Ikmaaidei
Amerikanen kozen hun president
De opkomst van het kiezerscorps wordt
't Schijnt, dat „overweldigend" genoemd
Truman zal winnen
N.-HOLLANDSE
PERS 1945
«Iftl
r
Communistische troepen in Chiqa
zetten aanvallen voort
Parade van paarden
Honderd jaren
5' JAARGANG N\ 1373
WOENSDAG 3 NOV. 1948
Uitgave Stichting „De Vrije Alkmaarder";
Exploitatie N.V. Sprekend Papier, Alkmaar.
Abonnementen ƒ0.30 per week ƒ1.25 per
maand ƒ3.65 p. kwart, bij vooruitbetaling
Advertenties 14 ct. per mm., familieberich
ten 18 ct. Bij contract aanzienlijke korting.
Verontw. redacteur; J. v. Zoonen Bureau, Ridderstraat hoek Oudegracht Tel. K 2200 3971
In steeds sneller tempo buitelen van
morgen de cijfers van de telex. Be
richten met louter getallen. Berichten
van 6.11, 6.13, 6J9, 6.27, 7.13, 7.16 uur.
Overal op aarde worden ze uitgestort:
op wit papier en in koude, stalen mi
crofoons. Cijfers, die steeds groter
worden en alsmaar veranderen. Nuch
ter, zakelijk.
6.19. Terwijl thans 15% der stemmen
geteld zijn en Truman de leiding heeft
in de grote staat New York beweren
beide partijen nog dat zij zullen win
nen. De democraten zijn, aldus Reuter,
„in de wolken", de republikeinen „ge
schokt" Herbert Brownell, verkiezings
manager van Dewey zegt: „Wij in het
repubjikeinse hoofdkwartier geloven,
dat Déwey en Warten gekozen, zullen
worden*.
6.45. Dat mag Brownell dan gelo
ven, maar het ANP verneemt, dat om
nul uur 45 Am. standaardtijd Truman
8 en Dewey ruim 7 millioen stemmen
heeft.
7.13. Alle verkiezingsresultaten zijn
in stryd met de voorspellingen en de
onderzoekingen omtrent de publieke
opinie. Dr, G. Gallup verklaart, dat
het aantal stemmen voor Truman gro
ter zal zijn- dan voor Dewey en wel
rond 50%'. Gisteren nog voorspelde Dr.
Gallup 49.2% voor Dewey en 44.2%
voor Truman.
Dan wéér cijfers, cijfers, cijfers.
7.16 Truman leidt met 1j063.000
stemmen. Stand: Truman 10.456.000,
Dewey 9.393.000, Wallace 567.000, Thur
mond 557.000.
7.25 Het republikeinse overwin
ningsfeest is uitgesteld. Men had var-
wacht, zo seint Reuter over de aard
bol, dat men rond half vier het sein
tot de aanvang van het feest zou kun
nen geven. Op dat tijdstip lag Truman
nog steeds voor op Dewey...-.
Cijfers buitelen verder. Truman
blijft aan de kop! De getallen worden
groter. De radio-uitzending van „The
voice of America", actueel tot op de
minuut:
8.03 Truman 11.630.000, Dewey
10.400.000, Wallace enThurmond
600.000.
8.17 Cijfers over de verkiezingen
voor de Senaat, waarin 33 zetels van
't totaal van 96 te verdelen zijn: De
mocraten 10, republikeinen 1. Voor 't
Huis van Afgevaardigden: democraten
131, republikeinen 44.
8.40 Duizenden staatsburgers van de
VS. gaan naar huis om half twee Am.
tijd. Voorteken van Dewey's neder
laag? Truman leidt met 800.000 stem
men.
8.46 Truman loopt uit. Hij heeft om
half drie Am. tijd 13.9 millioen, De
wey 13 millioen, Wallace 750.000, Thur
mond 680000.
