Ikmaaidei
N.HOLLANDSE
PERS 1945
Jonge Joodse siaat Israël door Egypte en andere
Arabische landen aangevallen
De heer Wytema deed reeds vele ervaringen op
Arabieren maken zich schuldig aan
massamoord op burgers
5e Jaargang No 1236
Dinsdag 18 Mei 1948
Uitgave voor de felüknamige Stich' ng.
Wnd. hoofdred. A. Eriks. W esterwei «33,
Alkmaar, t«L 3390. Redactie en administra
tie: Ridderstraat hoek Oudegracht Tel. S967
Ontstellend
De Nederlandse publieke opinie
wordt de laatste tyd regelmatig op
geschrikt door de verslagen van pro
cessen van zulk 'n sensationeel ka
rakter, dat door de sensatie het mon
sterachtige van het misdrijf ter nau-
wernood tot ons doordringt. Heeft
eerst de zaak Van der Waals enige
dagen lang de kolommen van de Ne
derlandse dagbladpers gevuld, waar
bij de schanddaden van de het Ne
derlandse volk geteisterd hebbende
landwachter in het niet verzonken,
binnenkort zullen we weer „vergast"
worden op een dergelqk schouwspel,
wanneer de zaak voorkomt tegen de
.ogementhouder Brune uit Purmerend.
Hoewel het optreden van de land-
wachters tegen ons volk ons reeds
met afgrijzen vervulde, kunnen we
©ns nog voorstellen, dat over en weer
gewelddaden werden gepleegd. De
verbittering was immers aan weers
zijden tot het kookpunt gestegen.
Hoe moeten we echter het optreden
van een man als Van der Waals ver
klaren? Wat heeft dit soort mensen
bezeten, om telkenmale op de meest
lafhartige wijze verraad- te .plegen
aan illegale werkers?
Hoe ontzaglijk diep moet men wel
niet gezonken zijn, als men zich tel
kens weer op nieuw indringt in groe
pen mensen, die alles over hebben om
voor ons land en ons volk de vrij
heid te bevechten, kwasi met hen op
trekt, op alle mogelijke manieren hun
vertrouwen tracht te wekken, om dan
naar de S.D. te lopen en tal van dap
peren willens en wetens de dood in
jaagt.
Zijn deze misdaden alleen om geld
gepleegd? Of waren ze bezeten van
een zó grote angst voor S.D. of S.S.,
dat hun denken er volkomen door van
etreek was gebracht? Of waren ze
misschien bezield van een alles ver
terende haat tegen de maatschappij.
We staan hier voor grote raadsels.
En nog sterker dan in het*proces
Van der Waals zal dit in de loop van
tli••komende dagen het geval zijn, als
d< zaak Brune in behandeling komt.
Deze man toch was een illegaal
werker van formaat, maar. bestond
het tevens om tal van zijn medesti'ij-
ders aan de beul over te leveren.
Het werk van deze man in de ille
galiteit was zelfs van een dusdani
ge betekenis, dat er zelfs op het
ogenblik nog velen gevonden worden,
dit weigerden in zijn verraad te ge
leven
We komen er niet uit. Het ene ogen
blik waagde deze man zijn leven in
de strijd tegen de bezetter, het an
ti t re ogenblik bracht hij zijn mede
standers zonder aarzelen aan.
Hadden de leden van de S.D. zulk
eer ontzaglijke invloed, vooral wel
licht van psychologische aard, dat ze
deze mensen overal toe wisten te be
wegen
Of werden ze zozeer aangetrokken
door de ideologiën der Nazi's?
Een ding echter moet uit deze pro
cessen met zekerheid naar voren ko
men en wel, dat ons volk zich bewust
moet worden, dat zelfs de grootste
verschillen van m -ning er nooit meer
toe mogen lijden, dat we vergeten,
dat we allen van één volk zijn. Mogen
Wh ei deze les uit trekken.
Laten deze ontstellende processen
bi ons hele volk deze gedachte le
vend doen worden, dat de verschil
lende wereld- en levensbeschouwin
gen, die er in de geledingen van ie
der volk aanwezig zijn, nooit aan
leiding mogen zyn van een zo af
schuwelijke verwijdering tussen volks
groepen als blijkens de thans gevoer
de processen het geval is geweest.
