WAS Lt. WICHERS UITVINDING
WEL EEN UITVINDING?
JIMMY BROWN ALS WIELRENNER
Abonneert U op
dit blad
In komende jaren zal onze gehele
bevolking onderzocht worden
HET GEHEIM VAN DE
GELE NARCISSEN
OVER DUIKBOTEN EN NOG IETS
Oud-adjudant-machinist betwijfelt
mogelijkheden
Twee artikelen verschenen in onze
courant over een z.g. Nederlandse uit
vinding. dié in Duitse handen zou zijn
geraakt, deed ons een brief van een
onzer lezers ontvangen, die zelf jaren
lang als adjudant-machinist op de
Hollandse duikboten heeft gevaren.
Naar aanleiding van dat schrijven
zijn we eens naar Heiloo gestapt en
hadden daar een onderhoud met de
heer d. Z., dat wij interessant genoeg
vinden om in de courant te publice
ren. Volgens de twee eerstgenoemde
artikelen zou de luitenant ter zee Wi-
chers een uitvinding hebben gedaan,
die na eerst te zijn aangeboden aan
de Nederlandse marine in Duitse han
den is geraakt, en mede oorzaak zijn
geweest van de enorme prestaties der
Duitsers op dit gebied.
EEN UITVINDING
Onze zegsman zeide het artikel met
grote belangstelling te hebben gele
zen en zich er over te hebben ver
baasd.
Want deze uitvinding is niet uit
de tijd van de heer Wichers, dus om
streeks de jaren 1930, maar van veel
oudere datum!
Reeds op de duikboot waar hij in
1916 op voer, was een dergelijke in
stallatie aangebracht Reeds tóen was
de mogelijkheid aanwezig om' met
Dieselmotoren onder water te varen.
Met een man of drie werd dan een
pijp opgestoken, die boven de water
spiegel uitstak- De boot zelf bleef on
der water.
Men moest echter uiterst voorzich
tig zijn met deze manier van varen.
De zee moest erg kalm zijn. Want
ln de buis mocht alleen lucht komen
en géén water.
De heer d. Z. achtte het zeer wel
mogelijk, dat er in de loop der tijden
verbeteringen in deze methode van
varen zouden zijn aangebracht, maar
nóg steeds geldt de regel, dat in de
buis geen druppel water mag komen.
De buis komt boven water uit en
als ze lang genoeg is, zou het inder
daad mogelijk zijn, dat cle boot tame
lijk diep onder water blijft.
Welk een ontzaglijke weerstand zou
deze buis, die in verband met de gro
te luchtverversing voor de dieselmo
toren een flinke omvang moet heb
ben, echter niet veroorzaken! Wat
een vergrote kans op ontdekking!
Want de periscoop kan varende voort
Worden ingetrokken. De luchtverver-
Bingsbuis echter niet.
Daar komt nog bij, dat de buis
hooit langer kan zijn dan de duik
boot hoog is. Wordt ze te lang ge
maakt, dan wordt de weerstand in
het water zo groot, dat ze ongetwij
feld niet staande zou blijven bij een
vaart als in de onderhavige artikelen
Vermeld.
CONCLUSIES
Onze zegsman achtte de artikelen,
welke door een persbureau waren
doorgegeven, dan ook enigszins on-
waarsehijnlgkj Alleen reeds het feit,
dat het zogenaamde „schnorkelen"
bij onze marine reeds in 1916 bekend
was, werpt een heel ander licht op
de zaak. Toen noemde men het an
ders. Het heette „getrimd dieselen".
Maar het principe was het zelfde.
Dat de Duitsers op zo verre afstand
konden opereren, kwam omdat ze op
Verschillende geheime plaatsen ravi-
tailleringsbases hadden. Vaart de boot
echter geheel onder water, dan zijn
alleen de motoren bruikbaar die op
de accumulatoren werken. Tot zover
het nuchtere relaas van een man uit
de praktijk.
