5e JAARGANG No: 1319
VRIJDAG 27 AUG. 1948
Reorganisatie Openbaar Lager Onderwijs
wordt op 7 October behandeld
Discussies over lonen gemeente-personeel
en wijziging schoolgeldregeling
Berlijn's gemeentehuis door S. E.O.-
demonstranteir bestormd
Ditf. voor de Stichfinf De Vrije Alkmaar
der. Abonnementeprü» 3.45 per kwartaa
JZ.'t P'I tn,"nd b8 vooruitbetaling
Advertenties 14 et p. nuc., familieberichten
18 eent. Verdere tarieven op aanvrage
Verantw. redacteur. J. Zooneu Bureau. Rlddentraat hoek Oudegracht Tel K 2200 3971
Raadsvergadering ie Alkmaar
Verzoek van kermis-exploiianien is wederom afgewezen
Op de agenda van de gemeenteraad van Alkmaar, d e in openbare ver
gadering gistermiddag bijeenkwam,stonden achttien punten vermeld en
al valt het vooruit moeilijk te voorspellen, met enige zekerheid kon
dit keer toch worden gezegd, dat de vroede vaderen een betrekkelijk
licht programma, geschikt voor vacant'e en kermis, zouden krijgen af
te werken.
En inderdaad hebben zij geen krachttoeren behoeven te verrichten.
Benoemingen van leraren en het verlenen van medewerking voor de
aanschaffing vag schoolmeubelen de laatste tijd een steeds terugke.
rende bezigheid kosten nimmer veel tijd en alleen het voorstel van
B en W met betrekking tot de reorganisatie van het Openbaar lager on
derwijs, werd, zoals te verwachten was, een punt Van bespreking en
discussie.
Van een gedachtewisseling over de inhoud van het rapport, destijds
door de raadscommissie voor onder wijsaangelegenheden uitgebracht, is
echter niets gekomen en ook het voorstel van B en W om de nodige
voorbereidingen voor de nieuwe niet-opleidingsschool en de centrale
opleidingsschool is voor enige tijd terzijde geschoven.
Op voorstel van de heer Sie.sma (namens de fractie van de P.v.dAj
zal de raadscommissie voor onder wijsaangelegenheid haar licht eens op
steken bij een onderwijsJnstelling in Leeuwarden. Het gevolg hiervan
is natuurlijk, dat het gehele rapport over de reorganisatie van het open
baar onderwijs in Alkmaar en het voorstel van B en W daaromtrent
tot de eerstvolgende raadsvcigadering 7 Ocober a s. zulten worden
aangehouden.
Mededelingen
De voorzitter, burgemeester mr. dr.
H. J. Wytema kon openen met een,
zoals hij zeide, verheugende medede_
ling Deze was de bevoi'dering van de
heer Groot tot reserve luitenant-ko
lonel. De tweede was in het geheel
niet verheugend. Wethouder Bakker
heeft voor tenminste vier weken ziek
teverlof moeten aanvragen, wegens te
grote inspanningen van de laatste tija.
De burgemeester wenste hem 1 "ns
de gehele raad een spoedig en alge
heel herstel.
Tijdens deze periode zal de porte
feuille van Sociale Zaken worden over
genomen door wethouder van Slinger
land.
Wethouder Coerts zal zich met
Sportpark-zaken bezig honden en
Jeugdzorg zal tijdelijk bij wethouder
Leesberg komen te berusten.
Voordat tot behandeling van de agen
da werd overgegaan, deelde de voor
zitter mede, dat de raadsleden de Wil
de en van Beekura bericht van ver
hindering hadden gegeven.
INGEKOMEN STUKKEN
De notulen waren (natuurlijk) weer
in orde, doch ditmaal waren er twee
punten op de lijst van dei ingekomen
stukken, die enige opmerkingen ont
lokten. Daar was dan eerst de heer
van der Borden, die een beetje ver
ontwaardigd was over kanttekeningen,
zoals „juist" en „larie", die op een in
gezonden request waren gemaakt. Wie
had dat gedaan? „Dat vormt geen on
derwerp van bespreking", vond de
burgemeester. „Dan spreek ik ei- toch
m'n verwondering over uit", zei de
heer van der Borden.
