Ikmaaidei'
N.-HOLLANDSE
PERS 1945
Optimistische klanken voor het
herstel in ons land
5E JAARGANG N° 1336
DINSDAG 21 SEPT 1948
Soekarno met bijzondere
volmachten bekleed
Waarschuwing
voor emigratie
Uit*, voor de Stichting De Vrije Alkmaar,
der. Abonnementsprijs 3.45 per kwartaal,
1.15 per maand bij vooruitbetaling.
Advertenties 14 ct. p. m.m., familieberichten
18 cent. Verdere tarieven op aanvrage.
Verantw. redacteur: J. v. Zoonen Bureau, Ridderstraat hoek Oudegracht Tel. K 2200 3971
De eerste troonrede van Koningin Juliana
Voedselpositie wordt beter;
begroting '49 toont gunstiger beeld
Leden der Staten-Generaal.
Slechts korte tijd is verlopen sedert ik, nadat mijn Moeder afstand
deed van de troon en de regering door my werd aanvaard, in uw mid
den de eed aflegde en werd ingehuldigd.
- Met dankbare ontroering en dankbaarheid denk ik terug aan de wijze
waarop het 50 jarig regeringsjubileum van mijn Moeder werd ge
vierd en bij de troonswisseling alom uiting werd gegeven aan warme
gevoelens van aanhankelijkheid tenopzichte van haar en aan de wy_
ze, waarop men mij heeft welkom geheten. De herinnering aan dit al
les zal mij sterken bij het vervullen van de taak, die op mijn schou
ders is gelegd. Groot zal de inspanning zijn, die van ons allen wordt
gevergd om het hoofd te bieden aan de moeilijkheden, waarvoor het
- nog zo zwaar onder oorlogsgevolgen lijdende Koninkrijk gesteld is in
de wereld, die nog geen wezenlijke vrede kent.
Aldus ving koningin Juliana haar eerste troonrede aan. hedenmiddag
bij de plechtige opening van de Staten-Generaal in de Ridderzaal te
Den Haag. Hare Majesteit vervolgde aldus:
onze ernstige wil om aan de gerecht,
vaardige vrijheidsaspiraties der volke.
ren overzee te voldoen op een wijze,
die tevens waarborg biedt voor recht
en veiligheid, ook internationaal in
toenemende mate begrip ontmoet. Nog
steeds moeten in Indonesië zware of
fers worden gebracht. Hulde zij hun
gebracht, die en hierbij denk ik
in het bijzonder aan de strijdkrach
ten ter zee. te land en in de lucht
veelal onder moeilijke omstandighe-
met geduld volharding hun
plicht vervullen. Met eerbied ge
denk ik hen, die daarbij het offer
van hun le^en brachten, terwijl mijn
warme medegevoelen uitgaat naar hun
nabestaanden. Een krachtig optreden
tegen orde- en rustverstorende ele
menten blijft noodzakelijk.
Een regeling van de rechtspositie
van ambtelijke en particuliere werk
nemers onder het nieuwe bestel is In
voorbereiding.
De Nederlandse en Surinaamse re
geringen beraden zich op een regeling
van hetonderlinge bet lingsverkeer
Het- ligt bet voornemer, om ook
rr.et de Nederlandse Antillen soort
gelijke regelingen treffen.
SAMENWERKING
IN EUROPA
„De grote verwachtingen, die de
samenwerking der geallieerden in de
strijd had opgewekt ook ten aanzien
van samenwerking in de vrede, zijn
niet in vervulling gegaan. Scherpe
tegenstellingen blijven zich openba
ren. De regering zal voortgaan om in
het kader der Verenigde Naties te
streven naar versterking der interna
tionale gemeenschapsgedachte. Bijzon
dere aandai'it wijdt zij aan de ont
wikkeling van de kernen van inter
nationale aaneensluiting, die in de
U-' t"ssen Nederland, België en
Luxemburg en de samenwerknig der
tijf mogendheden ingevolge het ver
drag van Brussel, reeds haar levens
vatbaarheid hebben bewezen.