Nu is het inderdaad een feit, dat
op latere duikboten van de Neder
landse Marine deze luchtkokers niet
meer werden aangetroffen. Men zag
het nut er niet van in. De dutkboot
kon er tóch niet onzichtbaar mee die
selen. Men kon ze alleen gebruiken
als de zee niet te wild was. De me
ning van de heer cLZ. was dan ook,
dat de artikelen over het succes van
de schnorkelinstallatie geweldig op
geschroefd waren.
Natuurlijk gingen we niet bij onze
vriendelijke gastheer weg, zonder een
en ander vernomen te hebben over
het leven op een duikboot. De gele
genheid was te mooi omdat en pas
sant mee te nemen.
Avonturen? Nee, niet zo bijzonder
veel. Natuurlijk wel eens spannende
ogenblikken m^gemaakt, maar och,
voor avonturen duurden ze eigenlijk
te kort. Als je echter jaren op een
duikboot gevaren hebt, beleef je wel
een en ander. En de heer d. Z. had
o.a. ook de tocht meegemaakt waar
prof. Venig Meinesz zijn beroemd ge
worden proeven nam. Proeven, die
voor onze hersens te ingewikkeld zijn.
Alleen reeds het uitrekenen van de
resultaten vergde een jaar arbeid!
OP DE BODEM DER ZEE
Och ja, daar in Le Havre, dét was
eigenlijk nog een spannend ogenblik.
We waren daar 's avonds aangeko
men en teneinde een beetje rustig te
kunnen slapen hadden we de boot
maar op de bodem laten zakken. Door
het tij was de boot echter wat aan
de schuif gegaan en met zijn neus
onder een wrak terecht gekomen.
Toen we de volgende morgen naar
boven wilden, konden we niet. Het
achterstuk steeg wel, maar het werd
duidelijk, dat de neus vast zat.
Een onaangename gewaarwording.
Want je kan niet het raam uitkeken
om te zien wat er aan de hand is.
Nog enkele pogingen werden gedaan,
maar tevergeefs. Onze stemming
werd er niet beter op. Eindelijk pro
beren met volle kracht achteruit en
gelukkig kwamen we toen los. Dan
voel je echter de spanning'
EEN LUIK LEKTE
En dan een andere keer, toen we
met noodweer van IJmuiden naar den
Helder voeren met de O 8. Door een
of andere omstandigheid raakte een
luik scheef en los en dikke stralen
zeewater spoten naar binnen. En wa
ter is de grootste vijand van de duik-
bootmensen. Je voelt je echt onbeha
gelijk, als je onder water bent en je
ziet het water binnenkomen.
Enfin, we zijn er ln geslaagd om
het luik weer dicht te krijgen, maar
we hadden toch al een paar ton zce-
LANGS DE STRAAT
Eén van de weinige mooie
dagen, die deze Zomer ons heeft
opgeleverd. Het is druk aan het
strand, waar de bezoekers met
autobussen en auto's worden aan
gevoerd. Men ligt zich in bad-
costuums op het strand te zonnen,
terwijl talloze kinderen plagen, om
ijsjes drenzen, zich niet kunnen
aankleden of de een of andere
boodschap moeten doen.
Een dikke heer. blijkbaar de
papa van een tweetal lastige ben
gels. raakt eindelijk zijn geduld
kwijt en geeft een snauw, waar
op het tweetal met emmertjes ge
wapend naar de zee rent en hem
met rust laat.
De dikke heer wandelt echter
weg en zijn plaats wordt ingeno
men door een andere heer, die
nog meer naar het corpulente
neigt. De man vleit zich neer.
snurkt binnen korte tijd. Dan zie
ik twee bengels met emmertjes
zeewater aankomen draven, die
onverhoeds geledigd worden op
de snurkende: Het resultaat is
verbluffend. Een gil, een vloek,
een moeizaam overeind komend
figuur en twee wegrennende kin
deren, waarvan ik er een hoor
roepen „Verhip Toon, hef was
vader niet
water binnen. Dan is het een kwestie
van geluk. Ben je te laat, dan ge
beurt er een ramp.