Ditzelfde raadslid was het verder
niet eens met de ontvangst die het re
quest van B en W had gekregen. De
heer J. Th. van den Berghad de
raad namelijk verzocht, de kosten, die
door gedeeltelijke vordering van een
perceel waren ontstaan, voor rekening
van de gemeente te nemen. Daar hèt
hier de uitvoering van de Woonruim
te wet betrof achtten B en W dit tot
de competentie van hun College en
niet- tot die van de. raad. En dat zul
len zij de heer van dten Berg berichten
De heer van der Borden vond het
beleid van B en W in deze kwestie
enigszins tegen de burgers gericht en
hij zeide: „Formeel heeft U gelijk,
maar ik vind toch dat de Raad hier
ook iets in gekend moet worden, voor
al omdat dit de burgers aangaat De
ze opvatting werd door de voorzitter
niet geaccepteerd en op deze kwestie
werd niet nader ingegaan.
(Zie vervolg pagina 2)
Djokja geeft verkoop van
opium toe
„Maar dit was geen
contrabande"
De Republikeinse regering heeft of
ficleel erkend, opium te hebben ver
kocht. Zü ontkent echter, dat deze
verkoop contrabande betrof.
Radio Djokja maakte bekend, dat
men „een zekere hoeveelheid opium
op i Republikeins gebied voor het eind
van het jaar van de hand moest doen
of' in zee werpen". De verkoop is ech
ter geschied volgens door de rege
ring vastgestelde regelingen; boven
dien „is de Republikeinse regering
niet gebonden aan internationale be
palingen t-a-v. de verkoop van opium,
omdat *>j nooit internationale overeen
komsten daaromtrent heeft getekend".
Dr. Koets toonde documenten
De directeur van het kabinet van
dr. Van Mook, dr. P. J. Koets, heeft
een persconferentie enkele stukken
getoond, die betrekking hebben op de
opiumsmokkelaffaire, waarbij hoge Re
publikeinse functionarissen betrokken
2ijn.
Dr. Koets zeide, Sjahrir's dementi
niet te kunnen accepteren.
Het belangrijkste stuk, waarvan een
fotocopie getoond werd, was een do
cument, dat was opgesteld ten beh< e-
ve van de republikeinse rekenkamer.
In het document kwamen diverse ver
kopen van opium voor in de periode
van Mei 1947 tot ïuli van dit jaar.
Dr. Koets zeide, dat toch wel dui
delijk blijkt, dat de Republiek reeds
opium smokkelde, toen Sjahrir nog
premier was. -
Schulden
In de halve eeuw, die achter ons
ligt, is een en ander veranderd. Juis
ter is het als we zeggen, dat eb en
vloed nog het zelfde gebleven zijn,
maar dat er overigens weinig besten
dig is gebleken. We hebben het zelfs
bestaan om wijziging aan te brengen
in de uren van opkomst en ondergang
van de zon.
Veel is er in die jaren ook veran
derd in de gemeentepolitiek. Vooral
in het Noorderkwartier. Uitgenomen
Alkmaar, Hélder en in mindere mate
Schagen was er één categorie die in
de gemeenteraden de toon aangaf.
Het was de boerenstand. Nog steeds
heeft de boerenstand in ons gewest
veel te vertellen, maar de allesover
heersende positie van een halve eeuw
terug heeft ze niet meer
Gelijktijdig met de samenstelling is
ook de politiek van de gemeentebe
sturen veranderd. Het is geen blaam
als we zeggen, dat de politiek van
een halve eeuw terug er op geba
seerd was om een gemeentebegroting
samen te stellen, die niet alleen slui
tend was, maar die tevens de laagste
belastingcijfers vertoonde. Het sum
mum van voortreffelijk beleid Werd
echter gevormd door de lage schul
denlast, die een bepaalde gemeente
had.
Er waren enkele gemeenten, die
er in waren geslaagd, geheel schul
denvrij te blijven. Wannéér in die
tijd zulk een gemeente een werk
moest uitvoeren, waar nog al wat geld
voor nodig was, wist het voor te
komen, dat het uitvoeren van het werk
strandde op de overweging, dat men
een geldlening moest aangaan.
