Iknaaider
Actie op Java eindigt 31 December 24
op Sumatra enkele dagen
uur -
later
Tsjang Kai Tsjek zou besloten
hebben af te treden
Nederlands antwoord bracht
geen totale bevrediging
Israëlische troepen doorge
drongen op Egyptisch gebied?
5' JAARGANG N° 1421
DONDERDAG 30 DEC. 1948
Uitgave Stichting „De VrUe Alkmaarder":
Exploitatie N.V. Sprekend Papier, Alkmaar.
Abonnementen 0.33 per week 1J0 per
maand 3.DO p. kwart, bij vooruitbetaling
Advertenties 14 et per m.m., lamUleberlcb-
ten 18 et. Bij contract aanrienljjke korting.
rf-f—pT Verantw, redacteur J. van Zoonen Bureau. Ridderstraat hoek Oudegracht TeL K 2200-3971
NEDERLANDS ANTWOORD AAN VEILIGHEIDSRAAD
Soekarno cs gelijktijdig vrij onder
bepaalde voorwaarden
Rede
De Veiligheidsraad gaat door met
het aannemen van resoluties inzake
het conflict tussen Nederland en de
Republiek. Resoluties, die het voor
Nederland er niet gemakkelijker op
maken. Nadat eerst de Amerikaanse
resolutie (waarin het vrijlaten van
Soekarno e.a. werd gevraagd) was
aangenomen, is er nu weer een reso
lutie aanvaard van China, waarin de
Nederlandse regëring wordt opgeroe
pen de gevangenen binnen 24 uur vrij
te laten.
De situatie wordt dus voor de re
gering en voor de verschillende par
tijen, die de regering vormen, niet
eenvoudiger. Het blijkt duidelijk, dat
de Veiligheidsraad een krachtige hou
ding zal blijven aannemen en tevens,
dat die houding niet gunstig afgestemd
is op de Nederlandse daden.
Dit was o.i te voorzien. En we
hebben reeds bij de aanvang van het
conflict geschreven, dat Nederland
piet moet menen, dat het de wereld
opinie. zoal< die in de Veiligheidsraad
tot uMriikking komt. zonder me"
naast zich kan neerleggen. Het recht
van veto heeft alleen nog maar waar
de voor de grote landen, die zich de
weelde kunnen veroorloven er een
ei<*en noljtfek od na te houden.
Is dit besef ook doorgedrongen
Regeringskringen* MLscb'en. dat TT
on dere pagina he» regeringsstand
punt. dat aan de Veiligheidsraad b"
kend zal wn-den gemaakt, reeds af
"gedrukt vindt Wil zitten er reed*
dagen in snanning on te wachten. On
CTie-VoUitf aehen we 'n dit ve-ha-"* <*r
ttf+lating van de leider van de P v
d A. in de Kerkvergadering te
cterda*n waa-in hü ve«-VTaarde:
..Ons niets aantrekken van P'
rh"s is on« overgeven aan verben
igerinp De resolutie van Donder
dag (de Amerikaanse resolutie)
Was niet onredelïik. Laten wii
dan ook een redeliik volk ziin
Wie dege uitlating vergeliikt met die
Van Dr Peel zal kunnen constateren
da» hier sprake is van twee zeer *-er
schillende meningen. Pestaat deze t»
'genstelling nu ook bü de twee groo»
Ste regeringsnartiien? Duurt het daar
om wellicht zo lang. vóór de regering
haar standpunt aan de ooenbaarheid
priis geef'? Tn ieder geval verheugt
het ons dat in verschillende kringen
het inzicht doorbreekt, dat de rede
het van het geweld z.al moeten win
nen.
Het conflict is niet beëindigd, al zou
Nederland alle eisen van de Veilig
heidsraad tnwil'igen Dan nog zullen
er g«»weldiefe moeilijkheden te over
winnen ziin Vriilatfng van de Indo
nesiërs lost het m-obleem niet op. 7ei*J
het staken van het vuren niet. gesteld
dat het door beide partijen zou wor
den opgevolgd.
