Ikmaatdei'
Hare Majesteit doet in September
afstand van de troon
Langs (Ie straat
N.-HOILANDSE
PERS 1945
Haar gezondheid staat langer torsen
van staatslast niet toe
r
Een geliefd Vorstin
doet troonsafstand
„Geen conferentie, maar handelen",
zegt Harshall
we«rbëiïcïlt^5^r
5e Jaargang No 1033
Donderdag 13 Mei 1948
Uitgave vont de gelijknamige £tieti'!ng.
Wnd. houfdfed 'A. Erik»; tVeslerweg S3S,
Alkmaar, tel. S300. Redactie en administra
tie: Ridderstraat hoekOndegraebl Tek 89C7
Prinses Julia na
morgen weer
regeniesse
In een radio-toespraak, gistermiddag gehouden, heeft H.M. de Koningin
de volgende rede uit gesp» aken:
Land- en rijksgenoten.
Ais den dag van gisteren herinner ik mij nog den 12den Mei 1389, toen
het veertig jaar geleden was, «dat mijn onvergetelijke ^rader in Amsterdam
werd beëedigd en ingehuldigd.
Waar ik U over het wederom instellen van het regentschap van mijn
dochter en daarmede verband houdende planndta voor de toekomst wil
spreken, meen ik daarvoor geen beteren dag te kunnen uitkiezen dan dezen
©p één jaar na honderdjarigen herinneringsdag. Overgroote vermoeienis,
die'noch mijn werk. noch mijn gezondheid ten goede komt en die onder
den fhtik van de uitoefening van mijn zware taak. geen kans krijgt over
te gaan. noopt mij. ten tweeden -male mijn toevlucht te nemen tot een.
regentschap.
Maar er is meer!
Er is de last van het klimmep der jaren, een achteruitgaan van veer-*
kracht, weerstands- en'arbeidsvermogen, van de krachten welke den geest
onontbeerlijk zijn voor het nemen van verantwoorde beslissingen in de
diepgaande en ingewikkelde vraagstukken, die Cr in den' tegen woord igen
tijd maar al te vele zijn.
Vooi deze nuchtere werkelijkheid ben ik gesteld en ofschoon ik mij
steeds ten volle bewust ben, dat de mensch slechts wikt en God beschikt,
meen ik toch in hec wél begrepen belang van U allen en van het rijk
to handelen door h?t regeeringsbeleid toe te vertrouwen aan Juliana, die
naas. wijs inzicht ook haar leeftijd voor heeft en over jonge, frissche
kracht n beschikt.
Hel ;s op r-ar dringend verzoek, dat ik de troonswisseling uitstel tot
het peg;n van Sep'.ember. Zij overwoog hierbij geen teleurstelling te willen
wekken bij hen. die mijn jubileum willen herdenken.
Ik hoop, dat het* mij gegeven zal
T jn den 30 sten Augustus dé teugels
vun het hpu.jpj nyer ie nemen..tot,
de feesten. daarna afstand te haren
behoeve fe dóen.
Gij kunt ervan verzekerd zijn, dat
ik eerst na rijpe ovtyweging tot dit
besluit gekomen ben. en dat alleen
Uw belang en mijn plichtsbesef den
doorslag hebben gegeven.
Vooraf heb ik het ingewikkelde
samenstel van hangende vraagstukken
aan mijn geest doen voorbij trekken
en zoowel deze als de zeer moeilijke
tijdsomstandigheden trachten te pei-
lep, ja ik heb al'.e gezichtspunten ir
bescnouwing genomen, die daaruit
kunnen vooftvloeien.
Al.d ze problemen hebben dit eene
gomeeidat zij nog langen tijd onze
-lacht zullen vragen.
Dus ben ik tot de slotsom gekomen,
flat n et ik, .doch een jonge kracht op
in "'aats moet medewerken om het
z. dzame samenstel van problemen.
di_ ons en d-_ gehele menschfceid in
bun greep houden, tot een goede op
lossing te brengen
Hoeveel zoude ik tot U kunnen
zeggen °P een dag a's deze, na a* wa'
ir. den laatsten tijd door hoofd en hart
- is gegaan, maar dan zoude ik veel te
veel geduld van U moeten vragen.
