IkmaaitUi'
mam
N. HOLLANDSE
PERS 1945
DONDERDAG 19 AUG. 1948
Westen erkent de besluiten niet
Tentoonstelling „De Nederlandse
Vrouw 1898-1948' geopend
Drees niet optimistisch over
Indonesische kwestie
Frankrijk neemt initiatief voor
Europees parlement
Russische musicienne wil in
Zweden blijven
Uitg. voor de Stichting De Vry« Alkmaar
der. Abonnementsprijs 3.45 per kwartaa
bö vooruitbetaling
Advertenties 14 et p. m.m., familieberichten
18 cent. Verdere tarieven op aanvrage.
aar L
taa
ing f
»ten
ïge. t
Verantw. redacteur. J. v. Zoonen Bureau. Ridderstraat hoek OudegrachtTel K 2200 3971
SLEPENDE ZIEKTE
Donauconferentie beëindigd
't Conflict Indonesië is voor velen
gedurende lange tijd een nachtmerrie
geweest Hét begint nu de vorm aan
te nemen van een slepende ziekte.
We hebben in Nederland er reeds
een Tweede Kamerverkiezing om ge
had en we krijgen er naar alle waar
schijnlijkheid binnenkort een Grond
wetsherziening doo*". De Memorie v.
Antwoord is tenminste verschenen.
Ze biedt ons weinig nieuws. De hui-
digè regering volgt de koers der vo
rige op, wij mogen wel zeggen, alle
punten.
Met de Malinosta en vlotten de on
derhandelingen behoorlijk. Als alles
zo was, zou het zaakje gauw aan
kant zijn, maar die Republiek
Ja, dat botert nog niet Integendeel
Uit een paar uitlatingen uit de Me
morie van Anwoord mogen we op
maken, dat er in lange tijd geen bo
ter van zal komen
Die uitlatingen zijn, dat de orde
verstoringen toenemen en dat er met
kracht tegen zal worden opgetreden
en voorts, dat de regering de moge
lijkheid om met de Republiek een
accoord te sluiten ..niet uitgesloten
acht".
Zo sukkelen we maar door. Hoe
langer het duurt eer er een defini
tieve oplossing komt, hoe meer orde
verstoringen er zullen komen. De
stemming wordt wederzijds steeds
geprikkelder. En in een geprikkelde
stemming komt men niet licht tot 'n
accoord.
Enfin, we zullen in Nederland nu
wel gauw een herziene Grondwet
hebben waardoor het wettelijk al
thans mogelijk zal zijn een Neder
landsIndonesische Unie te vormen
Wat echter, indien blijkt, dat de
Republiek de voorwaarden om tot
deze Unie toe te treden, onaanvaard
baar acht? Dan"*2itte"n wé met5 "~?en
herziene Grondwet en mét'de gebak
ken peren. Dan kan de zieke zich
nog weer een tijdje voortslepen en
wellicht dat de Commissie van Goede
Diensten nog een keer of wat als
dokter zal optreden.
Misschien dat zelfs weer tot opera
tief ingrijpen zal worden overgegaan
Met als gevolg verergering van de
kwaal.
Wil deze ziekte een eind krijgen,
dan zal allereerst het vertrouwen
moeten worden hersteld Wie meent
dat dit zal gebeuren door aanneming
van de Grondwetsherziening in het
Nederlandse Parlement, vergist zich.
Dat kan hoogstens een beeft® kalme
rend werken. Nodig is in de eerste
plaats overbrugging van de tegen
stelling Den Haag—Batavia Want
naar onze overtuiging ligt hier de
oorzaak var. de grote moeilijkheden.
Eerst wanneer Den Haag er in slaagt
Batavia te doordringen van het feit,
dat er voor Nederland en voor Indo
nesië alleen iets te bereiken valt
langs de weg van eerlijk overleg, is
er een kans, dat aan het langdurige
ziekbed een einde zal komen. Willen
de heren in Batavia dat in gemoede
aannemen, des te beter. Willen ze dat
niet, dan hopen we dat de regering
de kracht zal vinden om hen in toom
te houden.
