itkmaafder
5E JAARGANG N° 1347
N.-HOLLANDSE
PERS 1945
MAANDAG 4 OCT. 1948
Gelijktijdig verbod van atoombom
en internationale controle
Defensief bondgenootschap met V.S.
voor 25 jaar?
Sovjets willen onderhandelingen
hervatten
Britse reactie is koeltjes
„Crime passionnel" om 14-jarig
Pools meisje
Slokop
Uitgave Stichting „De Vrije Alkmaarder
Exploitatie N.V. Sprekend Papier, Alkmaar.
Abonnementen ƒ0.30 per week ƒ1.25 per
maand ƒ3.65 p. kwart, bjj vooruitbetaling
Advertenties 14 cfc per mm., familieberich
ten 18 ct. Bij contract aanzienlijke korting
Verantw. redacteur: J. r. Zoonen Bureau, Ridderstraat Koek Oudegracht - Tel. K 2200 - 3971
Wysjinsky doet compromis-voorstel:
Ramadier deed hartstochtelijk beroep
op de Rus
Wysjinsky heeft »n de Assemblée der V.N. het Sovjet-voorstel, de ver
nietiging van alle atoombommen vooraf te laten gaan aan alle overige
controle, .gewijzigd. Na een rede van Ramadier, die o.m. uitriep: „kun
nen wtf niet inzien, dat voorafgaande vernietiging van «11e atoomwa
pens in het voordeel zou zijn van degenen, die bedrog plegen? W|j
zouden geen waarborg hebben van algehele vernietiging", deed Wys
jinsky een compromisvoorstel: gelijktijdige overeenkomsten inzake ver
bod van atoomwapens en internationale controle der atoomenergie.
„Hebt gij geen vertrouwen
in de mens?"
Ramadier had zich in de loop van
zijn rede tot Wysjinsky gewend, zeg
gende, dat de controle uitgevoerd zou
moeten wörden door onpartijdige men
sen. „Hebt gij geen vertrouwen in de
mens?" vroeg Ramadier hartstochte
lijk. „Is de mens zo in discrediet ge
raakt, dat het op de gehele aarde on
mogelijk is mensen te vinden, die de
wereld zullen bevrijden van baar
verschrikkelijke angst?"
Wysjinsky herhaalde zijn beschul
diging dat de Amerikanen trachten de
controle geheel in handen te krijgen.
Hij protesteerde ook teg-.n de pogin
gen om de Veiligheidsheid (waar het
veto geldt red.) te omzeilen. On
der ademloze stilte maakte Wysjinsky
daarop zijn compromis_voorstel be
kend.
In Westelijke kringen is dit voorstel
naar Renter meldt, koel ontvangen;
Zolang de SovjetUnie niet bereid
was bet door de overgrote meerder,
beid der landen gesteunde controleplan
te aanvaarden, zouden de Amerikaan.
•e en de Britse delegatie sceptisch
tegenover het voorstel blijven staan.
KONINGIN JULIANA
danki haar volk
H.M. Koningin Juliana brengt
volgende ter kennis van de bevolking:
„Het >s mij een behoefte allen van
harte dank te zeggen, die in zo veler
lei vorm getoond hebben, mee te le.
ven met mijn beëdiging en inhuldi.
fing.
Het zeer grote aantal gelukwensen
uit Nederland, de Overzeese gebieds
delen en het buitenland, maakt het
practisch niet mogelijk, ieder per
soonlijk te bedanken, zoals ik
gaarne had gedaan, doch U moogt er
van overtuigd zijn, hoezeer deze din
gen ons allen goed hebben gedaan en
gesterkt hebben, waardoor de voorbije
weken voor ons onvergetelijk waren".
Studentenjool
in Den Haag
Politie was dit jaar niet
zo best te spreken
De traditionele strijd tussen Leidse
en Delftse „groenen" over het bezit
van de residentie is Zaterdagavond
opnieuw uitgevochten.
Honderden studenten uit Leiden en
Delft zijn bezig geweest elkaar met
vuurwerk te bestrijden, doch hebben
spoedig gemene zaak gemaakt om de
politie te bestoken. Het buitenhof was
een massaal slagveld.
