Ikmaaidei'
5e JAARGANG No: 1326
l HOLLANDSE
PERS 1945
WOENSDAG 8 SEPTEMBER 1948
„Schaarste-ecomie gaat tot verleden
behoren", zegt minister Mansholt
KEUZEBONNEN BROOD DEZE
V/EEK OPNIEUW VERLEDEN TIJD
Indrukken van de Wereldraad
•Assembly (lll)^|
Uitg. voor de Stichting De Vrtfe Alkmaar
der. Abonnementsprijs 3.45 per kwaitaa
bij vooruitbeta Ing
Advertenties 14 ct. p. m.tc., familieberic) ten
18 cent. Verdere tarieven op aanvrage.
Verantw. redacteur. J Zoonen Bureau. Ridderstraat hoek Oudegracht T«l (C 2200 397J
Eigen voederproductie voor toe
komst van het allerhoogste belang
In een rede te Groningen heeft minister Mansholt verklaard dat meer
en meer blijkt, dat de schaarste-economie tot het verleden gaat behoren
«1 dat 'n overgangsperiode naar een normaler economische situatie is
ingetreden. De minister betwijfelde het echter, of een evenwicht -tussen
vraag en aanbod op de wereldmarkt wanneer dit eenmaal mocht zijn be
reikt, gehandhaafd zou kunnen blijven. Vooralsnog zal de meer of min
dere mate van koopkracht der verschillende landen op de wereldmarkt
beslissend zijn voor de vraag of er naast overschotten enerzijds ander
zijds tekorten zullen bestaan.
Aan de hand van cijfers toonde de
heer Mansholt aan, dat de landbouw
productie zich met name in West-
Europa in gun -tige zin ontwikkelt en
dat hot prijspeil op de wereldmarkt
«en dalende tendenz vertoont. Als
karakteristiek vocrbeeld noemde spr.
het feit. dat het momenteel mogelijk is
gerst uit de Ver. Staten te importeren
tegen een prijs, die lager ligt dan de
richtprijs voor dc Nederlandse boer.
Twee feiten noemde de minister als
|van zeer groot belang voor de toe
komst van de Nederlandse landbouw:
de verwezenlijking van de economi
sche unie met België en Luxemburg
en het vraagstuk vap het alom in
West-Europa bestaande tekort aan
dollars. -
Economische unie
Het eerste is noodzakelijk om te ko
nten tot verhoging van welvaart. Onze
landbouw dient zich echter duidelijk
te i-eaüseren. dat eventuele maatre
gelen tot bescherming in de toekomst
slechts genomen zullen kunnen wor
den in gemeenschappelijk overleg met
België en Luxemburg, waar men in
tegenstelling tot Nederland, in het vel
leden geen stelsel van ingrijpende
maatregelen ter bescherming van de
landbouw heeft gekend. De minister
noemde her dan ook de taak van de
georganiseerde landbouw in Neder
land de zusterorganisaties in België
en Luxemburg te wijzen op de nood
zakelijkheid van het aanvaarden van
maatregelen, die de landbouw een ze
kere mate van bescherming verschaf
fen.
Het tekort aan dollars is een alge
meen West-Europees verschijnsel, dat
niet slechts als een uitvloeisel van
de na-oorlogse situatie mag worden
beschouwd, want het is duidelijk, dat
de aan het Marshallplan deelne
mende landen nimmer zoveel naar het
dollargebied kunnen exporteren, dat
hun dollarbehoefte geheel door deze
export wordt gedekt.
Voeder problemen
Mede hierdoor zullen minder voeder
middelen kunnen worden geïmpor
teerd en het is dus logisch, aldus de
minister, dat Nederland, om een vee
stapel van voldoende omvang in stand
te kunnen houden zelve voor een zo
groot mogelijk gedeelte in de produc-
Haagse trammannen
zetten hun actie voort
In een nachtvergadering heeft het
H.T.M.-personeel besloten, dat de ac
tie tot verbetering hunner bestaans
voorwaarden zal worden voortgezet*
De vergadering werd geleid door de
heer Touw, de voormalige stakings
leider.
Besloten werd, nog deze week of
in het begin van de volgende een
demonstratie van Haagse trammannen
op. stx-aat te houden. Leuzen zullen
meegevoerd worden om te proteste
ren tegen de belastingaanslag, tegen
het royement door het hoofdbestuur
van de Ned. Ver. van Spoor- en
Tramwegpersoneel van een 12-tal
N.V.-leden en om pleiten voor een
gelijkschakeling van de lonen van het
Haagse tramwegpersoneel met die van
het Rotterdamse.
tie van vocdermiddclen zal moeten
voorzien. Dit nu opent belangrijke
perspectieven voor de Ned. landbouw.