Slechts wil ik U zeggen, dat mijn
gedachten steeds zullen blijven uit
gaan naar hen, die hun leven .gaven
in den strijd tegen den overweldiger
i-n naar al degenen, die nog lijden,
door wat zij verloren hebben.
Wij moeten tezamer den geest over
winnen, die spreekt uit de handelin
gen ten nalatigheden, welke in de
jaren van oorlog en bezetting» den
weerstand hebben belemmerd en zelfs
vele goede Nederlanders het leven
hebben gékost. en d ook thans nog
•in ons volk rondwaart.
.Doch op dit oogenblik roep ik J
met t^en meesten ernst toe:
in dezen tijd van geweld en gevaar,
sluit U nauw aaneen, eendracht én
nog eens eendracht.
De goede eigenschappen, die wij in
en na den oorlog konden ontplooien
hc'/oen buiten onze grenzén bij allen
die van goede willte zijn, waar ook
ter wereld, vertrouwen en waardec-
ring gewekt.
Dit vertrouwen en dejte waardeering
zijn een kostbaar bezit, dat wij niet
verloren mogen laten gaan.door ver
deeldheid of het vooropstellen van ons
persoonlijk belang.
Toont opgewassen te zijn tegen den
grooten tijd, waarin wy leven, met
een wijden blik voor het wereldge
beuren en met begrip voor het w^zen-
]i.,ke, waar het voor ons allen om gaat.
En vprvult zoo doende U-w plicht
tegenover Uzelf en tegenover het
Vaderland, tegenover onze bondge-
nootoa^an.dj - gnoote gemeenschap der
volkeren
Gaat de toekomst tegemoet schouder
aan schouder met Juliana.
God zegene U en mijn - geliefd
kind."
A.R.-aanvoerder Schouten:
„Ons program is geen
etalage vol beloften''
Bij de opening van de deputaten-ver
vergadering der Anti-Revolutionnaire
partij, gister te Utrecht gehouden,
hield de heer J. Schouten een rede.
„Wij zijn conservatief, omdat wij het
goede, dat God heeft gegeven, willen
conserveren, maar wij gijn -eveneens
progressief, omdat wij het verkeerde
willen wegnemen, in het ontbrekende
willen voorzien en het goëd§ tot rij
ker? betekenis willen brengen door
het te ontwikkelen in aansluiting én
•overeenstemming met de behoeften
van onze tijd. Uit óns program «*an
actie spreekt een geest, welke logen
straft, dat wij reactionnair en wat
dies meer zouden zyn. Ons program
is niet een ethlage van beloften, om
kiezers te winnen, maar een verant
woorde en serieuze samenvatting van
de richtlijnen voor ons woord en onze
practijk op politiek gebied, waarvoor
wij de medewerking en steun vragen
van het Nederlandse volk", zo zei
de A.R.-aanvoerder.
Over Indonesië zei de heer Schou
ten, dat er voor de overheid maar
één keuze mogelijk was, nJ. zij moest
volhardend werkzaam zijn voor het
herstel van haar gezag, voor het weer
tot stand brengen van orde, rust en
veiligheid, opdat zy haar dienende
taak in verantwoordelijkheid jegens
God en de mensen^ zou kunnen voort
zetten, met het doel te arbeiden aan
de verwezenlijking van de inhoud der
regeringsverklaring van December
1942.
Hy merkte verder op: „De verant
woordelijkheid voor het regeringsbe
leid in de crisisjaren voor de tweede
wereldoorlog ^vvordt tegenwoordig al
leen op de A. R. gelegd, hoewel de
feiten dit niet toelaten. Voor het In
dische beleid van Coiyn en Weiter
is ook prof. Romme verantwoordelijk.
Dit geldt ook voor de monetaire,
financiële, sociale en economische po
litiek van die jaren. Wij onttrekken
ons aan de verantwoordelijkheid en
mede-verantwoordelijkheid niet. maar
wij weigeren alléén lasten op ons
te nemen, welke ook door anderen
moeten worden gedragèri>
Verder sprak de heer Schouten er
zijn diepe teleurstelling over uit, dat
de C. H. U. omgezwenkt was en de
grondwetsherziening had gesteund.
ITALIAAN VERDWEEN UIT
NEDERLANDS VLIEGTUIG.
