IkmaatfJeï
N.-HOLLANDSE
PERS 1945
v
Echtscheiding
'EK-<ZOHK£iCmjm
Zijn de Russen in Duitsland
bereid tot toenadering
r~
Gaat bestand in Palestina
op 10 Juni in?
„Duitsers worden minstens even clement
behandeld als wie dan ook"
Djokja wenst geen impasse
Scherpe reacties
5e Jaargang No. 1252
Maandag 7 Juni 1948
Uitgave voor de gelijknamige Sticb'ig.
Yerantw. redacteur J. v. Zoonen. Redactie
en administratie: Ridderstraat hoek Oude.
gracht. Tel 3967.
Een der meest ellendige verschijn
selen die zich in deze tijd in hevige
mate voordoen, ook in ons land, al
behoort Nederland nog niet tot die
landen, waar het schering en inslag
is, is dat der echtscheidingen.
Niet het verschijnsel der echtschei
ding op zich zelf is zo ellendig, als
wel de wetenschap, dat een diepe
tragiek aan de echtscheiding is voor
afgegaan. Een brok tragiek, waar
van de buitenwereld veelal geen no
tie heeft.
De Minister van Justitie is nu tot
de overtuiging gekomen, dat de
echtscheiding in Nederland te gemak,
kelijk kan worden uitgesproken en
heeft een. wetsontwerp ingediend om
de procedure te vergemakkelijken,
maar de scheiding niet zo vlot te la
ten uitspreken.
Het is de bedoeling, dat meer po
gingen tot verzoening worden om
gewend, alvorens de scheiding wordt
mogelijk gemaakt en de minister
acht het gewenst, dat hiervoor niet
meer de gewone rechter in aanmer
king behoort te komen, maar dat
er een gezinsrechter moet worden
aangewezen, die de pogingen tot ver
zoening moet trachten te verwezen
lijken.
Op zich zelf is dit idee niet te
verwerpen. Wjj hebben ons dikwijls
met verwondering afgevraagd of de
voorzitter van de rechtbank we1 de
aangewezen persoon was. om een
verzoening tussen man en vrouw tot
stand te brerge~ Voc.- die taal is
het toch niet zo zeer nodig, dat men
over een grote doSis kennis van het
Burgerlijk Wetboek of het Wetboek
van Strafreoht beschikt, maar wel,
dat men ontz.-glgk veel
nis heeft en dat men de beweegrede
nen die tot echtscheiding aanleiding
geven, psychologisch weet te ont
leden.
En met alle respect voor de pre
sidenten van onze rechtbanken, we
hebben aan hun deskundigheid in dit
opzicht wel eens getwijfeld.
Aanwijzing van bepaalde gezins-
rechters. in de geest van kinder
rechters. achten wij dus een goede
oplossing. Een oplossing die echter
'aan het vraagstuk der mislukte hu
welijken weinig afdoet.
Hier komen we nu tot de toelich
ting van het wetsontwerp, waarte
gen we enkele ernstige bezwaren
hebben. Er wordt in de toelichting
gezegd, dat lichtvaardige echtschei
dingen lichtvaardige huwelijken in
de hand werken. We geloven, dat
deze stelling alle grond mist. Ons
zijn gevallen bekend van scheidingen
tussen personen, die eerst na jaren
lange kennis een huwelijk waren aan
gegaan en we weten tevens van over
haaste huwelijken, die voortreffelijk
zijn gebleven. Naar onze overtuiging
wordt zo goed als geen enkel huwe
lijk gesloten met de gedachte: over
een poosje gaan we toch weer* van
elkaar. Als de wetgever zich op dit
standpunt stelt bij de beoordeling
van het vraagstuk der echtscheidin
gen, gaat hg van een o.i. zeer aan
vechtbaar standpunt uit en is een
onbevooroordeelde behandeling bij
kans onmogelijk.
Een weinig verder zegt de minis
ter: „De samenleving, die verraad
aan eigen volk tot 't uiterste straft,
telt verraad aan het gezin gering en
gaat dit practisch gesproken zelfs
niet tegen."
