Tweemaal brak de mensheid
Baron de Coubertins ideaal
Terugblik op Olympische
Spelen 1896-1936
r
Het was de Franse Baron Pierre de Coubertin, die op de
gedachte kwam de oude Olympische Spelen in moderne gedaante
opnieuw in te voeren. Baron de Coubertin had met dit plan nobele
gedachtenhij wilde door middel van de Olympische Spelen de
volkeren nader tot elkander brengen in een eerlijke, sportieve
strijd om niets, dan de eer. „Beter een nederlaag in eerlijke strijd
dan een overwinning verkregen door oneerlijke middelen" was
ongeveer zijn opvatting en hij had het tij mee, kreeg zó grote
bijval uit alle delen van de wereld, dat reeds in 1896 de eerste
moderne Olympische Spelen konden plaatsvinden. De vraag waar
ze gehouden zouden moeten worden leverde niet bijster veel
moeilijkheden op in de bakermat van de Spelen in Griekenland.
De grote sensatie .van die eerste
Spelen was de Marathon-loop. Het
was de grootste wens van alle Grie
ken, dat een Griek de eerste herha
ling van de klassieke Griekse Mara
thon zou winnen - en het lukte! Een
eenvoudige boer, Spyros Louis, daar
hadden de Grieken hun kaarten op
gezet. Zonder zich druk te maken
ging Louis op weg, dronk onderweg
in alle rust zelfs een kwartliter w^n
en verzekerde intussen zijn landge
noten, dat niemand anders dan hij
het eerste het stadion van Athene
binnen zou komen. Toen verhoogde
hij het tempo wat en liep geleidelijk
in op z'n concurrenten. Stuk voor
stuk werden zij gepasseerd, moesten
opgeven of raakten ver achter. Spoe
dig had Spyros de kop bereikt en
een bode verkondigde in het eivolle
stadion (er waren 70.000 toeschou
wers!). dat de Griekse favoriet in
aantocht was. Zelfs een kanonschot
kwam er aan te pas en onder een
onbeschrijfelijke orkaan van toejui
chingen kwam de Griek het stadion
binnen. De Griekse koning zwaaide
in zijn loge jubelend met zijn hoofd
deksel en de Kroonprins en zijn broer
liepen de eenvoudige Griekse boer te
gemoet en leidden hem naar het eind
punt. Toen brak de heksenketel los...
Duizenden stortten zich van de tri
bunes, liepen met gouden uurwerken
en andere kostbare zaken hun land
genoot tegemoet. Spyros Louis was
voor z'n leven binnen...
Fransen organiseerden een
onderonsje
Er kwamen ook bittere teleurstel
lingen: De Spelen van 1900 te Parijs
waren ontzettend slecht georganis-
seerd. Men had niet eens de moeite
genomen een stadion te bouwen -
daar hadden de luchthartige Fransen
blijkbaar niet over gedacht... Het
werd een onderonsje in het een of
andere park, waarbij de handige
Franse café-houder wat tafeltjes en
gemakkelijke rieten stoelen aansleep
te. In 1904 stond de Amerikaanse stad
San Louis op het programma. Maar
Amerika was in die dagen niet per
vliegtuig te bereiken en de deelname
bleef vrijwel beperkt tot een aantal
Amerikanen. Ook de tussen-Olym-
piade in Athene (in 1906 ter gelegen
heid van het 10-jarig bestaan) had
weinig op het lijf. Voetbal werd hier
voor de eerste maal in Olympiade-
verband gespeeld: het werd een fias
co, want de deelname bleef beperkt
tot enkele slecht-spelende regionale
ploegen.
Weer de marathon
Merkwaardig genoeg is van de
Spelen in Londen (1908) ook de Ma
rathonloop het meest indrukwekkend
geweest. Ditmaal echter speelde niet
de vraag wie winnaar zou worden
de grote rol, dan wel het dramati
sche einde van de monsterrace. Pie-
tro Dorando, een Italiaan, kwam als
eerste de poorten van het grote Lon
dense stadion binnen. Volkomen ift.
geput sleepte hg zich nog enkele me
ters verder, viel, stond weer op en
viel weer! Toen renden enkele func-
tlonnarissen toe, grepen de Italiaan
onder de oksels en sleepten hem on
der ademloze stilte over de eind
streep. Nog was de enorme menigte
niet by machte de winnaar toe te
juichen', toen de Amerikaan Hayes.
fris het stadion binnenrende, zijn
laatste ronde liep en prompt een
protest indiende tegen de hulp van
Dorando. Het protest kon men slecht?
aanvaarden: Hayes werd tot winnaar
uitgeroepen, Dorando gediskwalifi
ceerd
Stockholm 1912
In Londen was het succes enorm
geweest, maar de Spelen in de Zweed
se hoofdstad overtroffen die van de
Britse metropool. Het werd 'n Olym
piade-feest, dat alle voorgaande ver
uit in de schaduw stelde
Een Amerikaan van Indiaanse af
komst, Jim Thorpe, was tijdens deze
Spelen de grote man. Op overtuigen
de wijze won lig zowel de vijfkamp
als de tienkamp en ongetwijfeld was
hij de veelzijdigste athleet, die ooit
tijdens een Olympiade aan het werk
is geweest. De sportieve Zweedse
koning noemde hem de grootste
athleet aller tijden en zijn prestatie
in de tienkamp is dan ook nog nooit
overtroffen.