Er is een tijd geweest, dat Van
Mook uitermate plooibaar was tegen
over de Republiek. Het was de tijd,
toen we in Indonesië geen strijd
macht van betekenis hadden. Naar
mate de strijdmacht groeide, verlie
pen de onderhandelingen trager, voel
der de Nederlanders in Indonesië hun
macht groeien, werd de wil tot sa
menwerking kleiner.
Deze macht mag niet misbruikt
worden In plaats van ordeverstoring
die met de sterke arm onderdrukt
worden, moet er nu komen een snel
verloop van de onderhandelingen.
Laat men niet geloven, dat men over
een zee van tijd beschikt. En laat
men ook niet rikiken, dat de ontwik
keling in het verre Oosten in hoofd
lijnen zou worden bepaald door een
Grondwetsherziening in Nederland.
Deze ontwikkeling kan alleen in
goed banen geleid worden door het
wekken van wederzijds vertrouwen.
Dat de regering dit moge beseffen en
er naar handelen. Niet alleen Indo
nesië zit te snakken naar het einde
van het conflict. Het Nederlandse
volk wacht er met evenveel smart
©p v. Z.
Cannou
„een teleurstelling"
De Donauconferentie is beëindigd.
De Sovjet-Russische conferentie, die
met een meerderheid van stemmen is
aangenomen en die de Westelijke re-
geringen uitsluit van de Donau con
trole, werd door Engeland en Frank
rijk genegeerd. Zij onthielden zich
van stemming; de Amerikaanse ge
delegeerde, Cavendïsh Cannon, stem
de tegen.
Cannon noemde de conferentie een
teleurstelling" en vond haar een
voorbeeld van „cynische solidariteit
der meerderheid". Hij verklaarde, dat
er sinds de aanvang der conferentie
„een phalanx van zeven regeringen"
was geweest, die zich reeds tevoren
met de Sovjet-tekst accoord had ver
klaard en elk Westers voorstel wilde
afwijzen.
Volgens Cannon was er, toen de
conferentie begon, geen internationa
le handel op de Donau. Het enige
verschil zou thans zijn, dat zeven re
geringen „de strenge Sovjet-controle
van Bratislava tot de Zwarte Zee er
kend hebben.
De gedelegeerde der Sovjet-Unie,
Andrej Wisjinsky, wees deze be
schuldigingen van de hand. Hij zei,
dat er vier amendementen in hét
Sovjet-ontwerp zijn opgenomen, ge
baseerd opAmerikaanse voorstellen
en dat een aantal artikelen uit de
conventie van 1921 was overgenomen.
Londen houdt vast aan
1921
Thierry, de Franse vertegenwoordi
ger, verklaarde, dat er een „onoplbs.
bare situatie" zou ontstaan, indien de
conventie in werking zou treden.
De Britse vertegenwoordiger ver
klaarde o.m., dat de- Britse regering
de overeenkomst van 1921 als rechts
geldig bleef beschouwen, totdat er 'n
nieuwe gesloten zou zijn, die „door
vrije onderhandeling" tot stand zou
zijn gekomen en aanvaard zou zijn"
door alle belanghebbende mogendhe
den".
Kans op succes in Moskou?
Via door de Sovjets gecontroleerde
radiostations in Duitsland is de ver
wachting uitgesproken, dat de Wes
telijke vertegenwoordigers te Moskou
vandaag of morgen een nieuwe be
spreking met de Russische autoritei
ten zullen hebben en dat spoedig een
conferentie van de ministers van Bui
tenlandse Zaken Ier Grote Vier zou
worden belegd.
Welingelichte -waarnemers te Mos
kou, aldus Reu terg correspondent al
daar, schatten dat de kansen op over
eenstemming tijdens de lopende be
sprekingen 60 tegen 40 staan.
Joden willen vredesconferentie
De Joden en Arabieren krijgen van.
