5. JAARGANG 1298
N.-HOLLANDSE
PERS 1945
ZATERDAG 31 JULI 1948
Haags tram- en buspersoneel stelt
looneisen vandaag staking
Vierde brand binnen twee maanden
in interneringskamp Laren
Hongaarse president Zoltau Tildy
plotseling afgetreden
Sportfeest S.S.S.
Dr. Beel geeft op
altunn do ajapjaA #t
uanopaq,S3nu3,Jaapv
•3anej3q^|njooA fiq
Jad gp-s sftjds}uaraauuoqv Map
JEtJanuv 0ft-*A ®a ^npqoijg ep jooa \g)m
Zoonen Bureaui Ridderstraat hoek OudegrachtTel. K 2200-3971
Onbelangrijk
De telex tikt. Sportuitslagen. Moei
lykheden in Beriijn, in Palestina. Tal
van zaken, waar aan grote aandacht
wordt besteed. Kleingoed, dat we de
moeite bijna niet waard achten, maar
dat we toc^ ®ven napluizen.
Onze moeite wordt beloond. Wegge
doken tussen een roofoveral in Mexi
co en een overstroming in China, tref
fen we het bericht aan, dat de Werk
commissie uit de Ontwapeningscommis
sie haar pogingen heeft opgegeven.
Wellicht dringt de betekenis van de
zin niet tot u door. We zullen nader
uiteenzetten, wat er aan de hand is.
De Verenigde Naties zijn in een
optimistische bui tot het inzicht geko
men, dat er ter een of andere tijd ont
wapening moet komen. Dus hebban ze
een Ontwapeningscommissie ingesteld
Die Ontwapeningscommissie heeft op
haar beurt weer een Wer» commissie
in het leven geroepen. Ze heeft aan die
commissie een opdracht verstrekt.
Een uitermate voorzichtige opdracht.
Want de VN weten, dat de organisatie
nog geen felle schokken kan doorstaan
Ze hebben deze commissie opgedra
gen pogingen in het werk te stellen
om overeenstemming tussen de Ver
enigde Volken te bereiken over een
eventueel ontwapeningsplan.
De ontwapening zelf was dus nog
'lang niet aan de orde. Het ging er nog
maar om, .het over een bepaald sche
ma eens te worden.
De commissie heeft niets kunnen be
reiken en als aanstonds de Verenigde
Naties in Parijs bijeen zijn, zal hen
worden medegedeeld, dat de Ontwape
ningscommissie op het dode punt is
gekomen.
Het bericht is aldus geformuleerd,
lat er pas een bepaald systeem voor
entwapening kan worden opgesteld,
ori uitgevoerd, wanneer er een interna
:ionale spheer van vertrouwen heerst.
Dit is het onbelangrijke telexbe
richt, dat wellicht klein opgemaakt
via de couranten de lezer zal bereiken,
maar dat mogelijk ook zal verdrinken
in de stroom van berichten die door
komt over alle mogelijke sportevene
inenten in verband met de Olympische
Spelen.
Toch vinden wij dit bericht belang
rijker dan het feit, dat de een of an
dere athleet er in zal slagen de 100
meter in 10.1 seconde te lopen
Hier wordt het bankroet aangekon
digd van de poging om onder de over
winnaars van de Tweede Wereldoor
log zóveel vertrouwen te scheppen,
'dat met ontwapening een begin zou
kunnen worden gemaakt.
Zelfs de overwinnaars hebben zoveel
wantrouwen tegen elkaar, lat de
meest dolzinnige bewapeningswedloop
bezig is. Hoe de situatie moet worden,
als ter een of andere tijd ook de over
wonnenen nog eens in het koor gaan
meezingen, is nog in het duister ver
borgen. Erger kan het al moeilijk wor
den.
Dus- geen ontwapening. Geen contro
le op de atoomenergie.
We verbreeuwen er niet van. We
trekken ons er weinig van aan. On
belangrijk. Hoogstens een kort bericht
met een klein handzetkopje.
Is het te verwonderen, dat elke po
ging om tot ontwapening te komen
bij voorbaat tot mislukking gedoemd
is? Is er vertrouwen, is er entwape
ning mogelijk, als de wil tot vertrou
wen, de wil tot ontwapening niet bij
de volken leeft?
De wedloop zal nog spannender wor
den. En wij?
Wij zijn bij deze „onbelangrijke"
gebeurtenis slechts toeschouwers, die
zich in het geheel niet geïnteresseerd
tonen.
v. Z
De Belgische Senaat heeft met
83 tegen 66 stemmen besloten het
voorstel van de Katholieke Volkspar
tij betreffende het organiseren van
een volksstemming over de terugkeer
van Koning Leopold, in overweging
l« nemen.
