Oe
kmaaidei
r
N. HOLLANDSE
PERS 1945
„Geen koehandel over opheffing der
Berlijnse blokkade"
Beroep van (Winterhulp) Piek werd
verworpen
"Plan tol aftreden? Geen sprake van
Cultuur
5E JAARGANG N° 1354
DINSDAG 12 OCT. 1948
Uitgave Stichting „De VrJJe Alkmaarder'
Exploitatie N.Y. Sprekend Papier. AUanaaj
Abonnementen ƒ0.30 per week 1.16 ptf
maand ƒ3.65 p. kwart, bij vooruitbetaling
Advertentie» 14 ct. per mm., familieberich
ten 18 ct. Bij contract aanzienlijke kor-ng.
Verantw. redact#un J. Zoonen - Bureau, Ridderstraat hoek Oudegracht Tel. K 2200 397li
Westelijke mogendheden geven te verstaan:
Zoals reeds eerder werd bekend
gemaakt, is de behandeling van
de Berlijnse kwestie door de Vei
ligheidsraad voor enige tijd ver-
tjaagd.
De Veiligheidsraad zal, naar al
gemeen wordt verwacht, tegen het
einde van deze week weer bijeen
gekomen en het gehele probleem
zou thaqp wederom het onder
werp zijn geworden van diploma
tieke onderhandelingen. Inmiddels
is van gezaghebbende zijde ver
klaard, dat de vertegenwoordigers
van de drie westelijke mogend
heden te Sovjet-Unie te verstaan
hebben gegeven, dat zij niet be
reid zijn tot een koehandel ten
aanzien van „opheffing der Ber
lijnse blokkade".
Geen bevoegdheid
Een woordvoerder van de Franse
delegatie heeft gezegd dat „de Vei
ligheidsraad geen bevoegdheid heeft,
de raad van ministers van Buitenland
se Zaken order te geven voor een
bijeenkomst op een bepaalde datum.
Hierdoor is een einde gemaakt aan
de hoop in zekere „neutrale" kringen,
dat het Oosten en het Westen ertoe
gebracht zouden kunnen worden te
verklaren, dat „opheffing van de
Berlijnse blokkade" tegelijkertijdzou
kunnen geschieden met bijeenroeping
▼an de raad van ministers van Bui
tenlandse Zaken.
WEG AFGESNEDEN?
Men ziet thans ook geen mogelijk
heid meer voor dr. Juan Bramuglia.
de voorzitter van de Veiligheidsraad,
om op te treden als bemiddelaar tus
sen de delegaties van het Westen en
het Oosten.
Juan Bramugila, die eerst een
onderhoud had met Visjinski
sprak Zaterdag j.1 met Manoeils-
ki, de gedelegeerde van de Oe-
kraine. Zondag stelde Bramu
gila een voorstel op. dat aan
de Grote Vier zou worden voor
gelegd. Hij vraagt hierin de
Grote Vier gelijktijdig de blok
kade van Berlijn op te heffen
Een optimistisch
geluid
„Ik ben overtuigd, dat er
in een nabije toekomst geen
conflict tussen de grote mo
gendheden zal uitbreken",
zo verklaarde de^secretaris-
generaal van de Verenigde
Naties, Trygve Lie aan een
Amerikaanse journalist.
„Mijn optimisme wat de
nabije toekomst betreft steunt
op mijn overtuiging, dat
geen enkele staatsman oor-
}bg wil en dat al wie vèr-
antwoordelijkheid te dragen
heeft, al het mogelijke zal
doen om dit te vermijden",
aldus Trygve Lie.
En hij voegde hieraan toe,
dat de wereld nog uitgeput
is door de offers, die tijdens
de tweede oorlog zijn ge
bracht en dat de beproevin
gen en het lijden, die een
atoomoorlog met zich zou
den brengen „werkelijk on
dragelijk zouden zijn".
J
«KIEST BANAAN»
Bnise resolutie
over Russisch ontwapeningsplan
De politieke commissie van de as
semblee der Verenigde Naties kwam
gistren bijeen met' de bedoeling te
stemmen over het Sowjet-voorstel dat
beoogde „de bewapening dre vijf
grote mogendheden met één derde te
verminderen en de atoomwapens te
vernietigen".
In de ochtendzitting bracht de Britse
delegatie een resolutie ter tafel, die
een tegen-voorstel inhoudt ten op
zichte van het Sowjet-plan. Aan de
algemene vergadering wordt verzocht
de inzichten van de Westelijke meer
derheid in de commissie aangaande de
conventionele wapenen te ondersteu
nen.