- VLEES SPOEDIG
VAN DE BON?
Minister Mansholt heeft Zaterdag
avond in een rede voor de P.v.d.A. te
Markelo medegedeeld, dat de regering
tracht door middel van het Marshall
plan zo veel veevoer in te voeren,
dat de vLes-distributie spoedig mo
gelijk kan worden opgeheven.
Voorts verklaarde de minister, dat
de regering doende is de verplichte
veeleveringen op te heffen, waardoor
ecri besparing van 1000 a 1200 ambte
naren zou worden verkregen. Het
groente-exportprobleem zal binnen
korte tijd worden opgelost: Duitsland
zal afnemen en in dollars betalen.
De exportkansen voor boter zien
jr niet rooskleurig uit. Denemarekn
en Nieuw-Zeeland hebben ons van de
markt verdrongen.
-Veel consternatie verwekte Zon
dag in Zardvoori de vermissing van
een rubbnfcoot riet twee jc-ngens.
J^,ddingbo'e4 zochten de gehele dag,
niaar zonder r^Siduat. W^anch'jnljjk
echter is cJe boot teruggekeerd kort
nadat alarm was geslagen.. Overigens
hebben de rivieren weer enige slacht-
©fl'.'j J geëist.
Komen Grote Vijf bijeen om de
toestand te bespreken?
Joden Irachten wapenembargo in Amerika
opgeheven te krijgen
De nieuwe Joodse staat „Israël" wordt in zijn bestaan bedreigd door
een invasie van Arabische strijdkrachten. Het voornaamste nieuws v^n de
afgelopen dagen was, na de de facto-erkenning der Ver. Sta'en van „Is
raël", de officiële bekendmaking van Egypte aan de Ver. Naties, dat Egyp
tische troepen Palestina «yn binengerukt. Transjordan# heeft eenzelfde
boodschap aan de V.N. doen toekomen.
De Veiligheidsraad is Zaterdagavond nog in spoedvergadering bijeen
gekomen om de Arabische agressie te bespreken.
van Israël" geluk. Israël heeft orr
Joodse vertegenwoordigers in de
Ver. Staten oefenen sterke aan
drang uit om het wapenembargo
voor Palestina opgeheven te krij
gen. Het Amerikaanse ministerie
van Buitenlandse Zaken heeft ech
ter medegedeeld, dat dit embargo
voor het gehele midden-Oosten
geldt en dat opheffing voor Palesti
na alleen zou neerkomen op recht
streekse interventie.
Egypte sprak van
„universele moraliteit"
De aanval van Egypte wordfdoor
dit land gemotiverd met beweringen,
dat „ongewapende Arabieren tegen
massa-moorden moeten worden be
schermd" en voor de ..wetten van uni
versele moraliteit en door de V.N.
erkende beginselen" eerbiediging tot
stand mjet worden gebracht, in een
nota. die Egvpte aan Engeland, Ame
rika, Frankrijk, België, Polen en Chi
na heeft gezonden wordt gezegd, dat
de interventie niet gericht is tegen
de Joden van Palestina, maar tegen
de „Zionistische terroristenbenden"
en geen and°r doel heeft dan ..her
stel van orde, vrede en veiligheid"
in het land. De actie zal voortduren
totdat „een rechtvaardige oplossing
zijn gevonden". Aan de nota werd
een opsomming toegevoegd van wan
daden welke dcor Palestijnse Joden
zouden zijn bedreven. Dr. Mordecai
Ellash. de vert-eenwoo'diger van het
Joods Burea bii de Veiligheids- J een nieuwe burgemeester, Mr. Dr.
raad noemde de Egyptische nota gro «- *-
tesk en vol verzinse'en.
De Arabische Liga heeft een der
gelijke nofa als Egypte gcpublicèerd
om de gezamenlijke actie der Arabi
sche staten te rechtvaardigen.
geluk.
toelating tot de Ver. Naties verzocht.