Daar is een grote verandering in
gekomen. Men versta ons goed. Het
is niet onze bedoeling door middel
van dit artikel een .blaam te werpen
op hetbestuur, zoals dit door onze
voorouders werd gevoerd. Daarvoor is
het te lang geleden. Wij tonen alleen
aan, welk een verandering er is ge
komen in het financieel beleid van
de gemeenten.- Het duidelijkste wordt
dit gedemonstreerd door een aantal
cijfers Vijftig jaar geleden hadden
alle gemeenten beneden de tiendui
zend inwoners een gezamenlijke
schuldenlast van nog geen 22 millioen
gulden. Thans kunnen we diezelfde
schuldenlast stellen op rond 250 mil
lioen.
De schuldenlast van alle gemeen.
ter in Nederland bedroeg in 1898 230
millioen. Thans nadert ze de drié mil-
liard en in verband met woningbouw
programma's en dergelijke zal ze in
de eerstkomende jaren nog wel aan
zienlijk stijgen.. Wie mensen van rij
pere leeftijd over deze cijfers hoort
spreken, krijgt als jongere de indruk,
dat we bezig zijn het geld over de
balk te gooien. Zo ótaat de zaak niet.
Tegenover de schuldenlast is een hoe
veelheid bezittingen gekomen, die er
zijn mag. Zelfs gehsle bedrijven, die
voor de gemeenten soms nog baten
opleveren. Toch is deze steeds stij
gende schuldenlast in bepaald op.
zicht bedenkelijk. Zelfs met de hui
dige 'lage rentestandaard zullen de
gemeenten berekend naar 50 jaarlijkJ
se annuïteiten per jaar ongeveer hon
derd vijftig millioen gulden moeten
opbrengen. Eerst dan kunnen ze aan
de betaling van de gemeentehuishou
ding gaan beginnen De voorstelling
als zou een steeds groeiende schul
denlast een bewijs zijn van een actie
ve politiek is dan ook niet juist. Wij
vragen ons zelfs wel eens af of men
zich in het verleden niet bezondigd
heeft aan een politiek van aflossin
gen op een te lange termijn. Dat
wreekt zich op Het moment als men
voor onvermijdelijke hoge uitgaven
komt te staan.
In die periode zijn we nu aange
komen. Ook voor de rerneenten zul
len ongetwijfeld moeilijke jaren vol.
gen.
V V. Z.
Afireden der gemeenieauioriieiien geëisi
„Te nauwe samenwerking
met Westelijke gealliëerden"
Gistermiddag om tien minuten over
twee bestormden ongeveer tweehon
derd demonstranten van de S.E.D. het
Berlijnse gemeentehuis.
Zij waren gewapend met stokken
en bijlen, braken de hoofdingang bin
nen en drongen de trappen op.
Een menigte van tienduizend man
ncn, vrouwen en kiftderen, buiten op
het plein, viAirde de bestormers aan.
De bestorming van de ingang werd
uitgevoerd toen de politie de ijzer-
draadversperring had weggehaald om
een delegatie binnen te laten.
„Scheurmakers-er uit
In de vergaderzaal van de raad
sprak Paul Litke, de vice-voorzitter
van de onder communistische leiding
staande Eenheidspartij, de menigte
toe. Hij zeide, dat de Duitse gemeente
autoriteiten door te nauwe samenwer
king met de Westelijke geallieerden
de economische toestand van Berlijn
ontredderd hadden, dat meer dan
honderdduizend Berlijnse arbeiders
werkloos zijn en paupers zijn gewor
den als gevolg van het beleid van
de 'gemeente-autoriteiten en eiste het
ontslag van het stadsbestuur en de
afwerking van een nood-programma,
volgens hetwelk de Berlijners hun
voedsel uitsluitend van Sovjet-zijde
ontvangen.
Er was luid applaus, toen hij ver
klaarde: „Laat oós deze scheurmakers
er uit zetten en- werkelijke socialisten
er voor in de plaats nemen".
Demonstratie was reeds
uitgelekt
In de vergaderzaal werden geen
politie_agenten opgemerkt, terwijl
Litke zijn rede hield. Intussen groeide
de menigte buiten aan, doordat nieu.
we groepen, die kwamen aanmarche-
ren, zich er bij voegden. Zij zongen
de internationale, riepen en juichten
en wuifden met rode banieren
De zifting van de gemeenteraad,
die zou worden gehouden, was afge
last omdat deze dem'onstratie reeds
was uitgelekt.