Een^ spoedige totstandkoming van
di Economische Unie met België en
Luxemburg acht de legering van
groot gewicht.Zij werkt met kracht
mede aan het wegnemen van de hin
derpalen, die aan de realiseftniT dfer
Unie in de wtg staan.
Ook op sociaal-cultureel gebied
"wordt nauwer samenwerking binnen
de Benelux, zowel als in verband met
bet vijf mogendhedenverdrag voorbe
reid. In het bijzonder op D gebied
van de gezon j'.heidszorg is de werk
zaamheid van Nederlandse zijde in
de internationale Sfeer toegenomen,
mede door de totstandkoming van de
Wereld Gezondheids Organisatie.
De toestand van 's lands financiën
noopt er toe de militaire krachtsin.
spanning, voor wat betreft de land
macht, vrijwel uisluitend te blijven
richten op het in Indonesië onder
houden van een voor haar taak be
rekende krijgsmacht. Voor zover be-
'tra' de Koninklijke Marine en de
luchtstrijdkrachten wordt daarnaast
een begin gemaakt met de vorming
Van een bijdrage aan de gemeenschap-
pr':ike verdediging van de vijf door
het pact van Brussel verbonden West
Europese mogendheden.
De nieuwe rechtsorde
In aanslui 1 g aan de Kortelings tot
stand gekomen grondwetsherziening
zal krachtig worden voortgewerkt aan
he- sehepoen van een nieuwe rechts,
orde tussen Nederland, Indonesië, Su
riname en de Nederlandse Antillen,
ter verwerke'ijking van het gerecht
vaardigde streven der volke en over
zee naar vrijheid, gelijkheid en zelf
standigheid.
Met verheuging mag worden gecon
stateerd, dat de staatkundige opbouw
v de federalistische gebieden in In-
donsië gestadige voortgang heeft ge
vonden. In al deze gebieden kan ook
een bevredigend, zij het onderling ge
varieerd, herstel van het economisch
leven worden waargenomen.
De verhouding tot de Republiek
blijft bij voortduring zorg baren.
De grondslag van de Renvillebegin-
selen gevoerde onderhandelingen heb
ben nog niet de zozeer gewenste op
lossing kunnen brengen.
De herhaalde bemoeienis van de
Veiligheidsraad met de Indonesische
kwestie, ook nadat een Commissie
van Goede Diensten in Indonesië haar
Werkzaamheden was begonnen, heeft
niet steeds bijgedragen tot een wel
overwogen behandeling vao de inge
wikkelde vraagstukken, welke zijn
ontstaan door de groei van nieuwe
verhoudingen in Zuid Oost Azië.
Vertrouwd mag intussen worden, dat
Itsfvmwwuw.t
WISSELEND BEWOLKT
Wisselend bewolkt met enkele ver.
spreide regenbuien. Langs de Wad
den-eilanden tijdelijk harde, overigens
matige tot krachtige Noord-Westelijke
wind. Iets kouder.
Dank aan Amerika
Het in de naaste toekomst wederom
sluitend maken van de betalingsba
lans met het buitenland blijft een
voorwerp van aanhoudende zorg.
Hoewel de resultaten, die tot nu toe,
dank zij een gemeenschapelijke
krrchtsinspanning, konden worden be
reikt, tot dankbaarheid stemmen, moet
nog een moeilijke weg worden afge
legd. Nog steeds moet in belangrijke
mate een beroep worden gedaan op
vreemde hulpmiddelen. Indien de
Amerikaanse hulpverlening niet tijdig
vare geschied, zou een ernstige terug
slag in het herstel van de volkswel
vaart onvermijdelijk zijn geweest.
Ons land is dan ook grote dank ver
schuldigd aan het Amerikaanse volk,
dat op grootse wijze zijn daadwerke
lijke belangstel!lier voor Europa toon?
