Utmaaldei „Het blijft ons Indonesië recht volle ernst het vrijheidsstreven. in te doen" Slechte beurt Soemitro deed beroep op Ver. Staten Weinig nieuws over verloop van militaire actie Debatten in Tweede Kamer Veiligheidsraad onvoltallig-zitting verdaagd tot Woensdag 5' JAARGANG N° 1414 DINSDAG 21 DEC. 1948 Uitgave Stichting „De Vrije Alkmaarder"; Exploitatie N.V. Sprekend Papier, Alkmaar. Abonnementen 0.32 per week 1.30 per maand 3.90 p. kwart, bij vooruitbetaling Advertenties 14 ct. per m.m., familieberich- ten 18 ct. Bij contract aanzienlijke korting. Verantw. redacteur J. van Zoonen Bureau. Ridderstraat hoek Oudegracht Tel. K 2200-3971 Wie de commentaren in de buiten landse bladen leest en over de radio verschillende sprekers beluistert kan Zich moeilijk aan de indruk-onttrek ken dat Nederland in^het conflict met Indonesië een slechte beurt heeft ge maakt De ^commentaren kunnen in twee groepen worden ondergebracht. Ten eerste in de groep van progressieve uitspraken, die de Nederlandse poli- tiek bijna zonder uitzondering ver oordeelt en ten tweede in de groep, die een meer conservatieve richting vertegenwoordigt en die in de uitla tingen uit de aard der zaak voorzich tiger is. Ook zelfs in die kringen kan men een gevoel van teleurstelling niet onderdrukken. Zover is het dus nu gekomen, dat ons land zich in dit conflict de on- welwillShdheid op de hals beeft ge baald van een groot deel van de we reldopinie. Hef behoeft geen betoog, dat dit een voor ons zeer onaangename situatie met zich meebrengt De oude spreuk van Ds Kuiper, „Het sterkst is hij die alleen staat", gaat zeker in dit geval niet op. Speciaal de commentaren uit Arno rika zijn over het algemeen niet mals, Uitlatingen als: „Het is moeilijk te verantwoorden, Nederland te laten profiteren van de hulp in het Euro pees herstelplan, als deze hulp ge bruikt wordt om in Indonesië oorlog te gaan voeren", geven blijk van een andere kijk op de dingen dan een deei van het Nederlandse volk blijkt te bezitten. Webschrijven opzettelijk „een deel van het Nederlandse volk". Het moge dan zo zijn, dat het kabinet dit be sluit in volkomen eenstemmigheid heeft genomen: naar onze overtuiging is de instemming van het volk niet eenstemmig. Het is nog te vroeg om een oordeel te vellen over het besluit van de re gering om tot deze militaire actie over te gaan, maar ook wij scharen ons aan de zijde van hen, die deze stap van ganser harte betreuren. Het verwondert ons, dat de regering de moed gevonden heeft om dit con flict met wapengeweld te willen be slechten, omdat wij van te voren er van overtuigd konden zijn, dat het buitenland o.ze stap niet kan en niet wil begrijpen. Dit is minister Stikker bij zijn laatste bezoek aan Amerika wel zeer duidelijk te kennen gegeven. Een zeer veeg teken achten wij ook de reacties in de gebieden in Indo nesië die tot dusverre eén grote be reidheid hebben getoond om met Ne derland samen te werken. Bijna zon der uitzondering veroordelen zij het gewapend optreden tegen de Repu; bliek. Reeds zijn verschillende voor aanstaande personen afgetreden en het is voor ons zeer de vraag of de in stelling van een interim-regering nog mogelijk is. Oók dit was te voorzien. We moe ten ons wel bewust zijn, dat de men sen die in Indonesië met ons wilden samenwerken, nationalisten zijn, die de volkomen zelfstandigheid van In ;donesië nastreven. Het zou wel eens kunnen blijken, dat we door de ont wikkeling der laatste gebeurtenissen ook bij deze groep van goedwillenden alle goodwill hebben verspeeld. Zó tekenen de gebeurtenissen zich af. Géén begrip voor het door de re gering ingenomen standpunt bij grote groepen in net buitenland. Géén be grip ook in de goedwillende delen van Indonesië zeil'. En de republiek? Daarvoor behoeft o.i. geen enkele twijfel te bestaan. Ondanks de ver klaring van Dr. Beel, dat wij de be lofte, gegeven in de Koninklijke rede, zullen nakomen en de weg voor de Republiek open wordt gehouden om deel te nemen in de interim-regering, zal de stemming om nóg met Neder land te willen samenwerken er wel tot nul gedaald zijn. Of he.t mogelijk zal zijn de Republiek daartoe door wapengeweld te dwingen, wagen we te betwijfelen. Resumerende kunnen we moe anders dan tot de conclusie komen, dat ons land in de eerste ronde een slechte beurt heeft gemaakt. v. Z KABINET VAN PASOEDAN AFGETREDEN Het kabinet van Pasoedan heef zijn mandaat ter beschikking van de Wa- li Negara gesteld. 