pensionhoudster „Moe
ke" Marsman, Warmoestraat 99 te
Amsterdam. Teneinde zich meester te
ue sierauen,
die de pensionhoudster in haar huis
had, hebben zij deze van het leven
beroofd.
De rechtbank overwoog in de .sen
tentie, dat de primaire tenlastegelegde
moord niet bewezen geacht moet wor
den. De uitspraak luidde 15 jaar we
gens doodslag gepleegd in samenwer
king en vereniging met anderen. Op
13 April had de officier van Justitie
tegen elk der verdachten 20 jaar ge.
eist.
Bakker winnaar en drager van
de Oranjetrui
Spanning aan de Italiaans
Joegoslavische grens
Volgens berichten uit Italiaanse bron
is de toestand aan de Italiaans-Joego.
Slavische grens na een botsing tussen
grenspatrouilles gespannen. Het inci
dent vond plaats te Grimacco in de
provincie Udine.
De berichten zeggen, dat detache
menten van een Joegoslavisch inter.
nationale brigade, met moderne wa
pens uitgerust, zouden zyn versche
nen in de nabijheid van Tolmino, on
geveer 8 km. ten N. O. van Grimacco.
De sterkte van de brigade wordt op
2 000 man geschat.
De é.appe van de Ronde
van Nederland is een triomf geworden
voor de Zaanstreek. Drie man van de
Zaanse ploeg tw. Bakker, Schellinger-
houdt en Van Beek kwamen in deze
volgorde in Maastricht als eerste drie
door de finish.
In blinkende zonneschijn en met een
flink briesje uit het Westen, reden de
circa 120 overgebleven deelnemers
naar Grave, waar om één uur de
brug over de Maas gepasseerd werd.
Enkele kilometers bezuiden de brug
werd de grote weg naar Den Bosch
verlaten en ging het over een niet
al te gelijke weg met veel bochten
tussen weide- roggevelden. Deze
kronkelweg met weinig zicht leende
zich uitstekend voor een vlucht en
drie, vier renners met nog enkelen
aan het wiel bezweken voor de ver
leiding. Zij flitsten weg uit de hoofd
groep en hadden bij Gemert zeker een
km. voorsprong.
Bij Horst op ongeveer de helft van
de etappe was de situatie als volgt:
eerst passeerden de negen renners
van de kopgroep, met 6 min. 15 sec.
achterstand volgde een groepje van
vijf, en daarna met 7 min. 30 sec.
achterstand op de negen vluchtelin
gen een grote groep van 70 rennners.
Voorsprong behouden
Het groepje dat bij Horst zeven en
een halve minuut voorsprong op het
hoofdpeloton had bevochten, heeft
die voorsprong behouden tot op 30
km. van de finish, Waar de kopgroep
uit de volgende renners bestond: Hop
staken, Storm. Motké, v. Beek, Schel-
lingerhoudt, Bakker, Clemens en Ro-
driguez.
Daarna traden wijzigingen in, maar
het waren toch 5 renners uit de kop
groep, die elkaar onderling over de
laatste 30 kilometers de prijs betwist
ten.
Bij de beklimming van de Wintrae-
ckerberg was de volgorde voor de
premie: 1. Van Beek, 2. Clemens, 3.
Bakker, 4 Schellingerhoudt, 5. Motké
Drie Zaankanters!
Na Gulpen hadden Van Beek, Bak
ker en Schellingerhoudt zich los ge
reden. Zij werden op 1 minuut ge
volgd door Clemens en op 2 minuten
door de Spanjaard Rodriguez. Het
was toen al duidelijk, dat de strijd
om de eerste prijs zou gaan tussen
Bakker, Schellingerhoudt en v. Beek
maar op de Cauberg kreeg Van Beek
bandenpech, waardoor hij terugviel.
Op het Koningsplein in Maastricht
waar vele duizenden toeschouwers
langs het parcours stonden geschaard
werd de sprint verreden en na 'n nek
aan nek race om het grasperk met
een banddikte gewonnen door Bakker.
Door deze overwinning heeft Bakker
de eerste plaats veroverd in het al
gemeen klassement Hij zal dus in de
volgende étappe de oranje trui mogen
dragen.