De wederzijdse verliezen bedroegen
4 uniformpetten en 39 arrestanten.
Maar de politie was niet zo bijster
te spreken over de gevechtstactiek der
studenten dit Jaar zij wierpen
met te zware rotjes, zodat sommige
Hagenaars brandwonden opliepen, en
besprongen agenten van achteren om
ze te „vloeren".
"N-'ZOHHttlMH.'
WISSELEND BEWOLKT
Matige, langs de Waddenkust tij
delijk krachtige wind tussen West en
Noord. Wisselend bewolkt met plaat
selijk enige regen.
In het Noorden van het land weinig
verandering in temperatuur, in be'
Zuiden van het land 'iets koeler, voor
al in Brabant en Limburg.
OVERVAL OP DIRECTEUR VAN
ZUIVELFABRIEK
In de nacht van Vrijdag op Zater
dag "is ingebroken in de coöperatieve
zuivelfabriek te Giekerk (Fr.). De di
recteur werd in zijn slaapkamer over
vallen door twee mannen; hij werd
aanhanden en voeten gebonden en
een prop werd in zijn mond gestopt
Hierna maakten de dieven zich mees
ter van de kas, waarin zich f 4000 be
vond. Toen de huishoudster op het
lawaai afkwam, vond zij wel de ge
knevelde directeur, maar de beide
dieven waren gevlogen.
De Amsterdamse „steden.wedstryd" Blauw Wit tegen Ajax eindigde met
een 10 overwinning van Blauw Wit. De grote man van de dag was de
doelverdediger van 31auw Wit, van Raalte. Wfi zien hem hier een van de
vele aanvallen stoppen te midden van „vriend en vijand".
OUD-MINISTER DE GRAAF
OVERLEDEN
Zaterdag ig te Oegstgeest in de leef
tijd van 87 Jaar overleden de oud
minister van Koloniën S. de Graatf
In 1913 werd de overledene in In.
dië regeringscommissaris voor jïe re
organisatie van het bestuurswezen.
Hij was van 1919 tot 1925 miniit^r
van Koloniën in het eerste en tweede
ministerie Ruys de Beerenbrouc'^
en van 1929 tot 1933 in het derde
ministerie Ruys de Beerenbrouck.
Te Washington zou dit plan
besproken zijn
In regeringskringen te Washington
spreekt men over het algemeen de
mening uit, dat de berichten uit Brit
se bron, volgens welke „minister Mar
shall en John Foster Dulles geheime
besprekingen zouden hebben gevoerd
met minister Bevin betreffende een
militair verdedigingsplan voor 25 jaar
tussen de Ver. Staten en de landen,
die het pact van Brussel hebben on
dertekend", wel eens met de werke
lijkheid zouden kunnen overeenstem.
n.en.
Men wijst er op, dat het hier een
aanvaardbare uitleg betreft van de be
sprekingen, die sedert maanden te
Washington worden gevoerd tussen
het ministerie van Buitenlandse Za
ken en de diplomatieke vertegenwoor
digers van Groot-Brittannië, Frank
rijk, België, Nederland, Luxemburg en
Canada, met het oog op een eventuele
deelneming van de Ver. Staten aan
het Atlantisch pact.
JUIN AARZELT NOG
Bevin heeft Zaterdag te Parijs weer
een bespreking gehad met z jn Franse
collega schuman. Algemeen wordt aa°
genomen, dat een Frans verzoek om
uitstel van de publicatie van de na
men der commandanten van de West-
Europese Unie zou zijn besproken. Dit
verzoek is gedaan, omdat Juin, de
opperbevelhebber van Frans Noord-
8 8 8 8 8 vijfmaal acht! Onder dit
nummer is in de hoofdstad van heden
middag twaalf uur af in noodgevallen
de centrale van de dan in werking
tredende politie.radio.autodienst te
bereiken. Zes politiewagens rüden
door de hoofdstad 8 8 8 8 8 en de
politieman in de auto krijgt bericht
waar zijn assistentie nodig is.