31ijkens een offi ciële verklaring geschiedt deze handel wijze op grond von het ^it, dat de politieke ontwikkelingen van de laat ste dagen naar de mening van de ministerraad tegenstrijdig zijn met de grondslagen, waarop de taak aanvaard werd °«EH-iiOHKESCH!»/ GELDIG TOT DINSDAGAVOND TEMPERATUUR OM HET VRIESPUNT Meest zwaar bewolkt, maar droog weer Tijdelijk, iets afnemende wind, hoofdzakelijk uit richtingen tussen Oost en Noord. Overdag temperatuur Cm hef vriespunt Dr Prees sprak regeringsverklaring uii In een openbare vergadering van de Tweede Kamer heeft de minister- President, dr Drees, gistermiddag om 4 uur namens de regering een verklaring afgelegd over de gebeurtenissen in Indonesië. Dr Drees bracht allereerst de reger ingsverklaring van 12 Augustus jl. over het Indonesische probleem in herinnering en hij zeide hierover o.m.: „Vastgesteld werd, dat Nederland ziel. verbonden had, mede te Werken tot het scheppen van nieuwe staatkundige verhoudingen, waarbij zullen worden, gevormd, de vrije en souvereine verenigde staten van Indonesië, in een hechte en duurzame Unie gelijkwaardig verbonden met het Koninkrijk der Nederlanden." In tegenstelling tot de federale gebieden, werd de verhouding tot de Republiek teleurstellend genoemd, zowel omdat uitwerking van de overeen stemming. die op de Renviïle was verk.ogen, tot nog toe niet kon worden verwezenlijkt, als omdat de schendingen van het bestand toenamen. „De grondwetsherziening is tot stand i gekomen en heeft de zekerheid gege ven, dat Nederland zal medewerken tot het scheppen van de souvereine Ver enigde Staten van Indonesië", aldus dr Drees, die vervolgens overging tot het schetsen van de situatie der laatste we ken. Hij stelde daarbij vast, dat de Republiek niet bereid of in staat ge weest is, de troepencenheden, die tel kenmale de bestandslijn overschreden en de door de Nederlanders bezette ge bieden infiltreerden, te ontwapenen. „Uit overstelpend feitenmateriaal", aldus de minister-president, is bekend dat er sprake was van een stelselmatige actie geleid van Republikeins gebiëd uit. De republikeinse legercommandant, generaal Soedirman, heeft zelf in ge heime Orders opdracht gegeven de in filtraties te intensiveren. Republiek kreeg kans Tegen 1 Januari werden nieuwe grote acties voorbereid. De Nederlandse re gering stond daarom voor verreikende beslis,ingen. Op 11 December gaf zij te kennen, dat zij, gezien de ontwikke ling, zeer tot haar leedwezen "ln verdere besprekingen geen heil zag, en het-be sluit inzake het bewind in Indonesië in overgangstijd zou afkondigen zonder overleg met de Republiek. Daarin lag reeds de mogelijkheid opgesloten, dat tegen Republikeinse actie met machts middelen zou moeten worden opgetre den. De slotsom is echter geweest, dat als nog aan de Republiek gelegenheid moest worden gegeven door haar bin dende verklaring nadere opheldering te verschaffen. De daarvoor gestelde ter mijn is door een samenloop van om standigheden korter geweest dan de re gering gewenst had, maar practisch hteft dit geen betekenis gehad, omdat de Republiek toch op het p'unt stond zichzelf in de onmogelijkheid te bren gen bindende beslissingen te nemen. Wachten onverantwoord Onder deze omstandigheden achtte de regering het niet verantwoord nog lan ger een afwachtende houding aan te nemen. Zij kon daarom tot haar leed wezen ook niet ingaan op de aandrang uitgeoefend door het Üd van de Com missie voor Goede Diensten, de heer Cochran, om alsnog officiële bespreki» gen ten overstaan