En verder? Och, het leven gaat
zijn gewone gangetje. Je zit een beet
je benauwd en op elkaar, het is je
behelpen. Daar heb je hier nog zo'n
erg niet in, want dan maak je reis
jes van enkele dagen en je neemt
in een haven weer verversingen aan
boord. Maar als we in de Indische
wateren voeren en soms tochten van
weken maakten, dan snakte je wel
eens naar een teug fris water of een
hap vers brood.
Ja, het leven aan boord van een
duikboot is niet gemakkelijk, maar
er Is een hechte band en dat verzoet
veel. En bovendien: het betaalt niet
slecht en daar doe je ook wat voor.
Al Is het dan ook geen ongevaarlijk
werk.
BROEK OP LANGENDIJK
5 AUGUSTUS 1948
63.000 kg. aardappelen: Eigenhei
mers 6.807.70; Eerstelingen 7.10
8.10; 77.000 kg. rode kool 6.- 8.70;
22.000 gele kool 11.10—18.70: 6200
kg. witte kool 4.304.90; 2000 kg.
uien 14.60—15.30; 1700 kg. slabonan
39.—40 3200 kg. bloemkool 33—
43.-.
De beroemde Gouden Koets, die op 7 September 1898 als een huldeblijk
door de Amsterdamse burgerij aan Koningin Wilhelmina werd aangebo
den, wordt in verband met de a.s. inhuldiging van Prinses Juliana in ge
reedheid gebracht.
26waarop hij heel in de verte
het troepje wielrenners zag fietsen,
dat hem een paar uur geleden was
gepasseerd en dat hem zo ondubbel
zinnig voor idioot had uitgemaakt. Er
verscheen een verstoorde trek op Jim
my's apensnuit, wat vergeten deed hij
zoietg nooit. Hij gromde eens en be
gon nu eerst recht op zijn pedalen te
duwen! Daar hei-je dat stelletje buik
racers, dacht nij en hij kreeg iets weg
van een meteoor met raket-aandrij
ving. Jimmy's kin lag ongeveer op
zijn voorband.
Tbc-bestrijding bij mens en dier
Radicaal ingrijpen tegen besmette dieren
stuit (nog) op onoverkomelijk bezwaar
Het sterftecijfer onder t.b.c.-pa-
tiënten beweegt zich nu weer ln da
lende lijn. Vanaf het jaar 1900
200 sterfgevallen op 100.000 inwo
ners bleef de curve zich, behou
dens een stijging in de eerste wereld
oorlog, ln dalende lijn bewegen. In
19S9 waren er 40 sterfgevallen op
100.000 Inwoners. Tijdens de tweede
wereldoorlog echter werd het sterfte
cijfer verdubbeld en slechts met In
spanning van alle beschikbare
krachten kon dit hoge cijfer na de
oorlog gedrukt worden. In 1947 was
de situatie aanzienlijk verbeterd en
het sterftecijfer van 37 op de 100.000
inwoners lag reeds weer beneden het
gemiddelde van vóór de oorlog.
Wat het aantal ziektegevallen be
treft, wordt evenwel met bezorgd
heid een niet onaanzienlijke verho
ging geconstateerd. Deze verhoging
wordt geweten aan een werkelijke
toename van het aantal gevallen en
aan actievere contróle, waardoor
meer ziektegevallen aan het licht
komen. In de eerste drie maanden
van dit jaar werden ongeveer 5000
nieuwe gevallen genoteerd, een getal,
dat belangrijk hoger ligt dan dat
van vóór de oorlog. Organen op het
gebied der t.b.c.-bestrjjding proberen
iOm met consultatiebureaux en mo
biele teams, die de provincies af
gaan voor massa-doorlichting van
bevolkingsgroepen, het gevaar te
keren en te voorkomen.
Het ligt in de bedoeling de gehele
bevolking van Nederland ln de ko
mende Jaren op tuberculose te onder
zoeken, wat technisch mogelijk is,
doordat thans de daarvoor benodigde
apparatuur aanwezig is. Men hoopt
dan ook te kunnen beschikken over
een groter aantal bedden dan de
tienduizend, waarover men nu de
beschikking heeft.
Verder bestaat er nog altijd een
tekort aan stafpersoneel en gediplo
meerde krachten in ziekenhuizen en
sanatoria. Leerling-verpleegsters' zijn
in voldoende mate aanwezig.