9.15 Weer cijfers voor de Senaat:
democraten 13, republikeinen 2. Van
de 96 zetels, hebben de democraten er
nu 43. de tegenpartij 35.
9.19 Het Franse persbureau AFP
komt als eerste met de volledige uit
slagen van de stad New York. Tru
man wint met 1.597.000 tegen Dewey
1.108000 en Wallace 423.000. In de
staat New York houdt Dewey echter
een meerderheid van ongeveer 60.000
stemmen. Hij had gerekend op....
600.000.
9.45 Deze verkiezingsstrijd wordt
de spannendste uit de Amerikaanse
geschiedenis genoemd. Om 3 uur Am.
tijd heeft Truman i48 millioen stem
men, Dewey 13,6 millioen. Truman
leidt in 27 staten met 267 kiesiyannen,
Dewey in 17 staten met 226. Politieke
waarnemers achten het mogelijk, dat
de verkiezing uiteindelijk in het Huis
v. Afgevaardigden beslist zal worden!
9.52 De helft van het aantal ver
wacht» «temmen is geteld. De natio
nale voorzitter van de democr. partij
zegt er van overtuigd te zijn, dat Tru
man wordt herkozen.
De stembureaux in Amerika zijn gesloten. Amerika heeft zijn president
gekozen. In de afgelopen nacht is de spanning van minuut tot minuut
gestegen. Kranten, radio's en televisiezenders in de steden maakten -met
vrij grote regelmaat de uitslagen van de eerste districten bekend.
Truman, Dewey, winst voor de democraten winst voor de republikeinen,
Wallace^ Dewey, Truman, Deweyde meer dan 50 millioen kiezers
weten echter, dat ondanks alle voorspellingen, de meesten in het - voor-
deel van Dewey, tot op het laatste moment de uitslag onzeker zal zijn,.
Van de zijde van opinie-onderzoekers wordt nog steeds volhard in de
voorspelling dat 49.5 procent der stemmen voor Dewey, 44.5 voor Tru
man, 4 voor Wallace en 4.2 procent voor Strom Thurland zullen zijn.
•Op dit ogenblik meent men wel met grote stelligheid te kunnen zeggen,
dat de opkomst der kiezers overweldigend is geweest.
Als gewoonlijk...
Truman heeft gisteravond zijn ge
bruikelijke wandeling door de straten
van Indepen dence gemaakt, als ge
woonlijk is hij vroeg naar bed gegaan
en heeft rustig geslapen, beweert men
De republikeinse candidaat Dewey
heeft een drukkere avond gehad.
Eerst heeft hij met zijn moeder en
zijn vrouw in het Roosevelt-hotel ont
beten en is later gaan praten met par
tij-organisatoren.
DE EERSTE UITSLAGEN
Het kleine bergdorp Harts in New
Hampshire was het eerste kiesdistrict
waar de uitslag bekend was. Dewey
verkreeg elf stemmen, Truman één.
Volgens (toen nog onvolledige) uit
slagen uit 10 van de 170 stemdistricten
van Harris in Texas werden op Tru
man 151 stemmen uitgebracht, op De
wey 97, op .Thurmond 36 en op Wal
lace nul.
DEWEY'S POLITIEK
Wanneer Dewey gekozen wordt,
verwacht men een verschuiving van
het accent in de buitei^ndse poli
tiek. Dewey zal, zo wordt beweerd,
de Truman-doctrine van Hulpverle
ning aan „bedreigde landen in hun
verzet tegen Sovjet Russische en com
munistische expansie-tactiek handha
ven. doch daarbij grotere nadruk leg
gen op de hulpverlening aan China
en het „tegenhouden van agressie in
het vere Oosten".
Dewey is voorstander van voortzet
ting van het plan-Marshall voor Euro
pa voor het tweede jaar en hij heeft
te verstaan gegeven, dat hij zijn steun
zou geven aan het verlenen van mi
litaire en diplomatieke hulp aan een
West-Europese Unie en een Noord-
Atlantisch pact.
