Ikrnaaiïfci'
N. HOLLANDSE
PERS 1945
Gratie ter gelegenheid van de
troonwisseling
iVi
5e JAARCAHG Mo: Itïl
MAANDAG 30 AUG. 1048
Mruut, do uoaoM^ »o»pjoA .)IWJ
1 io
Siq[*}oq||DjOOO ftq
l"m«l «d Ju I Sljjdfjojïoatmoqy -«p
JC"°1'V *BJA «g »Wlt« op 0000 „In
Veiantw. redacteuri J. Zoonen Bureau. Ridderitraat hoek Oudegracht Tel K
2200 3971
Halve
eeuw
Het Regeringsjubileum van Konin
gin Wilhelmina geeft ons aanleiding
een blik terug te werpen. Deze halve
eeuw is wel buitengewoon storm
achtig en bewogen geweest. Rustig
begonnen, in een sfeer van gezapig
heid en bezadigheid, kwamen al ras
de spanningen van de eerste wereld
oorlog, waarin wij enkele malen mee
gesleurd dreigden te worden, maar
die wjj ten slotte ongeschonden door
kwamen. De periode tussen de twee
oorlogen in, is er een geweest van
duisternis. Hoewel ons land een van
de rijkste van de wereld kon worden
genoemd, werd in deze jaren een po
litiek gevoerd, die het Nederlandse
bedrijfsleven en de Nederlandse wer
kende bevolking niets dan narigheid
en armoede bracht. Het waren de ja
ren van aanpassing en bezuiniging.
Noch de aanpassing, noch de bezui
niging vermocht uitkomst te bren
gen in de economische depressie.
Als wö in die jaren iets geleera
hebben, is het wel dit, dat economi
sche ontwrichting niet bestreden kan
worden met pappen en nathouden.
Ernstige kwalen eisen krachtige mid
delen.
Over wat er gebeurd is gedurende
de tweede wereldoorlog kunnen we
kort zijn. Ze ligt nog te vers in ons
geheugen. Wel kunnen we consta
teren, dat de grote mate van een
heid, die ons volk bezielde, niet ge
handhaafd bleef. Wjj betreuren dit
We zullen de laatste zijn, die de een
heid van het Derde Rijk tot de onze
willen maken. Dat echter de ver
brokkeling en onverdraagzaamheid in
ons 'olk alweer dergelijke afmetingen
heeft aangenomen, is betreurenswaar
dig en had bij betere leiding niet be
hoeven voor te komen.
Ook op politiek terrein heeft deze
halve eeuw een stormachtige ontwik
keling te zien gegeven. Het is 't tijd
perk geworden, waarin de regeer
macht' door anderen overgenomen is
geworden langs democratische, evo-
lutionnaire weg. Wie zich de moeite
getroost om de politieke ontwikke
ling van ons land na te gaan, zie
omstreeks 1900 afwisselend fin k se
«n rechtse kabinetten. En onder een
Bnks kabinet verstond men dan een
kabinet, samengesteld uit liberaien.
De macht van het liberalisme, hoe
wel wij niet ontkennen, dat hét libe
ralisme in zijn tijd uitstekende din
gen heeft gedaan, is voorgoed voor
bij. Op economisch gebied is het nog
een belangrijke factor, politiek be
tekenen ze niet weinig meer
De invloed van 't Algemeen Stem
recht heeft hier grote betekenis ge
had. Te verwonderen is het wel, dat
de invloed van het algemeen kies
recht slechts in de linkerzijde een
felle opschuiving naar links te zien
heeft gegeven, terwijl daarentegen
de rechtse partijen zich zelf zijn ge
bleven en slechts als geheel een an
der beeld tonen.
Bij het begin van deze halve eeuw
waren we de grootste moeilijkheden
op koloniaal gebied, die hun noogte-
punt vonden in de Atjeh-oorlog, bij-"
na te boven. Sedert dien is er ech
ter geen ogenblik rust geweest in de
Vrijheidsstrijd der Indonesiërs, die
v;e niet als een gevolg van de Japan
se invasie mogen beschouwen. Jam
mer genoeg duurde 't tot in de twee
de wereldoorlog, voor de regering bij
monde van de Koningin blijk gaf van
een totaal veranderde zienswijze.
Een zienswijze, die er van getuig
de, dat ieder vooruitstrevend mens
er van overtuigd was, dat het kolo
niale systeem afgedaan had.