Donderdagnacht is te Pouzzoles,
bij Napels, een vliegende schotel aan
de hemel verschenen. De schijf schit
terde mt een blauwachtige glans en
scheen snel rond te raaien, zo zei
den' de getuigen, die verklaren de
schijf langzaam door de lucht te heb
ben zien voortbewegen
weerbericht
Zonnig, droog en warm of zeer
warm weer, echter later op. de dag
in het Zuiden van het land enkele
verspreid optredende onweersbuien.
Langs de Waddeneilanden meest ma
tige Oostelijke wind, elders weinig
wind. Langs de Noordzeekust op som
mige '•.'icn invallen van een koe-
Je
In de nacht van Vrijdag op Zater
dag werd een vergadering van on
geveer zevenhonderd man rijend per
soneel van de Haagse Tramwegmaat-
schappij besloten hedenmorgen in sta
king te gaan. De vergadering, die in
het Capitoltheater werd gehouden,
was vrij rumoerig. Slechts enkele aan
wezigen maakten kenbaar bezwaren
te hebben.
Reeds een jaar geleden heeft een
groep in het H.T.M.-personeel ken
baar gemaakt, dat de geldende lonen
en loonregelingen voor hen niet aan
vaardbaar zijn. Uit de Nederlandse
vereniging voor spoor- en tramweg
personeel en de H.T.M.-directie werd
een looncommissie ingesteld.
Volgens mededeling ter vergadering
heeft deze commissie haar werk nog
niet volbracht. Men is zowel over de
houding van de vereniging als van de
H.T.M.-directie ontevreden. De sta
kers eisen een loonregeling zoals die
voor het Rotterdamse trampersoneel
bestaat. Invoering van deze regeling
zou volgens de stakingsleiding ge
middeld 15 procent lonoverhoging be
tekenen en bovendien een nieuwe
technische loonregeling in zes klas
sen.
Nadat tijdens een nachtvergadering
die reeds eerder gehouden werd, het
besluit viél om te staken als de eisen
niet zouden worden ingewilligd, be
sloot men nu dit besluit uit te voe
ren.
Om vier uur 's nachts begaven sta -
kersploegen zich naar de remises en
personeelswagens om collega's, die
niet ter vergadering waren, van het
besluit op de hoogte te stellen.
In 's Gravenhage met zijn half mil-
lioen inwoners lag van de vroege mor
gen af het tram- en busverkeer vrij
wel volkomen stil.
Vanmorgen fietsten overal in de
stad groepjes stakers, die .wachtende
passagier.® ..waarschuwden, dat de
tram niet zou komen. Enkele heet
hoofden bij de halten bedreigden con
ducteurs en bestuurders dei- rijdende
wagens. Enkele malen werd een ruit
ingegooid. Over het algemeen echter
In de Koninklijke loge in het Olym
pische Stadion te Wembley tijdens de
openingsplechtigheid van de Olympi
sche Spelen: van links naar rechts:
de Graaf van Athlone, Koningin Ma.
ry en Z.K.H. Prins Bernhard.
Jk heb kaas gezien"
En toen de jongen gistermid
dag doodmoe, doch dolgelukkig thuis
kwam, zeide hij tot zijn vader: „Vader
het was een mooie dag. Ik heb van
morgen op het Waagplein kaas ge
zien".
En zijn vader heeft hem een flinke
jongen genoemd en een geluksvogel.
Kijk, zoals het hier geschreven is,
klinkt hej overdreven, zó erg was het
nu ook weer niet. Maar tochhet
was nu zo druk op de kaasmarkt, dat
de bezoekers voetje voor voetje door
de Houttil schuifelden en zich op het
volle warme marktplein verdrongen
om een glimpje van de kaasdragers
en kazen op te vangen.
Er was weinig kaas, twee en twin
t duizend kilo is een geringe aan
voer, zo'n beetje, dat je met reden
kunt veronderstellen, dat er veel meer
mensen dan kazen zijn.
Tegelijkertijd vraag je je dan eigen
lijk af, wat die duizenden bezoekers
hier toch komen doen op deze tro
pische dag, je acht die vacantiegan-
gers gelukkig, omdat ze de gelegen
heid hebben, heerlijk in het water te
duiken of in een groot donker bos
te liggen.