Afrika, nog aarzelt om zijn functie
van commandant der landstrijdkrach
ten te aanvaarden. Minister Stikker
heeft Bevin te Parijs ontmoet en later
een onderhoud met Spaak gehad in
Brussel.
VOORBEREIDINGEN
De Britse staatssecretaris Arthur
Henderson heeft meegedeeld, dat En
geland voornemens is 1.000 man per
week voor de luchtmacht aan te wer
ven. zodat na twee jaar over 100.000
man kan worden beschikt. Tot dusver
v-erden gemiddeld minder dan 200
man per week aangeworven.
In kringen, die in nauw contact
staan met de Belgische regering, is
vernomen, dat België een vliegtuigin
dustrie zal vestigen, welke in staat zal
zijn aan veel meer dan alleen zijn ei
gen behoeften in het kader van de
defensieplannen van „de vijf' te vol
doen.
Cigaretten van 96
cent
De prijzen van inlandse cigaretten.
inlandse kerftabak en scheermesjes
zijn vrij. Voorts is een nieuwe prijs
klasse ingesteld voor een beter soort
cigaretten; het worden pakjes van 96
cent Van de goedkopere soorten is
voldoende; zij hoeven niet in prijs te
stijgen.
De „New York Times" heeft aan
gekondigd, Dewey te zullen steunen.
Een klap te meer voor Truman....
„Ga maar eens wat
turf graven'
Flinke straffen in
pantser—smokkelaffaire
„Ga maar eens wat turf graven", zei
de Officier van Justitie tegen de 30
jarige Amsterdamse koopman Bernard
die een belangrijke rol gespeeld heeft
in de „pantser-smokkelaffaire", welke
te Breda berecht werd. Bernard was
de grote aandeelhouder in de smok
kelcombinatie, hij financierde samen
met Baspenninck's de aankoop van
twee pantserwagens en hij zorgde er
voot, dat de koopwaar op de markt
werd gebracht. De Officier eiste een
jaar gevangenisstraf en twee jaar
Veenhuizen. Hij kreeg 6 maanden en
I jaar R.WI.
Neleman, die reeds eerder voor was
geweest, kreeg 1 jaar en l/2 jaar
R.WJ., Braspennink's een half jaar
gevangenisstraf en Van Peer 9 mnd.
waarvan 5 voorwaardelijk.
Een jaar cel en 2 jaar R.W.I. kreeg
dr-Veekoopman Van Hassel uit Zun-
dert, die met Bernard de „man achter
de schermen" was geweest. Deze ver
dachte bleef tot het laatst toe alles
hardnekkig ontkennen.
De bemanning van het bij Chili
aan de grond gelopen Ned. schip
„Orestes" is buiten gevaar.
Noorse vliegboot bij
landing vergaan
Negentien personen vonden
de dood
Een vliegboot van de Noorse lucht
vaartmaatschappij in de geregelde
dienst van Oslo naar Noord-Noorwe
gen is vlak voor de landing te Trond-
heim door een rukwind gegrepen en
gezonken.
Van de 45 personen die zich' aan
boord bevonden zijn negentien om het
leven gekomen.
Bertrand Russel, de bekende 76 jarige
Britse filosoof, was een dergenen die
zich wisten te redden. Hij zwom enige
tijd in het ijskoude water voordat hij
door een vaartuig werd opgepikt.
De vliegboot zonk in twee minuten
Peruaanse matrozen
muitten
Volgens radioberichten zijn Peru
aanse matrozen aan boord van oor
logsschepen buiten de ha**en Lima in
opstand geweest.' Regeringstroepen
zouden de opstand rreds onderdrukt
hebben.
De opstandelingen hebben officieren
aan boord van de oorlogsschepen over
mand en vonden steun bij matrozen te
Callao nabij Lima. Deze vielen de
aldaar gelegerde infanterie aan.
in scheervlucht
Volgens Joodse berichten zouden
Amerikaanse waarnemers der V.N. bij
Jeruzalem door Arabieren beschoten
zijn. Er werd niemand gewond.
