KORTmaarKRACHTIG
N.-HOLLANDSE
PERS 1945
„Nationaal
kabinet"
Ik ben geen gebroken man zegt
de bemiddelaar
Russen verboden gemeenteraad, voor
Westelijke zones nog betalingen te doen
5E JAARGANG N° 1282
3h
"Wij ontvingen de dag na» de verkie
zingen twee brieven van lezers, die
ons de vraag stelden of wij in verband
met de uitslag de samenstelling van
een nationaal kabinet wenselijk en
mogelijk achten.
Alvorens deze vraag te beantwoor
den schijnt het ons gewenst de vraag
aan te snijden, wat men onder een
nationaal kabinet heeft te verstaan.
Wij in Nederland' kennen deze iqftei
hng uit de praktijk niet. In onze par
lementaire geschiedenis hebben we
beurtelings kabinetten van links en
rechts gekend. Een kamp was rege
ringspartij of* coalitie, het andere de
oppositie.
In die tijd hoorde men niet roepen
om de instelling van een nationaal
kabinet. Was de samenstelling van de
kamer rechts, dan kwam er 'n rechts
kabinet. Was de samenstelling links,
dan regeerde links.
Was de - samenstelling ongeveer in
evenwicht, dan probeerde men het
soms met een zakenkabinet. Sedert
de opkomst van de socialistische be
weging, en vooral toen deze een macht
van betekenis in het land werd, ver
anderde de scheidslijn. De term links
rechts was niet meer te handhaven.
Vlak voor de tweede wereldoorlog
probeerde men het toen met een ka
binet oP brede basis, waarin verschil
lende partijen vertegenwoórdigd wa
ren. Het had iets van een nationaal
kabinet. Maar het was het niet. De
ervaringen met dit kabinet opgedaan,
zijn niet bijzonder prettig geweest.
In Engeland kent men het nationale
kabinet beter. Daar kreeft men er eni
ge ervaring mee. In de spannendste
tijden van de twéé wereldoorlogen
beeft men daar natjonale kabinet-
- ten gehad, en er moet bij gezegd wor
den, dat ze goed functionneerd®, zo
lang de noodtoestand voortduurde
Maar ook niet langer.
Een nationaal kaéinet wordt dus
veelal ingesteld om aan een ernstige
bedreiging van land én volk het hoofd
te bieden.
Doet deze toestand in Nederland
zich voor? Wij ontkennen dit mét de
grootste stelligheid, al heeft de ver
kiezingsreclame ons wel eens willen
doen geloven, (jat we *n afgrond
dreigen te vallen.
Van dit standpunt bekeken achten
Wij een nationaal kabinet dus niet
noodzakelijk. Wij zouden de vorming
-van een nationaal kabinet ook niet
wenselijk achten. In elk democratisch
geregeerd land is een oppositie nodig
als het zout in het brood.
Hét bestaan van een oppositie is
voor de regerende partij van een
mousserende werking. De oppositie
kan niet alleen remmend, ze kan ook
stimulerend werken.
We kunnen ons wel indenken, dat
het voor de heren die nu in de oppo
sitie zitten en die vroeger de lakens
uitdeelden, niet prettig is om niet
meer in het gestoelte der ere te zit
ten, maar dat kan geen aanleiding
voor ons zijn, om een nationaal ka
binet te wensen.
Ten slotte achten wij de vorming
van een nationaal kabinet onder de
huidige omstandigheden ook niet mo
gelijk Er/is in deze verkiezingsstrijd
van zoveel meningsverschil sprake ge
weest, hét beleid der regering is zo
danig gecritiseerd geworden, er deug
de zo weinig van, dat er o.i. moeilijk
sprake kan zijn van een gemeenschap
pelijke weg, die regering en oppositie
gezamenlijk zouden kunnen gaan.
Door haar vergaande kritiek heeft
de oppositie zich zelf de pas afge
sneden.