Als je daarover loopt te peinzen
word .ie op je schouder getikt door
verloopt de staking rustig en, behour
dens geschreeuw en gejoel op som
mige punten, 'ordelijk. Vernoméri
wordt, dat personeel, dat vanmorgen
weigerde uit "te rijden, ontslagen'werd.
De Haagse politie rijdt met" jeeps,
stationswagens en overvalwagens dooi
de stad.. Sommige agenten zijrf met
sabels gewapend. Bijna nergens be
hoefde te worden ingegrepen.
De stakingsleiding verklaarde van
morgen nadrukkelijk, dat het hoofd
motief van de staking gericht is tégen
de eigen bond, die zich onwillig zou
hebben betoond aan looneisen, döor
de stakers gesteld; kracht bij te zet
ten.
in Den Haag werd ingebroken
in een fabriek van fototoestellen. Er
werden 100 fototoestellen ontvreemd.
De Nederlandse deelnemers aan de Olympische Spelen tijdens de opmars
In het Wembley Stadion ter gelegenheid van de opening der Olympische
Spelen.
Oorzaak opnieuw
onbekend
Vrijdagavond is brand in het in
terneringskamp Craailo bij Laren
uitgebroken in een der werkbarak-
ken. De kampbrandweer kwam di
rect in actie, doch het vuur greep
zo snel om zich heen, dat ook de
Larense brandweer te hulp moest
snellen. Inmiddels ontwikkelde zich
een enorme rookkolom boven het
kamp ^n de aangrenzende heide,
waardoor honderden nieuwsgierigen
zich in de nabijheid van het kamp
verzamelden. Manschappen der
luchtstrijdkrachten, die bij vorige
branden een cordon om het kamp
hebben getrokken, werden voor alle
eventualiteiten ^geconsigneerd, doch
hoefden niet in actie te komen. De
politie van Laren, die met 7 of 8
man was toegesneld, werd de toe
gang tot het kamp geweigerd. Ook
de burgemeester werd echter aan
vankelijk door de kampbewaking
niet toegelaten. Eén der bewakers
aldus werd medegedeeld greep
naar zijn revolver, doch kalmeerde.
Hierop openden de Larense politie
mannen zelf de poort en geflankeerd
door de agenten in looppas reed de
burgemeester daarop het kamp bin
nen. Om ongeveer half acht was men
de brand meester en kon met de
nablussing een aanvang worden ge
maakt.
Over de oorzaak van deze vierde
brand in een tijdsbestek van 2 maan-
Verlieslijst
De regering maakt bekend, dat in
de afgelopen week tot haar leedwe
zen de navolgende verliezen zijn ge
rapporteerd:
Koninklijke Landmacht:
Soldaat W. P. van Rijswyk, afkom
stig uit Schiedam. Sergeant C. L Ven-
tevolgel, afkomstig uit Goes.
K.N.I.L.
Verloor twee uit Indonesië afkom
stige militairen, terwijl de Kon. Mari
ne geen verliezen heeft gerappor
teerd.
den kon de kampleiding nog niets
mededelen. De barak is grotendeels
afgebrand.
Nader vernemen wij, dat de brand
is ontstaan in het achterste gedeelte
van de barak. Dit gedeelte, waar
electrisch materiaal lag opgeslagen,
was door de branddeur gescheiden
van het voorste gedeelte, waar de
linquenten, die meerdere ontvluch
tingspogingen hebben ondernomen,
waren ondergebracht.
COMMUNISTISCHE INVLOED
IN AMERIKAANSE REGERING?
Een gewezen communiste, miss
Elizabeth Bentley, heeft voor een
senaatscommissie verklaard, dat de
communistische party „minstens
één contactpersoon in de Ameri
kaanse regering" heeft, die „aan
de touwtjes kan trekken". Miss
Bentley legde deze verklaring af
naar aanleiding van de bekentenis
van Thomas Blaisdell, waarnemend
onderminister van handel, dat hij een
regeringspost had gegeven aan
iemand, van wie hij wist, dat naar
hem een onderzoek gaande was we
gens verdenking van spionnage.
Zijn schoonzoon behoorde
tot 14 gearresteerden
u vVfölgens Radio. Boedapest heeft de
ptftttieke commissie van de Hongaar
se parij der kleine boeren Victor
Csornoky, de schoonzoon van Tildy,
uit- de party gestoten en met hem der
tien andere leden, wegens, hun aan
deel in de onlangs op 't departement
van Landbouw ontdekte obstructie
activiteiten en sabotage. „Csornoky
is gearresteerd".