'II»
„Volksdemocratisch
bestuur" eist
Lifke voor Berlijn
Na de demonstratie van de S.E.D.
heeft een delegatie dezer partij en
onderhoud gehad met Friendensburg,
de plv. burgemeester. Deze verklaarde
zich niet te zullen storen aan Litke's
eisen. Tegenover de pers zeide hij,
dat het gemeentebestuur normaal in
functie zou blijven.
Litke heeft daarop een „volksdemo
cratisch" bestuur voor Berlijn geëist.
Hij stelde voor, een „comité van volks
welzijn" aan te wijzen, bestaande uit
9 gemeenteraadsleden en 9 burgers.
Dit comité zou in de plaats komen
van de gemeenteraad en onderhande
lingen moeten aanvatten met de eco
nomische commissie der Sovjetzóne
Later op de dag is de demonstratie
van de S.E.D. beantwoord door een
tegcndemonsiratie van 15.000 man. De
radio in de Amerikaanse sector spoor
de herhaaldelijk „alle democratische
Berlijners" aan, deze demonstratie bij
te wonen. Een der sprekers zei: „De
Berlijnse democratie zal zich niet uit
het raam laten gooien door de rode
Nazi's. Wij zullen desnoods met een
algemene staking de communisten tot
staan brengen".
Wereldvredecongres
van intellectuelen
Ehrenburg luidt „burgerlijke
beschaving" uit
De SovjetRussische schrijver Ilya
Ehrenburg heeft op het wereldcongres
van intellectuelen, dat thans te Wroc-
law bijeen is, verklaard, dat „de bur-
gelijke beschaving ondanks haar his
torische verdiensten niet meer bestaat.
Men kan onmogelijk de beschaving
verdedigen met Franco, de Nazi's, het
Ruhrgebied en het Comité voor on
Amerikaanse activiteit, de Europese
beschaving wordt alleen door de
Amerikaanse imperialisten bedreigd",
aldus Ehrenbu. g.
In een telegram aan het congres,
verklaart prof. Albert Einstein, de
wereldberoemde natuurkundige, dat
wetenschappelijke en technische evo
lutie beperking van nationale souve-
reiniteit vereist. De voorzitter van het
congres, professor Julian Huxley, las
begroetingstelegrammen van Bernard
Shaw en J. B. Priëstly voor.
„Gouden Fanny" evenaart
zich zelf
Tijdens wedstrijden te Dublin eve
naarde mevr. BlankersKoen haar
wereldrecord op de 100 yards, door
een tijd te maken van 10.8 sec. De
achtste mijl won zij in 25 sec.
De drie andere Nederlandseathleten
die op deze wedstrijden uitkwamen
boekten ook alle winst. Slijkhuis won
de mijl in 4 min. 18 seconde, 'Latas-
ter de 3 mijl in 14 min. 40 JL sec. en
Jan Zwaan de 120 yards horden in
15.8 seconde.
„Ventje" Messina
wereldkampioen I
„Ventje'' Messina. de kleine 17-
jarige Italiaanse wielrenner, heeft, bet
wereldkampioenschap achtervolging
amateurs gewonnen. Hij versloeg de
Fransman Dupont, Olympisch kampi
oen tijdrijden, met wel 50 meter. En
dant te bédenken,dat de jonge Ita
liaan dit jaar voor het eerst' op wed
strijden uitkomt-...
De derde prijs was voor de Fransman
Coste.
Frosio won de herkansingsrit der
stayers met de Belg Miehaux als
tweede.
Bernadotte als auteur
Van de hand van graaf Bernadotte
zullen twee boeken verschijnen.
In het eerste boek, dat binnenkort
'ce verwachten is, vertelt Bernadotte
van zijn reizen en ervaringen gedu
rende de oorlog als vertegenwoordi
ger van het Rode Kruis.
Het tweede boek zal een beeld ge
ven van zijn werk als bemiddellaar
van de Verenigdet Naties in Palestina
Israël in Nederland
De regering van de staat Israël heeft
haar voorlopige vertegenwoordiger in
Nederland, mr. K. J.. Edersheim, ge
machtigd visa voor de staat Israël te
verstrekken. Tevens is de vertegen
woordiging gemachtigd de economi
sche belangen van Israël in Neder
land te behartigen en het handels
verkeer Nederland—Israël te bevor
deren.