De Amerikaanse immigratie-auto
riteiten zoeken naar Vinceny 'Giovi-
ne, 37 jaar oud, afkomstig uit Bari,
Italië, die Dinsdagmiddag van hét
vliegveld Laguardia is verdwenen, ter.
wijl de Nederlandse vliegmachine,
waarin hy van Amsterdam naar Cu-
racao reisde, stond te tanken. Later
werd bekend, dat Giovine door een
groep personen was opgewacht.
Wannger de luchtvaartmaatschappij
niet binnen redelijke tijd de Italiaan
kan voorgeleiden zal zij beboet kun
nen worden tot een maximum van
duizend dollar.
HAAGS CONGRES PRI\TE_ONDER-
NEMING VAN CHURCHILL ZEGT
MOSKOU.
Radio Moskou heeft het te Den
Haag gehouden congres voor een
Verenigd Europa bestempeld als „een
privé-onderneming onder leiding van
Churchill, bijgewoond door Oost-
Europese verraders én ontevredenen
uit West-Duitsland.
3n Egypte is de staat van beleg af
gekondigd teneinde „de strijdkrachten
aan de Palestijnse grens te verzame
len".
Hare Majesteit Koningin Wilhei-
mina heeft gesproken. Tienduizenden
landgenoten hebben weer door de
radio naar Haar vertrouwde stem ge
luisterd. Men voelde wel, dat het ie.»
van zeer groot belang moes; zyn, dat
nu komen ging. Immers, Koningin
Wilhelmina bad Haar reeds aange
kondigde rede,op dé dag van de her
denking der doden van Nederland
niet kunnen houden wegens Haar
slechte gezondheidstoestand. Wij allen
weten, hoe zwaar Haar dit gevallen
moet zijn. Wij allen kunnen het weten
want niemand ooit heeït meer mee
geleefd met de st«jd van ons volk,
met het heldhaftig verzet van zijn ge
regelde troepen en de voorste rijen
van de burger-soldaten en met het
onnoemelijk leed dat over ons kwam.
Maar weinigen .slechts zullen ver
moed hebben, dat deze rede een
woord van afscheid zou inhouden. En
het zal een ander, wel gegaan zijn zo
als het ons verging: het werd ons stil
te moe<je. Vanzelfsprekend, bij enig
nadenken wist men wel, dat dit ver
wacht had kunnen worden: veertig
lange jaren jttls eerste burgeresse dag
in dag uit tn dienst van het volk en
het land, de laatste acht jaren een
last torsend, die misschien zo zwaar
woog als -die van alle vporgaande
jaren samenEens móest dit schei
den komen en mogelijk was er ook
geen geschikter moment van aankon
diging dan in het jaar van het jubi-
leum, waar een doéhter; begiftjgd
met gelijke gaven van Jioofd en hart,
en sterk van lijf en leden, bereid en
rijp is om de Koninklijke lasten over
te nemen.
Maar toch, het "werd ons stil*te
moede. Eerst op dit ogenblik mis
schien beseften wij ten volle *at
Koningin Wilhelmina voor ons bete
kent. Nimmerkwam. Zij dichter bij
on» dan in die ujd. dat wij door df
Noordzee van elkaar gescheiden wa
ren. En in herinnering zien wij Haar.
teruggekeerd, in 1945. toen een van
Haar eerste daden was het bezoeken
van het graf van vierhonderd Neder
landse illegale strijders, het graf van
Bloemendaal.
Zij. die daar aanwezig waren,
moeders en vaders, vrouwen, zonen
en broeders van de gevallenen, voel
den als hun sterkste troost de nabij
heid van deze Vrouw, die. moeilijk
als zy toen reeds liep, eigenhandig
de krans ging leggen voor hen, die
ook Zij het meest had liefgehad.
Ons volk kent geen koningskwestie.
Wij mogen er ons gelukkig om prij
zen en er Haar, die straks onze gelief
de KoninginjMoeder wordt. naar
wij hopen voor nog lange, lange ja
ren dankbaar voor zijn.