Deze vergelijking, die o.i. kant nog
wal raakt en wel heel ongelukkig
gekozen is, toont duidelijk, dat de
bewindsman over echtscheiding een
bepaalde gevestigde overtuiging heelt
en de echtscheiding als immoreel
zijnde afwijst.
Dit is natuurlijk ieders goed iecht.
We leven gelukkig nog in een land,
waarin een ieder mag zeggen wat hij
wil en volgens eigen overtuiging mag
handelen. Het vervult ons echter niet
zorg, dat het vraagstuk der echt
scheidingen in behandeling wordt ge
nomen met de voorop gezette ge
dachte deze mensen als verraders te
beschouwen. Het wil ons toeschij
nen, dat de minister met deze uit
lating niet gelukkig is geweest.
vZ.
STERKE WIND
Krachtige, in het Noord-Westen van
bet land tijdelijk stormachtige wind
tussen Zuid en Zuid-West. Meest
zwaar bewolkt met nu en dan regen.
Langs de kust weer wat koeler in de
namiddag, overigens weinig verande
ring van temperatuur.
Aanbod tot bespreking over geldhervorming
verwacht
Frankrijk schijnt geneigd het
balletje op te vangen
Maarschalk Sokolofsky, de' Sovjet-
Russische militaire gouverneur in
Duitsland heeft volgens Reuter zijn
voornaamste financiële en politieke
adviseurs opgeroepen voor een spe-
icale bijeenkomst op zijn hoofdkwar
tier te Berlijn.
In^)uitse politieke kringen, welke
in nauwe relatie staan met het Sov
jet-Russische hoofdkwartier te Karls-
horSt deed men verstaan, dat op deze
bijeenkomst besloten zou worden over
de Sovjet-Russische houding ten op
zichte van de geldhervorming welke
naar gemeld wordt, in de loop van
deze maand in West-Duitsland zou
worden uitgevoerd.
Duits blad deed beroep
op de Fransen
Men sprak van de mogelijkheid van
een alsnog op het laatste ogenblik te
doen Sovjet-Russisch aanbod tot her.
opening van de vierzijdige bespreking
over een geldhervorming voor gencel
Duitsland. Veelbetekenend acht men
een artikel in het onder Sovjet-Rus
sische contróle. verschijnende Bjrüjn-
se blad „Nach'texpress". waarin een
beroep wordt gedaan op de Franse
militaire gouverneur, generaal Kocnig
een bijeenkomst van de geallieerde
bestuursraad te organiseren voor 35
Juni.
Berlijn hoopt
De Sovjets zouden niet zelf het ini
tiatief willen nemen tot een verzoel^
om een bijeenkomst van de bestuurs
raad. doch wel op een eventuele bij
eenkomst aanwezig willen zijn wan
neer het initiatief daartoe door een
der andere mogendheden genomen zon
worden.
Door Franse functionnarissen is ge
suggereerd, dat de raad tegen 10 Juni
bijeengeroepen zou worden, voor het
eerst sedert 20 Maart, toen Sokolofs
ky de raad verliet.
In alle kringen te Berlijn hoopt men
Grote belangstelling voor
Smuts' ere-promotie
Aangezien is gebleken, dat voor de
erepromotie van veldmaarschalk
Smuts aan de Leidse universiteit meer
belangstelling bestaat, dan aanvanke
lijk werd verwacht, is besloten deze
promotie op 18 Juni as. niet in het
grootauditorium te doen plaats heb
ben, maar in de Pieterskerk te Leiden
waar ruim 1800 belangstellenden kun_
nen worden ondergebracht. In de
Pieterskerk ontvingen ook koningin
Wilhelmina op 9 Februari 1925 en
Winston Churchill op 10 Mei 1946 hun
ere-doctoraal van de Leidse universi
teit.
Generaal Smuts heeft ondertussen
Athene per vliegtuig verlaten op weg
naar Engeland.
SPAAK WEDEROM NAAR
KONING LEOPOLD?
Volgens „Derniere Heure" zal de
Belgische minister-president Paul
Henri Spaak zich Woensdag wederom
naar koning Leopold in Zwitserland
begeven teneinde hem op de hoogte
te stellen van de resultaten van de te
houden kabinetszitting, waar de posi
tie van de koning besproken zal wor
den.
