Sl JAARGANG N° 1356
N HOLLANDS!
PERS 1945
Marshall-plan is ons vijf-jaren-plan
Haal het gordijn op en nodig ons uit
Neemt van Mook
ontslag?
Binnenkort belangrijke rantsoenverhoging
Loontoeslag
DONDERDAG M Gc 1948
Uitgave Stichting „De Vri>t Altanenrdei
Exploitatie N.V. Sprekend Papier, Alkmaar.
Abonnementen /0J0 per week ƒ115 per
maand 8.65 p. kwart, bij vooruitbetaling
Advertentie* 14 et per mm., familieberich
ten 18 ct Bij contract aanzienlijke korting.
V«rantw, redacteur, J. v. Zoonen Bureau, Rlddentraat hoek Oudegracht TeL K 2200 397li
Pr Patijn verklaart in Parijs:
Voor het eerst vaste grónd
In de Economische commissie
der Verenigde Naties te Parijs
heeft het lid van de Nederlandse
delegatie, de eher dr. C. L. Patijn,
gistermorgen een rede gehouden
over de economische vraagstukken,
in het bijzonder ten aanzien van
de economische samenwerking tus
sen de Europese landen
De heer Patijn heeft verklaard,
dat de argumenten, die de Sowjet-
delegatie gebruikt heeft bij de be
spreking van het plan-Marshall,
volkomen in strijd zijn met dc
feiten.
Gemeenschappelijke vrees
In de Sowjet-Unie zijn onder de vijf
jarenplannen grote resultaten bereikt
„Dit zal ons vijfjarenplan zijn", al
dus de heer Patyn en nadat hij er
op had gewezen, dat het herstelplan
voor de eerste maal in de geschie
denis van Europa aan de 16 samen
werkende landen een vaste grond on
der de voeten had gegeven, zeide hij:
„Het is mogelijk, dat de staatslieden
eens zullen betogen, dat de druk van
de Sowjet-Unie en onze gemeenschap
pelijke vrees voor haar grote invloe
den sterk tof onze samenwerking heb
ben bijgedragen. Dan zal eens de dag
komen, dat wij de Sowjet-Unie dank
baar zullen zijn. omdat zij ons al deze
laren in de Verenigde Naties zo scherp
heeft aangevallen.
Moge die dag tevens het einde bren
gen van haar diep en ongegrond wan
trouwen. Uit het diepst van ons hart
zullen wij een nauwe samenwerking
me' de Sowjet-Unie toejuichen, zodra
wii haar niet langer behoeven te
vrezen,"
Republiek Indonesia niet
alleen
Ten aansien van rïe tpslotisg
Indonesië in de Economis'che com
missie gaf dr. Patijn een uitvoerige
uiteenzetting van het Nederlandse
standpunt. Dat Indonesië nog steeds
niet aan het werk van de commissie
deelneemt, vindt zijn oorzaak in het
feit. dat de republiek om vertegen
woordiging van haar eigen gebied in
de commissie verzocht heeft, aldus de
Nederlandse gedelegeerde.
..Wij stellen voor, geheel In-
nesië als „associate member"
toe te laten en niet de republiek
Toestand In Palestina
qespannen
In kringen van de VN wordt de
toestand aan de Noordelijke en Zui
delijke fronten in Palestina ..gespan
nen" genoemd. Na de gevechten in
de afgelopen dagen tussen Egypti
sche en Israëlische troepen in de Ne-
gev.woestijn, werd Woensdag ge
meld, dat er aan de Palestijns-Liba
nese grens in het Noorden Dinsdag
gevechten op grote schaal werden
geleverd.
Van de zijde der VN verklaarde
men, dat de Joden weigerden met
de waarnemers der VN samen te w^r
'ken om de regeling te treffen t.a.v
posities, die door de Syriers zouden
zij» bezet.
Naar de Britse sector
Het Berlijnse stadsbestuur heeft het
voorbeeld van de stadsvergadering
gevolgd en heeft de plaats van samen
komst van de 'Sowjet-sector naar de
Britse sector overgebracht
De burgemeester dr. Ferdinand
Friedensburg heeft besloten dit te
doen, nadat de wethoudér Waldemar
Schmidt, lid van de socialistische een
heidspartij, die verleden Vrijdag was
ontslagen als chef van het departe
ment van arbeid, had geweigerd
vergadering te verlaten in het stad
huis in de Sowjet-sector. De verga
dering was bijeengeroepen om een
resolutie van Friedensburg te bestu
deren, waarin een beroep werd ge
daan op de V. N. om de vrijlating
verzekeren van alle Berlijners die
gedurende de huidige crisis om poli
tieke redenen waren gearresteerd.
