2fec
5E JAARÖANG N°. 1287
N.-HOLLANDSE
PERS 19*»5
ZATERDAG 17 JULI 1948
Italiaanse regering kondigt wet aan
ter beperking stakingsrecht
Joden en Arabieren aanvaarden
bevel tot wapenstilstand
Buitenlands overzicht
In moordende Alpen-étappes greep
Bartali de gele trui
UleeJbmd
Komende dagen iets
beter weer?
ültg. voor de Stichting De Vrfl» Alkmaar,
der. Abonnementsprijs 3.45 per kwartaal
30 cent per week) bij vooruitbetaling.
Advertenties 14 ct. p. m.m., familieberichten
18 cent. Verdere tarieven op aanvrage.
Verantw. redacteur i J. v. Zoonen Bureau: Ridderitraat hoek Oude gracht Tel. K 2200-3971
Brede basis
De opdracht, die aan de oud-Minis_
ter-president Dr. Beel is verstrekt,
doet de vraag opkomen, of er bij de
kabinetsformatie wellicht toch méér
moeilijkheden naar voren zullen ko
men, dan sommige optimisten hebben
verwacht.
Met name in enkele órganen der
regeringspartijen werd reeds te ken
ner gegeven, dat de uitslag der ver
kiezingen geen reden kon zijn, om ten
aanzien van het huidige regerings
beleid een andere koers in te slaan.
Alleen de P v. d. A. had een ver
lies van twee zetels te boeken, aldus
redeneerde men, terwijl de felste op
positiepartijen met de vertegenwoor
digers van „Rijkseenheid" als trek
pleister een zeer geringe winst boek
ten.
Nu luidt de opdracht, die door de
Prinses-Regentes aan Dr. Beel is ver
strekt, een kabinet samen te stellen,
dat een zo groot mogelijk vertrouwen
van de Kamer geniet. Moeten wij dit
nu zó opvatten, dat de besprekingen
die gevoerd zijn met de fractieleiders
en de voorzitter^ der Kamers tot re
sultaat hebben gehad, dat er een ka
binet moet worden samengesteld op
breder basis? Dreigen er anders soms
moeilijkheden, wanneer de Grondwets
wijziging in tweede lezing moet wor_
der aangenomen?
Het mag immers bekend worden
verondersteld, dat met name de V.V.D.
e de C.H.U. een slag om de arm
hebben gehouden. Het is niet onmo
gelijk, dat zij de Grondwetsherziening
zullen torpederen, hoewel dit naar
onze overtuiging een minder abel po
litiek spel zou zijn.
Inmiddels heeft het orgaan van de
P. v. d. A,, in een artikel aan de
opdracht gewijd, reeds te kennen ge
geven, dat deze partij aan een kabi-
ne* op brede basis niet zou kunnen
medewerken.
Deze zeer positieve uitspraak, die
wij ongetwijfeld als officieel mogen
beschouwen, maakt de samenstelling
van een kabinet op brede basis on
mogelijk. Het is nu inderdaad nog
denkbaar (hoewel wij het niet waar
schijnlijk achten) dat een kabinet zou
worden samengesteld uit K.V.P., Anti-
Revolutionnairen, Christelijk Histori-
schcn en V.V.D. Zou men dit ech'ter
een kabinet op brede basis kunnen
noemen? In geen geval. Want het
meest vooruitstrevende deel van het
Nederlandse volk zou dan geen ver
tegenwoordiger in het Kabinet heb
ben.
Bovendien achten wij het volslagen
ondenkbaar, dat dr K.VP. en de A.R.,
nota bene voor- en tegenstanders van
de Grondwetsherziening, in één ka
binet zitting nemen. Dit zou in brede
geledingen van de K.V.P. grote dei
ning te weeg brengen.
Naar onze mening is de toevoeging
aan de opdracht, dat een Kabinet moet
worden samengesteld, dat een zo
groot mogelijk vertrouwen van het
Parlement geniet, een beperking, die
een kabinetsformatie moeilijkheden in
de weg kan leggen. Moeilijkheden, die
in het ergste geval van zulk een be
tekenis zouden kunnen blijken te zijn,
dat Dr. Beel in het samenstellen van
een kabinet niet slaagt en de opdracht
terug geeft.