In het Amerikaanse Congres is
sterke aandrang uitgeoefend om China
meer militaire en financiële hulp te
verlenen.
Het Republikeinse leger zet zijn
zuiveringsacties rondom Madioen met
succes voort. De opstandelingen geven
zich in kleine groepjes over. Soeripno
is van zijn functie van buitengewoon
gezant oneervol ontheven gezien zijn
aandeel in de Madioen-coup.
Magdalena Korthagen. de beruchte
verraadster van de HollandiaKatten
burgzaak heeft 10 jaar gekregen i.p.v.
de 7 die legen haar geëist waren.
De Russen zouden thans ook een
„jager" hebben met straalaandrijving
Snelheid: 630 tot 660 mijl per uur.
Na het besluit „Berlijn" voor
Veiligheidsraad te brengen
Maarschalk Wassily Sokolofsky, de distische operatie, waardoor „Duits.
SovjetRussische militaire bevelheb
ber in Duitsland, heeft Zaterdagavond
te Berlijn verklaard, dat de Sovjet-
Unie bereid is de onderhandelingen
over de Berljjnse crisis te hervatten
op basis van de viermogendheden-
overeenkomst, welke op 30 Augustus
te Moskou tot stand is gekomen.
Overigens stelde Sokolof? der-
om de Westerse mogendhc—.,! met
de bekende argumenten, aansprakelijk
voor de impasse van Berlijn en het
afbreken der onderhandelingen.
De luchtbrug noemde hij een „vol
komen onnodige en zuiver propagan-
land slechts met schulden wordt be
zwaard".
Sokolofsky ontkende voorts het be
staan van een blokkade, aangezien
„de gehele bevolking alles in de So
vjetsector kan krijgen, ook steenkool"
Britse officiële kringen hebben So
kolofsky beschuldigd van het onjuist
weergeven der feiten.
Men meent in Londen, dat Soko-
lofsky's aanbod van weinig practische
waarde is indien het niet gevolgd
wordt door een plechtige belofte van
een gewijzigde Russische houding te
genover de geschilpunten.
Amsterdammer door Pool met
messteken vermoord
Eén een zwaargewonde is
het resul.a_i van een vechtpartij, die
zich tussen twee Polen en een Neder
lander in Amsterdam Zaterdagnacht
afspeelde. De aanleiding was minne
nijd om een 14_jarig Pools meisje.
Irene Giacomin, de 14_jarige Poolse,
was met een Poolse vriend, Wilhelmi,
naar de bioscoop geweest om de film
„Het sterke geslacht" te zien. Haar
moeder was met een Amsterdammer,
de scheepsbouwarbeider Jan de Wayer
naar een andere film gegaan. Toen de
bioscopen uit waren, hadden de paren
elkander ontmoet in het huis van de
moeder in de Rustenburgerstraat. Te
gen twaalven hoorde Irene onraad; zij
ging naar de voordeur en keek door
de gleuf van de brievenbus. Zij schrok
want zij herkende een vroegere kost
ganger van haar moeder, de 23-jarige
Pool, Joseph Prokop.
Dreigement
Haar moeder had hem destijds de
deur gewezen omdat hij het haar,
Irene, te lastig maakte. Angstig waar
schuwde zij Prokop niet open te doen
„Doe het niet", smeekte zij, „want hij
is woedend".
Maar even later hoorde men de Pool
die geschreeuwd had „alle vier a*»n
het mes te zullen rijgen" weglopen en
de twee mannen begaven zich op weg
naar huis. Irene en haar moeder lie
pen een eindje mee. Even verderop,
wachtte-Prokop op hen. Hij trok zijn
jas uit, wierp deze op straat, een mes
flikkerde in het schijnsel van de straat
lantaarns en hij stak de Nederlander
de Wayer, die Irene's moeder wilde
beschermen, door het hart.
Aangifte
Even later kwam in het politiebu.
reau in de Pieter Aertszstraat een man
die de dienstdoende agenten in gebro.
ken Hollands vertelde, dat aan de Rus
tenburgerstraat 14 „met toestemming
van de moeder een 14-jarig meisje,
door een man werd verleid". De po
litie ging eens een kijkje nemen
toen de agenten in de straat kwa-
men, zagen zij een groep mensen die
om de inmiddels overleden De Wayer
heen stonden.