OOK MOSKOU ERKENT ISRAëL
Ook de Sovjet-Ünie heeft thans Is
raêl erkend. In een boodschap aan
Molotof verklaarde Mosje Sjertok, dat
deze erkenning de vriendschappelijke
betrekkingen tussen hét Joodse en het
Russische volk zal verstevigen en een
bijdrage zal vormen tot .de vrede.
Ook Joego-Slavië zal de staat Israël
erkennen. Guatamala had deze stap
reeds gedaan.
Britse cn Amerikaanse militaire
deskundigen zijn van mening, da:
Israël het óp den duur tegen gecom
bineerde Arabische aanvallen niet
zal kunnen houden zonder steun
vap buiten af.
Voorste! van Ver. Staten
De Verenigde Staten hebben aan de
Veiligheidsraad gevraagd per resolutie
aan beide partijen het bevel te geven
om binnen 36 uur de strijd te staken.
Een wapens: ilstandscommissie zou
volgens het Amerikaanse voorstel uit
te maken hebben, welke Arabische
Linden verantwoordelijk zijn voor de
aanval op Palestina en in hoeverre
troepen van Israël in gebieden van
AcabischPalcstlna opereren.
Betje Wery krijgt levenslang
De 27-jarige verraadster Betje We
ry, tegen wie de doodstraf werd ge-
eist, is door het Amsterdams Bijzon
der Gerechtshof tot levenslang ver
oordeeld.
Prijzen van consumptie-ijs
vastgesteld
Met ingang van 21 Mei mogen de
pachters van stationsrestauraties van
de Neil. Spoorwegen cunsumplie ijs
verkopen van 15 cent per 45 gram.
Deze prijs geldt ook voor exploitanten
van buffetten ten behoeve van bezoe
kers van bijeenkcms'en of voorstellin
gen en voor de verkopers in treinen
en aan boord van schepen. In alle
verlge gevallen blijft de prijs ten
hoogste 10 cent- per 45 gram.
Slechts wanneer porties van 22.5
gram voor 5 cent en porties van 45
gram voor 10 cent verkrijgbaar zijn.
is het de verkoper toegestaan ook
porties van 90 gram voor 20 cent te
verkopen. Bij bediening aan tafel fis
de prijs voor ijs in coupes of glazen
14 cent per 45 gram en 28 cent per
eenheid van 45 gram. Er moet in dit
laatste geval 100 kubieke centimeter
van een drank aan het ijs zijn toe
gevoegd en tevens moet dan ook voor
hen, die niet van de bediening aan
tafel gebruik maken ijs beschikbaar
zijn tegen genoemde, prijzen.
Kaas en gesteriliseerde
melk duurder
De kaas is met ingang van Zondag
16 Mei met 10 cent per kg. in prijs
verhoogd. Deze maatregen is genomen
n\et het oog op de rentabiliteit van
het deniersbedrijf. De gesterili
seerde melk is twee cent per litar
duurder geworden. De gepasteuri
seerde melk onderging geen prijsver
hoging.
Gesprek mei de nieuwe burgemeester
In Alkmaar wachten hem talrijke problemen
Alkmaar heeft, zoals wü reeds in
ons blad van Zaterdag j.1. meldden
Reslissinn in handen der
Grote Vijf?
Te Lake Success wordt het niet uit
gesloten geacht, dat de Veiligheids
raad de Grote Vijf bijeen zal roepen
om de Arabische aanvallen te bespre
ken. Een voorstel daartoe is ingediend
door de afgevaardigde van Columbia.
Tsaraphin. de Russische afgevaardig
de voor de VN, heeft verklaard, dat
de beslissing van 29 November betref
fende de verdeling van Palestina „nog
steeds geldig" is.
Pioi. Weizmann president
van Israël
De uitroep van de Joodse onafhan
kelijke staat is in alle delen der we-
eld met enthousiasme door de Joden
begroet.
Professor Chuim Weizmann. de be
kende 73-jarige pionier der Zionisten
is tot president van Israël verkozen.
De groep-Stern en de groep Irgoen
Zwai Leoemi hebben hun trouw ver-
klaard aan Israël en zijn thans vaste
onderdelen van het geregelde Joodse
leger.