De KVP en de P. v. d. A. zouden
een volledige ommezwaai moeten ma
ken om in hét schuitje van de oppo
sitie te land te komen. Wij achten
dit onmogelijk.
De oppositie op haar beurt zal ook
niet mét het excuus kunnen aanko
men: „Nou ja, we hebben wel veel
gepraat, maar dat doe jc in verkie
zingstijd nu eenmaal."
Bij een nationaal kabinet heeft ons
land geen belang; de uitslag van de
verkiezingen wettigt het ook niet. De
.egeringspartijen zijn tesamen nog
sterk genoeg om op de ingeslagen weg
voort te kunnen gaan.
v. Z.
DE KABINETSFORMATIE
De prinses—regentes heeft Zaterdag
-•> het Huis ten Bosch de vicepre
sident van de Raad van State, jhr. mr.
F. Beelaerts van Blokland en de
voorzitters van de Tweede—Kamer
fracties van de K.V.P. de P.v.d.A. en
de A.R. partij ter conferentie ont
vangen. -
MAANDAG 12 JULI 1948
Uitg. voor de Stichting De Vrije Alkmaar,
der. Abonnementsprijs 3.45 per kwartaal
30 cent per week) b{J vooruitbetaling.
Advertenties 14 et p. mjm., familieberichten
18 cent. Verdere tarieven op aanvrage.
Verantw. redacteur» J. v. Zoonen BureauRfHderstraat hoek Oudegracht •Tel. K 2200-397»
Graaf Bernaaotie was op Schiphol
Een legertje journalisten intervieuwde
hem en Viruly
Ondertussen is de strijd
in Palestina weer ontbrand
Precies kwart over vijf kwam Zon
dagmiddag het witte vliegtuig van de
Ver. Naties met het grote rode kruis
aan de zijkanten boven Schiphol. Heel
kort daarna verscheen graaf Berna-
dotte, die op doorreis van Palestina
naar Lake Succes Nederland aandeed,
in een aparte loods, waar pers, foto
grafen en filmmensen gereed stonden
om hem „door te zagen", zoals dat in
vaktermen heet.
Met een lachend gezicht zei de
graaf, toen de heer Plesman vroeg:
„Wat is dit allemaal?", „Ziet u dat
niet, het is de pers die mij wacht"
Graaf Bernadofte kon echter niet veel
meedelen.
Nog altijd hoop!
Sedert zijn vertrek had hij geen
nadere berichten meer ontvangen, zo
dat hy niet in staat was commentaar
te geven op de gebeurtenissen van de'
laatste 24 uur. Zijn voorstel tot een
nieuwe wapenstilstand was gericht ge
weest aan de Arabische staten afzon
derlijk en de weigering van de secre
taris generaal van de Arabische Liga
achtte hij praematuur. Hij wilde eerst
de antwoorden der verschillende sta
ten afwachten. Hij bleef nog steeds
hoopvol inzake de mogelijkheid tot vre
de. Letterlijk zeide hij „mijn missie
is nog niet geëindigd en van beide
zijden heeft men de hoop uitgesproken
dat ik voort zal gaan met mijn po
gingen een oplossing te vinden". Wel
achtte hij de huidige stand van zaken
eer dieptepunt, „maar", zo voegde hij
hieraan rik ben .geen gebroken
man".
Over één ding liet Bernadotte zich
zeer positief uit:
„Wanneer ik dit KLM-vliegtuig en
deze bemanning niet tot mijn beschik
king zou hebben gehad, zou ik niet
in staat zijn gewee.st mij zo snel te
verplaatsen en zo veel besprekingen
te voeren. Ik heb de grootste lof voor
Viruly en zijn mannen".