Het conflict kan alleen uit de wee
worden geruimd, indien de rede zeg*
viert Niet alleen aan onze kant OW
van de zifde van de Rennbliek zal
eindelük eens begrip moeten worden
ge'oond voor d° moeilijkheden nar»
ons land.
Wü zouden een scheuring in e
Nederlandse regering op het moment
een ramo achten voor het land. om
dat er geen directe andere mogelijk
heden aanwijsbaar zijn.
Maar vrees voor die scheuring mag
ons niet weerhouden van het voeren
van een politiek, die gebaseerd is op
de rede
v. Z
Door een grote brand zijn 1000 hui
zen in de sloppen van Bangkok ver
nicld. Meer dan 10 000 mensen, meest
Chinezen, zijn hierdoor dakloós ge
wogen.
ANDERHALF UUR heeft de Veiligheidsraad gistermiddag nodig gehad
om de besprekingen over de Indonesische kwestie voorlopig te beëindi
gen. Na een korte, doch belangrijke verklaring van de Nederlandse ver
tegenwoordiger Dr. van Royen en 'neveneens korte, scherpe repliek van
de Indonesische vertegenwoordiger Palar, hebben achtereenvolgens nog't
woord gevoerd de Britse, Indische, Syrische, Sowjet Russische, Ameri
kaanse, Chinese en Australische afgevaardigden van de Raad. Hierna
deelde de Belgische voorzitter, de heer Va Langenhoven, mede het niet
nodig te achten de debatten langer voort te zetten. Hij kondigde aan, dat
volgende week te Lake Success de besprekingen vervolgd zullen worden
Dr. Drees persoonlijk
naar Indonesië
Dr. van Royen kwam terstond aan
het woord en verklaarde gemachtigd
te zijn de volgende verklaring af te
leggen:
„De Veiligheidsraad heeft sinds 22
December in zijn verschillénde zit
tingen een drietal resoluties aangeno
men, waarbij de Nederlandse regering
betrokken was Daarbij is van de par
tijen gevraagd:
a) het onverwijld staken van de vij
andelijkheden;
b) het vrijlaten van de president en
andere politieke gevangenen, die
sinds 19 December in hun bewe
gingsvrijheid zijn beperkt:
c) Aan de C.G.D. en de consulaire
commissie om verslag uit te bren
gen over de ontwikkeling van de
toestand in Indonesië sinds 12
December
Naar aalciding hiervan kunnen de
volgende feitelijke mededelingen wor
den ecdaant -
1) Het staken der vijandelijkheden
op Java zal ingaan uiterlijk op
31 December te 24 uur.
Met het oog op de bijzon
dere noodtoestand op Sumatra
zal dit daar eerst enige dagen
later kunnen ingaan. Uiteraard
blijft optreden nodig tegen orde
verstoorders, die. hetzij indi
vidueel. hetzij collectief, de open
bare veiligheid in gevaar bren
gen dan wel de voorziening der
zo noodlijdende bevolking met
voedsel en andere primaire goe
deren verstoren of verhinderen
2) Aangezien dé beperking van de be
wegingsvrijheid van een aantal
vooraanstaande persoonlijkheden *t
onvermijdelijk gevolg was van de
getroffen mil. maatregelen, welke
binnenkort zullen worden beëin
digd. zal de Nederlandse regering
hierna deze beperking opheffen,
er van uitgaande, da* ri?' zich zul
len onthouden van delingen,
welke de openbare veiligheid in
gevaar brengen
3) Ter bevordering van de samen
werking voor de constructieve op
bouw van geheel Indonesië heeft
de Nederlandse regering besloten,
dat de minister-President Dr.
Dre<;s zich dezer dagen naar Indo
nesië zal begeven.
4> Teneinde mede te werken tot de
uitvoering van het door de Veilig
heidsraad gedane verzoek om vol
ledig te worden ingelicht omtrent
de toestand sinds 12 December,
heeft de Nederlandse regering
reeds verklaard, dat zij alle moge
lijke faciliteiten zal verlenen aan
de miitaire waarnemers en hun
staf. Ook aan de leden der con
sulaire commissie zullen de nodige
faciliteiten worden verleend.