Zo zien we vooruitgang op elk ge
bied. Soms in kalm tempo, de laat
ste ttjd 'meer stormachtig.
Dit regeringsjubileum heeft perio
den gekend van de diepste duister
nis. Bezien we het geheel echter, dan
kunnen we niet anders zeggen, dan
dat de uitkomsten aanleiding geven
tot een gemotiveerde vreugde.
Een vreugde, die ons vooral be
zielt, als we zien. dat de strijd van
het werkende volk om mee te spre
ken over zaken die het land aan
gaan. tot resultaat heeft gehad, dat
niemand het volk dat re(cht meer ont
zeggen kan. Het Nazidom heeft het
geprobeerd en faalde....
Van verguisden zijn ze geworden
tot bestuurders. Bestuursders, die ook
door de Koningin gewaardeerd en
gerespecteerd worden. v. Z.
In Praag werd een lid der Nederlandse
legatie gearresteerd
Beschuldigd van spionnage voor vreemde mogendheid'
Tsjecho-Slowaaks. autoriteiten hebben de heer L. B. van Dam. funeiio-
naris aan de Nederlandse legatie te Praag, wegens spionnage gearre
steerd. Dit werd te Praag geroeid in een ofiicieel communiqué, waarin
als reden voor de detinering van v. Dam, die geen diplomatieke on-
schendbaarheid teniet, opgeteven wordt, dat hij „ten gunste van een
vreemde mogendheid epionnatetvern tegen de Tsjecho-Slowaakse repu-
Opdracht van officiële Nederl.
personen", zegt Praag
„Van Dam zou aan de afdeling on
derzoek van het gezantschap namen
genoemd hebben van officiële Neder,
landse personen, die hem opdracht
hadden gegeven in Tsjecho Slowakije
militaire èn politieke spionnage te ver
richten", aldus de bekendmaking.
„Zijn optreden", zo gaat de verkla
ring voort, „is bovendien bewezen
door een aantal belangrijke documen.
ten, die men bij hem heeft aangetrof
fen en die andere Nederlandse per.
soonlijkheden, die bij spionna>te In
dit land zijn betrokken, ernstig com
promiteren. De in beslag genom-.n do.
cumenten onthullen de werkwijze en
de taak van de Veiligheidsdienst, waac
v. Dam en zijn medeplichtigen voor
FILMRONDREIS
Voor Verenigingen en Bonden die
hun leden filmvoorstellingen bieden,
is er goed nieuws. Een welgemoti-
veerde industrialisatie van ons land
is dringend gewenst. De Vereniging
„Nederlands Fabrikaat" stimuleert
door middel van filmvoorstellingen de
belangstelling voor onze industrie in
ruime kring. Er is op deze filmvoor
stellingen veel belangwekkends te
zien over het Nederlandse bedryfs-
leven.
Belangstellenden kunnen nadere in
lichtingen inwinnen Prinsegracht 73,
's Gravenhage.
Verrassende actie van Markos
Volgens een mededeling \a.i radio
..Vrij Griekenland" hebben eenheden
van* het leger van Markos zich bij
verrassing meester gemaakt van de
stad Vrahneik, 10 km. van Patras. De
troepen van Markos hebben het sta
tion en de versterkingen opgeblazen,
te- andere eenheden vooruit
geschoven posten van Patras aanvie
len en aldus beletten, dat versterkin
gen naar Vrahneik werden gezonden
aldus de radio.
hebben gewerkt". Gelijk met Van:
Dam is een groep Tsjecho Slowapkse
burgers gearresteerd, die bij de zaak
betrokken zijn. Het onderzoea wordt:
voortgezet.
Aan de Nederlandse gezant te Praag
werd, toen hij bij het Tsjecho Slowaak
se departement van Buitenlandse Za
ken navraag deed, precies hetzelfde
medegedeeld als reeds eerder was ge.
publiceerd.
AMERIKAANSE LUCHTVLOOT
DEMONSTREERT
De Amerikaanse luchtmacht heeft
aangekondigd, dat Amerikaanse su
perforten vyf en twintig lange af
standvluchten van vijf a achtduizend
kliometer zullen uitvoeren bij gelegen
hei(j van de luchtmachtdag op 13 Sep
tember aanstaande. De Superforten
zullen bij twee tegelijk starten van
punen overal ter wereld, van de Azo
ren tot de Aleoeten.