TIJDELIJK ENIGE REGEN
Meest zwaar bewolkt met tijdelijk
enige regen. Matige tot krachtige en
langs de kust tijdelijk harde wind.
fussen Zuiden Zuid-West. Weinig
verandering in tesaperatuur.
afzonderlijk, want Indonesië is
een economische eenheid en, vol
gens de wens van alle volken
van Indonesië, zal de toekom
stige status van dit land zijn die
van een souverein „verenigde
staten van Indonesië". Het be
waren van deze eenheid is van
fundamenteel belang voor de
toekomst van Indonesië", meen
de dr Patijn.
De Nederlandse regering hoopt, dat
de leden van de Ecafe (economie
commission for Asia and far East),
die tot dusver de deelneming van ge
heel Indonesië in de commissie in de
weg gestaan hebben, omdat zij de
voorkeur geven aan een afzonderlijke
deelneming van de republiek, dit
niet langer zullen doen.
De heer Patijn verklaarde, dat
de Nederlandse regering bereid is,
samen re werken met allen, die
een federatie wensen te vestigen,
waar vrijheid heerst voor de deel
staten en eerbied voor de demo
cratische rechten. Hij besloot zijn
rede met te zeggen: „Het welzijn
van Indonesië hangt af van de toe
passing van deze beginselen".
O
Besprekingen tussen
Hoffman en Bevin
Patil Hoffman, de administrateur
van het plan-Marshall, die tezamen
met Marshall deze week naar Eu
ropa kwam, is Woensdagavond weer
met het vliegtuig van president Tru.
man uit Londen naar New York ver
trokken. Hij denkt binn< twee we
ken weer naar Europa te komen.
In de loop van Woensdag heeft
Hoffman tweemaal met Bevin een
bespreking gehad over de kwestie
der schadevergoedingen.
In diplomatieke kringen te Londen
aai bonman en tsevin
nog niet tot een overeenkomst om
trent de ontmanteling in West-DuitS-
land gekomen zijn.
Naar verluidt heeft Hoffman sterk
aangedrongen op beperking van hei
ontmantelingsprogram. Naar men
meent te weten, is Bevin van oordeel
dat met de aanspraken op schadever
gr dingen van de kleinere Westelij
ke mogendheden rékening gehou
den moet worden.
Geen apekool
Het bestuur van de Ber
lijnse dierentuin heeft mede
gedeeld, dat de apen in de
direentuin deze winter een
broek en een vestje zullen
dragen, wanneer de „blok
kade" van de stad blijft
voortduren, daar het kolen-
rantsoen, dat per luchtbrug
wordt aangevperd, te klein
is om de kooien te kunnen
verwarmen.
Voor het warm houden van
de andere beesten heeft men
nog geen oplossing gevon
den.
f Prinses Appeltaart
In Frankrijk is een „Blauw Lint"
te veroveren, niet door. snelle sche
pen, maar door goede huisvrouwen.
10 jonge meisjes, na een reeks ver
gelijkende examens uit honderden
candidaten overgebleven, hebben el
kaar in een laatste wedstrijd de titel
van „mademoiselle Cordon Bleu" be
twist Eerst moesten zy een aantal
vragen beantwoorden en konden toen
hun krachten beproeven op een kalfs-
regout en een appeltaart. De heerlijk
heden worden de chefkok ter beoor
deling voorgehouden.
Amerika ën Spanje
Robert Lovett, plaatsvervangend
Amerikaans minister van Buitenland
se Zaken, heeft op vragen om com
mentaar oP de Amerikaanse persbe
richten, volgens welke de Verenigde
Staten reeds militaire overeenkom
sten met het Spanje van Franco ge
sloten zouden hebben, verklaard, dat
er „niets van waar" was.
England vraagt aan de Sovjet-Unie:
In de politieke commissie der Ver
enigde Naties heeft de Britse afge-
Toa-Ulgue, OU - uuBitnva,,
Woensdag geantwoord op de rede die
de Russische gedelegeerde Wysjinsky
Dinsdag heeft gehouden.
Zoals men zich zal herinenren maak
te Wysjinsky Dinsdag bekend, dat de
Sowjet-Unie „alle kaarten op tafel zou
leggen", als haar ontwapeningsvoor
stellen zouden vorden aangenomen.