Mosjé Sjertok, de minister van Bui
tenlandse Zaken van Israël, heeft
„zijn meest hartelijke '.Enk voor de
prompte erkenning door Amerika"
uitgesproken. O' Dwyer, de burge
meester van New-York, wenste in een
telegram aan Israëls premier Ben
Goerion „de nieuwe vrije regering
in scheervlucht
„We zijn niet van plan kostbare
tijd te verspillen aan de beantwoor
ding van fantasieverhalen", aldus het
commentaar van lt. geit. Loekjantsjen-
ko op persberichten over een „gron
dige reorganisatie" aan de top van het
militaire Sovjet-bestuur in Duitsland,
waarbij 7090 Russische generaals
zouden worden vervangen.
Een 19-jarige Noorse student,
Halvdan Ljosne uit Oslo, won de door
de Nederl. legatie in Noorwegen uit
geschreven prijsvraag over Van Gogh.
De Tilburgse CCD heeft een groot
smokkelcomplot in knotten Belgische
wol en aakdoeken ontdekt. Voor een
halve ton aan deviezen ging naar
schatting verloren. Vier Tilburgers zijn
geai'resteerd. m
Het bestuur van de grote Ame
rikaanse vakbond AFL heeft zijn le
den Verbonden aan de administratie
van het Europees Herstelplan deel te
nemen.
H. J. Wytema, thans burgemeester
v»n Belten, is met ingang van 1
Juni benoemd tot burgemeester
van onze stad. HJj lp lidmaat van
de Remonstrantse kerk en aange
sloten bij de Partij van de Arbeid.
Met deze benoeming is een eind
gekomen aan een tijdperk van
meer dan dertien maanden, waarin
de heer G. van Slingerland als lo
co-burgemeester de plaats van de
eerste burger iiuvtm
Binnenkort zal hij de ambtske
ten kunnen ^overdragen aan de Nr.
Wytema, eindelijk zal b\j dan de
zware taak kunnen overlaten a*n
deze nieuwe mag'Siraat, wien wij
de kracht wensen om die te vol
brengen in het belang van onze
stad.
In de voetsporen van zijn vader
In een telefonisch onderhoud, dat
wij Zaterdag j.1. met de heer Wytema
hadden, deelde deze ons mede, dat
hij op 2 April 1906 in Haarlem werd
geboren. In deze stad en later in Dor
drecht en Rotterdam, waar zijn vader
enige jaren burgemeester was genoot
hij een gymnasiale opleiding. In Lei
den studeerde de heer Wytema rech
ten en in 1931 promoveerde hij tot
doctor opheit proefschrift: Opperbe
stuur en algemeen bestuur over Ned.
Indië, Suriname en CuracaoU Enige
tijd vervulde hij de functie van waar
nemend ambtenaar van het Openbaar
Ministerie te Dordrecht en vervolgens
was hij gedurende Zy2 jaar sous
chef in het kabinet van de burge
meester van Den Haag.
Na deze leerzame ervaringen kon
de heer Wytema in 1936 de voetspo
ren van zijn vader gaan drukken: hij
werd burgemeester van de Drentse
gemeente Beilen.
In October 1942 werd hij gearres
teerd en voor enige tijd overgebracht
naar het Huis van Bewaring te Assen
omdat hij geen medewerking wilde
verlenen aan de Duitse maatregelen
tegen de Joodse landgenoten. Als ge
volg van deze flinke houding werd hij
ontslagen en nadat hij uit de gevan
genis was vrijgelaten, werd hij uit de
Noordelijke provincies verbannen.
Een werkzaam leven
Vlak na de bevrijding nam hij het
roer in Beilen weer in handen. Vooraj
op het gebied van de Volkshuisves
ting heeft mr. dr H. J. Wytema zijn
Gaza door Egyptenaren
Jaffa door Joden bezet.
NaRi- wij Zaterdag reeds melddeó,
werd Tel Aviv in de ochtend gebom
bardeerd door vliegtuigen. Zü bleken
van Iraakse en Egyptische orgine te
zijn geweest.