Truman leidde
terstond
Om twee uur Nederlandse tijd had
Dewey in elf staten de leiding met
93 kiesmannen
Truman stond aan de kop in tien
staten met totaal 132 kiesmannen.
Alle stemmen waren echter nog niet
uitgebracht.
Om half drie hedenmorgen viel er
echter nog geen bepaalde voorsprong
voor Dewey of Truman op te mer
ken.
Uit New York wordt gemeld, dat
Laatste nieuws
uit de Ver. St
„De mogelijkheid bestaat", zo deelde
Reuter gister mede, „dat één der can-
didaten tussen half tien en tien uur
toegeeft, dat hij verloren heeft". Dat
zal niet gebeuren. Kort voor de krant
moet draaien blijven belangrijke be
richten uit AFP meldt, dat voor de
benoeming tot president een minimum
vereist wordt van 266 kiesmannen op
het totaal van 531. Wordt dit percen
tage niet bereikt, d&n beslist bet Huis
van Afgevaardigden.
Wie ook als president gekozen zal
worden: het was om 11 uur 90% zeker,
dat Truman's dem. partij zowel in de
Senaat als in het Huis van Afgevaar
digden de meerderheid zal hebben.
gouverneurJ. Strom Thurmond, de
candidaat van de Staatsrechtenparty
voor het presidentschap, in de staat
Zuid-Carolina de overwinning heeft
behaald. Acht kiesmannen zullen voor
hem stemmen. D*t is het yeei'ste volle
dige resultaat van een staat. De partij
van gouverneur Thurmond is ook be
kend als de ,,DIxiec»aten". Thurmond
is een „scheurmaker" van de demo
cratische partij ,die naar voren kwam
als tegenstander van Truman's pro
gramma voor de bugerrechten der
negers.
Ondanks een kille herfstwind be
gon zich op Time Square in het
hart van New York een menigte
te verzamelen, lang voordat de
stemming ten einde was. De menig
te was niet ongewoon groot
maar toonde grote belangstelling
voor de nieuwste cijfers, die hoog
boven Times Square op een elec-
trisch lichtscherm werden bekend
gemaakt.
NIET ALLEEN DE PRESIDENT
Deze verkiezingen betreffen niet
alleen de president en vice-president
van de USA, maar ook 32 leden van
de Senaat en de leden van het Huis
van afgevaardigden, benevens offici
ële functionnarissen, zoals gouver
neurs van 33 der 48 staten.
Volgens de eerste uitslagen van de
congresverkiezingen, zyn tot dusver 17
Republikeinen en 59 democraten ge
kozen in het Huis van Afgevaardig
den. Wat deze cijfers betreft hebben
de Republikeinen een zetel op de de
mocraten gewonnen, aldus Reuter he
denmorgen om half vier.
NEW-LOOK
De Londense branch van de Britse Maatschappij voor de Electriciteitsvoor-
ziening heeft een geheel nieuwe type kolenschip in gebruik genomen, dat
dienst zal doen op de Engelse beneienrivieren. De „Fulham IK" meet
1750 ton en heeft een schoorsteen op dekhoogte, zodat ook de laagste brug
gen kunnen worden gepasseerd. Het schip gaat haar eerste vrachtje halen
Een
nieuwe crisis
De communistische troepen in China,
hebben na de verovering van Möéfc-
den, hun krachtig offensief tegen de
regeringstroepen van Tsjang Kai Sjek
voortgezet. Reuter meldt, dat in Cen
traal China meer dan een half milli
oen communisten verzameld zouden
worden voor een nieuwe aanval tegen
het voornaamste regeringsbolwerk van
Sjoetsjow. De communisten legers in
BEandsjoerije zouden zich tezelfder
tijd hergroeperen voor 'n gesynchro
niseerd offensief naar Noord-China.