Maatregelen
Shawcross verzocht de Sowjet-
Unie „het gordijn op te trekkenen
reizigers en bezoekers toe te staan,
het hartelijke Russische volk te
leren kennen" De Britse afgevaar
digde vroeg of de SowjetUnie, ten
einde het Internationale vertrou
wen te herstellen, bereid was „de
geheime vijfde colonne", die poogt
de economie van vele landen te
ontwrichten, terug te roepën".
Hij verzocht de Sowjet-Unie onmid
dellijk de volgende maatregelen te
nemen:
1. Laat correspondenten van bladen
zich vry in de Sowjet-Unie bewegen;
2. Laat diplomaten reizen zoals zij dat
mogen in „beschaafde landen"; 3. Laat
de handelsluchtvaart vrij; 4. Laat En
geland een diplomatieke missie en een
consulaat hebben te Kief en Minsk;
5 Verbied onze couranten niet: 6. Laat
ons radio-uitzendingen uitswisselen;
8. Laat ons studenten uitwisselen.
Sub-commissie ingesteld
De politieke commissie der V. N.
heeft later met algemene stemmen een
sub-commissie in het leven geroepen
ter bestudering van de negen voor
stellen, die zijn gedaan met het oog
op een oplossing van de „ontwape-
nings-impasse".
De subcommissie voor de con
trole op de atoom-energie heeft
met de stemmen van de Sowjet-
Unie en de Oekraïne tegen, de vol
gende aanbevelingen gedaan: 1. de
Grote Vijf plus Canada komen op
gezette tijden bijeen om na te gaan,
of de Sowjet-Unie bereid is zich
neer te leggen bij het meerder
heidsplan voor internatinoale con
trole op de atoomenergie; 2 als een
basis voor een overeenkorpst is ge
vonden zal aan de secretaris-gene
raal der V. N., Trygve Lie, on
middellijk gevraagd worden de
commissie voor de atoom-energie
opnieuw bijeen te roepen.
Aan deze sub-commissie zijn in
middels, na het ontwapeningsplan
van de Sowjet-Unie al zes voor
stellen van andere landen voor
gelegd.
Naar het A.N.P. yan gezagheb
bende zyde verneemt heeft Dr. van
Mook het voornemen te kennen ge
geven om zijn ontslag als luitenant
gouverneur te vragen.
Dit is dan het zoveelste opzienba
rende bericht van de laatste tüd rond
om de figuur Van Mook. Men weet,
hoeveel stof er is op gewaaid bij de
plotselinge terugkeer van Van Mook
naar Nederland, die maar ai te dui
delijk ook een terugroepen was. De
figuur van dr. Beel werd, reeds voor
hij kwam, niet mals ontvangen door
de pers in Batavia en niet prettig uit
geleide gedaan door een groot deel
van dé pers hier in Nederland. Men
bestempelde hem nergens als de
„right man in the right place" en
betreurde deze vervanging van een
figuur die als geen ander Nederlands
politicus de toestanden en problemen
van Indonsië kende. Bovendien werd
dit gebaar op dit moment, nu het
werk, dat in de eerste plaats werk
van dr. Van Mook was, het tot stand
komen van een interimregering en
definitieve overeenkomst van het
niet_RepublikeL.s Indonesië met Den
Haag, afgesloten werd, alles behalve
elegant genoemd. Er ontstond vooral
onder de medewerkers van v. Mook
deining en groot was hun vreugde,
toen hij weer terugkeerde, plotseling
en blijkbaar in verband met -e on
rust in het Republikeinse gebied.
En eve.i plotseling gaat nu deze
man om zijn ontslag vragenHet
zou toch wel prettig zijn als nu Den
Haag aan alle belangstellenden eens
liet zien, hoe de kaarten eigenlijk
liggen. Het gaat hier toch om de hoog
ste landsbelangen en bij al deze ge
heimzinnigheid krijgt men de onaan.
gename indruk, dat er prestige_kwes
lies in hei spel zouden kunnen'zijn.
Berlijnse kwestie
Vrijdag in de Veiligheidsraad
De Veiligheidsraad zal Vrijdag bij
eenkomen voor bespreking van de
Berlijnse kwestie.
Volgens een Brits woordvoerder
zou Moskou „onbevredfgend ant
woord" gegeven hebben op door dr
Juan Bramuglia, de voorzitter van de
Veiligheidsraad, aan Wysjinsky ge
stelde vragen.
