Ikmaardei
Militaire situatie in China van dag
5' JAARGANG N". 1381
VRIJDAG 12 NOV. 1948
1
N.HOLLANDSE
PERS 1945
tot dag slechter voor Tsjang Kai Tsjek
Rijke Chinezen en buitenlanders
vluchten uit Nangking en
Sjanghai
Over hervatting overleg in
principe overeenstemming
tussen Nederland, en Republiek
4
t -
:vfi
i - «a
V
Uitgav* Stto^Un# „Be Vrijt /xlkmttadc-r'
Expldtatl# M l, feprekend Paplap, Alkmaar.
Abonnement#* ftM pw «raak IJ® per
maand 1.68 p. k»wi bf vooruitbetaling
Advemnfiee M p* mm., familieb--
tan 18 cl. Bö contract aer.zienHJk*
Verontw redacteur, J. v. Zoonen Bureau, Ridderstraat hoek Oudegracht Tel. K 2200 3971
De militaire situatie wordt volgens de berichten uit China van dag tot
dag slechter voor Tsjang Kai Tsjek. Naar verluidt concentreren zich thans
grote communistische eenheden, die op 'het front van Mandsjoerye vrij
gekomen zijn, bij Tjsiengtsjang-Ying, de eerste stad binnen de grote muur.
De voorhoede van deze strijdkrachten trekf naar het Westen op. Zij be
dreigen de belangrijke steenkoolmijnen van Tongsjan en maken de mili
taire positie van de Chinese regering in de provincies Hopei, Jefrol, Tsja-
liar en Soeiyoean hachelijk. Communistische troepen zouden bezig zijn op
te rukken haar Tsjienan in Oost-Hopei.
Wel hebben -krachtige communis
tische colonnes, die door Midden-Chi-
»a Zuidwaarts trekken, sterke tegen
stand ondervonden van de regerings
troepen, die de toegangen bewaken
naar het belangrijke gebied van Sjang
hai en Nanking, waar zoals bekend de
staat van beleg is afgekondigd om
onrust achter het front te voorkomen.
Deze afkondiging van de staat van
b leg in bet gebied van Sjanghai^ en
Nanking geeft de militaire autoritei
ten de bevoegdheid post, telegraaf en
publicaties onder censuur te stellen
en stakingen en openbare bijeenkom
sten te verbieden.
Na de afkondiging had er een run
van rijke Chinezen en buitenlanders,
die in het arbeidsproces niet onmis
baar zijn, op de lucht- en scheepvaart
maatschappijen plaats. Er heerste ech
ter geen paniekstemming.
Uit Tientsm, een grote haven in
Noord-China, wordt gemeld, dat hon
gerige militairen der regeringstroe
pen. die in Mandsjoerije vrij geko
men zün. de restaurants en kleine
Winkels hebben bestormd en straat
verkopers aanvielen om aan voedsel
te komen.
7n een ambtelijke mededeling over
de gister in China afgekondigde
k-ïigswet. wordt bepaald, dat deze
de grondwettelijke vrijheden, zoals
de vrijheid van meningsuiting, van
drukpers, van vergadering en zelfs
Van godsdienstbeoefening, schorst.
Bovendien heeft de bevelhebber van
hr; Nankingse garnizoen hef recht
verplaatsingen te controleren, sommi
ge bewoners uit sommige streken te
verdrijven of de toegang tot die stre
ken te ontzeggen. Zonder voorafgaand
mandaat mag hij tot huiszoekingen,
liifonderzoek en aanhoudingen over
gaan, alsook alle vorderingen, die
nodig geacht worden voor de behoef
ten van het leger, afkondigen. Voor
taan wordt het uitgaansverbod te
Nanking om 23 uur ingesteld en zul
len de stadspoorten dan gesloten wor
den.