De Britse resolutie vraegt aan d-
algemene vergadering te verklaren
„dat een algemene vermindering der
bewapening slechts kan geschieden in
een sfeer van internationala vertrou
wen en dito veiligheid en dat elk
systeem voor ontwapening een doel
treffend systeem van veiligheidsmaat
regelen in zich moet sluiten.
De gedelegerede van San Salvad
diende een ontwerp-resolutie in, waar
in het vertrouwen in de commissie
voor de atoomenergie wordt geuit-
De Cnadeese afgevaardigde verklaar
de, dat Canada voorstander is van
een systeem vn toezicht voor inter
nationale controle der bewapening.
Op voorstel van Manoeilsky (Oekra
ne) werd de vergadering tenslotte ver
daagd.
EK-ÏOKHBCHffli
MEEST ZWAAR BEWOLKT.
Voor het Noordwesten van het land
meest zwaar bewolkt met plaatselijk
enige lichte regen. Matige Zuidelijke
wind. Ongveer dezlfde temperatuur
als Maandag. Voor het Zuidoosten van
hej land meest zwaar bewolkt, maar
overwegend droog weer. Matige Zui
delijke wind. Iet» lagere middagtem-
peraturen.
en de raad van ministers van
Buitenlandse Zaken bijeen te
roepen om het geschil te be
spreken.
BRITS WITBOEK.
Het Britse ministerie van Buiten
landse Zaken heeft een witboek ge
publiceerd over „de mislukking van
het viermogendhedenbewïnd in Duits
land," aldus Reuter.
Volgens het Britse witboek is de
Berlijnse crisis „het onvermijdelijke
resultaat van het mislukken van het
viermogendheden-bestuur in Duits
land".
De eonclus: luidt: „De huidige
situatie is het gevolg van het falen der
vier mogendheden tengevolge van
de onverzoenlijkheid der Sowjet-Unie
om te geraken tot een gemeen
schappelijke politiek in Duitsland."
Het witboek telt 67 pagina's en be
vat 35.000 woorden.
De verkiezingen in Indonesië heb
ben de autoriteiten aanvankelijk vele
moeilijkheden bezorgd, want lange tijd
heeft men zich afgevraagd, hoe de
kizeers, die niet lezen en schrijven
kunnen (en dat zijn er meer dan bij
ons) hun stem moesten uitbrengen.
Doch er is tenslotte een goede op
lossing gevonden. De stembussen in de
hokjes zijn nu voorzien van voor
werpen, die voor elke kiezer bekend
zijn en buiten het hokje zijn de can-
didaten gezeten, met overeenkomstige
voorwerpen (meestal planten) in de
hand.
Bovenstaande foto geeft een beeld
van de verkiezingen in Oost-Java,
waar momenteel in alle regentschap
pen nieuwe raden zijn gekozen Maan
dag 11 October zal de eerste regent--
schapsraad worden geïnstalleerd.
Geen snoepkaart voor
de man!
Het Centraal distributiekantoor deelt
mede, dat bij de uitreiking van de
bonkaarten 901 voor voedingsmidde
len, welke op 19 December as. in
gebruik genomen zullen worden en
welke uitreiking in het tijdvak van
25 October18 December plaats heeft,
de leeftijdsgroepen wederom 1 jaar
zullen worden opgeschoven.
Tegelijk met de bovengenoemde
bonkaarten zullen weer tabaks- en
versnaperingenkaarten worden uitge
reikt. Hierbij zal echter geen keuze
meer mogelijk zijn.
Alle mannelijke personen, geboren
.in 1931 en eerder, ontvangen een
tabakskaarf. Alle personen, geboren
in 1932 en later ontvangen een ver-
snaperingenkaart. Aan alle vrouwe
lijke personen, geboren in 1931 en
eerder, zal een „divers«n"kaart wor
den uitgereikt.
Een Botter strandde
(van jnze correspondent)
Wegens motorpeeh liep de IJmuider
botter, de IJm. 245, gisteren bij paal
37, ten Noorden van Egmond aan
Zee op het strand. Personeel van de
Noord, en Zuidhollandse Reddings
maatschappij te Egmond aan Zee ver
leende assistentie bij het uitzetten
van een anker, waardoor de botter
bij hoog water, gisteravond omstreeks
half tien weer vlot is gekomen.