100 K.M. MET EEN
ZWEEFVLIEGTUIG
De zweefvlieger I. E. Rood uit De
venter landde na een lan„e afstands
vlucht in Duisburg in Duitsland.
Hij had toen ruim 100 k.m. afgelegd
Door "eze vlucht heeft Rood zo
goed als zeker het kampioenschap
behaald in de zweefvliegcompetitie
van 1948.
Federaal overleg in
Den Haag
Een der leden van de conferentie van
Bandoeng, die in Nederland vertoeft
als lid van de Indonesische delegatie
voor het jubileumfeest, heeft medege.
deeld, dat het in het voornemen ligt,
om aanstonds na de inhuldiging van
Prinses Juliana in Den Haag een bij
eenkomst te beleggen van de leiders
die indertijd de resolutie van Ban.
doeng hebben opgesteld.
De 83 jarige mevrouw Rachel Isao^i
Ia Steyn, echtgenote van de vroegere
president van de Oranje Vrijstaat, is
Vrijdag op Schiphol gearriveerd als
afgevaardigde van de Republiek van
Zuid Afrika bij de Jubileum, en fn-
huldigingsf eesten.
Mevr. Steyn met haar dochter mevr.
Visser (in bontjas) en haar verpleeg
ster werd verwelkomd door de ge.
zant van Zuid Afrika in Nederland,
Prof. Leon Foucher.
Vier Duitse generaals
voor Brits gerechtshof
JJe untse regering Heeft besloten
een proces voor te bereiden tegen de
veldmaarschalken Brauchitsch, Rund-
swar, Aiansrein en Kolonel-genera al
straus. zy zuilen terechtstaan ais
oorlogsmisdadigers, zo ls officieel te
Londen medegedeeld.
De officieren zullen voor een "mi
litair gerechtshof in de Britse zóne
van Duitsland verschijnen, naar alle
waarscnynnjKneid te Hamburg.
Zij werden niei braaf...
de 250_ politieke delinquenten
eiland Biak bij Nieuw Guinea zijn
gegaan, om daar in betrekkelijke
vrijheid hun straftijd met arbeid door
te brengen, zijn zeven naar Neder
land teruggebracht. Hun mentaliteit
en gedrag waren zodanig, dat hun ar
beidscontract niet gehandhaafd kon
worden.
LOMAKIN SCHEEP GEGAAN
Jacob Lomakin, de Sovjetrussische
consul generaal, wiens terugroeping
door de VS is verzocht, is Zaterdag
scheep gegaan op de „Stockholm".
Een kwart van vrijheidsstraffen kwijtgescholden
Ten aanzien van de krachtens het
tribunaalbesluit geïnterneerden heeft
de minister van justitie bepaald, dat d«
duur van hun internering op overeen
komstige wijze zal worden bekort.
Onder de werking van dit algemeen
gratie besluit vallen uiteraard niet
degenen, die nog niet bij een onher.
roepelyke rechterlijke uitspraak wer
den veroordeeld. In het bijzonder in
de gevallen, waarin de verdachten
soms jaren lang op hun berechting
hebben moeten wachten, kan dit lei.
den tot onbevredigende gevolgen. Na
derhand zal onder ogen worden ge
zien in hoeverre eventuele onbillijk
heden zullen kunnen worden wegge
nomen.
Ook voor politieke
delinquenten
Naar aanleiding van het 50 jarige re»
geringsjubileum van H.M. de Konin
gin Wilhelmina en van de troonsbe
stijging van H.K.H. Prinses Juliana,
heeft het de Prinses regentes behaagd
om aan allen, die tot «en vrijheids,
straf zijn veroordeeld, gratie te verle
nen van een vierde gedeelte van hun
straf, met dien verstande, dat dit ge
deelte niet minder zal bedragen dan 'n
maand en niet meer dan een jaar
Uitgezonderd de hardleersen
Hiervan zijn uitgezonderd degenen,
die zich tijdens de detentie slecht heb
ben gedragen, of de hun geboden kan
sen bij een voorwaardelijke veroorde
ling of voorwaardelijke invrijheidstel
ling niet benut hebben, zodat tenuit
voerlegging moest worden gelast.
Dit algemeen gunstbetoon beeft be
trekking op straffen, zowel door de bij
zondere gerechtshoven of de bijzonde
re raad van cassatie aan politieke de
linquenten. Ook in de overzeese ge
biedsdelen zal een algemene gratie
van dezelfde strekking worden ver
leend.