PTJZZLES IN HONGKONG
De regering van Hongkong houdt
zich bezig met de moeilijkheden, als
mner dan 1.000 „m'nder belangrijke"'
Engelsen uit Sjanghai geëvacueerd
worden naar deze reeds overbevolkte
E^-se kolonie.
In 1931. toen Japan Sianahai aan-
vM. worden eveneens Engelse vrou
wen en kinderen naar Hongkong ge
ëvacueerd. Het vraagstuk der acco-
rnodatie is thans zeer moeilijk, daar
Hongkong bijna 2 millioen inwoners
telt. Duizenden Engelsen, Chinezen
Vee'belovende knapen
„De zwervende hand"
vond roemloos einde
De politie van Heerlen heeft de
leden van ,.De zwevende hand" ge
arresteerd, een bond bestaande uit
tien jongens, die zich onder aanvoe
ring van een 14-jarige bakkersleer
ling de laatste maanden hebben
schuldig gemaakt aan een aantal klei
ïie die/stallen in Heerlerheide en om
geving. Naast de aanvoerder waren
leden van deze bende: een tweede
bakkersleerling van 14 jaar, een 17-
javtge schildersleerling, een 14-jarige
fabrieksarbeider, en zes scholieren,
van wie er vier 13 jaar zijn cn twee
12 jaar.
Hun laatste overval op 4 November
op een bestelwagen bracht vier kg.
marsepein en een fles wijn op. De
lekkernijen bekwamen hen echter
slecht, want de politie kwam door
deze diefstal op het spoor, dat een
roemloos einde van de bende tot ge
volg had. Toen de jeugdige rovers
a-n de tand werden gevoeld, beken
den zij na deze diefstal nog een reeks
andere, waar de politie nog niets van
wist. omdat er geen aangifte van was
gedaan.
<Geldig tot Vrijdagavond)
RUSTIG WEER
Nevelig of mistig. Overwegend
droog weer met zwakke wind en wei
nig verandering in temperatuur.
en andere buitenlanders hebben al
geen eigen woning en wonen in ho
tels en pensions. Soms huist een gezin
van vier personen in een kamer.
Grote slag spoedig op
komst?
Grote troepeneenheden van de Chi
nese regering worden in allerijl naar
het Noorden van Nanking gedirigeerd
voor een veldslag aan het Grote Ka
naal met 80.000 mcommunistische
troepen. He* front van het Grote Ka
naal ligt 110 km ten Oosten van
Hsoefsjow.
De regering heeft toegegeven, dat
ongeveer 500.000 man communisten
in t Noorden staan tegenover num-
meriek zwakkere regeringsstrijdkrach
ten. Volgens neutrale berichten is de
strijd aan het Grote Kanaal op het
ogenblik het belangrijkst. Vier com
munistische legers van in totaal 80,000
man, die aan de Oostelijke oevers
staan opgesteld trachten het kanaal
over te steken. Slechts indien de slag
om het Grote Kanaal voor de rege
ring succes zou opleveren, zou 't hui
dige communistische offensief in Cen
traal China tot staan zijn gebracht en
een onmiddellijke bedreiging van
Pen?poe' cm Nirrifcing' afgewerd.
Moord in Boxmeer
opgehelderd
Begin September Werd in de omge
ving van Boxmeer in een greppel het
lijk gevonden van een ongeveer 80-
jarige vrouw.
Enkele dagen later werd aan de grens
bij Gennep door de douane een man
aangehouden bii een poging tot illegale
grensoverschrijding^ De man had een
koffertje bij zich, dat gevuld met vrou
wenkleren, argwaan wekte.
De politie bracht deze aanhouding
terstond met de vondst te Boxmeer in
verband. De man zekere H. afkomstig
uit Duitslard en te Boxmeer woonach
tig geweest, ontkende hardnekkig, doch
uit het verhoor bleek, dat hij er meer
van wist. H. wierp alle schuld op een
onbekende derde,1*ioch hij bleef ver
dacht van verraad tijdens de oorlog
in verzekerde bewaring.