Ook Viruly optimistisch
De commandant van het vliegtuig,
A. Viruly, vertelde, dat sedert de start
van Schiphol 115 vlieguren waren ge
maakt, hetgeen betekent, dat zij 20.015
km. hebben afgelegd. „Overal waar wij
geweest zijn heeft men ons de service
geboclen, die men ter plaatse geven
kon en wij konden weer terugvallen
op de gronddienst van de KLM voor
de Indië vliegtuigen te Cairo. Wij heb
ben slechts een keer met escorte ge
vlogen en nimmer het gevoel gehad in
gevaar te verkeren. Het ajtntal elkaar
bestrijdende vliegtuigen is trouwens
niet zo groot en er bestaat weinig ge
vaar voor afweergeschut, omdat beide
partijen in hoofdzaak alleen maar over
lichte wapens beschikken.
Marshall heeft verklaard, dat de te
Washington gevoerde onderhandelin
gen tussen de landen der West-Euro-
pese Unie en de V. S. óver mogelijke
Amerikaanse hulp aan de Unie van
„voorbereidende aard" zijn. De
Joego-Slavische gezant te Boedapest
heeft bij de Hongaarse regering ge
protesteerd tegen de „vervolging van
Joego-Slaven in Hongarije, die wei
geren de beschuldigingen van de Co-
minform te onderschrijven". Een
ongeluk bij de onbewaakte spoorweg
overgang te Boxtel, waar een auto
door een trein werd gegrepen, kostte
aan twee personen het leven. In
de Nederlandse filmstudio's te Dui-
yendrecht zal een film in een Neder
landse en Britse versie worden ge
maakt naar een gegeven van Ben van
Eysselstein. De titel is nog niet be
kend, de Engelse titel luidt „But not
in vai".Marshall heeft verklaard,
dat hij in elk geval naar de Algemene
Vergadering der V. N. te Parijs in
September a.s. zal gaan. Aan de
Harlinger visafslag werd dit seizoen
400.000 kg. ansjovis aangevoerd, meer
dan ooit tevoren na.de afsluiting van
de Zuiderzee. Na de eerste dag
van de tenniswedstrijd om de Davis
Cup tussen Zweden en Engeland leidt
Zweden met 20.
Vijf door een militaire rechtbank
ter dood veroordeelde communisten
zijn te Athene terechtgesteld.
Over de toestand zei Viruly, dat de
ze „belangrijk beter is, dan mén uit
de officiële communique's zou ver
wachten". Het zal buitengewoon moei
lijk zijn om tot een overeenstemming
te komen, omdat het standpunt van
beide partijen sterk staat en men een
kwestie, die jaren oud is, niet in drie
weken kan oplossen. Zaterdag vertrek
ik weer met graaf Bernadotte naar
Palestina en ik verheug mij er op".
Ramlek binnenkort in
Joodse handen?
Hoewel de Joden aan de VN heb
ben bericht, dat zij accoord gaan mé
de verlenging van het bestand van 10
dagen, is in werkelijkheid het bestand
reeds verbroken doordat op verschil
lende fronten in Palestina de strijd
weer is opgela.-id. Er wordt van vele
plaatselijke gevechten melding ge
maakt. Vrijdag en Zaterdag waren
volgens Arabische berichten de Isra
ëlische en de Arabische legionnairs te
Jeruzalem in een hevig gevecht ge
wikkeld".
De Arabische stad Ramlek zou op
het punt staan in Joodse handen te
vallen. De bevolking is reeds met de
evacuatie begonnen. Volgens Arabi
sche berichten., zouden de Joden bij
een beschieting van vijandelijke stel
lingen in Jeruzalem gebruik gemaakt
hebben van een geheim wapen, een
30 cm. lange, dbor mortieren afgevuur
de buis-met krachtige explosieven.