In verband mef punt 3 deelde dr
van Royen nog mede. dat de regering
hoopt, dat spoodig na aankomst van
de minister—president in Indonesië't
mogelijk zal zijn, maatregelen te ne
men voor de schepping van een fede
rale regering voor geheel Indonesië.
GELDIG TOT DONDERDAGAVOND
TOENEMENDE WIND
Aanvankelijk overwegend droog weer
met wisselende bewolking. Later ge
leidelijk toenemende bewolking en
plaatselijk enige regen. Matige tot
krachtige en langs de kust jdelijk
hap4c wind tussen ZuidWest en
W»» Ongeveer dezelfde temperatuur
ai, - ^ensdag.
JAPANSE OFFICIEREN TOT DE
STROP VEROORDEELD
Negen Vroegere Japanse officieren
onder wie drie generaals, zijn door 'n
Amerikaanse militaire rechtbank tot
de strop veroordeeld wegens moord
op 33 Amerikaanse vliegeniers.
De vliegeniers, die door de Japan
ners krijgsgevangen waren gemaakt,
w .rden in augustus 1945 onthoofd,
nadat enige van hen als levende pop.
pen voor bajonnetoefeningen waren
gebruikt
die alle delen van Indonesië verte
genwoordigt.
De heer van Royen sprak de hoop
uit. dat de Raad aan deze verklaring
een meer onbevooroordeelde ontvangst
zal geven dan aan zijn eerste verkla
rlg, toen geen enkel Jid van de Raad
aandacht heeft geschonken aan de posi
tieve punten, welke die verklaring
bevatte.
Palar teleurgesteld
De heer Palar die hierna aan het
woord kwam, drukte zijn buitenge
wone teleurstelling uit over de wijze,
waarop de Raad de Indonesische kwes
tie heeft behandeld Het is, zeide hij.
duidelijk, dat de meerderheid van de
Raad niet alleen de invrijheidsstelling
van de gevangenen wenst, doch ook 't
terugtrekken van de Nederlandse troc
pen. Desondanks heeft de Raad deze
laats e wens niet in werkelijkheid
kunnen omzetten.
De heer Palar deelde voorts mede.
uit Singapore een telegram te hebben
ontvangen, waarin werd medegedeeld
dat tijdens de actie twee vooraan
staande Republikeinen zouden zijn ver
moord. Dit had volgens hem geleid tot
vrees voor het lot veler zijner land
genoten.
Op het ogenblik bestaat er volgens
de heer Palar niet alleen een con
flict tussen Nederland en de Repu
bliek, doch een even erg conflict tus
sen Nederland en de Veiligheidsraad.
In verband hiermede deelde deheer
Palar mede, dat hij zich zijn nadere
houding wenst te reserveren, totdat
de Raad stappen heeft genomen tot
oplossing van het conflict.
De namen van de twee personen,
die volgens het door de heer Palar
ontvangen telegram zouden zijn ver
moord, luiden: dr. Sar.tose, secreta
ris—generaal van het Republikeinse
ministerie van opvoedingen dr.Ruslan
Abdulgani, secretaris—generaal van 't
Republikeinse ministerie van infor
matie.
Toestand „totale oorlog" in Sjanghai voor de deur
HOE DE VEILIGHEIDSRAAD ER OVER DENKT
Na dr. Va» Royen en de heer Palar
was het allereerst de Britse afgevaar
digde. de heer Allan, die het woord
kreeg. Hij achtte het aannerften van
nieuwe resoluties onjuist en zei, dat
de verklaringen van de Nederlandse
regering (ondanks het bekende stand,
punt inzake de competentie van de
Raad) enigermate aan de eisen van
de Raad van 24 December tegemoet
komen. Bijzonder bevredigend achtte
bij de verklaring voor zover gesproken
werd over het politieke plan. Hij hoop
te tenslotte, dat de Raad kon uiteen
gaan in he volle vertrouwen op de
uivoering van de door Nederland be
loofde maatregelen.