De Bijzondere Raad van Cassa
tie te 's Gravenhage heeft gister
morgen het beroep van de leider
van Winterhulp Nederland en
voormalige secretaris_generaal
van het Nederlandse Rode Kruis,
C. P. Piek, verworpen. De Bij
zondere Raad was van oordeel,
dat requirant in belangrijke ma
te heeft medegewerkt aan de
knechting van de Nederlandse
geest en de vijand hulp heeft
verleend. De Bijzondere Raad
handhaafde zijn oude straf 8 jaar
met aftrek van voorarrest.
in scheervlucht
Het Amsterdams Bijzonder Gerechts
hof veroordeelde gistermorgen de 41.
jarige Piet Rienks uit Laren, wellicht
beter bekend als „Keuvel" uit het
beruchte cabaret van Paulus de Ruy-
ter, tot 8 jaar gevangenisstraf met
aftrek. Hij was W.A.-man en heeft
vele misdaden tegen het Nederlandse
volk op zijn geweten.
In Helmond viert een mijnheer
zijn 50-jarig jubileum als schroef
bouten-perser. Hij maakte 42 mil
lioen schroefbouten in die tijd.
De bronzen ere_medaille van de
órde van Oranje Nassau kreeg
hij als vaardering voor zijn pre
staties.
De heer G. J. Scheurleer, zeer be.
kend tennis-expert, allround sports
man en fijnzinnig kunstkenner, is
gistermorgen in Den Haag op 62-jari-
ge leeftijd overleden
De Franse minister van Binnen
landse Zaken, Jules Moch heeft ver
klaard, dat Andrej Zjdanof, het on
langs overleden lid van het politiek
bureau der Communistischepartij in
de USRR, voor zijn dood „De Franse
communisten heeft bevolen", het
Marshall-plan te saboteren.
Het Park Avenue Theatre te New
York waar de film „Hamlet" met
Laurence Oliver in de titelrol wordt
vertoond, heeft tot de maand Febr.
1949 zijn plaatsen verkocht. Men
verwacht, dat deze rolprent diaar
minstens twee jaar zal draaien.
De Franse minister van Defensie
Paul Ramadier is erg tevreden
over ons. Hij prijst onze moed,
werklust en „nationale discipli
ne". Om dat te bewijzen vertelde
hij in Frankrijk, „ik wilde in Hol
land wat tabak kopen, doch kon
het niet^krijgen want ik had geen
bonnen".... Ja, ja.
Marshall terug in Parijs
De Amerikaanse minister van
Buitenlandse Zaken, George Mars
hall, is Maandagavond per vlieg
tuig uit Washington naar Parijs
vertrokken, in gezelschap van de
administrateur van het plan-Mars
hall, Paul Hoffman. Van Hoff-
mans besluit om met Marshall
mede te gaan werd pas kort voor
het vertrektijdstip mededeling ge
daan. Hoffman was aanvankelijk
van plan geweest 19 October naar
Europa te gaan. Hij is van plan
spoedig een bijeenkomst te beleg
gen met de reizende ambassadeur
van het plan-Marshall, Averell
Harriman, over voorbereidingen
voor een vergadering te Parijs, In
.de week van 18 October, van alle
leiders van ECA-missies in Euro
pa.
Uit het feit, dat Hoffman zijn be
zoek aan Europa verhaast heeft, leidt
men af, dat belangrijke besprekin
gen over algemene problemen van
de Europese samenwerking op komst
zijn.
Voor het vertrek met het vlieg
tuig van president Truman ver
klaarde Marshall, dat hij met
de president gesproken had
wat de verstandigste politiek
zou zijn ten aanzien van de
verschillende kwesties, welke
te Parijs in bespreking zijn. Hij
ontkende opnieuw, dat hij
hoofdzakelijk zou zijn terugge
roepen in verband met Tru-
mans plan, Vinson naar Mos-
te zenden en eveneens, dat hij
overwogen zou hebben naar
aanleiding van deze kwesties
af te treden.
Weinig geloof
De verklaring, dat Vinson alleen
in verband met de kwestie van de
controle op dc atoombom naar Mos
kou zou hebben moeten gaan,, vindt
te Washington weinig geloof, aldus
Reuters correspondent Wilham Hard.
castle. De New York Times noemde
deze verklaring „een formule om het
gezicht te redden", bedoeld om het
feit te camoufleren, dat Truman, met
hoe goede bedoelingen misschien
ook. van plan was geweest zowel zijn
eigen minister van buitenlandse za
ken als de VN te passeren in de Ber
lijnse kwestie en hieromtrent een
rechtstreekse stap bij Stalin te onder
nemen.