Prokop zelf moet pas na zijn bezoek
aan het politiebureau gemerkt hebben
dat ook hij gewond was. Hij nam een
taxi en liet zich naar het OL.V.J
gasthuis brengen, waar hij in ernstige
toestand is opgenomen. De recherche
heeft hem nog geen verhoor af kun
nen nemen.
Irene verklaarde, dat haar moeder
met een schaar in de hand de straat
was opgegaan. Of zij Prokop in de
rug had gestoken, had zij niet gezien.
De oorlogsbegroting is verschenen
en we hebben de onaangename plicht
gehad om ook dit staatsstuk te moe
ten bestuderen. We willen eerlijk be
kennen, dat we geen bijzondere lief
hebbers zijn van het bestuderen van
staatsstukken. De haal is ons 'n weinig
te dor en ingewikkeld. Weshalve we
deze taak met een ware tegenzin be
gonnen.
Des te erger klemde dit, omdat wy
in principe anti-militairistisch zijn aan
gelegd en dit streven in een oorlogs
begroting slecht is terug te vinden.
Toch hebben we manmoedig doorge
zet. Het was echter niet nodig ge
weest We hadden ons even goed de
moeite kunnen sparen. Er wordt in
deze oorlogsbegroting nog eens dun
netjes onderstreept, wat we dagelijks
in de couranten kunnen lezen: de we-
reled is vol van oorlogen en oorlogs
geruchten en het wederzijds wantrou
wen en wanbegrip is groter dan ooit
tevoren. In zulk een spheer wil het
plantje van het antl-militairisme he
laas slecht, gedijen en we zullen het
als een bolgewas op moeten bergen.
Misschien kan het later nog weer eens
uitgepoot worden.
Niet alleen het anti-militairisme is
voorlopig opgepakt. Uit de oorlogsbe
groting blijkt duidelijk, dat de neu
traliteitspolitiek ook voorgoed tot het
verleden behoort. We kunnen er over
discussieren of het een juist stand
punt is, doch het is vrijwel nutteloos.
De politieke onwikkeling heef geleid
tot het vormen van een Westelijk blok
en zo just hebben we kunnen lezen,
dat Montgomery als chef is aangewe
zen
Het spreekt vanzelf, dat dit zijn
verplichtingen met zich meebrengt
Verplichtingen, die zwaar op ons volk
zullen drukken en die de militaire
lasten tot een schier ondragelijke hoog
te zullen opvoeren. In de begroting
wordt dan ook nadrukkelijk vastge
steld, dat de landmacht nog niet aa0
zijn verplichtingen kan voldoen en
dat de marine het minimum nog niet
heeft bereikt. Nemen we daarbij in
ogenschouw, dat het Indonesische con
flict óók nog lang niet is opgelost en
zeer grote offers zal vragen, o.m. om
dat er van wordt uitgegaan, dat In
donesië zich bij een toekomstige oor
log in de Pacific nog jang niet zal
kunnen redden en de militaire ver
plichtingen ingevolge de bepalingen
der Unie ook door ons land zullen
moeten worden opgevangen, dan me
nen we te mogen zeggen, dat het op
schrift boven dit artikel niet onjuist fa
Anti-vlootwetbetogingen en ontwape
ningsdemonstraties zuil er. daar niets
aan kunnen veranderen. Ze zullen er
zelfs niet eens om gehouden worden.
Want zó groot is de vrees en zó sterk
hef wantrouwen, dat zelfs ons volk,
dat van huis uit sterk tegen het mi
litairisme is, zonder morren meedoet
en zijn millioenen, straks misschien,
milliarden offert, gelijk alle volken
het doen, in de hoop daarmee hun
veiligheid t« vergroten. Bewaren we
door dit offer de vrede? We weten
het niet.
„Misschien zijn we eenmaal wij
zerTot zolang brengen de vol
keren der wereld hun offer aan de
grote slokop.
v.Z
onze kleine tovenaar