Amerika en Canada in de Veilig
heidsraad de waarschuwing, dat elke
bestandsschending sancties van de
V.N. tengevolge kan hebben. De
Joodse vertegenwoordiger pleitte vu
rig voor een vredesconferentie tussen
Joden en Arabieren. Hü vroeg, hoe
lang de Raad de „onrustige vrede"
nog zou laten voortduren.
Amerika en Frankrijk zullen ieder
125 militairen, België 50 naar Palesti
na sturen om Bernadotte te helpen de
orde te bewaren. Bernadotte had
meer mannen gevraagd, maar daar
moet de Veiligheidsraad over beslis
sen.
SCHEPEN VAN EN NAAR
BATAVIA
De ontscheping van het troepen
schip „Grote Beer" zal, onvoorziene
omstandigheden voorbehouden, op
Vrijdag a.s. om 9.00 uur op de Ja
vf kade te Amsterdam aanvangen; de
ontscheping van de „Johan van 01—
debarnevelt" een dag later op dezelf
de tijd en plaats.
De „Oranje" zal op 26 Aug. weer
naar Batavia vertrekken. Mail voor
de „Oranje" moet uiterlijk Zaterdag
21 Aug. vóór de laatste buslichting
gepost zijn.
De exchef van de generale staf
van het Joegoslavische leger. gen.
Jovanovic, is bij een poging om naar
Roemenië te vluchten, bij de grens
neergeschoten.
Kamer over
Grondwels-herziening
De Tweede Kamer maakte gisteren
een aanvang met de behandeling van
de wetsontwerpen inzake de grond
wetsherziening.
Het eerst kwam aan de orde het
ontwerp tot verandering in de grond
wet, teneinde een nieuwe rechtsorde
voor de in art. I der grondwet ge
noemde grondgebieden te kunnen
voorbereiden en vestigen.
De heer Gerbrandy (a.r.) meent,
dat het ontwerp staatsafbrekend en
niet staatshervomiend is. Men spreekt
over het praten met vertegenwoor
digers der bevolking, maar die vor
men geen parlement. Het zijn de
mensen,die de luitenantgouver
neur ons voor de neus zet.
Spr. betoogt, dat men de konink
lijke weg verlaten heeft.
In wezen is de voorgestelde ver -
andering reactionnair en stoot onze
schone archipel terug naar chaos en
onderdrukking.
Spr. smeekt de herziening, die „een
eijLd maakt aan het historisch konink
rijk", niet te aanvaarden.
Tilanus: „Koninkrijk niet
gebroken".
De heer Tilanus (C.H.) miste in
de rede van de heer Gerbrandy iedere
constructieve gedachte. Het koninkrijk
wordt niet gebroken, maar gerecon
strueerd.
Volgens de heer Van der Goes
van Naters (Arb) is het gewenst,
dat een paar maanden vóór 1 Jan. '49
een toestand is geschapen, welke de
Indonesiërs bevredigt.
Naar de mening van de heer Stok
vis (CPN) blijven de koloniale ver
houdingen gehandhaafd. De oude
Rijkseenheid krijgt een nieuw ge
waad, maar het bedek't de oude ko
loniale Adam, aldus spr.
De vergadering werd verdaagd tot
hedenmiddag.
Prinses-regentes sprak over de positiè van de vrouw
Huldeblijk voor schei
dende Vorstin
Om even over elven gistermorgen
bejrad de prinsesregentes met een
klein gevolg de zaal van de Houtrust
hallen (e Den Haag om in baar func
tie van ere-voorzitster van de Stich
ting „De Nederlandse Vrouw 1898
1948" de tentoonstelling in de Hout-
rusthallen te openen.
Onder de aanwezigen waren o.m
de commissaris van de Koningin in
de provincie Noord Holland, de burge
meester van Den Haag mr. Visser, de
minister van Sociale _Zaken mr. Joe-
'kes.
Kan er nog een bevre
digende oplossing
worden bereikt?