IJdele hoop
Reuter meldt nader betreffende Hoff
man, dat deze, naar van gezaghebben
de zijde vernomen is, tijdens zijn be
zoek aan Europa zal trachten tot een
uiteindelijke regeling te komen met
de Britse en de Franse regering over
de Duitse schadevergoedings-versche-
pingen. Naar verluidt zal Hoffman
waarschijnlijk zowel Bevin als Schu-
man ontmoeten, dé ministers van
Buitenlandse Zaken van Engeland en
Frankrijk.
Hoffman is door het congres ge
machtigd' Frankrijk en Engeland te
verzoeken de ontmanteling in Duits
land te beperken wanneer hij die nut
tig zou achten voor het Europees her
stel in het algemeen. Naar het gevoe
len van waarnemers zouden de rege
ringen van Groot-Birttannië en Frank
rijk, die zich aanvankelijk tegen elke
beperking van de ontmarf ?ling ver
zetten, thans minder straf van inzicht
geworden zijn.
O
Thee-toewijzing
Op Donderdag 21 October zullen
te Amsterdam in toewijzing worden
aangeboden 3207 en 36/2 kisten Noord-
India thee, 2059 kisten Ceylon theé,
704 kisten Java thee, 40 kisten ge
mengde India-Ceylon thee en 11 kis
ten gemengde Java thee. De volgende
thee-toewijzing zal eerst over enige
maanden plaats hebben.
Politici stichtten verwarring
Dfe reactie op de kwestie-Vinson
schijnt in Washington nogal stormach
tig te zijn. Dewey, de Republikeinse
candidaat voor het presidentschap, zou
gesproken hebben van „een wanho
pige blunder" van de president, „waar
door het vertrouwen van Europa in
de Verenigde Staten is ondermijnd".
Senator Vandenbergh noemde het
„a narrow escape" toen het plan te
elfder ure werd opgegeven. „A narrow
escape" .,'t Scheelde maar een haar,
of'.... Ja. of wat?
Wat zou dan toch wel het affreuse
gevolg geweest zijn, als de president
van de Ver. Staten zijn rechter Vinmn
die een man moet zijn van grote tac
tische kwaliteiten, naar Stalin had ge
stuurd om een „persoonlijke" poging
te wagen teneinde uit de atoomcon-
tröle-impasse te komen? Dewey en
Vandenbergh denken en spreken mo
menteel in verkiezingsstijl, maar de
uitlatingen van Marshall over de com
mentaren in de pers en de reactie in
U.N O.-kringen op het opgegeven plan
spreken duidelijker taal. Hij noemde
ze „betreurenswaardig" en „hoogst on
gelukkig". Natuurlijk was het voor
Marshall niet prettig, dat men de geste
van zijn hoogste chef direct uitlegde
als een blijk van wantrouwen of on
tevredenheid over Marshall's beleid
in de U.N.O.-vergadering; maar een
kort en krachtig communiqué van
Washington, eventueel vergezeld van
een „outline" van de boodschap die
Vinson mee zou krijgen, zou alle
twijfel hieromtrent toch ook weggeno
men kunnen hebben? Wat de indruk
betreft die gemaakt zou zijn op de met
Amerika verbonden delegaties wel
nu, Amerika is mans genoeg om zich
een kleine improvisatie te permitteren,
dunkt ons. Het zou de eerste keer niet
zijn dat een president van een machtig
Buitenlands Overzicht
A narrow escape
De stap van Truman
Churchill somber
Bevan bezorgd
kwestie Berlijn opgeschorst
land iets op eigen houtje onderneemt.
Er moet nog iets anders zijn, waarom
de stap die Truman bijna deed, zo
onwelkom was voor zijn vrienden.
In dit verband is opmerkelijk het
bijna angstige commentaar dat Bevan
de Britse minister van Gezondheid, le
verde op de sombere uitlatingen van
Churchill over 't „Russisch probleem"
Chrchill had op een partijcongres ge
zegd, dat alléén de Amerikaanse
atoombom de communistische verove
ringstocht door West-Europa konden
stuiten en dat, „als de V.S. zouden
vertrouwen op een stuk papier", zij
schuldig zouden zijn „aan vermoor
ding van de menselijke vrijheid en
tevens aan zelfmoord". Bevan zei, dat
deze woorden „dodelijk kwaad deden"
en een „nationaal en internationaal on
geluk waren, dat zij „ernstige misver
standen" konden kweken. Waarom op
dit moment dit officieel commentaar?