MEER PRODUCEREN
Zowel uit een oogpunt van export
bevordering als ter waarborging van
voldoende werkgelegenheid voor de
steeds .groeiende bevolking is krach
tige industrialisatie dringend nood
zakelijk. Hoewel de regering de tech
nische vraagstukken, die hierdoor
worden opgeroepen, geenszins onder
schat. is zij van mening, dat het in
dustrialisatie vraagstuk in de eerste
plaats een economisch probleem is.
Zij acht het daarom een be' ngrijk
deel van haar taak, voorzover dat in
haar vermogen ligt, economische om
standigheden te scheppen, die het be
drijfsleven tot een gezonde uitbrei
ding der industriële capaciteit prik
kelen.
Op het gebied der producti" en dei-
consumptie zal al het mogelijke wor
den gedaan om meer normale verhou
dingen te herstellen, een en ander
naarmate de deviezenpositie zulks toe
laat. Afneming van de schaarste zal
het mogelijk maken de overheidsbe
moeiing met het bedrijfsleven te ver
minderen. Beperking van dc invoer
zal echter, als gevolg van het tekort
aan buitenlandse betaalmiddelen, nog
onvermijdelijk blijven.
De indiening van verschillende wets
ontwerpen op het gebied van de
midiöenstandspoHtiek is in de loop
van dit zittingsjaar te verwachten.
Gestreefd wordt naar verbetering
van de materiaalpositie in de bouw
nijverheid en mede daardoor naar
opvoering van de arbeidsproductivi
teit, teneinde het bouwprogramma,
speciaal voor wat betreft woning- en
bedrijfsbouw, te kunnen vergroten.
NAAR EINDE VAN DE LEVENS
MIDDELEN SUBSIDIES
Met het oog zowel op de voorberei
ding van de Economische Unie met
de Benelux-partners als op de nood
zakelijkheid tot verlichting van de
lasten voor de schatkist, zullen de
subsidies op levensmiddelen worden
verminderd of beëindigd. De rege
ring zal daarbij nauwgezet rekening
houden met gevolgen daarvan voor de
kosten van levensonderhoud en bij
de te volgen loonen prijspolitiek
de instandhouding, van sociaal ge
rechtvaardigde en economisch ver
antwoorde loon- en prijsnormën blij-
ve bevorderen.
SOCIALE ZORGEN
De zorg voor de behoeften van de
kinderrijke gezinnen heeft de bijzon
dere aandacht van de regering. Over
wogen wordt op welke voet aan daar
toe door werkgevers in het leven, ge
roepen fondsen gelegenheid is te ge
ven uitkeringen te doen in individu
ele gevallen, waarin mede als gevolg
van de omvang van het gezin de in
komsten beneden het sociaai gerecht
vaardigde peil blijven. Voorts is een
wijziging van de wettelijke kinderbij_
slagregelingen in overweging, tenein
de in die regelingen de nodige cor
recties aan te brengen.
In aansluiting aan een enkele
maanden geleden uitgebracht rapport
wordt een algemene herziening van de
sociale verzekeringen ter bevordering
van meer eenheid en tot uitbreiding
dier verzekeringen tot daarvoor in
aanmerking komende groepen van
zelfstandigen verder voorbereid, me
de teneinde te voorzien in een duur
zame regeling ten behoeve van de
Ouden van Dagen bij beëindiging van
de fhans geldende tijdelijke voorzie
ning. De voorbereiding va^ een wets
ontwerp op de ziekenfondsen, zomede
van een nieuwe wettelijke organisa
tie van de gezondheidszorg, zal met
bekwame spoed wordenvoortgezet.
Krachtige landbouwpolitiek
De landbouw politiek van de rege
ring zal gericht zijn op verhoging van
een rationele bodemproductie, op in
tensivering van het landbouw be
drijf, alsook op het verzekeren van
bestaanszekerheid van boeren en tuin
ders in goed geleide bedrijven, mede
door een zekere mate van productie-
en marktordening, waarbij in het
bijzonder aandacht zal worden ge
schonken aan het vraagstuk van de
.cieine boeren.