70.000 FRANSE AMBTENAREN
STAKEN
De ambtenarenstaking in Frankrijk
heeft zich nog uitgebreid. Het aantal
stakers zou thans de 70.000 hebben
bereikt. De algemene vakbond van
ambtenaren steunt de staking moreel
en een woordvoerder voor de onge
veer 3 millioen niet—communistische
arbeiders waarschuwde de regering,
dat de arbeiders zich niet langer ver
antwoordelijk konden achten voor de
gebeurtenissen, wanneer geen krach
tiger actie werd ondernomen om de
prijzen naar beneden te brengen.
VERLIEZEN IN INDONESIë
In de afgelopen week zijn de na
volgende verliezen gerapporteerd:
Koninklijke Landmacht:
Sold. J. B. Eekelder, uit Lichtenvoor
de; Korp. H. P. A. J. Kampinga uit
Almelo; Serg. L. Reeskamp uit Naar-
den.
Kon. Ned.-Ind. Leger:
Kapt. B. Weiters, afkomstig uit Ned.-
Indië.
De Kon Marine heeft geen verlie
zen gemeld.
Een toppunt
van verstrooidheid
In een onderhoud met prof. dr. E.
W. Beth, secretaris van het Interna
tionaal filosofisch congres, hetwelk in
de week van 11 tot 18 Augustus in
de hoofdstad zal worden gehouden, gaf
deze enige staaltjes van de verstrooid
heid van. zijn buitenlandse collega's
die de conferentie zullen bijwonen.
„U heeft geen idee", zo vertelde hij,
„hoeveel werk er aan vast zit alles
in de puntjes te organiseren voor het
aanstaande congres. Er gaat geentlag
voorbij of ik noteer een geval van
wijsgerige vergeetachtigheid van mijn
collega's. Zo ontving ik eifkele dagen
geleden van een buitenlandse geleerde
een brief, waarin hij mij verzocht hem
te willen meedelen over welk onder
werp hij op het congres zou spreken,
omdat hij het vergeten was. Op zich
zelf is dit wel een bijzonder sterk
geval van vergeetachtigheid, doch wie
beschrijft mijn verbazing, toen ik na
onderzoek moest vaststellen, dat mijn
hooggeleerde vriend nog nooit een
onderwerp voor zijn lezing had op
gezonden.
NATIONAAL INKOMEN IN VER.
STATEN DRIEMAAL HOGER
DAN IN 1940!
Het nationale inkomen in de Ver.
Staten zal in 1949 het fabelachtige
bedrag van ruim 224 milliard dollar
bereiken. Dit cijfer is driemaal zo
hoog dan in 1940 (78.3 milliard) en
ook belangrijk hoger dan in 1947 (bij
na 197 milliard) en in 1948 (raming
ruim 210 milliard).
ATHENE NIET ZEKER VAN
ZIJN ZAAK
De Griekse premier Sophoulis heeft
een beroep gedaan op Draper, onder
minister van het Amerikaanse leger,
nomf de „vuurkracht" van het Griekse
leger te versterken.
Draper verklaarde echter dat Grie
kenland ofl het ogenblik voldoende
strijdkrachten bezat voor de operaties
tegen de guerilla's.
Directeur van Mauritshuis
gearresteerd
Vrijdagmorgen j.1. is In Den Haag
door de Centrale Vermogens-Opspo
ringsdienst uit Amsterdam gearres.
teerd de 43-jarige directeur van het
Mauritshuis, A. B. de Vries. De heer
De Vries is voorts directeur van de
Stichting Nederlands Kunstbezit te
Amsterdam en directeur van het Rtfks
bureau voor Kunsthistorische docu
mentatie te Den Haag.
Hij is opgesloten in het hoofdbureau
van politie te Amsterdam, Zijn arres
tatie staat in verband met onregel
matigheden, die gepleegd zijn bij de
Stichting Nederlands Kunstbezit.