Door de politie werd het onderzoek
voorgezet met het resultaat, dat H.
thans bekend heeft de dader te zijn
Na de oorlog was hij reeds eenmaal
aangehouden, dóch hy wist toen te ont
snappen.
Hij is toen naar Duitsland gevlucht
en leerde daar de vrouw kennen. La
ter is hij met haar naar Nederland ge
komen waar het tussen hen tot een
hooglopende twist is gekomen. H. heeft
haar toen met een pistoolschot gedood.
AMERIKAANS-CANADESE
MILITAIRE SAMENWERKING?
Uit doorgaans goedingelichte bron
wordt vernomen, dat Canada en de
Ver Staten komende week besprekin
gen zullen voeren over de coördinatie
van hun oorlogsindustrieën en over
de uitwisseling van militair materieel.
Engels vliegtuig ver
ongelukt vermoedelijk
8 doden
Naar uit Liverpool gemeld wordt,
worden 8 personen vermist, nadat
een lijntoestel gister in de monding
van de Mersey neerstortte en zonk.
Naar men zegt, was het vliegtuig een
tweemotorig D.e Havilland*lijntoestel
op weg van Belfast naar Speke (Lan-
cashire) met 7 passagiers en een be
manning van twee koppen aan boord.
Eén passagier werd opgepikt en een
reddingboot ging op zoek naar andere
overlevenden.
O
Het secretariaat van de V.N. te Pa
rijs heeft de berichten tegengesproken,
als zou Trygve Lie vandaag of morgen
naar Berlijn gaan om de valuta kwes
tie te onderzoeken.
Gewonden te Parijs op
Wapenstilstandsdag
Verscheidene personen' zijn gewónd
en een aantal arrestaties is verricht
wegens botsingen te Parijs tussen de
monstranten (op de wapenstilstands
dag) en de politie.
2.000 tof 3.000 personen, die deelna
men aan een door de Franse bond
van oudgedienden georganiseerde 'pa
rade, trachtten de politiecordons te
verbreken, die een gedeelte van de'
weg hadden afgezet, waar demonstra
ties verboden waren. De demonstran
ten zongen de Marseillaise en maak
ten luide opmerkingen, die tegen Ju
les Moch, de minister van Binnen
landse Zaken, gericht waren.
Toen de demonstranten er 'niet In
slaagden de afzetting te doorbreken,
wierpen zij een „tegen-barricade" op.
Bijna een uur lang stónden demon
stranten en politie tegenover elkaar,
met tussen hen in een „niemands
land" van 50 metre breedte. Van tijd
tot tijd werden stukken metaal en
stenen geworpen.
Na een onderhoud tussen de politie-
prefect en een lid van de bond van
Attlee tegen samenkomst
van Grote Drie
Uit Londen wordt gemeld, dat de
Britse eerste minister Attlee, zich
heeft uitgesproken tegen het denk
beeld van een speciale bijeenkomst
van president Trüman, generalissimus
Stalin en hemzelf om v'redesproble-
me» te behandelen. Op een vraag in
het parlement antwoordde Attlee, dat
hij in het algemeen het meest aan
bevelenswaardige vond, dat proble
men, die niet langs de normale poli
tieke kanalen te regelen waren, dooi
de VN ter hand werden genomen.
Attlee gaf toe, dat zulke bijeen
komsten nuttig waren gedurende de
oorlog, maar dat hij er niet zeker van
was, dat zij thans óók nuttig zouden
zijn, waar zij „normale methoden
krachteloos zouden maken".
Robert Lovett, de Amerikaanse
waarnemende minister van Buiten
landse Zaken, heeft intussen ontkend
dat president Truman het plan heeft
een bezoek te brengen aan Moskou
voor een onderhoud met Stalin.
oudgedienden mochten de demonstran
ten tenslotte hun mars voortzetten.