Door voorstellen tot verbetering van
de ruilverkavelingswetgeving en van
de pachtwetgeving, alsmede door het
beheersen van pacht- en koopprij
zen verwacht de regeïing een doelma
tig gebruik van de grond te bevor
deren, Gezien de gunstige ontwikke
ling van de binnenlandse productie
en de toestand op de wereldmarkt
mag een voortgaande verbetering in
de voedselvoorziening worden ver
wacht.
Financiën baren wal
minder zorgen
Ofschoon de financiële toestand
moeilijk js, vertoont de begroting voor
1949 een belangrijk gunstiger beeld
dan die over het lopende jaar, een
resultaat, dat ten dele werd verkre
gen door gunstiger verwachtingen met
betrekking tot de middelen en ander
deels door beperkingen in de uitga
ven. Met vooropstelling, dat de be
vordering van de volkswelvaart van
primair belang is en dat aan de ei
sen der sociale rechtvaardigheid niet
te kort mag worden gedaan, zal aan
een verdere inkrimping van de over
heidsuitgaven bij voortduring aan
dacht moeten worden geschonken. In
tussen dient er op te worden gere
kend, dat voor het herstel van In
donesië ook in het komende jaar 'n
beroep op Nederland voor financiële
hulp in de vorm van credietverlening
zal worden gedaan. Hoewel dank zij
de buitenlandse crediet verlening en
Let verbeterde begrotingsbeeld het
gevaar voor inflatie is geweken, dient
te worden voorkomen, dat opnieuw
inflatoire krachten de overhand krij
gen. Zo zal met name in verband met
de verdere afwikkeling der geldzui-
vering voorzichtigheid moeten wor
den betracht.
VERLAGING VAN BELAS
TINGEN
Op het gebied der belastingheffing
zal worden voortgegaan met een her.
ziening in sociale en economisch zin.
Enige verlaging van het tarief van de
inkomsten_ en loonbelasting is in over
weging, evenals een tegemoetkoming
aan het b€»drijfsleven met betrekknig
tot de berekening van de belastbare
winst. Voorts zal gestreefd worden
naar een vergroting van de rechtsze
kerheid voor de belastingplichtigen
en naar een vereenvoudiging van de
bestaande belastingwetgeving. De ge-
boden uiterste soberheid leidt er toe.
dat in het komende jaar in hoofdzaak
slechts werkzaamheden, die nodig zijn
voor behoud van bestaande verkeers.
verbindingen en andere waterstaats
werken of ter voltooiing van reeds
aangegane overeenkomsten, zullen
kunnen worden uitgevoerd. De indij
king der Zuiderzee wordt verder voor
bereid.
Op korte termijn kan de indiening
worden verwacht van een wetsont
werp betreffende samenwerking van
gemeenten onderling en van gemeen
ten met andere lichamen.
De regeling van de verdeling van
de taak en van de organisatie van
de politie zal opnieuw onder het oog
worden gezien. Daartoe zal een com
missie worden ingesteld, welke de re
gering op korte termijn advies zal
hebben uit te brengen.
Voorstellen zullen worden gedaan
ter uitvoering van artikel 195a dei-
grondwet.
Aan een in te stellen commissie zal
worden opgedragen de regering van
advies te dienen omtrent vereenvoudi
ging der pensioenwetgeving. Werden
in het voorjaar 1948 enke'2 maatre
gelen tot verbetering van de salaris
sen-positie van het Rijkspersoneel
aangekondigd en reeSs ten dele ge-
effectueerd, de verwezenlijking van
de toegezegde technische herziening
kan. naar Let zich laat aanzien, bin
nenkort worden verwacht.
Het probleem der politieke delin
quenten heeft de voortdurende aan
dacht der regering. Een aanvang
wordt gemaakt met de behandeling
der gevallen van de jeugdiee delin
quenten, ten aanzien van wie een on
derzoek naar de mogelijkheid van re
classering zal worden ingesteld.