Bij de beantwoording van de Twee
de Kamerdebatten over de regerings
verklaring heeft min.pres. Drces
opgemerkt, dat het de vraag is of 'n
bevredigende oplossing kan worden
bereikt. Hij wees erop, dat men in
geheel ZuidOostAzië be\«.!kin
gen aantreft, die in verwarring en
leed zijn gebracht. Geen enkel beleid
kan waarborgen, dat men voorwaarts
kan gaan zonder ongelukken te ver
oorzaken.
Ten aanzien van het herstel van rust
er orde moet men zich geen illusies
maken. Men moet het uitgestrekte
land kennen om dit beseffen. Concrete
feiten, dat duizenden in Republi
keinse kampen verblijven zijn niet
beschikbaar. Het gevalBondowoso
moeten aan de rechterlijke instanties
worden overgelaten
Soekarno: „Nederlanders
moeten goede trouw
bewijzen'
In een herdenkingsrede ter gelegen
heid van de derde verjaardag van
de Republiek heeft president Soe
karno gezegd, dat, als het de Neder
landers ernst was met hun bewering
lil»
Republiek staakt
onderhandelingen
Documenten weg
Ir een aan de C.v.G.D. overhandig
de brief deelt de Republikeinse dele
gatie mede, dat zij zich verplicht ziet
de aan de gang zijnde militaire be
sprekingen met Nederland te onder
breken, „daar de Nederlandse politie
alle Republikeinse militaire documen
ten inzake het bestand in beslag heeft
genomen".
Vóór deze documenten weer terecht
zün, zullen de onderhandelingen niet
door Djokja hervat worden.
dat het kolonialisme dood is, „zij
moesten ophouden met te pingelen
aèn de datum van 1 Januari van het
volgend jaar", waarop Indonesië on
afhankelijkheid zal verkrijgen. V&i.
der uitstel zou het wantrouwen nog
aanwakkeren. Soekarno merkte op,
dat de Indonesische kwestie op een
hoger, internationaal plan gekomen
was en beloofde, dat. wanneer de
vrijheid van de Republiek wederom
zou worden aangevallen, men zich
met alle middelen van de guerilla-
oorlog zou verzetten.
Duizenden vrouwen werkten
samen
De voorzitster van de stichting, mevr.
E. van den Bosch—de Jongh sprak
het openingswoord. Zij zeide onder
meer, dat gedurende een kleine twee.
jaar duizenden Nederlandse vrouwen
van allerlei gezindten eendrachtig
hebben samengewerkt en al hun krach
ten hébben gegeven om 'n huldeblijk
aan Hare Majesteit aan te bieden bij
haar 50-jarig regeringsjubileum.
Pleidooi voor positie van
de man?
Prinses Juliana memoreerde voor
de microfoon in een kort speechje
de positie van de vrouw die in de
laatste 50 jaar wel heel wat veranderd
was. Een vijftig jaar geleden plaatste
de man de vrouw op een voetstuk
en kon de vrouw hem zowel ten goe
de als ten kwade beïnvloeden. Gedu
rende de afgelopen 50 jaar heeft de
vrouw echter de moed gehad van dit
voetstuk af te dalen en zelf aan het
werk te gaan Toen zij dit waagde
won zij.
De prinsesregentes hoopte, dat de
vrouw de man nu niet meer zou be
schouwen als een instrument om lis
tig haar zin door de drijven
In de hoop, dat door deze tentoon
stelling een nog groter wederzijds
begrip zou ontstaan tussen de beide
geslachten, verklaarde zij de tentoon
stelling voor geopend.
Dinsdag was het hoogtepunt van de Sneeker zeilweek: admiraalzeilcn. De
Prinselijke familie woonde deze grootse zeilgebeurtenis bij aan boord van
het jacht „Piet Hein", dat werd „bestormd" door honderden boten.
Luchtfoto K.L.M.