Is het de bedoeling, dat wederom
«en kabinet wordt samengesteld uit
de K.V.P. en de Partij van de Arbeid,
dan had de opdracht anders kunnen
luiden, waardoor verwarring zou zijn
voorkomen.
Inmiddels wachten we met spanning
de samenstelling der nieuwe rege
ring af.
v Z.
ONBESCHEIDEN BERICHT
Prinses Margaret Rose van Enge
land heeft naar Reuter mededeelt,
baar hals verrekt bij haar dagelijkse
ochtendbezigheden in het Bucking-
ham Palace. De Prinses, die in Augus.
tus 18 jaar wordt, kon daardoor een
huisvlijttentoonstelling niet bijwonen.
Ten paleize weigerde men bijzonder
heden over het gebeurde te verstrek
ken.
TOESTAND VAN
KONINGIN INGRID EN
PRINSESSEN BEVREDIGEND
De gezondheidstoestand van Konin
gin Ingrid van Denemarken en de
beide prinsessen is bevredigend en
hun verblijf in het ziekenhuis zal van
korte duur zijn, zo verneemt men uit
niet officiële bron.
weerbericht
Meest zwaar bewolkt met plaatse
lijk een enkele regenbui. Zwakke tot
matige wind uit Westelijke richtin
gen. Weinig verandering in tempera
tuur.
Arbeiders weer aan 't werk-kloppartij in
Kamer van afgevaardigden
Tegelijkertijd kondigde de regering een wet aan, die een beperking van
Jiefc stakingsrecht inhoudt. Tijdens de mededeling van De Gasperi ont
stond er in de Italiaanse Kamer een handgemeen, dat een kwartier duur
de. Het gevecht begon toen een communistische afgevaardigde een lofrede
begon af te steken op Stalin en op het aandeel van de communistische
partisanen in de bevrijding van Italië.
Chr. Democratische afgevaardigden, die ook tot de partisanen behoord
hebben, interrumpeerden en binnen enkele seconden tijds rolden de afge
vaardigden al vechtend over de vloer.
De Gasperi zeide daarna, dat de
stillegging van het werk als eerste
reactie op de aanslag op Togliatti be
grijpelijk was, doch dat de algemene
staking uit politieke overwegingen
was afgekondigd om te trachten de
regering omver te werpen. Dit was
een ernstige fout, die geen regering
door de vingers kon zien, tenzij zij
de democratie zou willen begraven.
Op Sicilië en in Calabrië kon het
treinverkeer niet hervat worden door
vernielingen aan electrische geleidin
gen. Te Rome werden de gewone bus_
en tramdiensten gistermiddag weer
hervat.
Tijdens de algemene staking van
twee dagen werden in het geheel 160
arrestaties te Rome vericht. Tegen de
middag deelde het ministerie van bin
nenlandse zaken mede, dat men over
al weer aan het werk ging.
Togliatti heeft volgens het dokters
communiqué een vrij onrustige nacht
PRIJZEN VAN LANDBOUWPRO
DUCHTEN IN JOEGO-SLAVIë
VERLAAGD.
Zondag voorafgaande waarschuwing
zijn de prijzen van landbouwproduc
ten in Joego-Slavië verlaagd. Er
heerste vóór deze maatregel aan
zienlijke ontevredenheid onder de
werkende klasse in de steden over
de hoge prijzen, die de regering voor
de boeren toestond. De arbeiders
brachten tevens de kritiek van de
Cominform in herinnering, dat de
koelaks de rijke boeren wer
den begunstigd.
Sommige boeren te Belgrado be
gonnen de markten te verlaten, maar
zij zullen hun producten opnieuw ip
de markt moeten brengen en deze aan
de staat moeten verkopen (tegen zelfs
nog lagere prijzen) indien zij hier
aan geen gehoor geven.
Te Lesmo, nabij Milaan, is een
jongeman aan cholera bezweken. De
gezondheidsdiensten hebben strenge
voorzorgsmaatregelen ter voorkoming
van verdere gevallen genomen.
doorgemaakt. Er is een lichte long
en luchtpijp ontsteking ontsaan.
De reacties bleven echter goed bij
een maximale temperatuur van 38.9.