Van Mook naar
Nederland
Volgens een communiqué van Ne
derlandse zijde zal dr. Van Mook op
verzoek van de Nederlandse regering
op 8 September naar Nederland gaan
rnnr hesnreklngc»'
Koninginnedag
(n verband met de nationale
feestdag verschijnt onze cou
rant op 31 Augustus niet.
De Directie.
Extra vetbon
In de bonnenlijst van a.s. Donder
dag zal een extra rantsoen voedings.
vet (boter, margarine of vet) worden
opgenomen, bestaande uit 250 gram
voor volwassenen en de twee oudste
leeftijdsgroepen der jeugdigen (a, b
en c.) en 125 gram voor de beide
jongste groepen (d en e).
DINSDAG 31 AUGUSTUS
ALKMAAR
88.15 uur. Klokgelui
8.159 uur. Beiaardconcert door de
stadsbeiaardier B. J. van der Veen
9.3f uur. Aubade voor het stadhuis
(door de leerlingen der 6e klas der
lagere scholen) dirigent Corn.
Jonker.
1130—12 uur. Koorzang op het Waag
plein (door damesmeisjesen
jongenskoor met orkest) dirigent
Johan Kuiper.
2.30 uur. Wagenspel op verschillende
punten in de stad. Tijdens het bloe
mencorso drie opvoeringen, n.1. op
de Stenenbrug—LangestraatPlein
Boomkampstraat.
2 30 uur. Bloemencorso (opgeluisterd
door twee muziekcorpsen). Voor de
route en verdere bijzonderheden
verwyzen wij U naar het door het
OranjeComité uitgegeven Feest
programma.
3.00 uur. Volksspelen in de Harddra
verslaar
7.300 uur. Kerkconcert in de Grote
Kerk met medewerking van Ge
heelonthouderszangveeniging D.O. V.
Gecombineerde RK. Kerkkoren en
de Ned. Herv. Oratorium Ver.
BERGEN
7.45 uur. Gezongen H. Mis in de RK.
Kerk, waarna Te Deum.
10.30 Aubade op het terrein van de
Ruïne Kerk door Bergens Harmo
nie en een toespraak van burge
meester dr. W. Huygens.
13.00 uur. Opstelling optocht in het
Van Reenenpark.
14.00 uur. Vertrek optocht langs de
volgende route: Van Reenenpark
Stationsstraat Breelaan Rus—
senweg Jan Oldenburglaan
Breelaan Kerkstraat Dorps
straat Oosterweg "urfweg
Oude Bergerweg Loudelsweg
Ruïnelaan Dorpsstraat Hof-
laan Komlaan v. Reenenpark.
De jury bestaat uit: mevr uw A.
HuygensBruynzeel; mevrouw M.
BoendermakerSchoenmaker; me
vrouw baronesse Taets van Ame
rongen van Reenen en de heren:
J. Haakman, J. Ponstijn en J.
Roggeveen.
20.00 uur. Zangconcert op het terrein
van de Ruïnekerk, uit te voeren
door alle led-n van de plaatselijke
zangverenigingen met begeleiding
van Bergen's Harmonie, o.l.v. de
heer J. A. Beekman.
21.30 uur. Prijsuitreiking optocht in
café Nieuwendijk in de Dorpsstr.
Van 31 Augustus tot en met 6 Sept.
Etalagewedstrijd. Het publiek is
jury.
HbILOO
8.30 uur. Vlag hijsen.
10 uur. Bloemencorso.
25 uur. Volksspelen op het Gem
Sportterrein.
5 uur. Gecostumeerde Voetbalwed
strijd op het Gem. Sportterrein.
6 uur Demonstratie brandweer op het
Gem. Spor'errein.
7 uur. Vlag strijken.
7.30 uur Ronde van Heiloo
8 uur Non—stop programma in de
Muzieknis.
Voor verdere bijzonderheden verwij
zen wij U naar de feestgids.
SCHOORL EN GROET
10.15 uur. Optocht van de schoolkin
deren met muziek van de school
aan de Molenweg naar het Raad -
huisplein.
10.30 uur Zang van de schoolkinderen
qp het Raadhuisplein en toespraak
van de burgemeester.
2 uur. Volksspelen voor dames en
heren boven 14 jaar om prijzen, op
het weiland achter het Raadhuis.
HEERHUGOWAAPD—ZUID
De dag begint met kerkdiensten waar
na défilé der jeugdverenigingen en
aubade bij het Raadhuis.