BITTERE REACTIES
Veel scherper was de vertegenwoor
diger van India, die speciaal bezwa
ren liet horen ten aanzien van de door
Nederland gestelde termijn van het
beëindigen der actie. Ook over de vrij
lating der gevangenen was de Indische
woordvoerder ontevreden en hij in
formeerde naar het antwoord op eer
der gestelde vragen over het wegvoe
ren van gevangenen buiten Java. In
vrijwel dezelfde geest sprak de-afge
vaardigde van Serlë, die de Neder
landse verklaring als onvoldoende be
schouwde.
Nog verbitterder was de Sovjet Rus
sische vertegenwoordiger, de heer Ma.
!ik. die over het 2 of 3 dagen later
staken van de actie op Sumatra zei.
dat men ook kon zeggen: ..De agressor
deelt wede. dat er twee of drie dagen
nodig zijn om de genadeslag toe te
brengen". De passage over het vrij
laten der gevangenen noemde hij ca.
mouflage en hij stelde de Anglo Ame
rikaan^ meerderheid in de Raad de
vraag of zij tegen de agressor een ac
tie wil ondernemen of dar zij blijft
weigeren steun te verlenen aan In
donesië. Het antwoord op deze vra
gen kan slechts ja of nee zijn.
AMERIKAANS STANDPUNT
De Amerikaan dr. Jessup sprak ta
melijk uitvoerig en bleek zich in gro
te lijnen te kunnen verenigen met de
Nederlandse verklaring. Niettemin wa«
hij van mening, dat er van bezorgd
heid sPrake moet zijn over het lot
van Soekarno c.s. en hij wilde over
de mededelingen van de heer Palar
een rapport ontvangen. Dat minister
President dr. Drees persoonlijk naar
Indonesië zal gaan zag hij als een be
wijs. dat Nederland de ernst der zaak
niet onderschat. Hij gaf tenslotte als
zijn mening te kennen, dat de Raad
niet had gefaald, zoate door critici
was beweerd.
AUSTRALlë ONBEVREDIGD
Hodgson (Australië) was vóór de
Oakrainse afgevaardigde de laatste
spreker. Hij meende, dat Nederland
weinig of geen positieve verklaringen
heeft afgelegd en vreesde, dat de Raad
straks in Lake Success voor een vol
dongen feit zal worden geplaatst: ..de
totalè liquidatie van de Republiek"
Wat is dan het nut van een bevel het
vuren te staken? Was dat niet om de
onafhankelijkheid van de Republiek
te redden? Volgens de Australische
woordvoerder worden de bevelen van
de Raad nu al gedurende achttien
maanden achtereen geschonden. Au
stralië is Nederland niet Onvriendelijk
gezind, maar de Australische delegatie
blijft van mening, dat de Raad in
deze kwestie gefaald hèeft.
Dr. Van Royen had na de heer Ma-
lik nog gelegenheid gekregen op en
kele punten dieper in te gaan. Hij toon
de zich teleurgesteld over de reactie
van sommige vertegenwoordigers en
zei o.a., dat zelden in de geschiedenis
van de Ver. Naties of de vroegere Vol
kenbond namens een regering zulke
concrete en officiële verklaringen zijn
afgelegd als hij thans heeft gedaan.
Uit goedingeliehte bron wbrdt ver
nomen, dat generaal Tsjang Kai Tsjek
zou hebben aanvaard op een nog na
der te bepalen datum af te treden,
indien het belang van het land zulks
vergt Hij zou hiertoe hebben besloten
Onder druk van de Ver. Staten.
Door het aftreden van Tsjang Kai
Tsjek zou het bewind in handen ko
men van de Kwansikliek, onder lei
ding van de generaals Li Tsoeg Jen.
vice president van de republiek, en
Pa-; Tsoeng Si, opperbevelhebber in
midden China, beiden sedert lang te
genstanders van Tsjang.