Tsjang Kai Sjek ziet zich thans
(geplaatst tegenover een nieuwe crisis,
nu zijn premier en de minister van
financiën zijn afgetreden.
AMERIKAANSE HULP
Een hoge Amerikaanse functiona
ris te Sjanghai heeft een corres
pondent van Reuter gezegd, dat
„de enige manier, om een totale
ineenstorting van de militaire si
tuatie der Chinese regering na
haar nederlaag in Mandsjoerije te
verhinderen is 't direct verschaf
fen van onmiddellijke Amerikaan
se militaire en economische hulp,
vrijwel op oorlogssterkte".
De functionaris verklaarde, dat er
weinig hoop bestaat, dat „de com
munistische invloed over de rest
van Azië wordt tegengehouden,
wanneer China eenmaal verloren
is gegaan".
De regering brengt een vierhonderd
duizend man elite-troepen bijeen ten
Zuiden van de pas van Liaoning., die
de toegangsweg naar Noord-China
vormt.
Verder zouden een zeshonderdduizend
man regeringstroepen geconcentreerd
worden bij Sjoetsjow, de poort naar
Nanking. Men oppert de mogelijkheid
van een communistische opmars langs
de stad heen naar -Pengpoe aan de
Spoorweg van Tsientsin naar Nanking
om aldus de nationalistische hoofdstad
onder schot te krijgen.
HACHELIJK AVONTUUR
Een 53 jarige koopman te Amster
dam heeft verleden week Vrijdag in
Duitsland een zeer onaangenaam avon
tuur beleefd dat hem flinke verwon
dingen en het voorlopige verlies van
zijn auto heeft opgeleverd.
Hij was op weg naar Nederland en
had bij Lank nabij Crefeld twee lif
ters, naar zijn zeggen militairen, In
de wagen genomen. Plotseling werd
hij op het hoofd geslagen. Er ontstond
een heftige worsteling en hoewel ern
jstig aan het .hoofd gejond wist hij
zich los te rukken en zich uit de au
to te bevrijden. Radio-auto's, welke
op de Duitse verkeerswegen patrouil
leren vonden de auto een Ford
te Idstein nabij Wiesbaden terug.
Bloedsporen in de auto en op de
weg doen vermoeden, dat ook de
twee „lifters" verwond zijn geraakt.
De beide militairen zijn nog niet ge
arresteerd.
Donderdag ontmoeting
Stikker—Hatta
Naar van officiële zijde wordt ver
nomen, zal de ontmoeting van minis
ter Stikker met Moh. Hatta Donder
dag a.s. te Kalioerang plaats vinden.
De keuze van Kalioerang biedt de
mogelijkheid, dat de heer Stikker ook
contact kan opnemen met de colle
ga's van minister Hatta. Minister Stik
ker is voornemens, na zijn terugkeer
op Zaterdag a.s. nog een bezoek te
brengen aan enkele andere plaatsen
op Java. Waarschijnlijk zal hij Woens
dag 10 November naar Nederland te
rugkeren om verslag uit te brengen
aan de regering. Verwacht mag wor
den, dat over het resultaat van de
bespreking met Moh. Hatta geen ver
slag zal worden gegeven alvorens de
regering in Den Haag is ingelicht. Op
zijn reis naar Kalioerang wordt de
heer Stikker vergezeld door enkele
adviseurs.
Bezuiniging voor Binnenlandse Zaken?
V*U Zvi CiTI v
2wakke nwj'e en Jeter aan de
ku«t k.'*ofctige 1 ü:\l-We^tflijke wind.
ifw&ur bewolkt n.et ti.tO'.i'jK e-niye
lichte res-vi of motieven cn pisjyse-
lijk mier..Vrij zacht.
Verschenen is het voorlopig ver
slag der Tweede Kamer over het ont
werp van wet tot vaststelling van de
begroting van het ministerie van Bin
nenlandse zaken over 1949.