Platteland gevaarlijk
De hierboven reeds vermelde ver
hoging van ziektegevallen doet zich
op opvallende wijze gelden bjj kin
deren van veehouders. Door het drin
ken van ongepasturiseerde melk
de melk voor de grote steden Is ge-
pasturiseerd en vooral ook door
de nabijheid van runderen met open
longtuberculose, lopen deze kinderen
groot gevaar besmet te worden.
Zoals bekend, is na de oorlog de
gezondheidsdienst voor dieren in het
leven geroepen, die zich bezig houdt
met de bestrijding van besmettelijke
ziekten onder dieren. Hieronder valt
ook de t.b.c.-bestrijding. De kosten
van dit werk worden door de vee
houders zelf gedragen, doordat zrj
van het bedrag, dat zij van het land-
bouw-egalisatiefonds ontvangen, vrij
willig op iedere 100 kg. melk vijf
cent afstaan. Deze inhouding bracht
vorig jaar ruim 1.500.000 gulden op.
De bestrijding van tuberculose on
der dieren geschiedt door de practi-
serende dierenartsen onder toezicht
van de directeur van de gezondheids
dienst. Zo worden o.m. de runderen
jaarlijks getuberculineerd, wanneer
zij op stal komen. De reagerende die
ren worden klinisch onderzocht. Wor
den er positieve reacties waargeno
men, dan adviseert men de veehou
der die dieren geïsoleerd te houden.
Het wegruimen voor de slacht stuit
meestal op ernstige bezwaren van
de zijde der veehouders. Een oplos
sing als die, welke in Amerika ge
vonden is, waar al het positief rea
gerend vee werd geslacht, stuit in
Nederland op onoverkomelijke finan-
tiële bezwaren. Wél is de veehouder
verplicht runderen met open long
tuberculose te laten slachten. De
vleeskeuring onderzoekt, welke delen
nog geschikt zijn voor consumptie.
In een dergelijk geval geeft de staat
aan de veehouder een tegemoetko
ming in de schade. Het werk van
de gezondheidsdienst voor dieren
heeft vooral in provincies, waar vee
gefokt wordt, goede resultaten op
geleverd.
Deze dienst had evenwel bij het be
gin van zijn werkzaamheden een vee
stapel voor zich, waarvan 40 pet. met
tuberculose geïnfecteerd was. Daar
door kan het nog jaren duren, voor
dat de gehele Nederlandse veestapel
vrijgemaakt is van tuberculose. In
veeteeltkringen hoopt men, dat het
rijk dit werk in de toekomst met
subsidies zal gaan steunen.
Republikeinen negeren Trumans
anti-inflatie maatregelen
De Amerikaanse Republikeinse par
tij heeft een eigen wetsontwerp ter
bestrijding van de inflatie ingediend.
Het wetsontwerp voorziet in een her
stel van de contróle op het kopen
op afbetaling tot Maart 1949 en in
een gematigde beperking van de bank
credieten.
Het ontwerp negeert het verzoek
van president Truman om selectieve
prijs- en looncontróle en machtiging
tot rantsoenering geheel. Ook maakt
het geen melding van de door de pre
sident voorgestelde belasting op over
matige winsten.
Het wetsontwerp is door de bank-
commissie van het huis van afge
vaardigden met 18 tegen 8 stemmen
goedgekeurd en zal binnenkort door
het congres worden behandeld.
vtilmi
MARKTBERICHT SCHAGEN
25 paarden 500800; 4 veulens 100
140; 6 stieren (centr.); 17 gelde-
koeien (mag.) 350500; 19 idem (vet
te) (centr.); 10 kalfkoele. 600—675;
42 nuchtere kalveren; 68 schapen (ma
ger) 80107; 18 idem (vette) (centr.);
123 lammeren 3042; 3 bokken en
geiten; 19 biggen 4065; 41 konijnen
1315; 74 kippen 615; haantjes 0.50
—2.50.
WARMENHUIZEN, 5 AUG.