Actie tegen communisten op
Malakka ingezet
Tijdens een gevecht op 28 km. ten
Zuiden van Koeala Loempoer op Ma
lakka heeft de politie 11 communis
tische verzetslieden, onder wie twee
leiders gedood. Een van hen is de
president van het anti-Japanse volks
leger op Malakka, de 38_jarige Chi
nees Laoe Yew, één der drie opper
bevelhebbers van de partisanen tij
dens de Japanse bezetting. Vijf der
elf verzetslieden waren Chinese vrou
wen.
De politie heeft voorts een gebied
buiten Singapore afgezet en na on-
dervragi: c 375 personen, voorname
lijk Chinezen, vastgehouden. Het was
de eerste gecombineerde operatie van
politie en leger op het eiland Singa
pore en een onderdeel van de voor
zorgsmaatregelen ter voorkoming van
verzetsactiviteit.
Volgens een woordvoerder van de
Israëlische regering heeft de Israëli
sche regering de wapenstilstandsreso
lutie van de Veiligheidsraad aanvaard
De, resolutie zal worden uitgevoerd
zodra Israël is medegedeeld, dat alle
Arabische regeringen de vereiste beve
len hebb gegeven. De Veiligheids
raad beval Donderdagavond beide
partijen in Palestina binnen drie da-
gen de wapens neer te leggen en in
Jeruzalem binnen 24 uur. De resolu
tie noemde de toestand in Palestina
een „bedreiging van de vrede".
De politieke commissie van de Ara
bische Liga in de Libanon bijeen,
heeft zich kort na de Joodse toezeg
ging, accoord verklaard met een sta
ken van het vuren te Jeruzalem met
ingang van Vrijdag te middernacht.
Zondagmiddag 16 uur is doob graq*"'
Folke Bernadotte, bemiddelaar de>^|
V.N., als het tijdstip bepaald, waarop
was gevangen genomen, de rest was
naar de Libanon gevlucht.
In het gebied van Nazareth bevin
den zich ongeveer 25000 Arabische
vluchtelingen, van wie de meesten
Christenen zijn.
De troepen van het Arabische le
gioen zijn een zware aanval op het
door Joden bezette nieuwe gedeelte
van Jeruzalem begonnen. Volgens het
hoofdkwartier van het legioen zijn
zeven strategische punten veroverd.
Israëlische troepen trachtten vóór 't
sluiten van een eventuële wapenstil
stand de weg Tel Aviv—Haifa vrij te
maken. Reuter meldde, dat het dorp
Tira, 6 km ten Zuiden van Haifa,
van -'aar men de weg kan overzien,
doo. Joodse troepen is veroverd. Van
het it 1000 man bestaande garnizoen
£d< sn vele gevangen genomen.
te
VERLIESLIJST
volgens de nieuwe order van de Vei
ligheidsraad de wapenstilstand in Pa
lestina zal ingaan.
Bernadotte verklaarde, dat hij nog
geen gevolg kon geven aan de order,
een doeltreffende supervisie van de
wapenstilstand te garanderen, doch
dat hij zijn best zou doen zo spoedig
mogelijk een stelsel van supervisie in
te voeren. „Ik hoop ernstig, dat beide
partijen op zich zullen nemen,
nauwgezet naar de letter en naar de
geest de wapenstilstand in acht te
nemen", aldus Bernadotte.
Joodse successen
Een Israëlisch communiqué meldde,
dat na zware gevechten Nazareth is
veroverd. Een groot aantal Arabieren
Truman's papieren daalden
Truman's zon neigt ter kimme. Niet
alleen, dat de conventie der Demo
cratische partij na de enthousiaste en
triumphante conventie der Republi
keinen (naar de beschrijvingen van
de journalisten van de wereldpers te
oordelen) veel weg gehad moet heb
ben van een vergadering van vogel
verschrikkers, ook t ij d e n s deze
conventie leed de leider van de De
mocraten een gevoelige nederlaag.