,.Wij hebben ie slechie ervaringen''
Gcorge Marshall, de Amerikaanse minister van Buitenlandse Zaken,
heeft gisteren de mogelijkheid van een conferentie tussen de Verenigde
Staten en de Sovjet-Unie van de hand gewezen. De enige mogelijkheid
aldus Marshall om dichter bij een oplossing te komen, 'Ls een .be
handeling van de lovende gevhillcn in de reeds bestaande organisaties,
zoals de Veiligheidsraad en de geallieerde bestuursraad te Berlijn. Mars
hall die deze verklaringen* aflegde tijdens een persconferentie wees
er op, dat elke nieuwe conferentie groot gevaar loopt te mislukken, .het
geen de wereld veel kwaad zoy doen. En hij voegde er aan toe: wat wij
nodig hebben is handelen.
„Alleen een uiteenzetting"
Wij wensen niemand
te passeren"
Wij hebben met de pogingen, me
ningsverschillen door middel van con
ferenties op te lossen, een lange en
bittere ervaring opgedaan, zo vervolg
de Marshall, die er aan 'toevoegde,
dat het de oorspronkelijke bedoeling
van ambassadeur Smith's onderhoud
mét I^olotof was geweest1, de politiek
van de Verenigde Staten vqor de
Sovjetregering te verduidelijken, daar
er de laatste tijd in de Verenigde Sta.
ten veel officieuze redevoeringen over
dit onderwerp zijn gehouden. Gene
raal Smith verzocht niet om een
algemene bespreking of onderhande
lingen, aldus de minister. De Ver
enigde Staten hadden het eerst een
nota ingediend, omdat het van be
lang was de politiek nogmaals ?an de
Russische regering uiteen te zetten,
omdat, zoals Marshall het karakteri
seerde, „men soms zijn eigen propa
ganda gaat geloven, als deze maar
lang genoeg voortduurt".
Marshall verklaarde herhaaldelijk
met grote nadruk, dat Washington
nooit zou onderhandelen met de Sov
jet-Unie over intern, kwesties zou-
der de landen, wier belangen werden
geraakf, te raadplegen. Hij had nn
niemand geraadpleegd, omdat er geen
enkele reden voor was.
Ten slotte verklaarde Marshall, dat
hy het over het algemeen een is met
een voorstel tot toezegging van steun
der Verenigde Staten aan regLnele al
lianties ais de Westeuropese Unie.
Hierbij doelde Marshall op een resolu
tie, die- thans door de Senaatscommis
sie vooi» buitenlandse betrekkingen
wordt overwogen en waarby Ameri
kaanse steun aan regionale en andere
collectieve regelingen wordt goedge
keurd.
Amerikaanse pers is
heel boos
In de Amerikaanse pers wordt er
steeds meer critiek op geleverd, dat
Marshall bij de uitwisseling van ge
zichtspunten tussen Amerika en de
Sowj et-Unie, zoals door Radio Mos
kou bekend gemaakt, door Molotof
„uitgerangeerd" zou zijn. Volgens
de „Washington Post" zou Washing
ton „in verlegenh'eid gebracht, in
verwarring geraakt en geërgerd" zijn.
De kwestie jtou door het Ameri
kaanse departement van buitenlandse
zaken op een „treurige" wijje zyn
behandeld. „Natuurlijk is de nota van
Moskou één stuk propaganda." aldus
het blad.
De New-York Dailly News schrijft:
„Alles by elkaar komt de kwestie
ons voor als een nieuwe blunder van
Truman. Truman is persooniyk een
beste kerel, doch in politiek, tactisch
en diplomatiek opzicht is hy, vrezen
wij, niet meer dan een amateur, om
ringd door een groep andere ama
teurs". (Red.)
Ook Marshall tussen
de deur?
Volgens inlichtingen van bevoegde
zijde had Bedell Smith van Marshall
order ontvangen geen enkel specifiek
aanbod te doen doch informeel eti
volgens de gewone diplomatieke me
thode opnieuw in de mee^t duidelijke
en eenvoudige termen het doel en de
beginselen van de Amerikaanse bui
tenlandse politiek uiteen te zetten,
in het bijzonder wat betreft West-
Europa. De bedoeling hiervan was te
pogen aan officiële Russische zijde de
opvatting weg te werken, dat de Ver
Staten waarlijk agressieve bedoelin
gen tegen de Sowjet-Unie zou koeste
ren en aan te tonen, dat de bestaande
anti-Sowjet stemming in.de Ver. Sta
ten niet het gevoelen van de Ver.