van de Commissie te gaan voeren. De regering is zich ten volle bewust van de ernst der genomen beslissingen, maar meent, dat geen keuze meer over bleef, tenzij Nederland Indonesië aan zichzelf overliet en er van afzag de voorwaarden te helpen scheppen voor een ontwikkeling in vrijheid, met waar borgen voor recht, orde en veiligheid. De regering streeft geen ander poli' tiek doel na dan de verwezenlijking van de Beginselen, die waren neerge legd in de overeenkomst met de Repu bliek en met andere deelstaten, tót welker verwezenlijking de grondwet thans de mogelijkheid opent. Zij wil zo snel mogelijk een rechtstoestand doen ingaan, die een eigen Indonesische be windvoering inleidt. Wij betreuren diep, dat weer mensen levens in de waagschaal worden gesteld en wij geven ons er rekenschap van. wat wij opnieuw vragen van onze jonge mannen, die reeds zo lang In Indonesië op post hebben gestaan. Zij zullen echter de motieven voor het genomen besluit verstaan." Na innerlijke strijd Dr Drees gewaagde tenslotte van de iange overwegingen en de innerlijke strijd, die velen in het kabinet hebben moeten voeren alvorens over te gaan tot deze stap en de ministerpresident besloot zijn verklaring als volgt: „Het Indonesische Vraagstuk, da' reeds jaren een zo grote druk op ons volksleven heeft gelegd, zal ons thans mogelijk voor nieuwe grote moeilijk heden plaatsen. Wij zullen die het best het hoofd kunnen bieden, indien wij in onze houding tegenover Indonesië to nen, dat het Ons volle ernst blijft met de wil recht te doen aan het vrijheids- streven der Indonesische volkeren. Uit de gehele ontwikkeling van zaken blijkt aan Nederlandse kant het eerlijke streven om de vrijheid van Indonesië langs verantwoorde wegen van rechts orde op te bouwen, tot de uiteindelijke figuur, de souvereine Verenigde Staten van Indonesië in gelijkwaardig deelge noot chap met het Koninkrijk. Juist om die vrijheid voor Indonesië te waarborgen moet de Nederlandse regering thans handelen gelijk zij doet." Vervolging tegen C.P.N-de Waarheid? Volgens mededelingen van de politie zijn in Amsterdam geen ongeregeldhe den of stakingen voorgekomen. De stad is volkomen rustig. De politie heeft slechts enige opruiende pamfletten in beslag genomen, welke waren uitgege ven door de groep „De Vlam" en door de CPN „De Waarheid*. De officier van justitie te Amsterdam overweegt het instellen van een ver volging tegen de verspreiders van de in de hoofdstad in beslag genomen pam fletten. In deze pamfletten wordt gesproken van het. totalitaire regiem DreesStik ker" en wordt geprotesteerd tegen de Ned. militaire actie in Indonesië. De inhoud was ondertekend: CPN De Waarheid". CPN-RAADSLID GEARRESTEERD In Groningen is door de politie ge arresteerd het communistische raadslid J. Rootlieb wegens het aanplakken van communistische vlugschriften op ge meentelijke en openbare gebouwen. In die vlugschriften werd opgewekt tot Protest, demonstratie en staking naar aanleiding van de huidige gebeurtenis sen in Indonesië. Tegen hem is Proces verbaal opgemaakt, waarna hij op Vrije voelen werd gesteld- Soemitro, de Republikeinse verte genwoordigd* in Washington, heeft op de Ver. 'Staten een beroep gedaan om politieke en economische steun aan de Republiek en verzocht „in ernstige overweging te willen nemen Neder land uit te sluiten van Marshall hulp". Soemitro verklaarde voorts, dat de Republïfcc is voorbereid op een lang durige guerilla-oorlogvoering. „Zeer spoedig zult ge getuige zijn van een serie tegenaanvallen op de Nederlan ders vanuit de bergen. Ik weet dat onze gevangen genomen leiders de strijd nooit zullen opgeven. Soemitro zeide ook nog dat, als aan de Nederlandse militaire actie niet spoedig een halt wordt toege roepen, het gevaar van het commu nisme in Indonesië zeer zal toenemen. Hij kondigde aan, dat een tfieuwe regering zou worden gevestigd te Boe- kit Tinggi (op Sumatra) en dat, als Boekit Tinggi mocht worden bezet, de Republikeinse regering naar