Graaf Karolyi, die ook reeds eerder
president was, zou geweigerd hebben
Tildy op te volgen, doch besprekin
genmet sem zijn nog gaande.
In een brief, die 30 Juli als datum
draagt, en waarin hij he departement
verzoekt zijn aftreden te aanvaarden,
schrijft Tildy:
Ik wens in verband met deze sitap
er de nadruk op te leggen, dat ik het
volkomen eens ben met de tot dusver
gevoerde politiek van de Hongaarse
Volksdemocratie en met alle maat
regelen van de republikeinse rege
ring. Ik heb mijn hoge constitutio
nele functie derhalve niet opgegeven
uit politieke overwegingen. Ik moest
dit besluit wel nemen omdat iemand
uit mijn onmiddelijke omgeving ern
stige misdrijven rad begaan tegen de
Hongaarse Republiek en de belan
gen van ons volk. Daarom kan lk
niet van het Hongaarse volk verwaeh
waardelijk zijn vertrouwen schenkt
dat nodig is voor de uitoefening van
de hoge constitutionele waardigheid".
Tildy's verzoek om ontheffing van
zijn functie werd door een vergade
ring van alle partijen aanvaard.
in scheervlucht
De enige overlevende van de „Ca-
talina", een vliegboot, die midden
Juli brj Macao in zee stortte, heeft
verklaard, dat vier chinezen als pas
sagiers aan boord waren gekomen
en in de lucht getracht hadden de
bemanning te overmeesteren om de
passagiers te beroven. De „piraten"
waren van plan geweest, het vlieg
tuig op een eenzame plaats op een
rivier te laten dalen. Eén der lucht-
rovers kon vliegen, aldus de over
levende.
Sir Oswald Moslev, de Engelse
fascistische leider lakt sedert kort te
Londen een blad met fascistische
tendenzen drukken, dat in het Duits
is opgesteld en tot titel heeft
„Deutsches Flugblatt", zo melden
Londense kranten.
Dit blad, dat een oplage van 10.000
exemplaren zou hebben, zou langs
verschillende wegen naar Duitsland
gezonden worden.
een achtenswaardig ingezetene, die z'n
wenkbrauwen fronst en vermanend
zegt: „Maar kerel, hoe heb ik het nou.
Vrijdag is kaasmarktdag, dat begrijp
je toch?" En dan knik je kleintjes,
je wringt je door de menigte, er komt
geen eind aan de stroom, van warmte
en benauwdheid breekt het zweet je
uit en als je nog net denken kunt,
denk je: „Ik begrijp, dat de kaas
markt moet blijven en dat de bezoe
kers er naar moeten kijken. Maar
vandaag was ik het eventjes vergeten.
Vraag excuus!"
Ja, wat zou het een vreemde, saaie
boel zijn, als die kaasmarkt verdween,
of de vreemdelingen niet meer kwa
men. Wat zou het stil zijn in de Lan
gestraat, waar vooral gistermorgen
geen plekje van de trottoira vrij was,
stil in de winkels en lunchrooms, geen
jacht meer -op souvenirs, geen opeen
gehoopte menigte meer op de Voor-
dam, de Mi-nt en de Bathbrug, óh,
wat zou het vreemd en saai zijn in
Alkmaar.
Enfin, daarover zullen we nog niet
piekeren. We weten van niks, we zijn
optimistisch. Volgende week komt er
wel meer, vandaag was er een beetje
kaas. 22.000 kilo. zeven stapels van de
fabriek, voor f 78.50 per 50 kilo en
II stapels boerenkaas voor dezelfde
prijs en hoeveelheid.
Gisteravond heeft Sint Pancras zijn
sportfeest, "ter gelegenheid van het 25,
jarig bestaan van de gymnastiekver
eniging SSS voortgezet.
Nadat ook nu weer de leden van
de jubilerende vereniging met de
muziekvereniging „Irene" door het
dorp waren gemarcheerd, verzamelde
zich wederom honderden inwoners
var Sint Pancras op he't sportveld van
„Vrone".
De adspiranten, jongens en meisjes
van SSS openden het programma met
pittige vrije oefeningen en zij gaven
een mooie demonstratie van kleuter-
gymnastiek, gecombineerd aan bank
en brug. Vervolgens werd op het veld
een groot dambord neergelegd, jon
gens en meisjes van SSS fungeerden
als damstenen en twee leden van de
damvereniging D.O.S, speelden hier
het „Levende Damspel". Dit werd
door het publiek zeer op prijs ge
steld. De dames en heren van SSS
brachten wel een groot offer, toen
zij de oefeningen aan de toestellen
lieten varen, wegens tijdnood. Voor
hen (en voor het publiek) moet dit
een teleurstelling hebben betekend,
na wekenlange training.