„Vijf landen" waarschijnlijk vóór November
in Brussel bijeen
De Franse regering heeft besloten de regeringen van Engeland, België,
Nederland en Luxemburg uit te nodigen voor besprekingen over de
oprichting van een Europees parlement. Frankrijk dringt er bij de andere
vier landen op aan vóór November een voorbereidende conferentie in
Brussel bij te wonen. Dit verzoek werd gedaan naar aanleiding van een
memorandum van de coördinatie-commissie van de Europese eenheids-be
wegingen. dat zojuist aan de regeringen der vijf landen was gezonden.
„VEREENIGD EUROPA"
HET DOEL
Het bedoelde' memorandum stelt
voor, dat de voorbereidende confe
rentie zarbestaan uit 25 afgevaardig
den uit Frankrijk, 25 uit Engeland, 11
uit België, 11 uit Nederland en
3 uit Luxemburg. De afgevaardigden
zouden door de parlementen van hun
land worden aangewezen.
Na uitdrukking gegeven te hebben
aan de hoop, dat de Europese Assem
blee tenslotte alle naties van geheel
Europa zal omvatten, wijst het me
morandum dat o.m. door Winston
Churchil, van Zeeland, Francoig <fu
Menthou en prof. H. Brugmans was
ondertekend, erop, dat, zolang de
landen nog. niet besloten hebben een
deel hunner souvereine rechten over
te dragen, aan een internationale
Europese gezagsinstelling, de Europe
se Assemblée geen wetgevende of uit
voerende bevoegdheden kan hebben.
Wel echter kan zij belangrijke func
ties van deliberatieve en advisc "ide
aard vervullen.
Spaak verheugd
De Belgische premier, Paul Henri
Spaak, die zich op het ogenblik met
vacan'tie in de buurt van Biarritz be
vindt, juichte het besluit van de
Franse regering van harte toe. Dun-
can Sandys, voorzitter van het inter
nationale coördinatie_comité, ver
klaarde, dat het bijeenroepen van de
Europese Assemblée „een hoogs: drin
gende aangelegenheid" was. „Het be
staan van een gezaghebbende spreek
buis voor de uitdrukking van de
Europese publieke opinie 2al in de
critieke maanden, die voor ons lig
gen, de democratische regeringen ten
goede komen", aldus Sandys.
Griekse geregelde troepen schijnen
te zijn beschoten door een onbekend
vliegtuig met rode sterren op de vleu
gels. Persberichten noemen het vlieg
tuig Bulgaars.
'imiommm.
VEEL BEWOLKING
Meest zwaar bewolkt met voorna
melijk in het Zuiden van hét land
tijdelijk enige regen. Zwakke of ma
tige wind, later draaiend naar richtin.
gen tussen West en NoordWest. Koel
weer.
Duizend foto's van
Juliana
Gedurende de feestweek, van 27
Augustus—7 Sept. zal in Gouda 'n
bijzondere tentoonstelling worden
gehouden.
Een inwoonster van Gouda heeft
n.1. van de geboorte van Prinses
Juliana af alle foto's, die van haar
zijn verschenen, verzameld, zodat
er nu een collectie te zien is van
meer dan duizend exemplaren.
Onder deze zijn verscheidene,
die vrijwel niet in de handel zijn
geweest.
Sovjet-ambassade gewaar
schuwd, haar niet lastig
te vallen
Het Zweedse ministerie van Bui
tenlandsc Zaken heeft de Sovjsft—
ambassade te Stockholm gewaar
schuwd, dat zij een 19jarige Rus
sische musicienne, Ly 'a Mkaprova,
die weigert naar de SovjotUnie
terug te keren, met rust moet laten.
Het meisje zou verklaard heboen,
dat Russische diplomaten alles in het
werk stellen haar in de ambassade
te lokken, ten einde haar van daar
uit op transport naar de SovjetUnie
te stellen.
Vanwege de Sovjet—ambassade
Stockholm is ontkend, dat pressie op
het meisje werd uitgeoefend. „Wij
willen haar in de SovjetUnie heb
ben", zo werd verklaard, „on.dat haar
VPÖer ons dat herhaaldelijk heeft
verzocht".
onze kleine tovenaar