Edoch, Jim Thorpe moest zijn over
winning duur bekopen. Hij had in
Stockholm vijanden opgelopen en die
vertelden de wereld twee weken
daarna, dat Jim geen amateur was.
Tegen geldelijke vergoeding had hg
een paar maal een studenten-baseball
club getraind en het gevolg was, dat
hij zijn gouden plakken terug moest
geven.
De 4 X 100 m- estafette bracht
herrie. In de finale kwamen Enge
land, Zweden en Duitsland. De Duit
sers verloren aanvankelijk vele me
ters, doch hun laatste loper, de bui
tengewoon snelle Richard Rau, lever
de een topprestatie. Hij liep de Zweed
voorbij en nog nooit is uitgemaak*
of hij dan wel de Engelsman d'Arcv
het eerst over de eindstreep ging.
Toen ontstond ruzie over een verkeer
de wissel van de Duitsers, er kwa
men protesten en tenslotte zelfs Duit
se foto's, die bewijzen moesten, dat
de wissel juist was geweest. Duits
land blééf gediskwalificeerd. En toen
bij de 800 m. de Duitser Hans Braun
door AincruuM»» en een Cana
dees werd ingesloten en met de vier
de plaats tevreden moest zijn in de
finale was de maat van de Duitse
ergernis totaal vol
Gevoetbald werd er ook: Even
als in Londen wonnen ook nu de
Britten. Russen deden ook mee aan
dit tournooi, dat zich niet tot grote
hoogte kon verheffen. De onderda
nen van de Tsaar werden door de
voetballers van de Duitse keizer b.v.
met160 geklopt.
Amateuristische perikelen
In 1916 zouden de spelen in Ber
lijn plaats vinden. Dat ging uiteraard
niet door en 1920 was vlak na het
einde van wereldoorlog no. I. Zo kon
het gebeuren, dat aan de Belgen de
eer te beurt viel deze Spelen in iets
minder dan een jaar te organiseren.
Onze Zuiderburen brachten het er
schappelijk af, maar Stockholm werd
niet ov iffen. Duitsland en Oos-
tenrgk van deelname uitgeslo
ten en hier deden zich nieuwe kwes
ties rond het amateurisme voor. Het
voetbaltournooi met Belgen en Tsje
chen in de finale eindigde buitenge
woon onprettig. Nadat de scheids
rechter bij de stand 20 voor Bel
gië een Tsjech weggezonden had we
gens een unfaire handeling liepen
de tien anderen uit zichzelf weg. Z\j
waren er niet toe te bewegen terug
te komen
Finland, het dunbevolkte land van de
duizend meren, ver weg in het Noor
den, maakte plotseling naam. Dat kwam
hoofdzakelijk door de fantastische tjjd
van Kolehmaines tijdens de Marathon'
loop, een tijd. die nog nooit overtroffen
is.
In smoorhcct Parijs
Een smorende, haast walchelgke
Parijse hitte hing over de Stade de
Colombes, die middag van de 10.000
meter in 1924: Honderden mensen lie
pen een zonnesteek op, anderen wer
den onwel en moesten worden weg
gedragen. Het wachten op de eerste
loper duurde ontzettend lang voor
de compacte mensenmassa op de
tribunes. Dan, plotseling een
blauw Fins tricot! Paavo Nurmi, de
Fin, wiens naam in de athletiekwe-
reld een begrip is geworden. Fris j
als een hoentje kwam hij met lange i
stappen als eerste van de veertig
lopers binnen, vér voor alle anderen. 1
De stopwatch in z'n hand, als altijd.
Ademloos zagen de toeschouwers hoe
Nurmi over de eindstreep kwam. Nog
vóór men kon juichen was hjj in z'n
kleedkamer verdwenen
Dan kwam er lange tyd niemand.
Eindelijk als tweede de Fin Ritola,
zeer vermoeid, daarna 18 andere lo
pers, te moe om de voeten te ver
zetten. Drie, vier man konden de
laatste meters niet meer tot een
V-.
Deze man. de eenvoudige Griekse boer Spyros Louis,
gaf in 1S96 zijn landgenoten stof tot praten. Twee
Griekse prinsen renden hem tegemoet, toen hij na een
race over 42.2 km. Athcne's stadion binnenkwam. Hij
kreeg daarvoor een gouden medaille, won de Ma
rathonloop in de eerste Olympiade. 2386 jaren nadat
een Griek dezelfde afstand hardlopend had afgelegd.