't Was niet bepaald de eerste keer dat
Churchill iets in die geest zei. En bo
vendien waren recente uitlatingen van
wèl-verantwoording dragende staatslie
den als Bevin e.a. n- ook niet bepaald
mals voor de Russen.
Zowel het geval-Vinson als Bevan's
bezorgdheid zouden er op kunnen dui
den, dat er besprekingen gaande zijn
achter de schermen, dat deze bespre
kingen in een critiek stadium zijn en
dat zij op dit ogenblik door de Weste
lijken niet als hopeloos worden be
schouwd. Wat dsar óók op wijst, is,
dat zowel Se deba'.ten te Parijs over
de kwestie-Berlijn sis over de ontwa
pening en de atoomcontróle opgeschcrt
zijn. Opgeschort, om het overleg
binnenskamers, waarbij de Argentijn
se voorzitter van de Veiligheidsraad,
Bramuglia, de rol van contactman
speelt tussen „Oost" en „West", arm
slag te geven. Laten wij hopen, dat
men aanstonds voor het forum van de
gereld, dank zij de interventie van
een aantal kleine landen, opnieuw en
beter kan starten. A. H.
De klucht in één bedrijf, de Wars.
kippers, waarvan wij deze week een
recensie in ons blad plaatsten, heeft
bij ons de vraag doen rijzen, hoe het
mogelijk is, dat Westfriesland er tot
dusverre niet in geslaagd is in cul
tureel opzicht haar eigen gezicht te
behouden.
Het is niet een bepaalde armoede
van geest. Integendeel. Uit ons ge»
west zijn vele voortreffelijke geesten
naar voren gekomen. Wat zang, mu
ziek, toneel betreft slaan we c uit»
muntend figuur en behoeven v. c voor
geen enkel gewest onder te doen.
Hoe dikwijls komt het echter voor,
dat wij een geschrift onder ogen krij
gen, waarvan we kunnen zeggen, dat
het de streek en het streekeigene gaaf
weergeeft?
Er zijn enkele publicaties versche
nen en het historisch genci-tschap
Oud Westfriesland heeft daar voor
treffelijk werk mee gedaan, die niet
van verdienste ontbloot zijn. Integen.
deel. Van sommige korte schetsen
kan men kostelijk genieten.
Ze hebben voor het merendeel ech-
ter een bezwaar. Ze vertolken niet
meer het heden van Westfriemand.
Het zijn bijna zonder uitzonderi'jg ge
beurtenissen uit een grijs verleden.
We hebben ons zelf afgevraagd,
waarin de fout toch kan zitten. OU
komen we er niet met ons te ver
bergen achter de moeilijkheid, da$
er voor het Westfries zo bezwaariijK
spellingsregels te geven zijn. Er zijn
inderdaad, hoewel we er wel enige
bedenkingen tegen hebben. Maar wij
menen, dat het zelfs mogelijk moet-
zijn om het eigene van Westfriesland
weer te geven, zonder in dialect te
vervallen.
We weten wel, dat het ideaal is
literatuur van Westfriesland in vol»
ledig eigen taal. maar daar staat te
genover ,dat het voor velen moeilijk
te lezen is. Waar wij echter met
snrart op zitten t« wachten, dat zijn
romans, novellen, vertellingen, ge»
schreven in gewoon Hollands, voor
wat het beschrijvende gedeelte aan
gaat, terwijl het gesprokene in West»
fries dialect wordt weergegeven. An
dere streken hebben ons lichtende
voorbeelden gegeven. Herinneren we
ons slechts de Merijntpes van A. M.
de Jong, Bartje van de Vries, Don*
grond van van Eijsselstein.
We hadden een ogenblik gehoopt,
dat de romans van mevr. Visser»
Roozendaal ons zouden geven, wat
we wensten. Ook hierin hebben we
niet de bevrediging gevonden^ on
danks de grote populariteit die de
schrijfster in onze streek geniet.
Zijn we dan misschien te veel Ver»
hollandst? Hebben de intellectuelen
zo zeer het contact met hun geboor»
tegrond verloren, dat e Westfries
land niet meer aanvoelen en daar.
dcor geen werk naar voren kunnen
brengen, waaruit ons karakter
spreekt?
Wij wensen vurig, dat de zeden en
gewoonten die nu nog in Westfries
land heersen, aanleiding zouden zijn
tot het verschijnen van een werk, dat
toont, dat Westfriesland uiet maar
alleen behoef te teren op het oud
verleden.
v. Z.
onze kleine tovenaar