Liquidatie van de buitengewone
maatregelen op het gebied van het
recht en de r'-rhtsbedeling zal met
kracht worden nagestreefd. Wettelij
ke voorzieningen betreffende het ge
vangeniswezen zijn in gevorderde
staat van voorbereiding.
ONDERWIJS HEEFT DE
AANDACHT
Bij de verschillende typen van on
derwijs heeft het opvoedings_ en vor
mingsaspect de bijzondere belangstel
ling van de regering. Ter vervulling
van de functie van het onderwijs ten
opzichte van enkeling en gemeen
schap zijn nauwe verstandhouding en
samenwerking tussen leerkrachten bij
de onderscheiden soorten van onder-
v ijs nodig.
De regering streeft er naar. dat uit
zonderlijke aanleg in onze maatschap
pij vroegtijdig wordt onderkend en
dat er meer gelegenheid wordt gebo
den om die begaafdheid tot ontplooi
ing te brengen. Om aan de eisen van
de -Steeds verder voortschrijdende
specialisering op wetenschappelijk ge
bied het hoofd te kunnen bieden, zal
het nodig zijn om, zonder inbreuk te
maken op de vrijheid van onderwijs,
in overleg met de instellingen van
hoger o tderwijs, op een taakverde
ling aan te sturen.
Tot behoud en verhoging vanhet
peil van het culturele leven, zal aan
de zorg voor de kunst bijzondere
aandacht worden besteed. In gevor
derde staat van voorbereiding zijn
wetsontwerpen tot regeling van het
kweeksohoolonderwij9. tot regeling
van het tuchtrecht bij het perswezen
EEN GEVULD PROGRAMMA
Reeds zijn tal van belangrijke wets
ontwerpen bij u aanhangig, op welker
afdoening de rege-ing pryssten. c
noem in het bijzonder de ontwerpen
inzake de regeling der materiële
oorlosschade, de publiekrechterlijke
bedrijf organisatie., de ondernemings
raden, de wachtgeld, en werkloosheid
verzekering, de bedrijfspensioenfond
sen, de afwikkeling der geldzuivering
rechtshandelingen landbouwgronden,
het tegengaan van lichtvaardige echt
scheidingen, de wijziging van het ont
slagrecht, de regeling voor de op
sporing, dé vervolging en de berech.
ting van economische delicten, de
credietverstrckking aan Nederlands-
Indië, de oprichting van de Neder
lands-Indonesische maatschappij tot
financiëring van het herstel in Indo
nesië, en de tijdelijke voorzieningen
ten behoeve van wederopbouw an
de bevordering van de bouwnijver
heid. Veel zal dus van uw werk
kracht worden gevraagd.
Met de bede, dat God ons allen de
kracht en wijsheid moge schenken,
nodig voor het vervullen van onze
taak, verklaar ik de gewone zitting
der Staten-Generaal geopend".
Philips heeft in Hoek van Holland een proef radar-station ingericht in
een speciaal voor dat doel op een hoge duinenry gebouwde toren. Hier
kunnen met de aanwezige radar_apparatuur waarnemingen worden verricht
zowel aan de zee- en landzijde als in de lucht. De schepen, die de pieren
van de Nieuwe Waterweg passeren, worden nauwkeurig geobserveerd.
Krijgswet voor gehele Republiek Indonesië
afgekondigd
President Soekarno heeft via de radio bekend gemaakt dat in het gan
se Republikeinse gebied van Java de krijgswet van kracht is.
Al de nutsbedrijven en de openbare diensten, zoals de radio, de PTT,
de electriciteitsdiensten, de staatsbedrijven en de productiemiddelen zijn
gemilitariseerd, zo verklaarde hij.
Tot besluit zei hij „Madioen is ons ontnomen, doch wij zullen er ons
opnieuw meester van maken".
Soekarno is door het Republikeinse kabinet gedurende drie maanden
met bijzondere volmachten bekleed.