Staten zelf weergaf.
In het algemeen is men van opvat
ting, dat Marshall in de tneest pre
caire situatie van zyn politieke loop
baan is komen te verkeren. Hy loopt
TECHNIEK
Een ieder kent ze nu wel,
die wonderlijke deuren, die
zo langzamerhand in alle
enigzins moderne autobus
sen voorkomen. De conduc
trice haalt een handeltje
over, ge hoort een lichteiyk
sissend geluid (alsof iemand
stoom laat ontsnappen) en
de deur opent en sluit zich
naar believen.
Ik, heb er altijd met be
wondering naar gekeken,
want al heb ik geen tech
nische knobbel: ik bewonder
de techniek, zeer. En ik
prees deze uitvinding hoog,
omdat er geen vingers meer
tussen dichtflappende deu
ren konden raken.
Helaas zijn ook deze au
tomatische deuren niet on
gevaarlijk. Ik heb het voor
mijn ogen zien gebéuren.
(Dit aan het adres yan één
onzer rr dotten ren, die de
fabrikant van „Langs de
straat" een leugenaar durft
te noemen)
Twee mensen staan te
wachten. Eén er van stapt
vlug in. De ander schijnt
van bedachtzamer aard te
zyn. Aarzelt. Dan doet de
conductrice haar werk. Flap
zegt de deur. Z'n hoofd zit
er tussen! Een ijselijk be
nauwd gezicht, een angstig
geluid. Reeds is de fout her
steld. Terwijl ik inwendig
zit te proesten wankelt het
slachtoffer naar zijn plaats.
Hij zal ongetwijfeld even
aam guilotine hebben ge-
dacht.
Indonesië morgen in
de 'veiligheidsraad
De Veiligheidsraad zal Vrijdagmid
dag ter behandeling van de rappor
ten over de politieke situatie in West-
Java en op Madoera byeenkotnen, in
verband inet de beschuldiging van de
Republiek, dat de Nederlanders daar
„marionetienstaten" hebben opgT'rht.
STAAT VAN BELEG IN EGYPTE.
De Egyptische regeling zal vandaag
de staat van beleg afkondigen De
minister-president zal de' functie van
militaire gouverneur uitbefenen en
maatregelen nemen, die door de ont
wikkeling van de toestand noodzake
lijk worden. De maatregelen houden
verband met het einde van het*Bntse
mandaat in Palestina.
CHINA KRIJGT DOLLARS OM
VOEDSEL TE KOPEN.
Paul Hoffman, beheerder van het
economisch herstelplan, heeft een ere-
diet'toewijzing, groot 36'/2 millioen
dollaf ten behoeve van China aange
kondigd voor de aankoop van graan,
rijst, katoen, petroleum en meststof
fen door bemiddeling van particuliere
ondernemingen.
Duitse generaals weer los
Zes en zeventig Duitse officieren,
yan wie de.meesten generaal zyn, zijn*
uit het Britse krijgsgevangenkamp te
Bridgend ontslagen. Zij zijn per' trein
naar Harwich vertrokken, vanwaar
zij per schip naar Duitsland gaan..
ï)e veldmaarschalken Von Rund-
stedt, Von Brauchitsch en Von Man-
stein zijn niet bij de vertrekkënden.
Rundstedt en Manstein verkeren in
slechte gezondheid en Brauchitsch
schrijft zyn memoires. Het zal hun niet
worden toegestaan zich als gewone
burgers in Engeland te vestigen.
Aanvankelijk zwaar bewolkt met
plaatselijk mist, later op verschillende
plaatsen brekende bewolking. Vrijwel
overal droog weer met awakke tot
matige wind tuseii West en Noord.
Ongeveer dezelfde temperatuur als
gisteren.
namelijk het gevaar vap vele zyden
er van beschuldigd te «uilen worden
zonder rechtvaardiging een vredes
aanbod te hebben afgeslagen.
Zo zou tevens de binnenlandse opi
nie in de Verenigde Staten beïn
vloed kunnen worden tot het steunen
van de candidatuur van Henry Wal-
lace voor het presidentschap: Wallace
immers heeft steeds de regering van
Truman en Marshall in het biiz^nder
er van beschuldigd niet werkelij) ;ot
een regeling met de SowjetUrr te
willen geraken. -