Op de zandgronden b.v. is er voor de
kleine boer de mogelijkheid de totale
productie van zijn bedrijf te vergroten
In landbouwkringen vreest men thans
dat een overschot van aardappelen
een sterke prijsdaling ten gevolge zal
kunnen hebben. De minister vestigde
er met nadruk de aandacht op, dat in
de toekomst een grote- behoefte aan
aardappelen als voedermiddel zal blij
ven bestaan. De prijs van het varkens
vlees en de afzetmogelijkheden zijn
van dien aard, dat de minister de
landbouwers in hun eigen belang
ernstig wexiste te waarschuwen tegen
het te snel ten verkoop aanbieden van
aardappelen, die als veevoeder kun
nen worden gebruikt.
De heer Mansholt besloot zijn rede
met de mededeling dat de overheid
haar beleid zal richten op een verho
ging van de productie van voeder
middelen in de landbouw. Zowel door
onderzoek, door de bevordering van
voorlichting en onderwijs, alsook door
andere middelen zal het stomen van
aardappelen cn het conserveren van
ander ruwvoeder worden bevorderd.
47 Doden bij poging lot
uitbreken op W.-Java
Naar Aneta verneemt, zijn er 47
doden cn 24 gewonden gevallen, -toen
400 gearresteerde Indonesiërs iJl de
nacht van 4 op 5 September een -uit—
braakpoging deden uit een kamp na:
bij Gedong- Gedeh, in het Krawang
gebied in West Java. De wacht moest
van de vuurwapens gebruik -maken
toen de geinterneerden trachtten uit
te breken, nadat tevoren reeds tot
tM'eemaal toe een mislukte uitbraak
poging was gedaan. De 400 Indone
siërs waren gearresteerd bij een on
derzoek van ongeveer 10.000 personen
in het onrustige gedeelte van het
Krawangse.
Ex koning D-ter van Joegoslavië b rengt met zijn vrouw een korte va—
cantie door in St. Moritz. Het jonge paar in zijn auto op het punt te starten
WARMER.
Droog weer met hogere tempera
turen. speciaal in het Zuid-Oosten.
Aan de kust tijdelijk vrij krachtige,
overigens zwakke tot matige wind
tussen Zuid-West en Zuid.
AMSTERDAM ZET HET FEEST
VOORT
Niet alleen vandaag maar 'ook ®or
gen zaj in Amsterdam de feestver
lichting blijven branden en de vlag
gen blijven wapperen.
Zoals bekend zal H.M Koningin
Juliana op 9 September de hoofd
stad verlaten. Tot en met die dag
zet Amsterdam he inhuldigingsfeest
voort!
Te beginnen met de Jistributiepe
riode, die op 11 September a.s. ingaat,
zullen geen keuzebonnen meer wor
den aangewezen. Met uitzondering
van brood, tarwegriesmeel en tarwe
vlokken, zullen van die datum af
de thans op keuzebon beschikbare
producten vrij kunnen worden ver
kregen: vermicelli, macaroni, spag
hetti, noedels, vermicellisoep en mie
beschuit, biscuits, wafels, speculaas,
koekjes ontbijtkoek, taaitaai, korstjes
stroopwafels en gebak.
Brood (ook wittebrood) blijft op de
broodbon. Tarwegriesmeel en tarwe
vlokken kunnen op de bloembon
worden betrokken tot een hoeveel
held, gelijk aan die voor t'TWebloem,
terwijl, het vier wekelijkse bloem—
rantsoen met ingang van 25 Septem
ber a.s. wordt verhoogd van 100 tot
200 gram Het 14 daagse bloemrant—
soen voor de babies - <E groep) van
500 gram ondergaat geen wijziging.
Door ruimere bevoorrading metde
grondstoffen bloem, suiker en vetten,
wordt het mogelijk dat de vrijko
mende artikelen in redelijke hoeveel
heden voor het publiek beschikbaar
komen.
Ten gevolge van de opheffing
van de keuzebonnen, kan
het veertiendaagse broodrantsoen van
11 Septembe. a.s. af worden gesteld
op:
1200 gr. voor houders E kaaren,
2400 gr voor D kaarten, 4800 gr voor
C kaarten, 6400 gr voor B kaarten en
4000 gr voor A kaarten. i
Overzeese gebieden
boden geschenken aan
Gistermorgen 11 uur heeft H.M.