Massa - arrestaties te
Djokja
Te Djokjakarta hebben Zondag
morgen massa-arrestaties plaats ge-
had, hoofdzakelijk onder aanhangers
van de linkervleugel. De belangrijk
ste straten staan onder strenge mili
taire bewaking. Volgens onbevestig
de berichten werden ongeveer 200
personen gearresteerd. Het plaatselijk
bureau van de legerafdeling der Pe-
sindo werd bestormd, het redactiebu
reau van het blad „Revolusioner" van
de communistische jeugdorganisatie
werd gesloten De leiders van de SOB
SI zijn gevangen genomen Kranten
der linkervleugel zijn onder politie
controle gesteld.
Spoor: Wij letten op"
In een uiteenzetting tegenover de
pers zeide generaal Spoor met betrek
king tot de communistische coup te
Madioen o.m.: „Wij slaan de situatie
nauwkeurig gade". Hij achtte het niet
onmogelijk, dat de communistische
vloed zou overslaan naar onder Ne
derlandse controle staande gebieden
dit is iets. zeide hij, wat wij onder
geen omstandigheden wensen.
„Het is de politiek der Republi
keinen, om Republikeinse strijdkrach-
Bernadotte's laatste
rapport
„Het huidige bestand in Palestina
moet worden vervangen door een for„
mele vrede of ten minste door een
wapenstilstand, waarbij de huidige ge
wapende strijdkrachten in het Heili
ge land gedemobiliseerd worden", zo
luidt een van de voornaamste conclu
sies vervat in het laatste rapport, dat
door wijlen graaf Bernadotte werd op
gsteld. Het rapport werd in Parijs
ontvangen gelijk met het nieuws van
de moord op Bernadotte.
Het laatste der 7 punten van het
rapport zegt, dat internationale garan
ties, vooral „met betrekking tot de
rechten van de mens", gegeven dienen
te worden.
Naar aanleiding van een verzoek
om hulp voor Palestina zal België
100 ton bonen ter beschikking stellen
ten wederom te infiltreren in de on
der Nederlands gezag staande gebie_
den en zij zullen trachten, ook commu
nistische strijders t€ infiltreren. Wij
zullen infiltrerende troepen echter
terugwerken achter de status-quo lijn.
Generaa: Spoor deelde nog mede,
dat tengevolge van deze hernieuwde
infiltraties uit Republikein gebied aan
onze zijde de laatste dagen de ver
liezen toenemen.
Hulde der Universiteiten
voor Prinses Wilhelmina
By de rectoraatsoverdracht
van dit Jaar aan de Rijks.
universtieit van Utrecht
heeft de aftredende rector
magnificus, prof. dr. U. G.
Bijlsma medegedeeld, dat
door de gezamenlijke docen
ten van alle universiteiten
en hogescholen aan prinses
Wilhelmina een gouden leg
penning is aaneehoden.
Na de boeiende derde partij van
de match Euwevan Scheltinga heeft
de laatst gespeelde partij enigszins
teleurgesteld. Na 33 zetten besloet
men tot remise.
De Centrale Stichting Landbouw-
Emigratie deelt mede:
In Frankrijk worden de boerderij
en verkocht en verpacht via de no
tarissen, doch door bemiddeling van
makelaars.
Ook personen in Nederland woon
achtig treden i; die functie op. Zy
vinden thans gretig gehoor bij de ad-
spirant-emigranten, die gaarne een be
drijf willen pachten.
Helaas leert de praktijk, dat wij tot
de uiterste voorzichtigheid moeten aan
sporen.
Telkens weer blijkt, dat sommige
van deze heren zich niet houden aan
de „regels van het spel", dat zij meer
provisie opstrijken dan waarop zij
recht hebben. Zelfs dalen hun prak
tijken af tot het immorelqg Zo ver
scheen de vorige week een a.s. emi
grant op ons kantoor, die een make
laar" een kwitantie had betaald van
meer dan f 1000 wegens „commissie,
verblijfkosten, publicaties, telefoon
etc," zonder dat hij zelf ook maar
een bedrijf kad kunnen pachten.
De Centrale Stichting waarschuwt
ernstig tegen dergelijke praktijken.