Met betrekking tot het algemeen
beleid ten aanzien van de begroting
werd door verschillende leden opge
merkt, dat dit, nu een belangrijke be
zuiniging valt te constateren, bevre
digend moet worden geacht Andere
leden waren daarentegen van oor
deel, dat er van een belangrijke be
zuiniging niet kan worden gesproken.
Door vele leden werd de verwachting
uitgesproken, dat ook dit departement
een belangrijke bijdrage zal leveren
tot de verdediging van onze samen
leving op het gebied van de publie
ke zeden en de versterking van onze
Christelijke beschaving.
Aan het hoofdstuk „Binnenlands
bestuur" ontlenen wy, dat vele leden
menen, dat de verbetex-ing van de
positie der lagere organen o.m. blijkt,
uit de vrü bevredigende regeling van
de financiële verhouding tussen rijk
en gemeente.
Speodaal door de gunstige belasting
opbrengst hebben de gemeentebestu
ren wat armslag gekregen.
KINDERBIJSLAG LOONARBEIDERS
In het perscommuniqué, dat de re
gering enige dagen geleden heeft ge-
publiceeft inzake de loon. en prijs
politiek werd medegedeeld, dat door
de genomen maatregelen een wijzi
ging van de kinderbijslagwet in het
bijzonder ten bate van de grotere ge
zinnen een verhoogde mate van ur
gentie heeft verkregen. Het ministerie
van sociale zaken meldt ons, dat over
dit ontwerp overleg gepleegd wordt
tussen de Stichting van de Arbeid en
het ministerie van sociale zaken.
DE EXPEDITIE VAN PICCARD
De „Scaldis" en de „Elie Mon-
nier" hebben Maandag het eiland Fo-
go verlaten en zijn in de loop van
de avond bij het eiland Santiago aan
gekomen.
Dinsdagochtend hebben zij, bij ui
terst gunstig weder, het anker ge
worpen in de baai van Santa Clara.
De toebereidselen voor de diepzee-
duik worden voortgezet. Vermoedelijk
zal deze Woensdag kunnen plaats vin
den.
INTERNATIONALE AUTOZWENDEL
De politie van Oostende heeft ein
de vorige week een internationale
bende ingerekend, die zich bezig'
hield met het stelen van auto's exx die
er. tevens van yerdacht wordt Ame
rikaanse auto's Europa te hebben
binnengesmokkeld zonder hiervoor
invoerrechten te hebben betaald.
De gearresteerden zouden verder in
het bezit zijn geweest van een groot
aantal valse dollarbiljetten. Naar „het
Laatste Nieuws" meldt, zouden enke
le dèr gearresteerden behoren tot het
personeel van de Amerikaanse di
plomatieke vertegenwoordiging in
Amsterdam.
DE DOOD VAN MOESO
Het Aneta-bericht, dat Moeso ge
dood zou zijn wordt volgens de dienst
legercontacten bevestigd door een be
richt uit Madioen. In dit bericht
wordt gezegd, dat Moeso tijdens ge
vechten in de omgeving van Ponoro-
go op 31 October door de TNI gevan
gen werd genonvsm en doodgeschoten
DE POLITIE IN DE SOVJET-ZONE
De voormalige Duitse generaal-
majoor dr. Walter Sehreiber, die, na
in krijgsgevangenschap van de Sov
jets naar de Amerikaanse zoi\e van
Duitsland is uitgeweken, heeft ver
klaard dat de nieuwe politietroepen
in de Sovjet Russische zone van Duits
land zullen worden uitgerust met
tanks en zware artillerie.
De nieuwe politiemacht van de Sow
jet-zóne, aldus Sehreiber, is het eer
ste stadium in de organisatie van een
„Rood Leger", samengesteld uit Duit-
Ter gelegenheid van het huwelijk van
mej. Govers van de boerderij Hoop
en Verwachting aan de Schermerweg,
vond hedenmorgen een parade van de
Landelijke Ryvereniging Heiloo plaats.