Truman werd met 947 tegen 263
stemmen candidaat gesteld voor de
presidentsverkiezingen. Deze getalleh
verhouding zou er nog mee door ge
kund hebben, maar de 263 waren
agressief. De helft van de afgevaar
digden uit de Zuidelijke staten verliet
de zaal en bij hen was de volledige
delegatie uit Mississippi. Was dit al
niet pleizierig, erger nog was het
voor de president van Amerika, dat
de weglopers na hun verdwijning nog
gelijk kregen ook: de resolutie-com
missie, die uiteindelijk het program
vaststelt, of, als het goed wil zijn,
fiatteert, heeft een poging om de par
tij te verplichten, Truman's program
voor de burgerlijke rechten uit te
voeren, verworpen. En daar juist zat
'm de prestige-kneep.
Wallace heeft Truman niet van zijn
voetstuk geworpen. Daarvoor was zijn
kracht (nog) niet toereikend. Maar
hij deed, wat op de duur hetzelfde
resultaat moest hebben: stukje voor
stukje beitelde hij dit voetstuk af,
zijn inderdaad superieure propagan
distische talenten zo effectief moge
lijk gebruikend. Hij dwong de presi
dent, eertijds nota bene Roosevelt's
linkerhand, die deze gebruikte om de
altijd wat dwarse Zuidelijke demo
craten aan de partij te binden, op
zijn, Wallace's voetstuk te gaan staan
inzake het rassenvraagstuk. Had Tru
man dit niet gedaan, zo had hij de
resft der Democraten tegen zich ge
kregen. Hij moest van twee kwaden
het minste kiezen en de resolutie-
commissie trachtte tevergeefs, de
scherven te lijmen: gouverneur
Wright van Mississippi heeft nu voor
vandaag een conferentie van de Zui
delijke democraten in Birmingham
(Alabama) bijeengeroepen. Er zal een
tegencandidaat voor Truman worden
aangewezen. Dit is, politiek, voor de
president de dolksteek.
Zijn stunt, om het Congres bijeen
te roepen op 26 Juli, vlak voor de
verkiezingen dus, een precedent in de
parlementaire geschiedenis van Ame
rika, zal hem weinig baat brengen.
Zijn bedoeling is, op de vooravond
van de veroordeling door de kiezer
voor diens ogen de Republikeinse
partij, die de meerderheid heeft in
het Congres, verantwoordelijk te stel
len voor haar nalatigheid inzake de
hoge prijzen en de woningnood. Han
dig uitgedacht., maar wat het resul
taat ook zijn zal, de Democratische
Partij ligt in feite uiteen. Het woord
moet dan wel komen aan Dewey.
Voor het progressief denkend Ame
rika zal een overwinning van de Re
publikeinen een set-back zijn. Maar
niet zonder méér een nederlaag.
Want juist door de onenigeid in de
boezem der Democratische Partij, is
er een grote kans op een zuiverder
stellingnemen van de werkelijk pro
gressieven onder hen. Een gevolg kan
zijn, moet haast zijn, dat Amerika
politiek bewuster zal worden. En met
name voor de grote groepen arbeiders
die zich daarginds om weinig méér be
kommeren dan om 'n verruiming van
cle materiële basis van eigen groep,
maar voorts veelal gepeend zijn van
vedere politieke interesse, ware dit
te wensen. A. H.
Nvi
IM» Koninklijke Landmacht en de
Koninklijke Marine hebben in de pc,
riode van de afgelopen week geen
verliezen gerapporteerd.
Van het KNIL sneuvelden drie uit
Indonesië afkomstige sergeants.
Olympisch vuur vandaag
ontstoken
De Olympische fakkel is vandaag
ontstoken in de ruïnès van de tempel
van Zeus in het oude dorpje Olym-
pia in Zuid_Griekenlandt waarbij een
3000-jarige traditie gehandhaafd werd,
toen een Grieks meisje, gekleed in
wit chiffon, een olijftak onder een
vergrootglas legde, opdat deze door
de hitte van de zonnestralen kon ont
branden. Brandbare stof in een an
tieke schaal werd met deze tak aan
gestoken.
De eerste fakkel verkreeg het vuur
uit de schaal, waarna het Olympisch
vuur meer dan 3000 km. door Euro
pa gebracht Stoet worden, voor het
bij de opening van de Olympische
Spelen op 29 Juli het Wembleysta-
dion te Londen zal hebben bereikt.