Het bureau van de vertegenwoor
diging is gevestigd Joh. Vermeerstraat
22, Amsterdam Z.
lEM-flONHEftHihL
MINDER WIND
t
Wisselend bewolkt met in het Noor
den van het land enkele verspreide
buien, in het Zuiden overwegend
droog weer. Matige wind uit rich
tingen tussen West en Noord. Koe:
Gouden koets op
reis
„Daar gaan ze nou" zeiden de Ha
genaars gistermorgen en niet zonder
spijt keken zij naar de gouden koets
de witte calèch en al die andere rij
tuigen, die van de koninklijke stal
len naar het station Hollandse Spoor
reden. Daar werd op een zijspoor de
„Koninklijke trein" geformeerd, die
de elf rijtuigen en de paarden n.tar
Amsterdam vaderde.
Directe actie van Moskou
in Triëst
„De U.S.S.R. of de volksdemocratie
zouden een rechtstreekse actie in de
kwestie Triëst kunnen overwegen, in
verband met het eenzijdig en onwettig
optreden van de Britse en Ameri
kaanse bevelhebbers, waardoor de
toestand in de vrijstaat Triëst meer er
meer gespannen is geworden", aldu
heeft de commentator van Radio-
Moskou verklaard. Hij zeide verder,
dat „de regeling van bet probleem
Triëst onophoudelijk in de Veilig
heidsraad in de war wordt gestuurd
door de Amerikaanse en Britse afge
vaardigden".
De U.S.S.R zou zich hierdoor ver
plicht zien een klacht' in te dienen
bij de VN. tegen de Ver. Staten en
B annië.
Somber betoog van ds. Niemoller in Amsterdam
„De Christelijke wereld staat voor
een bankroet"
Tot een geheel gevuld Amster
dams Concertgebouw heeft de be
kende Duitse predikant Martin Nie-
möller in hét kader van de Wereld-
assembly der kerken gesproken ov?r
het huidige Christendom.
Volgens spreker is het duidelijk,
dat er iets verkeerd is met de we
reld.
„Wij mogen niet zeggen: „de
wereld oogst wat zij heeft gezaaid",
doch wij mqeten toegeven, dat wij
Christenen niet oogsten wat wij
hebben gezaaid." Sprekend over
Duitsland gedurende de laatste i5
jaar zeide Martin Niemoller, dat
de Christenen in de verklaring van
Stuttgart zichzelf voor God en de
wereld beschuldigd hebben niét moe
dig genoeg te zijn geweest in de ge
tuigenis van het Christendom.
„Wij kunnen ons niet", aldus IJJie-
möller, „eenvoudig van onze ellende
afwenden en zeggen: „wij zullen op
nieuw beginnen". Wij leven in deze
wereld en als zij aan de chaos wordt
overgeleverd zullen wijzelf mede daar
in verzinken. Wij mogen geen illu
sies meer kweken. Het nihilisme
heerst en vooralsnog is er geen middel
tegen en een dodelijke ziekte maakt
zich van ons meester."
In zijn somber en boeiend betoog
gaf Martin Niemoller t- kennen dat
de Christelijke wereld voor een bank
roet staat. In vlammende bewoordin
gen waarschuwde hij (je Christenheid,
dat de tijd gekomen is als waarlijke
Christenen de wereld te redden.
Piëteit voor Klokke Roeland
Toen klokke Roeland na heel veel
moeite uit het Belfort te Gent was
gehaald, rees van alle zijden protest
tegen het hergieten van de gebarsten
klok, Thans is beslist, dat „Roeland"
wegens zijn historische waarde .niet
hergoten zal worden, maar onderge-,
bracht in een Gents museum.
Men heeft deze beslissing kunnen
nemen, doordat een Gentenaar die
onbekend wenst te blijven, de kosten
wil dragen voor het gieten van een
nieuwe klok voor het Belfort
BRANDSTOFFEN VOOR
KAMERBEWONERS
Het C.D.K. deelt mede, dat, zoals
de plaatselijke distributiediensten nog
nader bekend zullen maken, tussen
12 en 25 September a.s. aanvragen
voor brandstoffen voor kamerbewo
ners kunnen worden' ingediend. De
aanvraagformulieren dienen tussen 29
Aug. en 11 Sept. bij de plaatselijke
distributiediensten te worden afge
haald.
onze kleine tovenaar