De Vrijwillige Brandweer uit Sint
Pancras gaf een goede demonstratie
die tenslotte overging in vrolijk wa
terballet met touwtrekken.
Donderdagavond was het de Alk-
maarse gymnastiekvereniging „Turn-
lust", gisteravond kwam een aantal
leden van de „Halter", eveneens uit
Alkmaar, onder leiding van haar di
recteur, de heer K. Boot Sr. het sport
feest opluisteren met oefeningen en
demonstraties. Ook de Halter werd
door de directeur van SSS, de heer
de Rie hartelijk dank gebracht voor
,Ie medewerking.
Met de vrije oefeningen en met het
werk aan de ringen, op het paard en
op de brug lieten zij een uitstekende
indruk na in Sint Pancras. We kun
nen gerust zeggen, dat ook de tweede
avond van het drie-daagse sportfestijn
goed geslaagd is. Op het blijspel, dat
de toneelvereniging „Tonegido" ook
gisteravond weer in het „Wapen van
Vrone" opvoerde, hopen wij Maan
dag terug te komen.
DR. L. J. M. BEEL HEEFT H.K.H.
DE PRINSES REGENTES VER
ZOCHT HEM TE ONTHEFFEN VAN
DE HEM VERSTREKTE OPDRACHT
DE REGENTES HEEFT DAAROP
MR. J. R. H. VAN SCHAIK 'GE
DRAGEN EEN KABINET TE VOR.
MEN.
MR. VAN SCHAIK HEEFT VER
ZOCHT DE OPDRACHT IN BE.
RAAD TE MOGEN HOUDEN.
Dick Schermer en Tiny
Bakker staks over het Kanaal
Niet aUeen de 20 jarige Dick Scher
mer uit Venhuizen traint zich om la
de komende maanden de overtocht
zwemmend over Het Kanaal t« wagen,
maar ook de 16 jarige Tiny Bakker
uit Schagen. Dit meisje hééft reeds
enige malen grote afstanden op het
IJssclmeer gezwommen en toonde daar
bg een uitstekende uithoudingsvermo
gen. Zaterdagmorgen (31 Juli) om 7
uur startte zij in Stavoren
mend naar Enkhuizen te
stand van 22 km.
Mochten de plannen, die beide jon
ge mensen koesteren ten aanzien van
het overzwemmen van Het Kanaal,
doorgaan, dan zullen zij deze tocht ge
zamenlijk trachten te volbrengen.
NIEUWE BONNEN VOOR
WERKKLEDING
Het CDK deelt mede. dat de bonnen
voor werkkleding H6 en L6 tot nader
order geldig ziin.
Op de bonnen H6 kan men en:
een overall, een werkpak van drill,
keper of satijn, een lange stofjas, een
lange witte jas, een laboraforinmjas
of een mouwschort.
Op de bonnen L6 kan men kopen:
een werkbroek of werkjasje van ke
per, drill of satijn, beaverteen. Engels
leer, manchester of pilo, een kort werk
jasje, een koksbuis of een korte stof
jas.
De bonnen Hl t/m H5 en LI t/m
L5 en rantsoenbonnen VC en vd blij
ven voorlopig geldig.
Bonnenhandeiaren
Voor de economische rechter te
Alkmaar stond gisteren een bakker
uit Bergen, Willem B. terecht, die
in 1947 en '84 boter zonder bon irr
dit jaar suiker- en boterbonnen op
de zwarte markt bracht.
De bekl. was in preventieve hech
tenis genomen. Wegens de grote clan
destiene zaken, die hij deed, werd hij
veroordeeld tot f 2500 boete, subs. 4
maanden, 3 maanden voorw. met 3
proefjaren, verbeurdverklaring en
onmiddelllijke invrijheidsstelllng.
Johannes V. assurantie-bezorger te
Bergen had suiker, meel en boterbon
nen aan de vorige bekl. verkocht. V.
ging naar Amsterdam om de bonnen
te kopen. Deze zaak werd aangehou
den voor het inwinnen van een rap
port; de bekl. werd in vrijheid ge
steld.
Jan H., een kellner uit Alkmaar
verkocht een aantal suikerbonnen. H.
werd meermalen veroordeeld. Nu
werd hij beboet met 1 maand gevan
genisstraf en 4 maanden Rijks Werk
inrichting
Mil kltlntove. oac.