Volgens het blad zou de koning na
dit onderhoud de regering om een
beslissing inzake zijn positie verzoe
ken.
Van Gogh-collectie
weer terug in ons land
De Van Gogh-colleciie van het Am
sterdams Stedelijk M\iseum, die onge
veer 70 doeken omvat, is na een Eu
ropese rondreis van 8 maanded in
Amsterdam teruggekeerd. In October
begonnen de schilderijen hun reis
naar Bazel, werden vervolgens geëx
poseerd in Engeland en tenslotte in
Noorwegen.
De belangstelling, die de Nederland,
se schilder vooral in Engeland heeft
getrokken, was buitengewoon groot.
In Londen waar o.a. de Engelse Ko
ningin een kijkje kwam nemen, wer
den in 5 weken 158600 bezoekers ge
teld. In Birmingham waren het "er
ruim 100.000 in 3 weken en in Glas-
gow 101.000 in 31/2 week, waarvan op
één Zondag niet minder dan 12.000.
In Oslo kwamen 60.000 personen in
bijna 4 weken tijd de tentoonstelling
bekijken.
dat de raad inderdaad bijeen zal ko
men, zodat aparte geldhervormingen
voor Oost, en West-Duitsland zouden
kunnen worden afgewend, daar derge
lijke aparte regelingen, aldus meent
men ,de scheiding tussen de twee an
dere delen van Duitsland meer defini.
tief zouden maken dan welke andere
stap ook.
Controles verminderd
Ook zouden andere berichten uit de
Sovjet-Russische zóne er op wijzen,
dat de onder Russische contróle staan
de organisaties en autoriteiten aldaar
begonnen zijn een verzoeningspolitiek
te volgen.
De politiecontróles op reizigers langs
de weg en in de 'treinen zouden sedert
1 Juni aanzienlijk verminderd zijn, in
het bijzonder in de provincies Bran
denburg en Mecklenburg.
Delft in het teken van
de Vrede van Munster
Delft stond Zaterdag in 't
teken van de herdenking van
de Vrede van Munstéh
Overal werd druk gevlagd
en velen haöden zich met
Oranje getooid. Behalve de
prinses-regentes waren vele
ministers en andere autori
teiten des middags aanwezig
bij de herdenkingsplechtig
heid in de Nieuwe Kerk. Dr.
Beel o.a. sprak een herden
kingsrede uit, waarin hij o.m.
zeide, dat de strijd om
onafhankelijkheid en in de
eeuwen na de Vrede van
Munster wij gegroeid zijn
„tot Nederlanders, fier in *t
besef van onze eigen aard",
die meebrengt, „dat wij nim
mer een volk van gelijkge
schakelde individuen zullen
worden".
Des morgens had minister
Gielen de tentoonstelling in
de Waalse Kerk op het Prin
senhof geopend.
Vier en iwintig duizend Joden op Cypres
in hongerstaking
Reuter verneemt te Amman, dat als
voorlopige datum voor een wapenstil
stand in Palestina is vastgesteld.
Donderdag 10 Juni.
Bernadotte bewaarde nog het stil-
zwijgen over de resultaten van zijn
vredesmissie. Hij heeft o.a. met koning
Abdoellah en met Mosje Sjertok ge
sproken, maar de journalisten zeide hij
dat hij het thans „nog te druk had"
om verklaringen af te leggen.
De 24.000 Joden, die door de Engel
sen op Cyprus zijn geïnterneerd zij»
Zondag een hongerstaking van 24 uur*
begonnen. Zij hebben Trygvie Lie, secr
van de V.N. en de Britse commissaris
voor de kampen, sir Godfrey Collings.
gewaarschuwd, dat een voorgezette in
ternering „de ernstiste gevolgen" zou
hebben. Zij zejden er 'bij, dat dit de
laatste waarschuwing was.
Duitse diensten
Volgens Joodse bron hebben on
danks het officiële Britse embargo -
Egypte en Irak op 4 Juni j.1. nog een
groot aantal zware wapens van Enge
land ontvangen. Voorts zouden 28
Duitse officieren die deel uitmaakten
van Rommel's Afrika-korps zich ter
beschikking van het Arabische hoofd
kwartier hebben gesteld.