Men zou thans trachten een oplos
sing te vinden, waardoor het Tsjang
mogelijk wordt af te treden zonder dat
dit het sein zou worden voor een over
ijlde vlucht van de nationalistische
strijdkrachten. In overweging zou zijn
dat Tsjang het presidentschap en al
le politieke functies zou laten varen,
doch dat hij opperbevelhebber van het
leger zou blijven. Dit laatste zou ech
ter moeilijkheden met zich kunnen
brengen, daar de grondwet bepaalt
dat de president van de republiek te
vens de opperbevelhebber van het le
ger is.
RUN OM GOUD
In regeriugsberichten werd melding
gemaakt van een hevige strijd welke
wordt gevoerd ter hoogte van een hal
verwege tussen Tiemsin en haar haven
Tangkoe gelegen stad. waarbij vele
slachtoffers zijn gevallen. De door de
communisten geleide troepen zouden
voorbereidingen treffen voor het le
veren van een „beslissende slag" te
Tangkoe. Het Chinese kabinet besloot
gister te trachten een einde te maken
aan de snelle stijging der prijzen. Van
af 5 Januari a.s zullen wederom om.
Mont- en Klauwzeer
breidt zich uit
Volgens een in de staatscourant ge
publiceerde staat van de gevallen van
besmettelijke veeziekten in Nederland
voorgekomen gedurende November jL
werden 386 met mond- en klauwzeer
besmette boerderijen geteld-
Daarvan waren nieuw: 339.
In Zuidholland werde,. de meeste
gevallen geconstateerd: 113. Ook het
aantal besmette boerderijen in die Pro
vincie was het grootst: 147. In Noord
Brabant waren 74 besmette boerde
rijen alle nieuwe gevallen. In Zeeland
47 waarvan 38 nieuw, in Utrecht en
Gelderland beide 29. alle nieuw, in
Noordholland 28, waarvan 25 nieuw,
in Friesland 10, alle nieuw, in Over
ijssel 8, waarvan 7 nieuw, in Drenthe
6, alle nieuw, in Limburg 5. alle
nieuw en in Groninger. 3 alle nieuw.
De Britse afgevaardigde Beeley heeft de Veiligheidsraad medegedeeld,
dat Israëlische troepen Egypte waren binnengevallen. In de telegrammen
werd, zo zeide Beeley, verklaard, dat Joodse troepen thans minder dan 10
km. van de Egyptische stad El Arisj verwijderd waren. Een Israëlische
militaire woordvoerder te Tel Aviv heeft Woensdagavond zonder meer
ontkend, dat Joodse troepen zich op Egyptisch grondgebied zouden be
vinden en de Egyptische ambassade te Parijs verklaarde geen bericht te
hebben ontvangen.
Volgens de op het Foreigh Office
te Londen ontvangen berichten zouden
de Israëlische troepen zich op onge
veer 170 km- afstand van het Suezka-
neel bevinden. De inval zou uitgevoerd
zyn door een patrouille van dezelfde
samenstelling als die, welke enige we
ken geleden op JYansjordaans gebied
doordrong.
IRAK WIL VECHTEN
De Iraakse premier beeft verklaardi
dat het Iraakse leger de strijd in Pa
lestina aan de zijde van de Egyptische
strijdkrachten heeft hervat. De Iraak
se regering heeft een verzoek van het
hoofd van de staf van waarnemers der
VN om een permanent bestand te aan
vaarden van de hand gewezen.
Een Israëlische militaire woordvoer,
der verklaarde tegenover Reuter, dat
aan het Iraakse front alles 'gisteravond
rustig was. Hij zeide: „Indien de
Iraakse strijdkrachten de strijd zullen
hervatten zij hetzelfde antwoord ont
vangen, dat de Egyptenaren thans krij
gen. Israëlische troepen staan gereed
om aanvallen, van welke Arabische
staat ook, af te slaan.
De Veiligheidsraad nam gister met
8 stemmen voor. nul tegen en 3
onthoudingen een Britse resolutie
aan, die Dinsdag werd ingediend en
aandringt op een onmiddellijk sta.
ken van het vuren.