70.000 kg. aardappelen: Eerstelin
gen 88.90; drielingen 5.50—6.30;
kriel 3.30; Eigenheimers 7.107.80;
drielingen 3.704.30; Koopmays
Blauwe 7.30; Bintjes 7.10; Bevelan
ders 7.50.
900 kg. 38—44 7200 kg.
rode kool 6; 3800kg. witte kool 4.
N. 8CHABWOUDE 5 AUG.
122.000 kg. aardappelen. Eerste
lingen 7.608.10; Rode Eerstelingen
8.809.20; Eigenheimers 5.70-7.60;
Blauwe Eigenheimers 6.707.50;
Bintjes 7.307.40; Koopmans Blau
we 6.70; Bevelanders 6.80; 23.000 kg.
witte kool 4.107.50; 18.000 kg. ro
de kool 6—7.80; 2500 kg. gele kool
812.90; 6500 kg. slabonen 3844;
500 k£. zilvernep 14.60 -15.10: Drie
lingen 5.40—5.50.
ZATERDAG 7 AUGUSTUS 1948
Hilversum I 301 nu 7.00 en 8.00
Nieuws; 7.20 reportage Olympische
Spelen; 7.45 Morgengebed; 8.15 Pluk
de dag; 9.05 Ochtendconcert; 10.00
Voor de kleuters; 10.15 Muziek houdt
fit; 11.00 De Zonnebloem; 12.03 Or
kest Klaas van Beeck; 13.00 Ned.
Strijdkrachten; 13.30 Piano-recital;
13.50 Film en Toneel; 14.10 Gram.
muziek; 15.15 Metropole-orkest;
16.00 Zangrecital; 16.30 De schoon
heid van het Gregoriaans; 17.00 De
Wigwam; 18.15 Journalistiek week
overzicht; 18.30 Ned. Strijdkrachten;
19.00 Nieuws; 19.15 Reportage Olym
pische Spelen; 20.00 Nieuws; 20.20
Lichtbaken; 20.50 Omroeporkest;
21.15 Weekend-serenade; 21.55 Va-
cantie-cabaret; 22.15 Avondgebed;
22.80 Reportage Olympische Spelen;
23.00 Nieuws.
Hilversum H 415 m. 7.00 en 8.00
Nieuws; 7.15 en 8.15 Gram.muziek;
9.35 Symphonisch concert; 10.00
Morgenwijding; 10.35 Vioolrecital;
11.00 Omroeporkest; 12.00 Orgelspel
door Cor Steyn; 1&33 Reportage
Olympische Spelen; 13.00 Nieuws;
13.20 Orkest Frans Wouters; 14.00
Esperanto-uitzending; 15.00 Grote
reportage Olympische Spelen; 18.00
Nieuws; 18.30 Kwartet Jan Cordu-
wener; 19.00 Artistieke staalkaart;
19.30 V.P.R.O.-cursus; 20.00 Nieuws;
20.15 Revue „Kleinigheden"; 21.15
Socialistisch commentaar; 21.30 Vin-
dobona-schrammel'n; 22.00 „De wij
ze Kater", hoorspel; 22.25 Zuid-
Amerikaanse klanken; 23.00 Nieuws.
FEUILLETON
Spannend verhaal *an
EDGARWALLACE -
„Hoe kom je daarbij?'' vroeg Tarling.
,Wel", antwoordde Whiteside, „hij heeft grootboeken
gekocht" en Tarling lachte.
„Dat ziet er niet erg misdadig uit", zei hij opgewekt.
„Wat zijn het voor grootboeken?"
„Van die zware dingen, die in grote zaken gebruikt
worden, Je weet, van dat soort, waaraan één man ge
noeg heeft te dragen. Hij kocht er drie bij Roebuck in
City Road en nam ze in een taxi mee naar huis. En nu
mijn gevolgtrekking", zei Whiteside ernstig, „is dat
deze vriend geen gewoon misdadiger is, wanneer hij
Werkelijk een misdadiger is. Het kan zijn, dat hij een
dubbel stel boeken heeft aangelegd"
„Dat is heel onwaarschijnlijk", viel Tarling hem in
de rede, „en ik zeg dit met alle respect voor je oordeel,
J7hiteside. Men moet meer zijn dan een gewoon mis
dadiger om al de details van Lynes geldzaken in het
hoofd te hebben en het is veel waarschijnlijker, dat jé
eerste gevolgtrekking juist is, dat h'ij van plan is,
om in dienst te treden van een andere firma, of dat hij
zelf een zaak wil beginnen. Deze tweede veronderstel
ling lijkt mij het waarschijnlijkst. In ieder geval is
het geen misdaad om een grootboek, of zelfs drie, in
zijn bezit te hebben. Maar wanneer kocht hij die boe
ken?"