Het aantal gewonden is nog niet be
kend, zo meldde AFP .nader. Onder
de gewpnden bevind zich het com
munistische parlementslid Pierre Vil
len: hij is door de politie aangehou
den.
De republikeinse minister van voorJ'chting, Moh. Natsir heeft, volgens
de republikeinse radio „Voice of Fr<i? Indoncsia" gisteravond aangekon
digd, dat beide partijen in principe ca overeenstemming hebben bereikt
ot» de politieke besprekingen te b«tvatten, "met" tussenkomst van do "Com
missie voor Goede Diensten en met-Bet voorstel-Cochran als beginselpro
gramma, indien dit een officieel voorstel van de C. v. G. D, wordt.
Na deze informele, oriënterende besprekingen kan men verwachten, dat
de onderhandelingen tussen Nederland en de Republiek, wanneer deze
kunnen worden hervat, niet veel tijd La beslag zullen nemen, aldus Moh.
Natsir. Hef tijdstip, waarop de politieke onderhandelingen kunnen worden
hervat, kan echter nog niet worden vastgesteld. Natsir zeide nog: „Er be
staat geen reden voor erg pessimisme, doch evenmin voor overdreven op
timisme, daar de toestand zich elk ogenblik kan wijzigen".
Grote staking in havens
aan Oostkust V.S'
Zowel Amerikaanse als buitenland
se schepen zijn betrokken bij een ha
venstaking, die de bedrijvigheid in
de haven van New York heeft stil
gelegd en zich dreigt uit te breiden
naar andere havens van Portland
(Maine) tot Hampton Roads (Virgi-
nia). De belangrijke havens Philadel-
phia en Boston, waar duizenden ha
venarbeiders zich bij de 10.000 sta
kers van New York hebben aangeslo
ten, zijn eveneens buiten bedrijf.
Uit San Francisco komen berichten,
dat de eerste rechtsrteekse onderhan
delingen sedert het uitbreken van de
zeeliedenstaking aan de Westkust op
2 September thans aan de gang zijn
en er hoop bestaat op een spoedige
overeenkomst.
DRIELING GEBOREN IN HAARLEM
In het gezin van de heer W. de Berg
in Haarlem is gister een drieling ge
boren, twee meisjes en een jongen.
De kinderen hebben allen een gewicht
van meer dan 4 pond en maken het
evenals hun moeder, hijzonder goed.
Vier S.D-ers terroriseerden
geheel Drente
Tijdens een groot proces tegen vier
S. D.-satellieten uit Assen, van Drof-
felaar, Sluiter, Lamherts en Lammer-
se wierpen de verklaringen van een
34-tal getuigen een schril licht op de
gedragingen van deze S.D.-ers. Oa.
kwam de executie van een twaalftal
arrestanten, o.w. enige parachutisten
op het sportpark te Assen, enkele da
gen voor Assen's bevrijding, ter sprake
Lammerse behoorde tot het executie-
Peleton.
Er schijnt bijkans geen einde te ko
men aan de reeks van arrestaties, mis
handelingen, moorden enz. die het vier
tal in Drenthe heeft bedreven. In
Oosterbesselen werd een jongeman
gezonder pardon door van Droffelaar
doodgeschoten, na bij Beilen gebeurde
dit met een politieman en in Smilde
vonden tal van arrestaties plaats met
noodlottige gevolgen.
De danseres Gertrud Leistikow, die
als danseres en vooral als lerares grote
bekendheid genoot, is dezer dagen over
leden en is in alle stilte ter aarde be
steld.
y
Lord Montgomery of Alamein, de populaire bevelhebber van het 21ste le
gercorps in Wereldoorlog n, was Donderdagmiddag de gast van Koningin
Juliana en Prins Bernhard op Paleis Soestdijk, waar de lunch werd ge
bruikt. In de tuin poseerde het konin klijk paar met zijn gast voor de foto
grafen.