Begonnen Joden aanvallen op
Heilige Stad?
De hoofden van de katholieke ge
meenschappen te Jeruzalem beschul
digen in een telegram aan het Vati-
eaan de Joden er van, dat zij een dag
vóór het einde -van het Britse man-
Thans definitief
Officieel wordt gemeld te Athene,
dat ex-koning Michaël van Roemenië
en prinses Anne de Bourbon-Parma
op 10 Juni 'te Athene in het huwelijk
zullen treden.
Volgens het Atheense nieuwsbureau
zal het huwelijk in de kapel van het
koninklijk paleis volgens de rites van
de Orthodoxe kerk plaats hebben.
Truman met gouden medaille
onderscheiden
De eerste Amerikaan, die de gouden
medaille van Gus'taaf Adolf van
Zweden ontvangen heeft ,is de presi
dent der V.S., Truman. De medaille
werd hem overhandigd door Prins
Bertil, kleinzoon van de tegenwoor
dige Zweedse koning.
Truman heeft prins Bertil vervol
gens commandeur in de Orde van
Verdienste gemaakt.
ZWAAR WEER IN ENGELAND
Zondagavond heeft het in Engeland
hevig geregend en een orkaan met
een snelheid van 80 km per uur heeft
overstromingen en schade in verschil
lende delen des lands veroorzaakt.
De rivier de Conway is buiten haar
oevers getreden.
Nabij de kusten verkeerden vele
kleine schepen in nood; reddingsbo
ten zijn uitgevaren.
daat aanvallen op de Heilige Stad
begonnen waarbij vele geestelijken,
nonnen, vrouwen en kinderen werden
gedood of gewond en de kerk van
het Heilig Graf en andere kerken en
kloosters werden geschonden.
UITBREIDING N. H.
ELECTRICITEITSBEDRIJF
Voor de uitbreiding van de centrale
van het provinciaal electricïteitsbe-
.dryf in Noord-Holland is in eerste
rijn een bedrag van f 10.000.000
evraagd, dat grotendeels benodigd
is voor de plaatsing van ketels en
turbine welke het vermogen der cen
trale moet opvoeren tot 200.000 kw.
Aangezien nog vele andere bestellin
gen, met het oog op de lange lever
tijden nog dit jaar, moeten worden
geplaatst, wordt thans als tweede ter
mijn een bedrag van f 5.000.000 aan
gevraagd, waarbij Ged. Staten opmer.
ken, dat geen zekerheid bestaat, dat
dit bedrag voldoende zal blijken voor
het gehele werk.
Minister van Justitie over het omstreden Mariënbosch
of wordt uitgeleid
Slechts 10 procent is
„Kloof tussen beide landen
moet gedempt worden"
„Aan de ene kant wordt Ik afgeschil
derd als een minister van barmhar-
heid en aan de andere kant als een
minister van de gestapo", aldus minis.
ter Maarseveen die op een perscon
ferentie de critiek op kamp-Mariën-
bosch ter sprake bracht.. „Heel veel
critiek had achterwege kunnen blij
ven als men de inlichtingen, waarover
men beschikte, even had getoetst bij
de daarvoor geëigende instanties".
Voeding is uitstekend"
Ten aanzien van de voeding deel
de de minister o.m. mede, dat deze
uitstekend is, n.L dezelfde als welke
Nederlanders krijgen.
De gezinnen worden bijeengehou
den. Er zijn aparte barakken, waar
de jeugd des nachts verblijft. Er zijn
natuurlijk klachten en grieven, maar
voor de behandeling daarvan is een
contactcommissie ingesteld. Het aan
tal brieven, dat verzonden en ont
vangen mag worden, is onbeperkt,
dhiaar er is censuur. Ook mogen levens
middelenpakketten worden ontvan
gen. Slechts levensmiddelen uit de
zwartè handel worden geweerd. De
minister vestigde er de aandacht op,
dat verschillende verbeteringen waren
aangebracht vóór de pers haar bijzon
dere belangstelling op het kamp richt
te. Z.i. was er du3 eigenlijk geen reden
meer om op oude toestanden terug
te grijpen.