elders zou worden overgebracht. „Zo lang wij over enig gebied beschikken, zul len wij onze regering in Indonesië hebben en als dat niet meer mogelijk f is, zullen wij een regering in balling schap vormen", zo zeide h<> Het Amerikaanse opp, rgcrecht hof heeft geweigerd zich te mengen in de kwestie der tegen Tojo, ministerpresi dent van Japan in oorlogstijd, en zes andere oorlogsmisdadigers uitgesproken doodvonnissen. KAFFERHUTTEN IN DONKER AFRIKA Neen, het zijn hooischel ven in de Noord-Oostpolder, die veel gelijkenis vertonen met de behuizin gen van de inboorlingen van het zwarte werelddeel. Na 36 uur 6 doden en 8 gewonden Volgens een gister te Batavia uitge- i geven legercommuniqué zijn in de eer ste 36 uur van de actie tegen de Repu bliek Indonesia aan de zijde der Ned. strijdkrachten zes doden gevallen en 8 man gewond. Er werd geen gewag ge maakt van verliezen aan Republikeinse zijde. Het communiqué bevestigde de gevan genneming te Djokjakarta van generaal Soedirman, de opperbevelhebber van 't Republikeinse leger, en maakte mel ding van de inneming van Poeworedjo, een kleine plaats op Ongeveer 60 km ten Westen van Djokja. Deze plaats was „onder weinig tegenstand" ingeno men. Er werd géén gewag gemaakt van actie op andere fronten en er werd niet toegegeven, dat de Nederlanders ge bruik maakten van zware wapenen of De Veiligheidsraad heeft gister de toestand in Indonesië na de nieuwe vijandelijkheden tussen Ned. troepen en de Republiek Indonesia in be handeling genomen. De Amerikaanse vertegenwoordiger dr. Jessup, die pas kortgeleden is hersteld van een longontsteking, was tegen het voorschrift van zijn dokter in, uit Nice naar Parijs gevlogen. Er was geen Sowjet-Russische afgevaar digde op de bijeenkomst aanwezig. In eerr telegram van de Sowjet- Russische minister - an Buitenlandse Zaken, Molotof werd verklaard, dat een teimijn van drie dagen nodig is voor liet beleggen Van een vergade ring van de Raad en dat vóór 26 Dec. geen Sowjet-Russische afgevaardigde aanwezig kan zijn Aangezien ook de 'afgevaardigden van Columbia en de Oekraine afwe zig waren en de Raad om besluiten te kunnen nepaen voltallig moet zijn, werd de zitting tot Woensdag a.s. ver daagd. JUWELENDIEFSTAL IN GOUDA. In de nacht van Zaterdag op Zondag is ingebroken in een juwelierszaak te Gouda, Door uitdrukking van een ruit aan de achterzijde van het huis, ver schaften dg indringers zich toegang tot de winkel, waaruit zij gouden ringen en armbanden ter waarde van f 11.000 ontvreemdden. Voor voorwerpen van zilver hadden zij geen belangstelling. luchtbombardementen, zoals van som mige zijden wa5 gemeld. In bet communiqué werd verklaard, dat het Catalinavliegtuig, dat op het vliegveld bij Djokjakarta is buitge maakt, had moeten dienen voor evacu- ering van de Republikeinse regering, van welke de meeste leden werden ge vangengenomen. Het toestel werd door een Amerikaanse piloot bestuurd; de andere zeven personen, die zich aan boord bevonden, waren zes Rep.officie- ren en een Indonesische tweede piloot. OP SUMATRA. Van officiële, zijde werd gemeld, dat Solok, in Midden-Sumatra, 25 km van 't Sinkarakmeer, door de Ned. troepen is bezet. De Ned. mariniers, die Zondagmor gen op de Noordkust van Java zijn ge land, staan thans aan de rand van Tjepoe. Toeren, 24 km ten ZuidOosten van Malang is bezet. Volgens een radiobericht uit Boekittin- gi, dat Zondagavond te Singapore door Antarq, het Indonesische nieuwsbureau werd opgenomen, zou Boekittingi, de Republikeinse hoofdstad op Sumatra. Zondag tweemaal door vier Nederland se vliegtuigen zijn gebombardeerd. Het radiobericht kwam zwak door. Tijdens de eerste Ned. politionele actie in Indonesië vatten de Republikeinen het plan op Boekittingi'tot bun hoofd stad in geval van nood te maken om vandaar uit het verzet voort te zetten wanneer Djokja zou vallen. Het vooraanstaande Engelse blad de „Times" schrijft in een hoofdartikel, dat het de eerste taak van de Veilig heidsraad moet zijn