Koningin Juliana in de troonzaal van
het Koninklijk Paleis met groot cere
mouieel dc volledige deputaties uit
Indonesië, Suriname, de Nederlandse
Antillen en van het KNIL ontvangen^
Dteze-, kwamen de nieuwe vorstin baar
hülde betuigen.'
De Hoofden der delegaties spraken
H.M. met enkele woorden toe en de
den hun huldebetuiging vergezeld
gaan van enkele geschenken, o.a. eni
ge prachtige olifantstanden, kostbare
handgeweven stoffen en een Chinees
theeservies.
Koningin Juliana sprak een kort
dankwoord, waarna H.M. en Prins
Bernhard zich nog enige tijd met de
afgevaardigden onderhielden.
Prinsesjes juichten
bloemencorso toe
Met verrukking zagen de drie oud
ste prinsesjes Dinsdagmiddag op het
fantastisch mooie bloemencorso neer,
dat met.'zijn 20 versierde wagens on
der het balcon van het paleis door
trok. Bijna twee kilometer lang was
de stoet en de prinsesjes vonden het
prachtig. Zij wuifden en juichten en
de kleine Margriet haalde een voe
tenbankje om beter over de balcon-
leuning te kunnen zien....
Een ei op de
bonnenlijst
Op de bonnenlijst van a.s. Donder
dag komt een bon voor alle leeftijds
groepen voor, die recht geeft op het
kopen van een ei.
Deze eieren zullen op vele plaatsen
niet aanstonds voorradig zijn, aange
zien de bevoorrading van de handel
in hoofdzaak in de eerste dagen van
de volgende week zal geschieden en
wel met koelhuiseieren, waai-van de
prijs 2 cent hoger is dan die van
verse eieren tengevolge van de kosten
van opslag en extra bewei'king.
Als dit blad verschijnt zullen de
vergaderingen van de Wereldraad dei-
Kerken te Amsterdam beëindigd zijn.
Dezer dagen hoop ik dan nog een
laatste artikel over mijn indrukken te
schrijven. Voor dit keer een aantal
indrukken van de plaats van dit con
gres in het kerkelijk en maatschap
pelijk leven.
Vorige week werden niet minder
dan vijf grote godsdienstoefeningen
gehouden in^verband ntet de avond
maalsvieringen. Het begon met een
gemeenschappelijke voorbereiding in
de Nieuwe Kerk, waarin de liturgie
verzorgd werd door de vertegenwoor
digers van tal van kerken en waarbij
onze landgenoot ds Hendrik Kraemer
preekte. Hij liet duidelijk uitkomen,
dat er geen enkele reden was tot zelf
verheffing, doch dat de Kerk in al
zijn geledingen bij al haar doen en la
ten om Gods licht en Zijn waarheid
moest vragen. De vier volgende mor
gens waren er Avondmaalsvieringen.
Daarin was dus geen eenheid. Zondag
begonnen de Calvinisten en Metho
disten met verdere Westerse Protes
tanten. Maandag was de beurt aan de
WestersBisschoppelijke Kerken, zo
als de Anglicanen en onze Oud-Ka
tholieken, Dinsdag volgden de Oosters
Orthodoxe Kerken, de Grieken en de
Russen in ballingschap en Woensdag
Jenslotte de Lutheranen. Grote ver
scheidenheid dus. Laatste gcmenschap
viel hier niet te bereiken al toonde
men wel diepe eerbied voor elkander.
De gebrokenheid van de eredienst
werd beseft en als een schuld gevoeld
maar niet overwonnen. Persoonlijk
had ik het voorrecht aanwezig te mo
gen" zijh bij de Grieks—Russische
dienst. Di'ie bisschoppen met gouden
mijters en vijf priesters in helle ver
schillende kleuren bedienden samen
de dienst. Een koor zong met de
grootste overgave. Het was temidden
van de grootste pracht en de meest
verheven plechtigheid een uiting van
de meest innige deemoed. Onvergete
lijk zal voor mij blijven het ogenblik
toen de acht geestelijken elkander
voor het ontvangen van brood en wijn
de broederkus gaven. Hier 3tond een
levende herinnering aan de Christen
heid uit de eerste eeuwen voor ons
en toch ook nog wel meer dan een
herinnering alleen. Voor een elkander
werkelijk weer vinden van de Chris
telijke kerken in de wereld zal deze
oudste nog bestaande kerk, die boven
dien het zwaarst geleden heeft èn van
de Islam en van het Bolsjewisme, van
onschatbare waarde zijn.