- O -
PROEVEN MET ATOOMENERGIE
VOOR AANDRIJVEN VAN SCHEPEN
De Amerikaanse commissie voor de
atoomenergie heeft opdracht gegeven
tot constructie van een experimente
le atoommachine voor het aandrijven
van oorlogsschepen. Volgens deskun
digen zal de toepassing van een der
gelijk atoommachine een besparing op
leveren van duizenden tonnen "aan
plaatsruimte in de schepen, welke
anders worden door ketels, machine,
rieën en brandstof. In de pplaats hier
van zou nu zwaardere bewapening
aangebracht kunn enworden.
Het werk aan de machine zal ln de
komende maanden begonnen worden,
doch twee tot zes jaar kunnen duren.
Geprobeerd wordt machines te bouwen
die met uranium „gestookt" worden
in plaats van met steenkool of olie"
zo verklaarde men.
rekeningskoersen mogen worden ge
noteerd voor het inwisselen van de jn
waarde verminderde gouden joean te
gen goud.
De inwisselbaarheid van de gouden
joean tegen goud was ln de afgelopen
week tijdelijk opgeschort als gevolg
van de stormloop om goud op de ban.
ken te Sjanghai, waarbij zeven per
sonen werden gedood en ongeveer 100
gewond.
Binnen enkele dagen zal te Sjang
hai de toestand van „totale oorlog"
worden uitgeroepen. Met ingang van
gister staan post en telegrammen naar
en van de stad onder censwur.
Moord te Katendrecht
opgehelderd
De Rotterdamse recherche is er in
geslaagd de dader van de moord op
de 24 jarige vrouw C. R.f die in de
middag van de 24e December door
haar hospita geworgd in bed werd
aangetroffen, te arresteren. Het is de
28 jarige J. G. S., die kantoorbedien.
de is in Den Haag, doch te Rn: -.„n
woont De man is gehuld en ,adër
van enige kinderen. Hij legde een vol
ledige bekentenis af, maar heeft zich
over de motieven van zijn daad nog
niet uitgelaten. Volgens zijn verklarin
gen was hy 's avonds in kennis ge-
tccmen met de vrouw. S. ls later met
mej. R. naar haar woning gegocui en
heeft deze de volgende ochtend half
zeven verlaten. Per tram en bus js hy
r.aar zijn woning teruggekeerd, waar
hij zich in verband met het gebeurde
vier dagen heeft schuilgehouden. Toen
kwam de politie hem arresten
Suikeroonog in Kotteraam
In sommige wyken van Rotterdam
is een concurrentiestrijd in suiker ont.
staan, die betiteld wordt als suiker-
oorlog. Zoals meu weet is de max..
verkoopsprijs door de minister vast.
gesteld op 75 cent per kg. waarmee
de winkelier een winst werd toege
staan van ongeveer zeven cent. Zowel
de firma Jamin als de Rotterdamse
melkinrichting verlaagden de prijs
echter tot 72 cent Dit heeft eel'
acie uitgelokt bij andere firnu-B qU
ziet men hier en daar de suiker »oor
69 cent geprijsd staan. Zelfs wordt be
weerd, dat er firma's zijn, die geheel
zonder winst, d.w.z. voor 68 cent per
kg verkopen. De suikeroorlog wordt
door het publiek wel „op ori.i> ze-
steld", maar door vers.hiileiH».
^eliers ten zeerste betreurd, umdai
na de slechte jaren de winst hard nu
dig hebben.
O
TWEE B K. GEESTELIJKEN OP
JAVA VERMOORD
De Indonesische RX. pastoor Send
jaja en de Ned. FraterJezuiet Bou
wens zijn op 20 December 3.1. te Moen
tilan (tussen Djogja en Magelang)
door leden van de strijdgroep Hizboel
lah vermoord. Nadere bijzonderheden
ontbreken nog. zo meldt An°ta
onze kieme ov<aar