Nederland te over leden de Onderhandelingen in Indonesië te hervatten. In de Tweede Kamer zijn gister avond om 8 uur de debatten over de regeringsverklaring aangevangen met een rede van de hr. R o m m e (KVP) die aankondigde, dat het standpunt van zijn fractie geen verandering heeft ondergaan sirfds ruim een jaar geleden. De KVP-fractie steldé zich volkomen achter de regering, in te genstelling tof de tweede spreker, de heer De Groot (CPN), die een snelvuur van verwijten tot de regering Drees richtte. De CPN-fractie zal een motie indienen, waarin de regering wordt gevraagd de troepen opdracht te geven onverwijld het vuren te sta ken. De heer Van de: Goes van Na- ters drong vooral aan op meer pu- liciteit en veroordeelde namens de fractie van de PvdA het doör de heer Romme in de Volkskrant van gister morgen gepubliceerde hoofdartikel. Spr. drong aan op samenwerking met alje constructieve groeperingen in Indonesië en meende voorts, dat de kwestie zich mogelijk zou lenen voor bemiddeling door enkele hoogstaande personen. De heren Vonk (WD) en T i 1 a- nus (CHU) stelden zich volkomen achter de regering, terwijl de heer W e 11 e r zich afvroeg, waarom de regering zich zo lang had moeten be raden om tot deze stap te komen. De laatste spreker was de heer Schou ten (AR), die zich eveneens volko men met de regeringsverklaring kon verenigen. Minister Sassen kwam als laatste spreker aan het woord. In een uitvoerig betoog ging hij op enkele punten dieper in en zeide o.a„ dat de opmerkingen van de beer De Groot over bombarderen van open steden niet gedekt worden door de feiten, zo als de regering die kent. De motie-De Groot werd tegen middernacl'l met 80 tegen 8 stemmen verworpen. SNEEUWSTORM BEZORGT VEEL LAST IN NEW YORK. Ten gevolge van de hevige sneeuw storm te New York en de omliggende staten in het afgelopen week-end zijn ten minste 17 personen om het leven gekomen. In New York alleen kwamen vijf personen om. Er viel 50 cm sneeuw en de sneeuw storm was °P twee na de hevigste in de geschiedenis van de stad. De bedrij vigheid vond echter voortgang. Het zal dagen duren voordat de sneeuw ge ruimd is en het ziet er naar uit dat New York een Witte Kerstmis en mo gelijk een wit oud en nieuw zal heb ben. China heeft weer een regering Dr. Soen Fo heeft de vorming be- kend gemaakt van" een nieuw kabi net, dat „vastbesloten is de strijd voort te zetten totdat een eervolle vrede kan worden verkregen". Soen Fo verklaarde, cint er „geen over gave op staande voet" zou zijn. Naar verluidt wordt de toestand in het gebied van Honan en Hoepei meer critiek. Op het front aan het Grote kanaal heeft het regeringshoofdkwar tier zich teruggetrokken op de Zuide lijke oever van de Yangtse, waardoor een nieuwe bedreiging voor Nanking is ontstaan. Op het Noordelijk front is de oor log dichter tot het centrum van het belegerde Tieritsjn genaderd Door het leger geworven arbeiders zijn bezig huizen te sl?£>en. om plaats te maken voor mitrailleursnesten en loopgraven. De stad heeft alleen nog via dm radio contact met de buitenwereld. Comité voor vrede in Indonesië Het „Comité voor Vrede in Indonesië" heeft een verklaring uitgegeven „als een protest tot het Nederlandse volk, zijn regering en parlement en tot de or ganen der Verenigde Naties". Het comité zegt, flat het de militaire actie in Indonesië „in strijd acht met de be ginselen van het internationale recht, gevaarlijk voor de wereldvrede en nood lottig voor het welzijn voor de volken van Indonesië en Nederland." Namens het comité was de verklaring onder tekend door de volgende personen: A. van den Berg, ds J. J. Buskes; prof dr D. van Dantzig, prof dr J. H. de Haas; Albert Helman! drs L. de Jong; Jef Last; Prof dr G. MannourU; dr P. J- Meertens; prof dr M. G. J. Minnaert» prof dr J. H. Pos; H. M van Randwijk» dr Henriëtte Roland Holst; A Romein- Verschoor; prof dr J. Romein; Prof dr W. F. Wertheim.

Kranten Regionaal Archief Alkmaar

De Vrije Alkmaarder | 1948 | | pagina 1