Zondagavond 'had ik gelegenheid een
ander uiterste van Christelijk gemeen
schapsleven t© zien en mede te door
leven. In de Doopsgezinde Kerk aan
het Singel hielden Baptisten uit de
gehele wereld, met de Nederlandse
Baptisten en Amsterdamse Doopsge
zinden een herdenkingsdienst. De En
gelse Baptisten zien n.1. in de Amster
damse Doopsgezinden van de 17e
eeuw de bakermat van hun geloofs
gemeenschap. In hoeverre dit juist is
kan hier in h,et midden gelaten wor
den. Maar terwijl de Grieks-Russische
eredienst de plechtigste was, die ik
ooit mocht bijwonen, was het gods
dienstig samenzijn van Baptisten en
Doopsgezinden het meest huiselijke
dat zich laat denken. Men was dood
gewoon bij elkaar als één heel grote
familie, waarin men van elkander
houdt. Ook negers en oosterlingen za
ten er tussen. De professor en de ar
beiders vonden bet vanzelfsprekend,
dat zij in Christus één waren.
Van tijd tot tijd werd er oprecht
smakelijk gelachen.
Hoeveel de Christelijke Kerk omvat
werd- ook duidelijk op de receptie van
het Amsterdamse gemeentebestuur in
de prachtige Burgerzaal van 't paleis
op de Dam.
Het was daarbij niet alleen merk
waardig dat het gehele congres ook de
hand drukte van de communistische
wethouders Polak en Seegers, en zich
in deze waarlijk zeer wijdse omgeving
te goed deed aan een keur van uitge
lezen lekkernijen. Ook de mondainste
staatsie-toiletten, waarin onder ande
re enige Amerikaanse negerdames ver
schenen waren, naast de Oosterse gra
tie van haar Hindoe-zusters en naast
de volstrekte eenvoud ja zelfs klaar
blijkelijke armoede van een aantal
vertegenwoordigers van de Internatio
nale Christelijke Jeugd, waren de aan
dacht waard. Paste dat alles bij het
machtige woord van Apostelen en
Profeten? Voor mijn gevoel slecht....
En toch: ik voelde mij hier niet in een
gezelschap, waarovr Jezus zijn „Wee
U!" had moeten uitspreken.
Eerder op een bruiloft, waar hij
ook te gast had kunnen zijn.
Ergernis over de verhouding van
Christenheid en maatschappij voelde
ik wel op de grote openbare Assem-
bly-avond van Maandag 30 Augustus
waar naast de Baptist Ernest Brown,
die aan de oppervlakte bleef en een
Griekse bisschop, die totaal verouder
de denkbeelden naar voren bracht, de
Zwitserse hoogleraar Emil Brunner
met ongemene nadruk waarheden als
koeien vermengd met enormiteiten
naar voren bracht Hij trad op met
professoraal en godsdienstig gezag, als
een die weet een groot man te zijn en
dat daarbij ook vertoon van beschei
denheid op zijn plaats is. Het maat
schappelijk vraagstuk bleek voor hem
opgelost. Want als men zich maar voor
excessen hoedt en zijn raad volgt,
komt alles terecht.
De Amerikaanse theoloog Reinhold
Niebuhr sprak daarna veel menselij
ker en met Avaarachtige bewogenheid,
waarlijk klein tegenover de grootheid
van de sociale internationale nood.
Na Karl Barth is Niebuhr mijns
inziens de scherpste en de diepste
geest, die op dit congres aan 't woord
is geweest. Minder op de problema
tiek van de Christelijke traditie, meer
op de actuele vragen ingesteld dan
Barth, Avist Niebuhr toch klaarblijke
lijk met de grote nood van nu geen
raad. Moet ons dat wanhopig maken?
Of is juist dan, wanneer zo de ernst
van onze nood beseft wordt, de red
ding nabij? Niebuhr eindigde zijn
getuigenis met een herinnering aan
het Bijbelse getuigenis over de onder
gang van Sodom en riep «ie kerken
op voor het behoud van onze heden
daagse wereld te bidden, zoals Abra
ham voor het goddeloze Sodom bad.
Onze wereld, zo moest ik na afloop
denken, kan behouden worden, zelfs
Avanneer maar een klein aantal recht
vaardigen in haar midden te vinden
zouden zijn. Mensen, die de grote
nood van nu niet ontwijken, die zich
mede schuldig weten en waarachtig
voor haar weten te bidden.