..Gisteren", zei Whiteside, „vroeg in de morgen, nog
voor de zaak van Lyne openging. Hoe is je onderhoud
met Miss Rider afgelopen?"
Tarling trok zijn schouders op. Hij voelde een eigen
aardige afkeer om over het meisje met een politie
beambte te spreken en hield zich voor, hoe dwaas het
van hem was, om zich door haar lieftalligheid te laten
meeslepen.
„Ik ben ervan overtuigd, dat, wie zij ook mag ver
denken, zij zelf niéts van de moord afweet", zei hij
kortaf.
„Dus zij verdenkt iemand?"
Tarling knikte.
„Wie?"
Weer aarzelde Tarling
„Ik geloof dat zij Milburgh verdenkt", zei hij
Hij stak zun hand in de binnenzak van zijn jas en
haalde er een portefeuille uit, opende deze en haalde
de twee kaartjes te voorschijn met de vingerafdrukken.
die hij van Odette Rider-had genomen. Het kostte hem
een buitengewoone wilsinspanning om dit te doen, of
schoon het hem moeilijk gevallen zou zijn om te ver
klaren, welke parten zijn gemoedsaandoening hem speel
den.
„Hier zyn de afdrukken, die je hebben moest", zei hij
Whiteside nam de kaartjes aan en bekeek de inkt
vlekken, en al die tijd stond Tarlings hart stil, want
Inspecteur Whiteside was de erkende autoriteit van het
Police lntelliger.ee Departement in zake vingerafdrukken
en hun eigenaardigheden.
Het onderzoek duurde lang.
Tarling herinnerde zich dit toneel nog jaren daarna;
het door de zon beschenen pad, de heen en weer lo
pende wandelaars, de rijtuigen, die langzaam voort-
schoven over de rijwegen en de stramme militaire figuur
van Whiteside, die nagenoeg onbeweeglijk stond, terwijl
zijn scherpe ogen strak neerkeken op de kaartjes, die
hij tussen de vingertoppen van zijn beide handen hield.
Toen:
„Interessant", zei hij. „Zie je wel, dat de beide af
drukken nagenoeg eender zijn wat zeer zeldzaam is.
Zeer interessant".
„Welnu?" zei Tarling ongeduldig, bijna woest.
„Interessant", zei Whiteside weer, „maar geen van
beiden komt overeen met de duimafdrukken op de la
tafel".
„Goddank!" zei Tarling, uit de grond van zijn hart.
„Goddank!".
HOOFDSTUK XIX
Ling Chu zegt de waarheid
De firma Dashwood en Solomon was gevestigd in
een smal huis in het hartje der Londense City. Haar
reputatie was ereste klas en zij telde onder haar cliënten
de beste huizen van Brittannië. Beide firmanen waren
geridderd en Tarling werd door Sir Felix Solomon in
zijn privékantoor ontvangen.
Sir Feilx was een slanke, flinke man van ruim middel
bare leeftijd enigszins bruusk in zijn optreden maar
tegelijkertijd vriendelijk en hij keek de detective over
zijn brllleglazen heen aan, toen deze binnentrad.
„Scotland Yard, niet?" zei hij, op Tarlings kaartje
kijkende.
„Wel, ik heb precies vijf minuten tijd voor u. Mr.
Tarling. Ik vermoed, dat u mij wilt spreken over de
boeken van Lyne?"
Tarling knikte.
„Wij hebben er nog niét mee kunnen beginnen", zei
Sir Felix, maar we hopen hét morgen te kunnen doen.
Wordt vervolgd