Even na halftien arriveerde een en
twintig ruiters, waaronder vier trom
petters en een vaandeldrager aan de
woning van de bruid. Hierna werd
door vier ruiters op schimmels en
door vier ruiters op kastanjebruine
merrie s 'n erewach voor het bruids
paar en haar familie, die in drie rij
tuigen plaats namen, gevormd. Om
vyf minuten voor tien begon de lange
tocht via Oudorp en St. Pancras naar
Langedijk, waar het huwelijk ander
half uur later werd voltrokken.
Vandaag s het honderd jaar gele*
den, dat de Grondwetswijziging van
1848 van kracht werd.
Hoewel over het algemeen ons volk
niet bepaald verzot is op geschiedenif
en er ook onder onze lezers misschien
slechts geringe belangstelling bestaat,
gevoelen we behoefte om op deze
plaats enkele woorden te wyden aan
deze, zo belangrijke gebeurtenis.
De toenmalige koning, Willem II
sprak naar aanleiding hiervan de ge-^
denkwaardige woorden, dat 'hij van
zeer conservatief in 24 uur tijds zeef
liberaal was geworden. Er \vas reden
voor die uitspraak.
Tot 1848 kende ons land de bijna
absolute monarchie. Door de grond*
wetswijziging kwam daarin een grot®
verandering. De ministers werden in
het vervolg luiledig verantwoordelijk
gesteld voor alle regeringsdaden De
Kroon kwam hierdoor boven de par*
tijen te staan.
De parlementaire democratie deed
hiermee haar intrede. Een stelsel, dat
tot dusverre zich heeft weten te hand
haven en waarbij ons volk zich wel
heeft bevonden.
Belangrijker echter nog is, dat door
de Grondwetsherziening van 1848 er
een geweldige verandering is gekomen
in de verhouding van de burgers eri
de Staat zelve.
Tot die tijd waren de burgers on-.
derdanen van de Staat, die slechts
zeer weinig rechten konden doen gel
den.
Door de Grondwet van 1949 werden
de onderdanen eerst recht staatsbur
gers. Zij vormden gezamelijk de staaf,
waren deelgenoten, hadden niet alleen
maar plichten, maar ook rechten.
Rechten die door de staat gewaar
borgd werden. De burgers kregen hef
recht van vereniging en vergadering,
de vrijheid van Godsdienst en van de
drukpers werden gewaarborgd
Het liberalisme onder leiding van
de onvolprezen Thorbecke behaalde
een volledige overwinning.
Juist op*:dit ogenblik nu we de „ze'
geningen" van 'n dictatuur enkele ja
ren aan de lijve hebben ondervonden
dringt het tot ons door, van welke ont
zaglijke betekenis deze Grondwetswij
ziging Is geweest.
De vrijheid Is een kostbaar goed.
Dat zagen onze voorouders terdege in.
Ze hebben in 1848 ons een grondwet
geschonken, die nog steeds een hecht
fundament vormt waarin de rechten,
van de mens en de staatsburger veilig
verankerd liggen.
De moderne Siaat werd gegrondvest.
Het moge dan waar zijn, daf aan dezë»
staat nog verschillende fouten en ge
breken kleven, we mogen niet blind
zijn voor de grote voordelen die er
aan verbonden zijn. Het ligt san ons
er voor te zorgen, dat deze vrijheden
gewaarborgd blijven. v Z.
noordafrikaanse nationale
bewegingen
De afgevaardigden der drie nationale
bewegingen van Noord-Afrika hebben
aan de secretaris-generaal van de VN
een verklaring'overgemaakt, waarin
verzocht wordt, dat „de koloniale re
gimes in Noord-Afrika worden afge
schaft en de onafhankelijkheid van
Marokko, Algerië en Tunis worden
erkend".
onze kleine tovenaar