Averechtse werking
Men heeft bezwaren geuit tegen het
„van 't bed lichten", zeide de min.
De Rijksvreemdelingendienst heeft
daartoe nooit opdracht gegeven,
maar ditT overgelaten aan h«* beleid
van de gemeentelijke politie. De mi.
nister erkende, dat het inderdaad is
voorgekomen, dat wanneer vrees
voor ontvluchting bestond mensen
'g morgens vroeg van het bed zgn
gelicht. Reeds voor de „persbelang
stelling" is het bevel uitgevaardigd,
dat tevoren gewaarschuwd moest
worden. Van de tweehonderd zijn er
toenhonderdtwintig onder ge
doken!
Worden de Duitsers minder clement
behandeld dan 'Belgen, -Fransen en
anderen, die worden uitgeleid, of min.
Generaal Soedirman
gedementeerd
Antara verneemt uit kringen der
Republikeinse delegatie, dat de Ne
derlandse mededeling aan Hatta geen
ongunstige invloed* zal hebben op de
onderhandelingen. Het bewijs hiervoor
wordt volgens deze kringen geleverd
door de agenda voor de komende
week.
De inhoud van de Nederlandse me
dedeling betreft de souvereiniteits-
kwestie en de buitenlandse betrekkin,
gen. De republikeinse regering, zo
zeiden zij doet alles om een antwoord
zo veel mogelijk te bespoedigen. Geen
van beide partijen is volgens, hun oor.
deel gebaat bij een impasse.
Demobilisatie zal worden
voortgezet
In verband met de uitlatingen van
de Republikeinse generaal Soedirman,
dat in de republiek een algehele mo
bilisatie moet worden uitgevaardigd
heeft Moh. Roem, de voorzitter der
Repub. delegatie voor de onderhan
delingen met Nederland, medegedeeld,
dat de Republikeinse regering geen
mobilisatie overweegt en dat men
integendeel juist bezig is met de de
mobilisatie van de vroegere leden der
T.N.I.
Moh. Roem zeide, dat men Soedir-
Radio Moskou heeft Engeland er
van beschuldigd kolonel Tasoyef, die
enige weken geleden als politiek
vluchteling naar Engeland was ge
bracht, maar later weer wenste terug
te keren naar Berlijn, ontvoerd, ge
marteld en mishandeld te hebben.
Londen heeft de juistheid van dit be
richt met klem ontkend.
Aan een aantal Europese landen
zijn in het kader van het ERP nieuwe
aankoopmachtigingen voor voedsel en
goederen verstrekt. Nederland kreeg
machtiging voor een bedrag van
1.311.000 dollar.
mans' uitlatingen moest zien als eeu
reactie op de berichten van de laat
ste tijd over „afbreken der onderhan
delingen" en de „onrustige stemming"
over een impasse bij de onderhande
lingen.
Soeripno's volmacht
qepubliceerd
De „Nieuwsgier" heeft de „officiële
door Soekarno getekende" accreditatie^
brief aan de vertegenwoordiger te
Praag, Soeripno, gepubliceerd.
Volgens de tekst kreeg Soeripno
inderdaad volmacht om in naam van
Indonesië met de regeringen van Oost.
of Centraal Europa en de Sovjet-
Unie te onderhandelen over de ves
tiging van vriendschappelijke betrek,
kingen en verdragen te sluiten en te
ondertekenen.
„New York Times" doet een
goede voorspelling
Volgens de' „New York Ti_
mes" kan de broodrantsoe
nering in België, Engeland,
Frankrijk, Nederland,
Italië en enkele Scandinavi
sche landen opgeheven wor
den, indien een Amerikaanse
oogstvoorspelling juist blijkt
Twee Amerikaanse deskun
digen voorspellen n.1., dat de
VS. een graansurplus voor
export zullen overhouden, in
dien het weer goed blijft.
'6 Werelds grootste telescoop, een
apparaat met een lens van 2Ö0 inch
waarvan de constructie 20 jaar verg
de, zal, naar uit Palomar Montain
(Californië) gemeld wordt, gebruikt
worden bij het onderzoek naar het
vraagstuk van wel of geen leven op
Mars en „bij de oplossing van het
levensraadsel zelf".