Voorts is gearresteerd de kunsthan
delaar B. Katz uit Dieren, die van
deze onregelmatigheden heeft gepro
fiteerd. Ook hij is opgesloten in het
Amsterdamse hoofdbureau van politie
Extra vrije dagen
Het college van Rijksbemiddelaars
heeft aan werkgevers vergunning ver
Ieend; buiten en behalve de vacantie-
en snipperdagen, waarop de werkne
mers recht hebben, ten hoogste twee
vrije dagen met behoud van loon te
verlenen, resp. ter gelegenheid van de
viering van het regeringsjubileum
van H.M. Koningin Wilhelmina'en ter
gelegenheid van de inhuldiging van d«
nieuwe Koningin.
Doodvonnis voltrokken
Zaterdag "werd het doodvonnis vol
trokken tegen P. J. Faber, die tot de
doodstraf werd veroordeeld bij sen
tentie van het Bijz. Gerechtshof te
Leeuwarden.
Op het fort RhynauWen bij Utrecht had Vrijdagmiddag de jaarlijkse her
denking plaats van de op 9 Juli '42 gefisilleerde leden van de verzetsorgani
satie „Oranjewacht".
Na de herdenkingsrede van ds. P. S. Saraber, worden door de nabestaanden
bloemen bjj het gedenkteken gelegd.
Toesiand in Berlijn nog onverminderd gespannen
Zal Sokolofsky worden
vervangen
Na de bekendmaking van de gealli.
eerde nota's aan Moskou is de toe
stand te Berlijn er nog niet op ver
beterd. Integendeel, de Sowjet-autori-
teiten hebben terwijl maarschalk
Sokolofsky in Moskou en generaal
Robertson in Londen ruggespraak
hielden nieuwe maatregelen afge
kondigd.
Zo werd het gemeentebestuur van
Berlijn verboden, nog langer bezet-
tings. en andere kosten voor de Wes
telijke sectoren te betalen. Een tegen
order werd door de Westelijken üïtge.
vaardigd en de Britse order spreekt
van een schending van de reglemen
ten, welke door het intussen opge
heven geallieerde bestuursbureau
goedgekeurd waren.
Symbool van/LoUum's eer door onverlaten gestolen
Dieven maakten gebruik van ^nachtelijk
duister en kermisvreugde
Krijgsbuit op de pomp
was van historische
waarde
Het Limburgse dorpje Lottum, dat
met Grubbenvorst tot een gemeente
verenigd is, is in opschudding ge
bracht door een ongewone diefstal,
welke dezer dagen gepleegd is. Indi
viduen hebben zich, gebruik makend
van het nachtelijk duister en van de
feestroes, waarin de bevolking ter ge-^
tegenheid van de kermis verkeerde
meestergemaakt van de koperen vaan
welke op de pomp op de markt ge
plaatst was en die van hoge symboli
sche waarde voor alle Lottumers was.
Zij hebben er n.1. hun bijnaam van
„Lottummer pekken" aan te danken.
De strijd met de ,-Flaggen-
houwers
De betekenis van deze vaan moet
men zien tegen de achtergrond van
de geschiedenis. Ongeveer een men
senleeftijd geleden, toen dé verschil
lende dorpen onderling nogal eens
slag tegen elkaar leverden, is het op
een-' Zondagmiddag gebeurd, dat Lot
tum overrompeld werd door een aan.
tal Grubbenvorsters, die nog heden
ten dage met de naam „flaggenhou-
wers" vereerd worden. De Grubben
vorsters behaalden de overhand en
voerden in triomf de bronzen leeuw,
welke in die dagen op de pomp geze
ten was, naar hun dorp mede. De
krijgsbuit belandde in een kast van
het raadhuis en geraakte daar me
de door hét uitsterven van de onder
linge twisten in vergetelheid. On
geveer vijftien jaar geleden werd deze
gebeurtenis echter nog eens in her
innering gebracht.