Zulke mensen kunnen geleerd zijn
of ook uiterst weinig ontwikkeld. Zij
kunnen gevonden binnen de kring der
kerken, of tot beschaming van alle
kerken juist precies daarbuiten. Maar
het zou ook kunnen zijn, dat zij kwa-
mén te ontbreken. Dan zouden vele
indrulcAvekkende woorden, hoe Chris
telijk ook van toon en inhoud, noch
de wereld, noch de kerk zelf kunnen
redden.
FRITS KUIPER
....Wij ontvingen dit artikel reeds
j.1. Vrijdag, doch vonden geen gelegen
beid het op te nemen in verband met
stapels copy van de jubileumfeesten.
Overigens hebben deze indrukken nog
niet aan actualiteit verloren, want de
bijeenkomsen der Wereldraad zijn
door de plechtigheden en feestelijk
heden in de hoofdstad bij de pers min
ommeer in het vergeetboekje gekomen
ERKENNING
Dinsdagmiddag. We zitten te luiste
ren naar de uitzending van het Sta-
dionspel. 't Valt ons op hoe verzorgd
alles is. Aan deze uitzending, die door
de gezamenlijke omroepveren. is
verzorgd, is kennelijk grote aandacht
besteed.-
Dan y.o.v_en namen fcenoemd. Na—
men van mensen, die Nederland groot
hebben helpen maken. Plotseling veren
we op. We moeten ons even de ogen
uitwrijven teneinde ons te vergewis
sen, dat we deze namen niet in een
droom hoorden.
Ferdinand Domela Nieuwenhuis en
Pieter Jelles Troelstra.
Neen, we hebben ons niet vergist.
Ten aanhore van 't Nederlandse volk'
in de nabijheid van de Koninklijke
familie is deze uitspraak gedaan.
Is het eigenlijk nog wel nodig te
wijzen op de ontzaglijke verandering
die er in het gedachtenleven van ons
volk is ontstaan? Wie had nog maar
luttele jaren geleden kunnen vermoe
den, dat ter gelegenheid van het re
geringsjubileum van Hare Majesteit
de Koningin, Nieuwenhuis en Troel
stra openlijk hulde zou Avorden ge
bracht?
Zeker, in de kringen van hun vol
gelingen rekende mc cie verdiensten
reeds lang. Maar tal van anderen
schepten er maar al te vaak een uit
bundig vermaak in, om hun verdien»
sten te kleineren. In brede kringen
van ons volk kende men Nieuwenhuis
slechts als een rode dominee, die
wegens Majesteitsschennis een jaar in
de gevangenis had gezeten en werd
Troelstra beschouwd als de boosdoe
ner die in 1918 met snode plannen
rondliep. Eerst na hun dood hoorde
men enkele andere stemmen.
Hier werd nu echter openlijk er
kend; dat deze mensen grote verdien
sten hebben gehad. Niet alleen voor
de arbeidende klasse, maar voor het
gehele land. Dat ze mee hebben ge
holpen om Nederland groot te maken.
Wellicht dat enkelen hebben grim
lacht bij deze erkenning. Nog te vaak
is men in sommige kringen er van
overtuigd, dat dergelijke uitlatingen
maar paradepaardjes zijn. Wij zijn het
daar niet mee eens Zonder er een te
grote waarde aan te willen hechten,
kunnen- we niet anders zeggen, dan
dat we de verandering in denken die
zich hier duidelijk heeft gedemon
streerd, met vreugde begroeten.
Niet omdat aan de namen van Do
mela Nieuwenhuis en Troelstra eer
Avordt betoond. Deze eer zouden zë
van de geschiedschrijvers toch heb
ben gekregen.
Maar wel, omdat wij in deze uit
lating het bewijs zien, dat in regsrings
kringen het besef levendig is, dat een
gezond en krachtig volk, dat een wel
varend Nederland slechts kan besiaan,
met behulp van een arbeidend volk,
dat niet meer in slaafsheid ter neer
gebogen ligt, maar dat als zich bewust
is van zijn kracht en zijn Avaarde. Een
kracht die deze beide voormannen heb
ben doen ontwaken.
Moge het volk zieh die erkenning be
wust zijn en er naar weten te hande
len. Want ze legt niet alleen rechten
maar ook plichten op. De plicht om
als volwaardige staatsburger mee te
leven met alles wat de staat aan
raakt. t v.Z,
De bijz." Krijgsraad te Batavia heeft
een der vijf verdachten van de Goal-
para»aanslag, de leider Ibrahim. tot
de doodstraf veroordeeld. Een uier
kreeg 8 jaar, de overigen werd*"* ij-
gesproken.
onze kleine tovenaar