De zes „neutrale" Staten zijn
Woensdagavond bijeen geweest om
de nieuwe situatie te bespreken. In
diplomatieke kringen houdt men
het voor duidelijk, dat alle hoop
op succes van een bemiddelings
poging of op het vinden van een
compromis verdwenen is.
lijke mogendheden met een eigen
voorstel zullen komen, wanneer er
geen ander wordt ingediend.
De Veiligheidsraad zal Donderdag
bijeenkomen ter bespreking van de
Palestijnse kwestie.
De raad zal diverse klachten aan
gaande overtreding van het wapen
stilstandsverdrag behandelen. De VS
hebben op deze bijeenkomst aange
drongen.
Optimisme over hei vleesranisoen
Op de provinciale slagervakwed-
strijd te Leeuwarden werd Dinsdag
oa. het woord gevoerd door dr.
Tj. B. Kielstra, directeur van het
Bedrijfschap voor vee en vlees.
Deze meende, dat de moeilijkste
tyd ten aanzien van de vleespositie
nu wel achter de rug zou zijn en
hij hoopte zelfs, dat binnenkort het
rantsoen weer boven de 200 gram
zou komen te liggen. Daarbij zijn
we echter afhankelijk van de aan
komst van bevroren vlees, dat door
de regering in Argentinië is aan
gekocht en ook van de aanvoer
op de Binnenlandse markten
Indien alles volgens plan verloopt,
zal het rantsoen binnenkort weer
op 250 gram gesteld kunnen wor
den.
Wanneer en hoe aan de vlees
distributie een einde zal komen,
durfde de heer Kielstra evenwel
niet te voorspellen.
in scheervlucht
HARING VOOR RUSLAND.
De coaster Magda Pete is gisteren
uit IJmuiden vertrokken met 3663 rn-
nen zoute haring aan boora, bestemd
voor Rusland. Deze zending is het
resultaat van besprekingen, die door
Scheveningse, Katwijkse en IJmuiden-
sc handelaren werden gevoerd.
OORLOGSMISDADIGERS.
Het Amsterdamse Bijz. Gerechtshof
veroordeelde gisteren de 51-jarige
Amsterdamse kapper Broenland, inde
oorlog lid van de „Groene", tot de
doodstraf.
Oc doodstraffen van de beruchte
Jodenvervolger Kaptein en van Wil-
lemsen, voormalig agent van politie
te den Haag werden door de Bijzon
dere Raad van Cassatie bekrachtigd.
HOLLANDSE (ELECTRISCHE)
LOCOMOTIEVEN
Naar het A.NP. uit verkeerskringen
verneemt, onderzoeken de Nederland
se Spoorwegen op het ogenblik moge
lijkheden tot het bestellen van enige
tientallen electrische locomotieven bij
de Nederlandse industrie.
TWEEDE RONDE VAN NEDERLAND
Op het ogenblik worden voorberei
dende maatregelen getroffen voor de
organisatie van de tweede wielerronde
van Nederland, die in Mei van het
volgend jaar zal worden gehouden.
VAN DAM NAAR PARIJS
Er is een wedstrijd afgesloten tus
sen de Franse bokser Stock en onze
Lrdgenoot Luc van Dam.
Jean Stock is een hardslaande
bokeser, die enige dagen geleden de
titel Frans middengewicht veroverde.
IN VRIJHEID
Naar het ANP vereneemt, is de hr.
L. J. van Wachem, directeur van de
Stichting Nederlands Kunstbezit,
Dinsdagmiddag voorlopig in Vrijheid
gesteld. Hij werd verdacht van het
verduisteren van kunstschatten.
VEILIGHEIDSRAAD?
De Nederlandse zaakgelastigde te
Washington zou Dinsdag een onder
houd gehad hebben met de Ameri
kaanse onder-minister van Buiten
landse Zaken Lovett. Men neemt aan,
dat er gesproken is over de Indone
sische kwestie. De mogelijkheid be-
staaat, dat dit vraagstuk te Parijs
door de Veiligheidsraad behandeld
zal worden.
SAMENWONING
Een boekhouder uit Valkenburg
heeft zijn medebewoonster met een
buis op het hoofd geslagen, Het
slachtoffer zal aan de linkerzijd eeu_
wig verlamd blijven, terwijl ze aan
een oor doof geworden is. De oor
zaak is te zoeken in langdurige sa
menwoning.