10.30 uur. Volksspelen op Gemeente
Sportterein.
2 uur. Motorwedstrijden Gem. Sport
terrein.
7.30 uur. Tweede opvoering open
luchtspel op het Gem. Sportterein
GROOT SCHERMER
Maandag 30 Augustus
20 uur. .Opening in de Kerk te Groot
Schermer. Concert te geven docr
het Kerkkoor, samenzang en decla
tnatie.
DINSDAG 31 AUGUSTUS
10.30 uur. Optocht. Verzamelen 10.15
bij het Raadhuis.
14.00 uur. Kinderspelen - het Sport
terrein.
20.00 uur. Gondelvaart.
E" DEK OP LANGENDIJK
7.30 uur. Mars door het dorp Oranje
Garde.
9 uur. Kinderoptocht met versierin
gen.
10.00 uur. Aub.de voor het voormalig
Raadhuis.
2 uur. Kinderspelen op het brandweer
kazerneplein.
8.00 -. Oranje .uleumspel „Lief
en Leed met Oranje".
ZUID SCHARWOUDE
11 uur. Aubade voor het voormalig
Raadhuis.
2 uur. Volksspelen op het terrein in
de Koog.
7 uur. Gondelvaart, gezamenlijk met
Noord Scharwoude.
NOORD SCHARWOUDE
8.30 uur Aubade voor het Raadhuis
daarna ballon—wedstrijd voor de
kinderen.
2 uur. Volksspelen terrein LSVV.
7 uur. Gondelvaart, gezamenlijk met
Zuid Sqharwoude.
OUDKARSPEL
9.15 uur. Aubade voor het v.m gem.
Luis.
9.45 uur. Wedstrijden voor kinderen
op het DTS terrein.
2.30 vfur. Volksspelen.
Wild-West in Berlijn
Tijdens achtervolging van een snel
rijdende Sovjet Russische legerauto
in de Amerikaanse sector van Ber
lijn heeft de Amerikaanse politie bij
het vuren een van de Sovjet soldaten
geraakt, die zich. in de auto bevond.
HITTEGOLF IN V.S.
Minstens 63 personen zyn tengevol
ge van een hittegolf in de VS gestor
ven. Volgens de weerberichten kan
daarginds voor Woensdag geen afkoe
ling worden verwacht.
Schuman probeert het
De president van de Franse Repu
bliek, Vincent Auriol, heeft na de val
van het kabinet Ramadier aangezocht,
een nieuw kabinet te. farmeren Rama
pogingen terugegeven en thans heeft
Schuman de opdracht tot kabinets
formatie aanvaard.
MINIATUUR VLIEGTUIG
Een gemeenteraadslid van Dools, na
bij Chateauroux, heeft een eenper
soonsvliegtuig gebouwd, dat slechts 8
m2 opeprvlakte heeft. De vleugels,
zonder vleugelkleppen, zijn gemaakt
naar het model van die van de „lucht-
vloo". Het toestel is uitgerust met 'n
motor van 30 pk. en weegt slechts
130 kg. .Bij proefvluchten bereikte het
een uursnelheid van 115 km
DROOG WEER
Droog en tamelijk zonnig weer. met
op de meeste plaatsen iets hogere om
postuur. Weinig wind.
WOENSDAG 1 SEPTEMBER
ALKMAAR
8 uur. Gulden Vlies Toneeluitvoering
„Cantecleer".
8—10 uur. Concert Waagpltin door
gezamenlijke muziekcorpsen.
10—10.30 uur. Beiaardconcert door de
stadsbeiaardier B. J. v. d. Vten,
BERGEN
Oranje programma in bioscoop „de
Rustend - Jager' om 141516 en
17 uur. Onze Koninklijke Familie
en Ons Koninklijke Huis.
HEILOO
8 uur Bruno gebouw. Vertoning Re
geringsfilm. Optreden vereniging
Plattelandsvrouwen.
BROEK OP LANGENDIJK
10 uur. Volksspelen.
2 uur. Volksspelen.
8 uur. Oranje Jubileumspel,, Lief en
Leed met Oranje".
ZUID SCHARWOUDE.
Vrijgehouden voor bezoek aan open
luchtspej te Broek op Langendijk.
NOORD SCHARWOUDE
2 uur. Kinderfeest i.
Avond vrijgehouden voer bezoek aan
openluchtspel te Broek op Langen
dijk.