Bij deze plechtigheid in Olympia
kon koning Paul varf Griekenland
niet aanwezig zijn. Wel waren er afge
vaardigden van het Grieks en van het
Brits Olympisch comité, terwijl bood
schappen van de president van het
internationaal Olympisch comité, Sig-
frid Edstrom, en Lord Burghley be
kend werd gemaakt. Later zal door het
Grieks Olympisch comité de schaal,
afkomstig van het Grieks oudheid
kundig museum, aan prinses Elisabeth
worden overhandigd.
Kirchen sieed beier op dreef
Bartali reed zich los
Lukte in die moordende 13e etappe
Bartali's sprong naar de gele trui niet
geheel, in de 14e (BrianconAix les
Bains), ging Bobets leiderstrofee ver
loren?
Deze rit opnieuw door de Alpen
met drie hoge cols kenmerkte zich
door een geweldige rivaliteit tussen
de kanshebbers. Uren en urenlang
bleven zij elkander schaduwen en zo
k°n het gebeuren, dat Bartali eerst in
de laatste 80 km. definitief zijn slag
kon slaan. De beste man van de ge
mengde Ned.Luxemburgse ploeg de
Luxemburger Kirchen, begint meer en
meer een grote rol te spelen in het
elite-gezelschap: het feit, dat hij als
zevende over de eindstreep kwam be
wijst genoeg. Voor de Nederlanders,
De Hoog, De Ruyter en Janssen, be
tekenen deze bergetappes de grote
krachtproef. Komen zij er door, dan
zullen zij ook Parijs halen. En dat is
op zichzelf een enorme prestatie,
want in deze 14e etappe vielen er
weer een hele serie slachtoffers. Ze
ker 10 van de 63 renners, die gister
morgen startten, moesten het hoofd in
de schoot leggen.
Zoals gezegd: Bartali heeft de lei
ding nu. Wanneer straks de strijd in
de vlakte voor Parijs uitgestreden
zal worden is hij overigens nog niet
zeker van zijn kans, want zijn voor
sprong is voor de Fransman Bobet
en ook voor de steeds beter rijdende
Belgen geenszins onoverkomelijk.
De uitslag van de 14e etappe:
1. Bartali (Italië) 9 uur 30 min. 18
sec.
2. Ockers (België) 9 uur 36 min. 11
sec.
3. Lapebie (Centraal Zuid West) 9
uur 37 min. 21 sec.
4. Van Dijck (België) zelfde tijd
5. Schotte (België) zelfde tijd
6. Bobet (Frankrijk) 9 uur 37 min.
27 sec.
7. Kirchen (Ned—Luxemburg) zelf
de tijd.
In het algemeen klassement leidt
Bartali thans met de tijd van 100
uur 01 min. 35 sec., gevolgd door Bo.
bet met 100 uur 09 min. 08 sec.
Janssen in 10.30.08 werd 42e en
de Ruyter in dezelfde tijd 44e in de
14e etappe.
STEENFABRIEKEN BEDREIGD
DOOR HOOG WATER
Ook uit het land van Maas en Waal
komen berichten over het wassende
water. Door de hoge waterstand van
de Waal wordt er in practisch alle
steenfabrieken sinds ruim een week
niet meer gewerkt. De ovens branden
nog, maar zullen wellicht binnenkort
gedoofd moeten worden. De produc
tie, die men dit seizoen zal bereiken,
wordt door deskundigen niet hoger
geschat dan 2/3 van normaal.
in Noord-Holland
In deze krant gevouwen vindt U
de eerste „Weekend in Noordholland"
een Zaterdag-bijvoegsel, dat we U
iedere week hopen aan te bieden,
vertrouwende dat jong en oud er iets
van hun gading in zullen vinden!
Méér vertellen wü U niet: wij
wensen U veel genoegen vanavond!
Muntwet 1948 op 1 Augustus in werking
Nog dit jaar nieuwe kwartjes, dubbeltjes,
stuivers en centen in omloop
Oude munten zullen gelei
delijk verdwijnen
Volgens een in het staatsblad opgc.
nomen besluit van de regentes, zal de
Muntwet 1948 op 1 Augustus a.s. in
werking getreden. Het doel van deze
wet is om de samenstelling van de
muntcirculatie en de inrichting van
het muntwezen in overeenstemming te
brengen met de sedert het tot stand
komen van de muntwet 1901 gewijzig
de opvattingen en het in de bezet
tingsjaren in omloop gebrachte zinken
geld uit het Nederlandse muntstelsel
te verwijderen.