BRAND IN BAT A-FABRIEK
Woensdagmorgen is in een deej der
Bata-fabrieken brand uitgebroken.
De brandweer kon veel onheil voor
komen. De schade wordt op f 100.000
geschat.
HATTA'S VERTREK UITGESTELD
Volgens de radiozender van Djokja
is het vertrek van Hatta naar Suma-
tra, dat eerst nader vastgeteld was
op veertien October thans uitgesteld
tot nader te bepalen datum.
ALIMIN'S ARRESTATIE
BEVESTIGD
De berichten over de arrestatie van
Alimin, de Indonesische communis
tenleider zijn bevestigd door het Re
publikeinse ministerie van defensie.
STAKINGEN IN FRANKRIJK
In de meeste Franse havens heb
ben havenarbeiders 24 uur lang ge
staakt uit sympathie met bet half mil
lioen mijnwerkers en andere arbei
ders, die nog staken.
ONRUST IN BELGlë
De arbeidersklasse in België roert
zich, na de betrekkelijke vrede, die
de sociale vrede tijdens de zomer
maanden met zich braoht opnieuw,
er. de laatste dagen komen uit alle
delen van het land berichten binnen
over nieuwe looneisen.
Bij de beschouwingen, welke w|j
enkele weken terug plaatsten naar
aanleiding van de millioenennota,
stelden we de vraag, waartoe de ver
mindering van subsidies op het le
vensmiddelenpakket zou voeren. We
hebben op deze vraag antwoord ge
kregen in de vorm van een publicatie
van minister Joekes, welke daar op
neer komt, dat er overleg gepleegd
wordt met de Stichting van Ar
beid over het toekennen van uoe
slagen, welke de prijsstijgingen vaa
verschillende artikelen moeten opvan
gen. 9
Een ding staat dus vast: Er zullen
voor verschillende artikelen hoger#
prijzen moeten worden betaald. Dat
de regering haar best doet, om de
sociale vrede te bewaren door het
verlenen van toeslagen op de lonen
is te waarderen. Geheel critiekloos
staan we echter niet tegenover deze
maatregel. Daar rijzen bij ons ver
schillende vragen.
Wie zal die loontoeslag moeten be
talen? De ondernemers? Dan zou het
een gewone loonsverhoging zyn. En
dat wil men juist vermijden. De
Staat? Dan zou het betekenen, dat de
Staat bespaarde op het levensmiddè.
lenpakket en aan de andere kant
weer uiagaf aan loon toeslagen, waar
door geen sprake zou 'manen zijn
van besparing, die het sluitend ma
ken der begroting zou bevorderen.
Is de afschaffing van de subsidies
op het 1 evensmiddelenpakket soms
uitsluitend nodig in verband met Be-
nelux-problemm? We zouden bijna
geneigd zyn het te geloven.
Tenzij de loontoeslagen door de
Staat te betalen aanzienlijk minder
zouden zijn dan het bedrag, dat aan
suèsidies bespaard wordt. Dan is er
echter een bepaalde categorie van
ons volk, dat het gelag moet betalen.
En nu zijn we dan eindelijk ge
komen bij het grootste bezwaar, dat
_W£,--tggÊP-JWi* .A^"^\<ïenclF'Vïxn^Tidfli
toeslagen hebb' j. Er is inderdaad 'n
categorie, die het gelag betaalt. Ten
zij er voor deze categorie maatrege
len worden getroffen.
Wij bedoelen de zeer talrijke groep
van kleine zelfstandigen. Middenstan
ders, boeren, tuinders, landbouwers,
kleine renteniers, die zich zelf een
beetje kunnen redden. Wij zouden
deze groepen nog kunnen aanvullen
met de rentetrekkenden ingevolge de
Noodwet, Topensionneerden. Ho*,
staat het met hen?
Honderduizenden onzer volksgeno
ten zijn r.iet gebaat met loontoeslag.
Wanneer.de kosten van levensonder
houd stijgen, daalt hun koopkracht.
Krijgen zij als het waro loonsverla
ging! Nu is het wel zo, da; deze groe
pen de sociale vrede n>et 'zo direct
in gevaar brengen als de directe loon
arbeiders, die immers nog altijd het
stakingswapen ter hunner beschikking
hebben, maar o.i. mag dit geen aau-
leiding zijn dm hen in een ongunsti
ge positie te plaatsen. Alvorens onze
volle instemming te betuigen met «Je
loontoeslagen, zouden we graag we
ten. welke maatregelen voor deze
groep ondernomen worden.