Het officiële klassement luidt:
1 Bakker (Zaanstreek) 6.27.18 uur.
2 Schelling rhoudt;
3 Van Beek 6.29.57;
Clemens (Luxemburg)
5 Hopstaken;
6 Goldschmidt (Luxemburg)
7 Savelsberg;
8 Tarchini (Zwitserland).
Het algemeen klassement luidt:
1 Bakker (Zaanstreek) 22.01.51 uur
2 Van Beek (Zaanstreek) 22 08.24
3 Goldschmidt (Lux) 22.11.21
4 De Ruiter <Z. Holland) 22.12.29
5 Rogiers (België) 22.13.13
6 Vooren (Za^pstreek) 22.13.14
7 De Vries (Z. Holland) 22.13.31
8 Tarchini (Zwitserl.) 22.13.54
9 Jansen (Limburg) 22.14.35
d. Meerschaut (België) 22.15.57
10
Dimitrof over Benesj
Bij zijn vertrek uit Tsjecho.Slowa-
kije is de Bulgaarse premier, Georgi
Dimitrof, geinterviewd door Ceteka,
Dimitrof zei, dat het bezoek aan pre
sident Benesj de Bulgaren in staat
heeft gesteld Benesj' visie op een
reeks essentiële problemen te leren
kennen. Dimitrof meende, dat de ge
zondheidstoestand van de president
vooruitgaat. „De president is vastbe
sloten", zei Dimitrof, „met al zijn
krachten te werken voor de democra_
tische ontwikkeling van Tsjecho-Slo-
wakije en de regering van Klement
Gottwald te steunen, die zijn vertrou
wen heeft".
DERDE CONTINGENT BOEREN
NAAR CANADA VERTROKKEN
Te Rotterdam scheepten Dinsdag
745 Nederlandse boere'n-emigranten
onder wie ongeveer 200 kinderen,
zich in aan boord van de „Tabinta"
om de verre reis naar Canada, hun
tweede vaderland te gaan maken.
Dit was het derde contingent emi
granten, dat dit jaar naar Canada
vertrok en evenals de vorige maal
is het grootste gedeelte afkomstig uit
de provincies Friesland en Gronin-
1 gen.
Keres en Reshevsky
voerden scherpe strijd
Botwinnik staat voor
tegen Smyslov
Beide partijen in de achttiende ron
de van het tournooi om het wereld
kampioenschap, BotwinnikSmyslov
en KeresReshevsky, zijn afgebro
ken. Bo'twinik en Smyslov speelden
de Grünfeld-verdediging, een door de
jonge Rus met voorliefde gespeelde
opening. Og de 27e zet veroverde
Botwinnik een pion, die hem waar
schijnlijk in het eindspel wel de over
winning zal brengen.
Reshevsky zette zijn strijd tegen Ke
res stoutmoedig op, offerde een pion
en rocheerde op de damesvleugel.
Menigeen dacht, dat Keres het tegen
het scherpe spel van de Amerikaan
niet zou kunnen houden. In het mid
denspel ruilde Reshevsky nog een
toren tegen een loper. Het valt, on
danks het materiële voordeel van Ke
res, zeer te bezien of hij de strijd nog
za'. kunnen winnen.
Duitse radardeskundigen
vrijgesproken
De twee Duitse rad ar deskundigen
Esau en Boettscher, die zich tijdens
de slotphase van de oorlog inten
sief bezig hielden met het radar-on
derzoek bij Philips, hoorden zoals be
kend twee weken geleden voor het
Bijz. Gerechtshof te Den Bosch vier
jaren gevangenisstraf met aftrek te
gen zich eisen. Zij zouden zich opzet
telijk hebben schuldig gemaakt aan
schending van de wetten van de oor
log. aan plundering van eigendommen
van de Philipsfabrieken te Eindhoven
en o.a. materialen en apparaten ter
waarde van een totaalbedrag van
11.563 gulden hebben gestolen.
Het Hof heeft hen thans vrijgespro
ken en onmiddellijke invrijheidsstel-
ling gelast.