Dcnadr aagmorgen braj.-; ..;ur-
sckalk Montgomery een bezoek aan
minister-president dr. W. Drees in
diens kabinet op het Plein 3813. Na
afloop van de bespreking deed minis
ter-president Drees de veldmaarschalk
uitgeleide.
Oneerlijke ambtenaren
liepen tegen de lamp
Voor de arrondisementsbank in
Haarlem heeft terecht gestaan een 19
jarige ambtenaar van de Provinciale
Griffie die, in totaal 11 blanco paspoor
ten met de hem ter beschikking staan
de «tempels „pasklaar" gemaakt en af
gegeven had aan smokkelaars en wiel
renners.. die graag naar het buitenland
wilden en niet op een andere manier
aan een pas konden komen. Uit de be
handeling was gebleken, dat de ambte
naar niet uit winstbejag had gehan
deld, doch zich had laten ompraten.
De rechtbank veroordeelde hem tot
10 maanden, waarvan 5 voorwaarde
lijk.
Erger was een za&Kje in Enschede
De recherche aldaar is er in samen
werking met de spoorwegrecherche te
Utrecht in geslaagd een groot aantal
te Enschede gepleegde spoorwegdief
stallen op te helderen, In verband met
deze diefstallen zijn twee Enschedese
spoorwegrechercheurs, die gedurende
*»im jaar verscbüïawv- .goederen
uit de door hen bewaakte loodsen en
wagons hebben gestolen ter waarde
van ongeveer f 7000 r~, gearresteerd.
Een groot gedeelte van da gestolen
„-"vd-ren kon in Delfzijl, waar zij via
een kennis in de handel werden ge-
brac'nr. worden achterhaald.
Ruilverkaveling op
Terschelling was
niet eenvoudig
Op het eiland Terschelling was in
de loop van de jaren ten opzichte van
de ligging van de percelen weide- en
bouwland een vrijwel onhoudbare toe
stand ontstaan. Op 1475 h.a. cultuur
grond beeft men meer dan 1000 grond
bezitters en 200 boerenbedrijven!
Het grootste bedrijf is slechts 15
h.a. en dat ligt verdeeld over niet
minder dan 150 cadastrale percelen..
Dit bracht voor de Terschellinger
boeren grote moeilijkheden met zich
mee. De boeren hebben thans vrijwil
op zich genomen. Al steunt de over-
op zich genomen. Al biedt de over
heid flink: toch zijn er voor de be
langhebbenden nog grote kosten aan
verbonden. Een minderheid van de
boeren heeft óan ook bezwaren naar
voren gebracht. De grootste moeilijk
heden ontstonden hij de her verdeling
van de percelen^ waartoe men thans
is overgegaan. Daar driekwart cul
tuurgrond uit welland en de rest uit
bouwgrond bestaat, bleek het moei
lijk te zijn, een ieder tevreden te stel
len. Er zijn onder de boeren dan ook
stemmen opgegaan, die beweren, dat
verschillenden onnodig van hun grond
zijn verdreven. Het merendeel van de
betrokkenen ziet echter in deze ruil
verkaveling nieuwe mogelijkheden: zij
zij van mening dat het exploiteren van
behoorlijke bedrijven nu mogelijk
wordt.
Schulte-Boeyen op 6e
plaats te Brussel
Na de sprints van gisteravond 10
uur was de stand van de Zes-daagse
te Brussel:
1. SterckxDepredomme 117 punten:
2. Kint—van Steenbergen 115 p.; 3
Bruneel—de Kuysscher 103 p.; 4 Lape-
bieSeres 63 p.; 5 BruylandAdriaens
sens 54 p.; 6 ex aequo Gillen—Clemens
en Schulte—Boeyen 30 punten.
De overige koppels waren één of
meer ronden achter, waarhij het kop
pel MiddelkampBuyl de 13e plaats
bezette met twee ronden achterstand
en 13 punten.