"t Laatste lijkt ons nogal raadsel,
achtig»
Het kamp Mariënbosch bij
Nijmegen,* 'n doorgangskamp
voor uitgewezen Duitsers,
heeft een felle critiek on
dergaan van de zijde van
enige dagbladen. De Duitsers
zouden, in het kort gezegd,
ongeveer zo behandeld wor
den als zij ons plachten te
behandelen. Veel althans
deugde er niet aan het kamp
Mariënbosch, zijn leiding, de
bewakers en de Rijks vreem
delingendienst Deze laatste
heeft zich verweerd en thans
heeft de minister van Justi- -
tie, mr. J. H. Maarseveen,
dit verweer onderlijnd met
een aantal verklaringen, die
punt voor punt de bewerin
gen in een deel dor Neder
landse pers tegensp- ckt..
der clement dan Nederlanders, die uit
Duitsland gezet worden? vroeg de
minister en hij antwoordde aldus:
,Nog nooit zijn vreemdelingen met zo
veel rechtswaarborgen omgeven uit
geleid als juist de Duitsers. Ze wor
den omringd door het maximum aan
rechtswaarborgen. Wij keren terug tot
de rechtsstaat, maar wij zgn de toe
stand van voor de oorlog ver voor
uit".
Gevoelens van wrok niet
in het spel
De minister verzekerde voorts, dat
het volkomen onjuist is, dat gevoelens
van wrok of ressentiment een rol zou.
den spelen, hetgeen hieruit blijkt, dat
slechts 10 pet. der Duitsers is of wordt
uitgeleid.
De Rijksvreemdelingendienst werkt
er juist toe mede, dat Duitse kinde
ren in Nederland gastvrij worden
ontvangen. De regering is bezig het -
contact tussen Nederland en Duits
land weer te doen lopen. De kloof
tussen beide landen moet worden ge
dempt. Te denken, dat de regering
het herstellen van het contact ener
zijds bevordert en anderzijds sabo
teert is onlogisch.
Naar fs ministers oordeel moesten
bijzondere gevallen niet behandêfld
worden, want „dan zou de regering
gedwongen worden een boekje open
te doen. En de regering wenst nie
mand aan de schandpaal te slaan."
Voorts deelde de minister o.m. nog
mede, dat bijzondere consideratie ge
bruikt wordt ten aanzien van Duit
sers, die met Nederlandse vrouwen
gehuwd zijn.
op voorgestelde verlaging
van Marshall-plan
De voorgestelde verlaging van de
Amerikaanse hulpverlening heeft zo
wel in als buiten de Ver. Staten
scherpe reacties verwekt. De Republi
keinse senator Vandenbergh heeft ge
vraagd, persoonlijk voor de Senaat te
mogen pleiten tegen de aanvaarding
dezer verlaging, hetgeen hem werd
toegestaan. Ook Marshall en zijn rech
terhand, Lovett, interveniëren pep.
soonlijk bij de Senaat. Paul Hoffman,
de directeur van 't Herstelprogram,
heeft 'n scherpe anti-Sovjet-Russische
rede gehouden, waarin hij zeide dat
de bescherming van de Ver. Staten
over West-Europa „de sterkste hoop
vormt dat een nieuwe wereldoorlog
zal worden voorkomen".
Hitier zou zich in 1939 ook wel be
dacht hebben, wanneer hij een der
gelijke verbonden macht tegenover
zich zou hebben gehad.
De Sovjet-Unie, de meeat-machtige
dictatuur die de wereld ooit gekend
heeftv lanceert een weldoordacht pro
gram om alle vrije instellingen te ver
nietigen, aldus Hoffman, die besloot
met de woorden: „het leiderschap vaft
de vrije wereld berust than# bij de
V.S."
Ook de Britse pers reageert leven»
dig. Er is algemeen teleurstelling. „Hlf
People" schrijft, dat verscheidend
Marshall-landen zich nu afvragen ..oé
het wel de moeite loont deze ver nu*
derde hulp te aanvaarden, vooral we*
1 genj de gestelde voorwaarden'