De nieuwe munten zijn: een nikke"
len kwartje en dubbeltje en een ronde
bronzen stuiver en c.ent. Deze munten
He't K.N.M.L te de Bilt deelt mede:
„Na een fraai en droog voorjaar is
het weer van deze zomer tot nu toe
teleurstellend geweest. Sinds 20 Mei
was de temperatuur, met uitzondering
van de warme week van 8—15 Juni,
practisch voortdurend beneden nor
maal en de neerslaghoeveelheden wa
ren vooral in het Zuiden van het land
aanzienlijk hoger dan de over een
lange reeks van jaren berekende ge
middelden. Gedurende de eerste helft
van Juli was de temperatuur gemid
deld 3 graden beneden normaal en
op sommige plaatsen viel reeds méér
regen, dan de normale neerslaghoe-
veelheid voor de hele maand be
draagt, Vlissingen b.v. -de deze
maand tot nu toe reeds 92 t». re
gen. Toch is het beneden n il en
viel er in de Bilt 131 m.m.
Wanneer wij nu de weerkaai en van
Vrijdag bekijken, blijkt, dat het lage-
druk-gebied boven Zuid-Scandinavië,
dat ons zoveel slecht weer bezorgd
heeft, nu langzaam in de richting van
Finland wegtrekt. Ten Westen van
Ierland ligt een zwakke rug van hoge
luchtdruk, die naar ons land ge-
weegt. Onder invloed hiervan kan in
de komende dagen een geringe ver
betering van het weer verwacht wor
den. Er zal in deze periode niet veel
regen vallen en ofschoon er in het
algemeen vrij veel bewolking zal
zijn, zullen toch ook opklaringen
voorkomen. De wind zal tijdelijk af
nemen en het zal iets minder koel zijn
dan de voorafgaande dagen.
De algemene luchtdrukverdeling op
de oceaan is echter nog steeds on
gunstig voor het optreden van een
flinke weersverbetering.
Irma Seelig 27 Juli voor
Irma Seelig, een der meest gevrees
de V-vrouwen van de Sicherheits-
polizei te Amsterdam, zal op Dins
dag 27 Juli a.s. voor het Amsterdams
bijzonder hof terecht staan. Als ge
tuigen zijn o.m. opgeroepen de Neder
landse SD-agent Maarten Kuiper en
de Duitsers Viebahn en Ruehl.
Irma Seelig, die werkzaam was voor
de al even beruchte Duitser Oel-
schlaegel, wordt er van beschuldigd
zich als z.g. illegale werkster in ille
gale kringen te hebben gedrongen en
de mededelingen, die zij daar opving
aan haar chef te hebben doorgege
ven. Tengevolge van deze spionnage
zouden o.m. twee illegale werkers
gearresteerd en Iater omgekomen zijn.
„GEPANTSERDE" SMOKKELAARS
STAAN IN SEPTEMBER TERECHT
Voor de bijzondere politierechter
te Breda zullen op 14 en 15 Septem
ber a.s. wegens smokkelen per pant
serauto terecht staan John Braspen-
ninxc uit Prinsenhage, die onlangs
op medisch advies uit voorarrest ont
slagen werd. Jan Nelemans uit Breda
en Ivo van Hasselt uit Zundert en
25 medeplichtigen.
ome kleine lovt -.af
zullen nog dit jaar in omloop worden
gebracht en voorshands worden ge
slagen met de beeltenis van H. M.
Koningin Wilhelmina.
De zilveren rijksdaalder en gulden
bil ven op de voet van de nieuwe
muntwet gangbaar. De andere over
eenkomstig de muntwet 1901 geslagen
munten (dus ook de zinken munten)
blijven voorlopig wettig betaalmiddel
doch zullen geleidelijk buiten omloop
worden gesteld. Het ligt in de bedoe
ling de coupures, welke na de munt-
vernieuwing niet zullen terugkeren,
t.w. de halve gulden, het twee-en-een
halve centstuk en het halve centstuk
nog dit jaar in te trekken. De intrek
king van de oude stuivers, dubbeltjes
en kwartjes zal op een later tijdstip
volgen.