Door ziekte van Van den Broeck heelt
het koppel Rogiers—van den Broeck
de strijd gestaakt.
Slechte lectuur
Een debat in Alkmaars raad ovef
zogenaamd slechte leetuur voor de
jeugd, heeft de vinger gelegd op een
plek, die min of meer pijnlijk is.
De raad besloot de commissie voor
jeugdzaken in te schakelen met taak
boeken van een lijst te schrappen. Dat
betekent, dat er een bepaald toezicht
zr.1 komen op de hoeken die in biblio
theken voorkomen. Daarmee is men
er echter nog niet. Want de boekhan-
del zal rustig alle mogelijke kinder
boeken kunnen verkopen, al kan meü
ze als nog zulke prullaria bescb',--,"pn.
En hier wringt hem n
kan deze zaak plaatselijk i 'i.'
Kan nien het landelijk dan woi.' Ia
dit mogelijk zonder de vrijheid van
drukpers aan te tasten? Dit is hef
tere punt in deze materie. De vrijheid
van drukpers ligt ons na aan het hart.
Wij willen tot elke prijs hef recht vei
lig gesteld zien, dat elke Nederlan
der door middel van de drukpers, be
houdens zijn verantwoordelijkheid
voor de wet, zijn mening kenbaar
maken.
Daarnaast is het oi- echter nood
zakelijk, dat de markt niet over
stroomd wordt met boeken, die geen
enkele pretentie bezitten, die dikwijlt
zelfs een slechte uitwerking hebben.
Speciaal op het gebied van Jeugdlec
tuur is veel wat er op het ogenblik
op de markt verschijnt van een te
laag gehalte. De meest onwaarschijn
lijke verhalen, de onmogelijkste ge
beurtenissen worden in tal van boe
ken voor onze jeugd verwerkt. Slechtf
enkele schrijfsters en schrijvers sla
gen er in boeken te brengen, die pe
dagogisch verantwoord zijn. Maar wat
te zeggen van de vele prullen, die Sn
afschuwelijke uitvoering ten verkoop
worden aangeboden en in feite niet®
anders zijn -)an prikkellectuur?
Ingrijpen is hier naar onze mening
noodzakelijk. Wat wij dan willen? Een
staatstoezicht? Neen, omdat een staats
toezicht te veel zou herinneren aan
totalitaire methoden. Aan het regiem
van de Cultuurkamer. Een instelling
van een commissie bestaande uit de
beste onderwijsmensen en enkele lite
ratoren, die van te voren de manus
cripten beoordeelt, zou misschien een
oplossing kunnen brengen. Want ook
in literair opzicht moe» hg* boek voor
de jeugd beter worden. Zij zou aan
de uitgevers advies kunnen uitbren
gen of een bepaald boek geschil?» of
ongeschikt wordt beoordeeld. Haar
zou zelfs de bevoegdheid kunnen wor
den gegeven de uitgevers te verplich
ten de zienswijze van deze oommissie
in het boek te vermelden. De verant
woordelijkheid voor de uitgave be
rust dan bij de uitgever, de verant
woordelijkheid voor i-:i d»
ouders.
We ontveinzen ons nie' da* er ge-,
vaarlijke kanten aan het vraagstuk
zitten. Het wil ons echter voorkomen,
dat de toestand van anarchie, waarin
boekhandel en uitgeversmaatschap
pijen zich bevinden, alsmede de bijna
volslagen onwetendheid van het ko
pende publiek het nemen van mr1-
regelen noodzakelijk maken.
v Z.
STRAALAANDRIJVING BIJ
DUIKBOTEN?
Dr. Zwicky, een Zwitser van
komst, heeft in een fabriek in Califor-
nië een systeem uitgewerkt voor de
toepassing van straalaandrijving op
duikboten. De motor zou van hetzelfde
type zijn als de straalmotoren der vlieg
tuigen, doch in de vergassingskamer
zou water in plaats van lucht met ben
rine worden vermengd.