Verzoeninq en eerherstel
Men ontdekte in het afgedankte
raadhuis een piek, die als. enig over
blijfsel van de bronzen leeuw her
kend werd. De jonge boeren uit Grub
benvorst brachten de piek met enige
plechtigheid tot aan de grens van
Lottum, waar de inwoners deze over
namen en met groot .ceremonieel weer
op de pomp plantten. Er werden re
devoeringen afgestoken op de glorie
van Lottum en er was feest.
Na verloop van tijd werd de piek
^an een houten bekleding voorzien en
aan het topeind werd een rijk geor
namenteerde koperen vaan aange
bracht. Tot voor enkele dagen getuig
de deze versiering van de pomp van
het eerherstel van Lottum totdat
schennende handen zich thans op
nieuw aan het symbool vergrepen heb
ben. Er heerst algemene verontwaar
diging in Lottum. Maar niemand weet
waar men de dader moet zoeken.
Mgr. Mihailovics, directeur van
de Hongaarse katholieke actie is ge
arresteerd. Hij wordt beschuldigd van
dev zwendel.
onze kleine tove.oar
„Speldeprikken"
Bovendien protesteren de Russen te
gen de „voortdurende schending door
Britse vliegtuigen van de veiligheids
voorschriften" en igj kondigen aan, dat
hun eigen toestellen in de luchtcorri-
dors zouden blindvliegen. De tijd en
plaats voor. deze operaties, waarvan de
Britten gevaar voor de toevoer naar
Westelijk Berlijn vrezen, werd niet
bekend gemaakt. Voorts protesteerden
de Russen tegen het gebruik van aken
voor kalenvervoer naar de Britse zó
ne. Zij betoogden, dat deze aken vol
gens de accoorden geladen zouden
worden met mangaan voor de Sowjet-
zöne en verklaarden, dat hét inter
zonale verkeer door de Britse hande
ling onmogelijk werd gemaakt. De
Britten antwoordden, dat de Sowjets
dit verkeer reeds hadden onderbroken
Enig licht aan de kim
Het in de Sowjet-zóne verschijnende
blad „Nacht Express", dat vaak de
officiële mening der Sowj et-politiek
weergeeft, schrijft: „De Sowjet-Unie
heeft nooit officieel voorgesteld, dat
de drie Westelijke mogendheden Ber
lijn zouden verlaten. Dit voorstel is in
dagbladartikelen gedaan, die niet als
officiële verklaringen beschouwd kun
nen worden. De nota's aan Moskou
hebben de deur niet toegeworpen. De
enige vraag is nu, of men de „wetten
van het gezond verstand", waar de
Britse nota van spreekt, de overhand
laat krijgen. Het zou dwaas zijn, de
besprekingen te beperken tot de Ber-
lijnse kwestie. Dit zou slechts tot een
voorlopige oplossing leiden, terwijl de
gehele wereld wacht op een algehele
opheldering van de toestand".
Een radicale verandering van
Sovjetpolitiek in zicht?
Maarschalk Wassilie Sokolofsky, zal
Duitsland spoedig verlaten om een
hoge militaire post in de Sowjet-Unie
te aanvaarden, zo deelt men in Duitse
politieke kringen, die nauw contact
houden met het Sowjet-hoofdkwartier
mede.
Volgens deze kringen is er geen
datum voor zijn vertrek uit Duitsland
vastgesteld. Men verwacht echter, dat
hij zal blijven totdat de tegenwoordi
ge crisis is opgelost.
Men verklaart met klem, dat Soko
lofsky niet in ongenade gevallen is en
dat zijn nieuwe commando in feite een
bevordering zal betekenen.
Men achtte het echter mogelijk, dat
zijn verlaten van Duitsland vergezeld,
zou gaan van een radicale verandering
der Sowjet-politiek in Duitsland. Er is
niets bekend over een eventuele op
volger.
MEER WIND
Matjge in de kuststreken krachtige
wind uit Westelijke richtingen. Meest
zwaar bewolkt met nu en dan enige
regen. Vrij koel voor de tijd van het
jaar.