Volgens Joodse bron zouden er vijf
doden zijn gevallen en zouden de in
woners zich met grote kalmte hebben
gedragen. Een Egyptische correspon
dent die over het gebombardeerde ge
bied vloog maakte melding van een
aantal branden en enige verwoeste ge
bouwen. Tenminste één toestel werd
neergeschoten. Ook zijn Joodse ne
derzettingen in de Jordaanvallei van
uit de lucht aangevallen.
Jaffa is door de Haganah bezet.
De Arabieren hebben volgens de Ha
ganah de behele bevolking van Kfar
Etzion uitgemoord. Kfar Etzion is 'n
nederzetting ten Z. van Jeruzalem. In
een officieel Egyptisch legerbericht
wordt bekend gemaakt, dat Egyptische
eenheden de bevolking van de neder
zetting El Dangour heeft „vernietigd,
daar zü weigerde zich over te geven".
Hét Egyptische leger zou de stad
Gaza bezet hebben. Strijdkrachten van
Transjordanië en Irak zyn de Jor-
daan overgestoken.
Een Egyptisch legercommuniqué toon
de zich zeer tevreden over de reeds
bereikte resultaten. Egyptische een
heden zouden op 65 km van Tel Aviv
met de Joodse troepen slaags zijn ge
raakt. Maar ook de Joden melden
successen. Zo bedreigt o.m. de Ir
goen reeds de Arabische stad Ram-
leh, 24 km ten Z.O. van Jaffa. In de
buitenwijken van Jeruzalem wordt
hevig gevochten.
sporen verdiend. Hij is voorzitter van
de Gewestelüke Dienst voor Sociale
Toningbouw en pre,sident-commissa-
is van de N.V. Bouwkas Noord-Ne-
::,rlandse gemeenten. Verder is hij
oorzitter van de Gewestelijke Wo
ningstichting.
Onze nieuwe burgemeester bekleedt
oen vooraanstaande plaats in tal van
organisaties. Hij is lid ven de Pro
vinciale Verkeerscommissie, commis
saris van de Drentse Auto Bus On
derneming, voorzitter van de com
missie van Advies restitutie eigendom
men van derden uit het kamp Wester-
bork, secretaris van de Stichting Cir
cuit Drente en provinciaal vertegen
woordiger van de KNAC.
Het behoeft geen verwondering te
wekken dat Beilen zijn eerste burger
node ziet vertrekken naar Alkmaar
In deze stad, waar hij zijn werk
krachten zal kunnen wijden aan de
vele moeilyke problemen die nog op
een oplossing wachten, heten wij hem
van harte welkom.
Grote partijen bloemen gingen
op de mestvaalt
De oude veete tussen de
bloemhandelafen en de vei
lingen om de 2% belasting
die de veilingen mogen door-
berekenen is weer opgelaaid.
Het landelijk comité van de
bloemenhandel heeft 'n niet.
koop actie geproclameerd,
die aan de veilingen gedeel
telijk is opgevolgd. In Roe-
lofsarendveen, Rijnsburg en
nog enkele andere plaatsen
werden Maandag geen ©f
weinig bloemen gekocht, zo
dat grote partijen naar de
mestvaalt verhuisden De lei
dende figuren bij de veilin
gen verwachten dat over 'n
week of twee de niet-koon
actie zal zijn verlopen.
Wat meer brood
Binnenkort is een kleine verhoging
van het broodrantsoen te verwachten.
Dit is een gevolg van de gunstiger
vooruitzichten voor de aanvoer van
graan.
Een Nederlands legervliegtuig is
bij een noodlanding in de buurt van
Tokio verbrand. De elf inzittenden
werden slechts licht gewond.
Een auteur uit Rome, Piero San-
tini, heeft Walt Disney voor een Ro
meinse rechtbank gedaagd. Disney zou
in z'n film Fantasia verschillende fi
guren van Santini gestolen hebben.
Tien personen zyn Zaterdagoch
tend om het leven gekomen bij een
vliegramp in de Oranje Vrijstaat.
weerbericht
MINDER WARM
Tijdelijk wat overdrijvende bewol
king, maar droog en over het alge
meen toch zonnig weer, echter met
minder hoge temperaturen. Matige,
nu en dan vrij krachtige wind tus
sen Noord en Oost.
Ook Scandinavië sloot zich militair aaneen
Thans hebben, in navolging van de
Vijf van Europa, ook de drie Scan-,
ainavische landen besloten een militair
bondgenootschap aan te gaan. Het
heeft lang geduurd voordat Zweden's
bezwaren waren overwonnen en het is
dan ook wel voornamelijk ie geogra
fisch moeilüke positie waarin vooral
dit land zich bevindt, die deze alli
antie van drie er van terug houdt
om zonder meer een verlengstuk te
worden van het Pact van Vijf.
Duidelük echter komt de tendens,
tot overhellen naar het gesloten Wes
telijk blok door de tot 'tand koming
van dit verbond van drie naar voren:
Er zijn twee factoren, die hiervoor
bepalend mogen worden genoemd: ten
eerste het gevoel van een dreigende
catastrophe die zich ook in het Noor
den van de geesten heeft meester ge
maakt en ten tweede de Marshall
hulp die ook voor Scandinavië, zo
dringend noodzakelijk, dan toch wel
in het kader van het Europees Her
stel zeer wenselyk is.
Zweden is slechts schoorvoetend tot
deze stap overgegaan. Zy moet immers
wel in het Oosten de indruk wekken,
dat hier althans voorlopig een punt
wordt gezet achter de zo lang en
angstvallig vastgehouden neutrali
teitspolitiek van het land. De beslis
sing werd des te moeilüker, omdat
Zweden met sterke economische ban
den aan de Oost-Europese landen is
gebonden en niet name het handels
verkeer met de Sovjet-Unie een be
langrijke post uitmaakt in het huis
houdboekje van de staat.
Bovendien leeft sterk de overtui
ging, dat, jio het tot een treffeh tus
sen de tv.*ee bloc's mocht komen, de
Sovjet-Unie militair gedwongen zal
zijn om een zo groot mogelyk deel
van Europa te bezetten. Dat zou in de
practijk wel haast zeker zyn: geheel
het vasteland met Scandinavië er bij.
Dat besef verdeelt de opinie in twee
ën: er zijn er, zoals bij alkï oorlogs
dreiging, die bij voorbaat dc nutteloos
heid van enig verzet proclameren
Maar de meerderheid voelt meer voor
een collectieve beveiliging, die in elk
geval in zo verre een preventieve
werking kan hebben, dat een moge
lijke agressor tot nadenken en groter
voorzichtigheid wordt gemaand. Maar
de sfeer is niet behaaglijk. Men ging
deze alliantie niet met vreugde aan
en van het enthousiasme, zoals zich
dat bij hun Zuiderburen manifesteer
de, is bij de Scandinaviërs geen spra
ke.
Overigens zal deze militaire alliantie
niet nalaten, haar invloed uit t- oefe-
Buitenlands Overzicht
nen op de lijn van de buitenlandse
politiek der drie Noordelyke landen
en, zijdelin— rok op die van de Vyf
Europese staten.
De buitenlandse politiek van Scan
dinavië staat aan het begin van een
eenwording, waarvan zeer zeker voor
lopig het credo zal zijn de uiterste
wil om het evenwicht op ie wip te
bewaren.
Maar tegelykertijd is er de tendens
van de nauwere aanpassing aan de
leidende staten van ons vasteland; ve
le verwarde internationrJe problemen
in elk waarvan met name Engeland
verwikkeld is en waarvan de ontkno
ping niet te voorspellen valt, zullen
voor Scandinavië, meer dan tot nog
toe het geval was, factoren van be
tekenis worden. Maar aan de andere
kant zullen de vüf ook de wil van
Scandinavië niet kunnen negeren,
want hun alliantie schreeuwt om ver
sterking.
In deze zin kan het Scandinavisch
verbond voor geheeJ Europa van gr&34
belang worden, alt een matigende fac
tor. een re:r. op te overhaaste beslui
ten. En in de;; tijd heeft de wereld-
meer dan ooit behoefte aan voorzich
tigheid en eer. bezonken oordeel
A ft